'Ik besef dat mijn toekomst er niet rooskleurig uitziet, maar niets houdt mij tegen: ik zál in de cultuur werken'

'Eens op het podium zie ik zelfs het publiek niet meer.' Mira Cole, dochter van singer-songwriter Stijn Cole en actrice Ruth Becquart, klinkt nu al als een artieste, en ze heeft nog maar net haar laatste jaar middelbaar achter de rug. Over enkele maanden hoopt ze de opleiding drama te starten aan het KASK Conservatorium. 'Toen mijn ouders hun agenda zagen leeglopen door corona, merkte ik wel dat ze gestrest waren. Ik ben dan degene die zegt: 'Komaan, het komt wel goed.''

Mira ontvangt me bij haar in de tuin, waardoor ik ook haar ouders even kan ontmoeten. Ze zijn bezorgd, zeggen ze: na alle besparingen wordt de cultuursector alweer keihard getroffen, door corona deze keer. En terwijl bedrijven, winkels en horeca weer open zijn, blijft het in de cultuurwereld akelig stil: 'Het is vreemd. We dachten dat we iets voor de mensen betekenden, maar nu worden we vergeten.' Mira laat er zich niet door afschrikken: 'Ik ga in de cultuur werken. Niets of niemand houdt me tegen.'

HUMO Wil je acteren, net zoals je mama?

MIRA COLE «Oef, meteen een moeilijke vraag. Ik ben een eeuwige twijfelaar. Ik wil zoveel dingen doen, maar het wordt sowieso iets artistieks. Op dit moment gaat het tussen schrijven - theaterstukken en boeken - en acteren.»

HUMO Je hebt net het zesde jaar woordkunst-drama achter de rug.

COLE «In het eerste middelbaar volgde ik Latijn. Totaal niks voor mij: dat was veel te veel theorie. In het tweede stapte ik over naar architecturale vorming en dat was al meer mijn ding: het ging vaak over beeldende kunsten, en ik mocht veel tekenen. Toen hoorde ik over woordkunst-drama en ik wist meteen: dat is het. Acteren, muziek maken: daar ben ik heel erg in geïnteresseerd. Ik ben eind juni afgestudeerd: we hebben door de coronacrisis geen eindexamens moeten doen, dus ik was sowieso geslaagd.»»

HUMO Weet je al wat je nu gaat doen?

COLE «Het liefst drama aan het KASK in Gent. Dat is een heel diverse richting, die vooral uitgaat van het fysieke, en ik dans heel graag. Ik heb me ook ingeschreven aan het RITCS voor schrijven en voor radio, maar ik hoop toch vooral op het KASK. Ik wacht op nieuws over de toelatingsproeven: normaal gezien zit je in een zaal met alle anderen die auditie doen, maar dat zal nu niet mogen, denk ik. Het is intussen al juli, dus hopelijk komt er snel duidelijkheid.»

HUMO Wellicht zullen het net de beginnende artiesten zijn die het hardst getroffen worden door de coronacrisis. Houdt dat jou bezig?

COLE «Goh. Ergens wel, natuurlijk. Ik mag van mezelf niet doemdenken, maar ik besef dat mijn toekomst er mogelijk niet heel rooskleurig uitziet. Ik heb ook geen idee waar ik voor sta. Stel dat ik slaag voor de ingangsexamens: zal ik dan kunnen beginnen? Acteren is heel fysiek, je komt de hele tijd met elkaar in contact. Gaat dat mogen?

»Ik laat de dingen op me afkomen. Altijd rondlopen met een gevoel van angst: dat lijkt me verschrikkelijk, zoiets remt je alleen maar af. Als één van mijn ouders zich niet goed voelt, ben ik degene die zegt: 'Komaan, het komt wel goed'.»

HUMO Je ouders zeiden dat ze zich zorgen maken.

COLE «Logisch, ze hebben momenteel geen perspectief. Wanneer zullen mensen weer massaal naar het theater mogen? Wanneer worden er weer op een normale manier tv-series en films opgenomen? Er is geen vooruitzicht, en dat maakt hen bang. Ze proberen het voor me te verbergen, maar ik kén hen, ik merk het als er iets scheelt. Al vind ik het vooral heel mooi dat ze positief blijven.»

HUMO Moedigen ze je aan om voor cultuur te kiezen, of zeggen ze: let op, het is geen makkelijke wereld?

COLE «Ze doen beide. Ik zeg altijd dat ze zich er een beetje buiten moeten houden. Het is mijn keuze, mijn weg. Die beslissing moet ik zelf nemen. Ze respecteren dat: ze informeren mij, maar formuleren geen mening. Ze hebben sowieso nooit geprobeerd om mij een richting uit te duwen.»

HUMO Ben je los opgevoed?

COLE «Eigenlijk wel. Mama en papa kúnnen streng zijn, maar over het algemeen zijn ze rustig, eerder vriendschappelijk. Er is bij ons geen grote scheiding tussen moeder of vader en kind.

»Ik ben enig kind. Ik heb lang heel graag een broer of zus gewild, maar nu vind ik het goed zo. Ik denk zelfs dat de band met mijn ouders zo goed is net omdat ik geen broer of zus heb.»

HUMO Als ze streng zijn: waarover gaat dat dan?

COLE (denkt na) «Dat weet ik niet. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat ik communiceer over wat ik wil doen, of hoe ik mij voel. Liegen, daar kunnen ze niet mee om. En ja, ze willen dat ik op tijd eens iets doe in het huishouden, zulke dingen.»

HUMO Hebben zij je de liefde voor cultuur bijgebracht?

COLE«Dat kan haast niet anders, met twee zulke gepassioneerde ouders. Ik ging als kind al vaak kijken naar de theaterstukken van mama. Maar of dat me echt beïnvloed heeft, weet ik niet. Ik vond het niet eens zo leuk: ik was heel snel afgeleid, en dat lange stilzitten was niks voor mij. Het zit gewoon in mij. Mijn opa (Eddy Becquart, red.) is ook een kunstenaar: hij is danser en choreograaf. Hij is 67 en zit vol plannen om over een jaar of twee mee te doen met een dansvoorstelling.»

HUMO Hoe hebben jullie de lockdown beleefd?

COLE «Mama heeft het moeilijk gehad. Er stonden meerdere series en theaterstukken in haar agenda: die werden allemaal geannuleerd. Papa was ook wel gestrest, vermoed ik, maar hij uit dat minder snel. Hij kon ook langer doorwerken: hij was bezig aan de muziek voor een reeks, en daar waren al een aantal afleveringen van opgenomen. Hij werkt altijd van thuis uit, dus voor hem was de aanpassing minder groot.»

HUMO En jij?

COLE «Met ups en downs. Ik kreeg les via de computer, en ik kan daar totáál niet mee werken. Bovendien ben ik slordig en niet erg goed in planning. Ik heb op een whiteboard een overzicht gemaakt met data en deadlines, daarna ging het beter. Omdat ik in het zesde zat, was ik bij de eerste groep die weer mocht starten.»

MAMA ALS PROSTITUEE

HUMO Hoe heb je je beziggehouden tijdens de lockdown?

COLE «Ik heb veel gelezen. Ik hou van 'rare' boeken: nu ben ik in de ban van Haruki Murakami. Ik luister ook veel naar muziek, liefst jazz. Mijn lievelingsartieste is Blu Samu, een jonge Belgische vrouw. Ze verwerkt fragmenten jazz in hiphop en mengt Nederlands, Engels en Frans in haar teksten. Heel speciaal. Ik heb ook een aantal hobby's weer opgenomen. Ik speel graag gitaar, en tijdens het schooljaar verlies ik dat soms uit het oog. Nu ben ik terug begonnen. Daar ben ik wel blij om.»

HUMO Kon je goed tegen het alleen zijn?

COLE «Dat heb ik onderschat. Ik ben graag alleen - ik heb mijn eigen plekje nodig, mijn momentje om tot mezelf te komen - maar dit duurde wel heel lang. Als ik dan toch eens afsprak met een vriendin, besefte ik hoe leuk het is om - zelfs vanop afstand - te babbelen en te lachen. Een mens heeft dat blijkbaar toch wel nodig.»

HUMO Velen ervaarden de lockdown als een welgekomen pauze.

COLE «Ik ook wel. Ik raak heel snel gestrest - daar zou ik echt eens aan moeten werken - dus ik was blij dat er een stop was: even de race stilleggen. Maar daarna begon ik ze wel te missen. Zoals zovelen, waarschijnlijk.»

HUMO Ben je zo stressgevoelig?

COLE (knikt) «Ik kan mezelf heel hard tegenwerken. Ik heb een combinatie van faalangst en perfectionisme. Heel lastig: ik wil alles zó goed doen, dat ik er niet aan durf te beginnen, waardoor ik in de stress raak omdat het blijft liggen. De laatste tijd kan ik er wel beter mee omgaan. Voor mijn eindwerk had ik een theaterstuk geschreven, een monoloog van vijftien minuten die ik zelf zou brengen. Maar toen kwam corona en mocht ik niet meer optreden. Ik heb het helemaal moeten omgooien - virtualiseren, zeg maar. Ik heb er een luisterverhaal van gemaakt. In de plaats van te acteren moest ik plots op de computer werken. Ik heb seriéús in de stress gezeten, maar uiteindelijk ben ik er gewoon aan begonnen.»

HUMO Waarover ging het?

COLE «Het is best wel relevant in deze tijden. Heb je al gehoord van het bombardement dat ons land trof in 1943, het zwaarste van de Tweede Wereldoorlog? Een school in Mortsel werd daarbij zwaar getroffen. Ik breng het verhaal van een kleuterjuf die dat bombardement heeft meegemaakt, en vertel hoe ze het trauma van zich tracht af te schudden met cultuur: door te dansen en te zingen. Het idee kwam er heel toevallig. Ik was in de boekenkast van mama aan het rommelen en kwam het boekje 'Dance Hall' tegen, een toneelstuk waarin ze ooit heeft gespeeld met het MartHa!tentatief. Daarin staan interviews met oudere mensen die vertellen over het feestleven van vroeger. Daar heb ik me op geïnspireerd.»

HUMO Heb je, als je zo stressgevoelig bent, dan geen moeite om op een podium te staan?

COLE «Net voor ik moet spelen, ben ik hyperactief en zit ik vol adrenaline. Maar eens op het podium word ik helemaal rustig. Het is raar: ik heb altijd het gevoel alsof ik alleen in de zaal ben. Ik zie het publiek zelfs niet, omdat ik zo hard in die wereld zit.»

HUMO Geeft je mama tips?

COLE «Dat gebeurt, als ik iets moet brengen of een monoloog moet schrijven. Maar doorgaans zal ik sneller naar leerkrachten stappen. Het voelt een beetje gek om er met mama over te praten, omdat zij al zo ver in het beroep zit.»

HUMO Volg je haar carrière?

COLE «Ja, maar het is niet dat ik per se alles waar ze in speelt, moet gezien hebben. Ik denk ook niet dat zij dat heel belangrijk vindt. Ze vindt het leuk als ik kom kijken, maar het is geen must.»

HUMO Heb je een favoriet?

COLE «Raar genoeg: 'Chaussée d'Amour' (dramaserie op VIER uit 2017, red.). Toen die reeks net uitkwam, weigerde ik te kijken: mama speelt een prostituee en ik vond het zó gênant wanneer mensen haar daarin herkenden. Maar onlangs heb ik er samen met haar naar gekeken, en ik vond het héél goed. Mama speelt fantastisch. Ik herkende haar amper: haar personage is een beetje een domme vrouw, en zo is zij totaal niet.»

HUMO Er komen ook wel wat naakt- en bedscènes in. Was het niet gênant om daar samen naar te kijken?

COLE «Het is gek, natuurlijk. Maar we konden ermee lachen. We maakten er mopjes over in de zetel. Papa ook.»

HUMO Hij is singer-songwriter onder de naam Stan Lee Cole. Hou je van zijn muziek?

COLE «Het is niet per se een genre dat me aanspreekt of waar ik constant naar wil luisteren, maar papa geeft er zo'n speciale touch aan, en zijn stem is zo fijn om naar te luisteren... Ik vind wat hij maakt wel mooi, ja.»

HUMO Op YouTube staan filmpjes waarin jij als 10-jarige met hem een nummer zingt.

COLE (glimlacht) «'Separated'. Ik was nog heel erg verlegen, maar dat was zó leuk om te doen. Het is bij één nummer gebleven, maar onlangs zei papa: 'Misschien moeten we er nog één maken, we hebben nu toch tijd genoeg.' Dus wie weet komt er een vervolg. Ik zou daar wel zin in hebben.»

DOE OOK EENS IETS!

HUMO Voor de coronacrisis werd de cultuursector opgeschrikt door enkele #MeToo-getuigenissen. Heb jij er als jonge artieste ooit wat van gemerkt?

COLE «Natuurlijk. Iedereen, toch? Al mijn vriendinnen hebben weleens iets naars meegemaakt: ongewenste aanrakingen, zulke dingen. Je wordt dat bijna gewoon, dat is nog het meest verschrikkelijke. Nu, bij ons staat dat los van de sector, hoor, die dingen gebeuren vooral 's avonds, bij het uitgaan.»

HUMO Heeft je mama er ervaring mee?

COLE «Ik denk het wel. Ze vertelt over loonsverschillen tussen mannen en vrouwen, en dat er tot voor kort vooral mannelijke schrijvers waren. Gelukkig verandert het allemaal wel.

»Ik besef dat ik hier als jonge artieste mogelijk ook nog mee te maken zal krijgen. Maar ik wil ook hierdoor niet negatief beginnen te denken, of er me bang door laten maken. Ik hoop gewoon op het beste: dat het nu aan het veranderen is. Ik ga me er alleszins niet door laten doen. Daarvoor acteer ik té graag.»

HUMO Die vastberadenheid lijkt me eigen aan jullie generatie: jullie grijpen kansen en gaan er voluit voor.

COLE «Dat is zo, in alles wat we doen. We praten daar onderling ook over: we delen onze passies en moedigen elkaar aan. Een vriend van me zit in de hiphopwereld en die heeft, dankzij de hulp van andere vrienden, al kunnen optreden en aan muziekwedstrijden meedoen. Heel cool. We willen elkaar vooruithelpen.

»Je merkt die vastberadenheid bijvoorbeeld ook in die acties voor het klimaat. Mijn school, mijn klas, mijn vrienden: we zijn allemaal milieubewust, we zijn ook naar meerdere marsen geweest. We vinden dat belangrijk.»

HUMO Jullie generatie wordt bejubeld, maar ik kan me inbeelden dat er ook een zekere druk ontstaat: alsof jullie degenen zijn die het allemaal moeten gaan waarmaken.

COLE (knikt) «Dat is soms wel storend. We worden bekeken als dé geëngageerde generatie. Aan de ene kant is dat super, maar: wat met de ánderen? Onze generatie is niet opgestaan met het idee: wij zullen het nu wel even doen. Deze acties zijn net een aanmoediging voor de rest om óók iets te doen.»

HUMO Voor je 16de verjaardag riep je mensen op om geen cadeau te geven, maar iets te doneren aan het WWF.

COLE «Op Facebook kon je dat makkelijk organiseren: met enkele klikken maakte je een directe link naar de organisatie van je keuze. Ik ben een echt dierenmens, ik steun het WWF volledig. Ik vond het dus wel fijn om dat te doen. Uiteindelijk heb ik niet zoveel opgehaald: rond de 20 euro, maar het is iets, hè.

»Ik probeer nog meer voor dieren te doen: samen met mama en papa heb ik, ook via het WWF, een tijger geadopteerd. En ik eet zo weinig mogelijk vlees. Dat gaat makkelijk: mijn beste vriendinnen zijn toevallig ook allemaal vegetariërs.»

HUMO Koken je ouders dan apart voor jou?

COLE «Nee. Ik eet niet helemaal vegetarisch - nog niet - en zij eten ook heel weinig vlees. Meestal staat er een dag of twee vlees op het menu, en de rest van de week vis of een vleesvervanger.»

HUMO Ook het Black Lives Matter-debat lijkt bij veel jonge mensen een gevoelige snaar te raken.

COLE «Terecht! Het is verschrikkelijk dat mensen nog steeds gediscrimineerd worden op basis van hun huidskleur. Een uiterlijk kenmerk zou niet mogen bepalen wie je bent als persoon.

»Racisme is een diepgeworteld probleem dat bij de oorsprong moet aangepakt worden. Ik vind het goed dat het nu zoveel in de media komt, al zou racisme eigenlijk al veel langer moeten aangekaart zijn. Ik hoop vooral dat het geen hype of eenmalige opstand is, maar dat het debat blijft duren tot er verandering komt.»

ZONDER PLAN B

HUMO Zullen we het nog even over de liefde hebben?

COLE «Ik heb een vriend, Felix. We zijn een jaar samen. Hij zit bij mij in de klas en wil ook iets artistieks gaan doen, bij voorkeur dans.»

HUMO Wat trekt je in hem aan?

COLE «Hij is gepassioneerd in alles wat hij doet. Dat vind ik heel fijn bij mensen. Ik heb geen bepaald type qua uiterlijk, het moet gewoon klikken tussen twee mensen.»

HUMO Droom je al van huisje, tuintje, kindje?

COLE «Oei, nee. Ik wil eerst nog zoveel dingen doen: een roman schrijven, een theaterstuk maken, in een dansvoorstelling spelen, op een festival staan als zangeres of gitarist... En ik wil reizen. Naar IJsland: dat lijkt me zo'n prachtig land, met die natuur, die warmwaterbronnen. Ik zou er het liefst alleen naartoe gaan. Dan kom je volgens mij met heel interessante verhalen thuis, en met nieuwe opvattingen - anders dan wanneer je met twee reist.»

HUMO En als dat alles niet lukt?

COLE «Het móét lukken, er is geen plan B. Zelfs als de problemen in de sector aanhouden. Als we allemaal eens samenzitten en onze hersenen aan het werk zetten, dan komt er vast wel een oplossing uit de bus - al zou het dan wel handig zijn als er een beetje steun kwam van de overheid. Ik ga alleszins mijn dromen niet zomaar opgeven.»

HUMO Dus een vet betaalde jobaanbieding...

COLE «Van 9 tot 5? Nooit. Als ik echt geld tekortkom, neem ik er wel een job bij om rond te komen. Geld is voor mij niet het belangrijkste, ik ga voor de passie.»