'Ida': ze ziet eruit alsof ze niet in de moderne wereld thuishoort
Een spaarzaam drama over een non, in zwart-wit, gesproken in het Pools en met acteurs die luisteren naar niet bepaald klinkende namen als Agata Trzebuchowska en Halina Skoczynska: op het eerste gezicht vertoont ‘Ida’ niet bepaald de kentrekken van een gezellige crowdpleaser. En toch groeide deze film van regisseur Pawel Pawlikowski (die eerder tekende voor de parels ‘Last Resort’ en ‘My Summer of Love’) twee jaar geleden uit tot een wereldwijd fenomeen: de critici waren in de wolken, miljoenen mensen kochten een bioscoopticket of ontdekten de film op Netflix, en als smakelijke kers op de taart won ‘Ida’ in 2015 de Oscar voor Beste Buitenlandse Film.
Allemaal volledig terecht overigens: het aangrijpende verhaal van Anna, de knappe jonge non die samen met haar drankzuchtige tante Wanda afreist naar het Poolse platteland en daar op een verpletterend familiegeheim stoot, raakt precies de juiste snaren. U zult het straks zelf wel merken: op het moment dat de aftiteling begint te lopen, zult u zich niet alleen in de hoogste staat van ontroering bevinden, maar bovendien de naam Trzebuchowska vloeiend van de tong kunnen laten rollen!
'Regisseur Pawel Pawlikowski: 'Hoofdrolspeelster Agata Trzebuchowska ziet eruit alsof ze niet in de moderne wereld thuishoort.'
Pawel Pawlikowski «Negen jaar geleden kwam me het waargebeurde verhaal ter ore van een Poolse priester die had ontdekt dat hij eigenlijk van joodse afkomst was. Ik werkte dat gegeven uit tot een scenario, maar veel leven zat daar niet in, moet ik zeggen. Tot ik me mijn ontmoeting herinnerde met Helena Wolinska-Brus, een vrouwelijke rechter die indertijd in opdracht van Stalin verschillende belangrijke Poolse verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog liet arresteren en executeren: zij werd de inspiratiebron voor tante Wanda. Toen ik die twee verhaallijnen combineerde, kwam mijn script ineens tot leven. Mijn beslissing om die oude priester te vervangen door een jonge, knappe non hielp natuurlijk wel om het verhaal iets fotogenieker te maken (lacht).»
- Uw hoofdactrice, Agata Trzebuchowska, is inderdaad erg mooi, maar tegelijk straalt ze iets onwerkelijks uit. Waar heeft u haar gevonden?
Pawlikowski «Ik zocht een jonge vrouw die eruitzag alsof ze niet in onze moderne wereld thuishoort; alsof ze nog nooit televisie had gekeken. Agata gaf me al tijdens de eerste auditie het gevoel dat ze haar jeugd daadwerkelijk in een klooster had doorgebracht, ook al is ze in feite een hippe griet die in de coolste cafés van Warschau rondhangt – waar we haar trouwens hebben gespot.»
- Sommige mensen hebben ‘Ida’ een holocaustfilm genoemd, maar daar gaat u niet mee akkoord.
Pawlikowski «Mijn film is géén holocaustfilm. Jazeker, de holocaust is op de achtergrond voortdurend aanwezig, maar ‘Ida’ gaat evengoed over de gruwelijke gevolgen van het stalinisme, over de groeipijnen van een jonge vrouw, over jazz, en zelfs een beetje over rockmuziek. Ik hou van films die vele dingen tegelijk zijn, maar in wezen heel simpel.»
- Het succes van ‘Ida’ heeft ongetwijfeld veel deuren voor u geopend. Maakt u uw volgende film in Hollywood?
Pawlikowski «We zullen zien. Ik heb momenteel drie projecten in mijn hoofd. Zo denk ik onder meer aan een film over de vreemde voettocht die de jonge Johann Sebastian Bach ondernam naar Leipzig. In drie weken legde hij 450 kilometer af, met alleen zijn luit als gezelschap!»
- Een soort ‘Bach on the Road’.
Pawlikowski «Voilà! Hm, ik denk dat ik mijn titel heb gevonden (lacht).»
