Idool 2004
Mijn ik van twintig jaar geleden voerde mij laatst mee naar een concert van John Cale. Na 'I Keep a Close Watch', het enige bisnummer, was die oude ik ineens verdwenen - ik hoopte hem aan de bar te treffen, maar niets daarvan. 'Hij is ertussenuit geknepen omdat hij zich er eindelijk mee verzoend heeft dat hij niet meer bij me past,' dacht ik.
Ik heb hem dat zo vaak gezegd - tijdens zulke gesprekken waren we meestal in mijn eentje wederzijds aangeschoten, maar dat mag de waarheid niet in de weg zitten. Een poosje later merkte ik evenwel dat hij, daar in de Handelsbeurs in Gent, volkomen in mijn huidige ik was opgegaan, zonder veel complimenten. Ik bedoel: zo mooi had ik dit concert gevonden, en zo intens. Iets dat ik kwijt meende te zijn, was ineens terug. Het gaf mij de weldadige illusie dat er in de tussentijd niets veranderd was. Ook daar dient muziek voor, al hoeft ze voor mijn part nergens voor te dienen, als ze maar mooi en pakkend is.
undefined
Nu ik dit een week later opschrijf, werkt John Cale nog steeds na. 't Was geen vrolijk avondje uit, veeleer een ervaring waar spooksels van geluid mee gemoeid waren, hoorspelen die uit een oeroude ziel uit Wales opklonken, de harmonie van storingen, muziek die zich er niet voor schaamde dat ze kunst was in plaats van een kunstje ter vermaak van veel te veel volk, de eeuwige meerderheid, luidruchtige monopoliehouders van zowel het politieke als het esthetische Gelijk.
'200'
Ik wist in het licht van die avond wel zeker dat ik geen tijd meer wilde verdoen met wat je, als je tegen je zin in een pashokje staat, over het algemeen popmuziek noemt, maar achtenveertig uur later zat ik toch maar mooi naar de finale van 'Idool 2004' te kijken. Voor de oefening wil ik wel iets aardigs over dit programma zeggen: er wordt talent in ontdekt. Tot zover deze oefening.
Talent: Sandrine heeft het ongetwijfeld, als er met talent bedoeld wordt dat ze virtuoos en met een vanzelfsprekend naturel kan zingen. Zij heeft door de volkswil, een abstractie die voor de aanschouwelijkheid in aantallen sms'jes wordt uitgedrukt, de finale niet gehaald. Een kennis die ik au sérieux neem - zulke mensen bestáán, al zie je ze nooit in 'De Reporters' - ontwikkelde in mijn bijzijn de hypothese dat de afwijzing van Sandrine weleens iets met het ingebakken racisme van de Vlamingen te maken zou kunnen hebben. Allerlei commentatoren spraken hun verontwaardiging uit over Sandrines onvoorziene congé, alsof ze er toch aan twijfelden dat haar talent het niet zou redden zonder 'Idool 2004' en alsof ze rekenden op rechtvaardigheid als je een talentenjacht aan de onbestemde smaak van het grote publiek overlaat. Verbazend.
Wouter (foto) en Joeri moesten het in de finale tegen elkaar opnemen: ze waren vrienden voor het leven geworden, zeiden ze. Waren ze homo's, dan hadden ze vast van de gelegenheid gebruikgemaakt om ten overstaan van anderhalf miljoen kijkers snel in het huwelijk te treden, maar zo idyllisch werd het natuurlijk niet.
Joeri won het kansspel, en Wouter probeerde zich in naam van de showbizz kranig te houden. In zijn ontroering beloofde Joeri hortend dat hij zijn best zou doen om mooie songs te schrijven, terwijl niets erop wees dat de vrijheid om zichzelf uit te drukken in het platencontract van BMG inbegrepen was. Bart Brusseleers, de vertegenwoordiger van de wegkwijnende platenindustrie, had al een nummertje voor Joeri uitgekozen: toevallig iets waaraan juryvoorzitter Jan Leyers had meegeschreven. Jean Blaute noemde het een instanthit, terwijl ik, als leek, meer geneigd was er de doorgedreven banaliteit van te prijzen, en de dag te vrezen dat ik de deun in één of andere kledingwinkel moet ondergaan, naast het wezenloze gekwek van het winkelmeisje. Wanneer zal Joeri vergeten zijn dat men hem met man en macht de politiek geëngageerde song 'If I Had a Rocket Launcher' van Bruce Cockburn uit het hoofd probeerde te praten? Als hij in 'Tien om te zien' staat? Als hij optreedt tijdens de finale van Miss België? Of als de plaatselijke showbizz hem zodanig van hot naar haar zeult dat hij te murw is om zelfs nog maar van eigen songs te drómen?
Goed dat het voorbij is. Dág jury, dág immer opgeruimde gebroeders Wauters, die zich speciaal voor de finale in pak en stropdas hadden gehesen, zodat ze eruitzagen als de tweekoppige marketingafdeling van het Antwerpse Sportpaleis. Het viel mij ook op dat de duopresentaties van Willy Sommers en Anne De Baetzelier school hebben gemaakt: als Kris bijvoorbeeld zei dat het bijzonder spannend zou worden, mimede Koen achter zijn rug iets dat bijzondere spanning moest verbeelden. Er komt vast een dvd van.
En nu maar hopen dat het begrip 'x-factor' spoedig in onbruik raakt of gewoon nóg meer gênant wordt dan het al is. 'Hobo Sapiens' van John Cale is een prachtige cd.
