Ik en de crisis: 5 slachtoffers getuigen

Misschien is de crisis voorlopig nog uw deur voorbijgegaan, maar deze mensen hebben wel al harde klappen gekregen. 'Alles is weg. Twintig jaar van mijn leven ben ik kwijt. Twintig jaar voor niks gewerkt.'

Volgens berekeningen van de Nationale Bank is het financiële vermogen van de Belgen in de loop van 2008 gezakt van 882 miljard euro tot 732 miljard euro. Een verlies van 150 miljard euro of zo'n 17 procent van ons totale vermogen. Dat maakt deze crisis nu al veel ernstiger dan de dotcom-bubble (bij ons beter bekend als 'het Lernout & Hauspie-schandaal'), toen we met zijn allen zo'n 118 miljard euro zagen verdampen.

Wie zijn geld uitsluitend of hoofdzakelijk in bankaandelen had gestopt, is vanzelfsprekend veel méér kwijt. André (52) had ongeveer zijn hele hebben en houden belegd in Fortis-aandelen.

In Humo 3580 van dinsdag 14 april leest u ook het verhaal van vier andere slachtoffers van de financiële crisis.

'66.000 euro kwijt'

André «Ik weet nog dat ik destijds vanuit mijn winkel naar mijn vrouw belde en uitlegde dat we in Fortis gingen investeren. Ze zei: doe maar, gij kent dat beter. Maar ik kende daar ook niet genoeg van! Ik dacht alleen: Fortis, dat kàn niet kapot gaan! Ik hoor politici op de televisie zeggen: we gaan ons maximaal inzetten voor het personeel van Fortis, en voor de spaarders. En de aandeelhouders? Daar wordt niet over gepraat, die mogen de boom in! Je leest in de krant dingen als: je moet maar weten dat dat kan gebeuren als je op de beurs speelt. Maar ik héb niet op de beurs gespeeld! Voor mij waren dat bravehuisvaderaandelen. Ik ben, door Reynders en Leterme, bestolen!

» (fel) Voor de gangsters Reynders en Leterme hun stommiteit uithaalden in oktober (hij doelt op de ontmanteling en de verkoop van Fortis aan BNP Paribas begin oktober, red.), was het aandeel nog vijf komma tweeënveertig euro waard. Na dat weekend: één euro eenenzeventig. Die twee hebben vijfenzestig procent van de waarde van Fortis in rook laten opgaan. En de aandeelhouders stonden machteloos. Ik mag mijn gevoelens over Reynders en Leterme niet uitspreken, want dan steken ze me in de bak. Je krijgt zin om mensen te gaan vermoorden.»

Grote boer Lippens

André « Het begin van mijn carrière was financieel een ramp. Ik zat met mijn vader in een zaak. Ik was zogenaamd medezaakvoerder, maar ik had natuurlijk niks te zeggen. Hij heeft de boel frauduleus failliet laten gaan, ik draaide op voor de schulden. Dertig jaar lang hebben ze me achtervolgd met die schulden: nu zijn ze eindelijk verjaard. Ik kreeg tien dagen geleden nog een deurwaarder aan de deur. Waarschijnlijk was die schuld overgekocht door een incassobureau. Ik heb tegen die man gezegd: de schuld is verjaard, salut en de kost. Ik heb altijd geweigerd om die schuld te betalen, want ik heb ze niet gemaakt.

»Na dat faillissement heb ik een beetje vanalles gedaan, tot ik televisies ben beginnen te repareren. Ik kon dat goed, en ik deed het graag. Er is, in al die jaren, geen enkel probleem geweest dat ik niét kon oplossen. Met hulp van familie ben ik uiteindelijk als zelfstandige in de elektro begonnen. Ik heb er twaalf jaar van kunnen leven - zonder personeel, weliswaar, want de winstmarges zijn flinterdun. Ik denk dat wij per maand minder dan tweeduizend euro netto verdienden, mijn vrouw en ik. Maar ik heb daar nooit van wakker gelegen. Ik ben geen geldmaniak, dat interesseert mij allemaal niet, als ik op het einde van de maand alles betaald krijg en ik hou nog wat over, is het goed. En als we één keer om de paar jaar op vakantie kunnen. Ik betaalde mezelf een heel klein loon uit, omdat ik wilde dat mijn zaak zou groeien.

U en de crisis

En u, hoe zit het met u? Is uw inkomen/spaargeld gekrompen? Geld verloren op de beurs? Job kwijt? Failliet? Gedeeltelijk werkloos? Moet u besparen op het gezinsbudget, kunt u nog maar net de touwtjes aan elkaar knopen, of voelt u integendeel volstrekt niks van de crisis?

Vertel ons - geheel anoniem - alles op humo.be/crisis en maak kans op één van de drie luxe-overnachtingen met (altijd meegenomen!) ontbijt in Hilton Antwerp!

Neem deel aan de crisiswedstrijd

Het verhaal van Fortisgedupeerde André (vervolg)

André «Ik ben uiteindelijk met mijn zaak moeten stoppen omdat ik rugproblemen kreeg: die televisies werden almaar groter, ze wogen soms vijftig, zestig kilo. Ik heb er mij een hernia aan getild. Toen de flatscreens opkwamen, dacht ik: nu ben ik gered, maar die zijn ook heel snel veel groter geworden. Nu wegen ze meer dan die tv's van vroeger. En als je een nieuwe tv kwam leveren, zeiden de mensen: 'Pak die ouwe maar terug mee!' Op de duur kon ik niet meer lopen, dus ben ik - met pijn in het hart - met de zaak gestopt. Ik heb sindsdien twee, drie keer ergens kunnen beginnen, maar ik heb altijd moeten weigeren: ik kan gewoon geen uur aan een stuk rechtstaan. En zitten ook niet. Mijn rug is kapot.

»Na al die jaren had ik ongeveer honderdduizend euro bij elkaar: vijftigduizend euro spaargeld, nog een paar tienduizenden euro's gerecupereerd van mijn winkel, een levensverzekering... Ik telde dat en ik dacht: daarmee gaan we er niet geraken. Ik ben tweeënvijftig jaar, ik moét nog lang rondkomen. Mijn vrouw ook. En toen kwam die opportuniteit met Fortis: ik zag dat dalen tot veertien euro, dertien zelfs. En ik dacht: ik spring daarop. Dat aandeel heeft ooit achttien, twintig gestaan, dat moét daar naar terug. Duurt het vijf jaar, dan duurt het vijf jaar, maar dat gaat weer stijgen. Dus heb ik gekocht tegen dertien euro. En daarna nog eens tegen elf. En toen zakte het naar zes, en steeg het vervolgens weer naar tien. Op dat moment wilde ik verkopen, maar toen kwam de grote boer Lippens op tv zeggen dat er geen probleem was, in augustus 2008. Ik heb niét verkocht. Helaas.

»Ik had voor vijftigduizend euro Fortis gekocht. Na de derde oktober waren ze nog vierduizend euro waard. Ik heb uiteindelijk mijn aandelen verkocht met zwaar verlies, afgelopen maandag. Ik kon de druk gewoon niet meer aan. (zucht) Weer niet goed, natuurlijk, want sinds maandag zijn ze met meer dan vijfentwintig procent gestegen.

»De eindsom is heel simpel. Ik had een spaarpot van honderdduizend euro. Daar blijft nu nog vierendertigduizend van over. Ik was gisteren een halfuur met een ander slachtoffer van Fortis aan het bellen, en ik kon alleen maar denken: oei, ik ben naar hém aan het bellen op zijn gsm. Wat gaat dat hier weer kosten? Ik heb het gevoel dat ik vooral geen euro meer mag verspillen, omdat ik alles nodig ga hebben.

»Ik ben gewoon een pechvogel, denk ik. Ik had al eerder belegd, in Agfa: dertigduizend euro. Dat ging goed: in een week tijd had ik zevenhonderd euro winst. En dan opeens: boef, boef, boef. Gekelderd. Ik heb dat hele pakket verkocht voor zesduizend euro. Met die zesduizend euro heb ik daarna Fortis gekocht (schudt het hoofd).»

De ruzies

André «Ik ga eraan kapot. Mijn vrouw werkt, ik niet. Ik zit hier hele dagen thuis, hele dagen achter die computer, en ik zie die koersen maar dalen. Ik loop de muren op. Ik heb mijn hele leven tussen de mensen gezeten, in de verkoop. Hier zit ik de hele dag alleen. Ik word gek. In de tuin werken kan ik niet: mijn rug. Lang stilzitten kan ik ook niet. Geld om weg te gaan is er niet. Ik zit hier maar.

»En 's avonds, de ruzies. Na de derde oktober zijn de ruzies begonnen. Ik heb, in die vijfendertig jaar, nooit ambras gehad met mijn vrouw. Ik heb de beste vrouw ter wereld. Maar sinds dat Fortis-gedoe hebben we soms ruzie.

Op een dag kon ik het niet meer aan. Een zondagavond in november: ik heb mijn jachtgeweer in de auto gelegd, ik wilde er een eind aan maken (lange stilte) Ik heb het...(stokt) niet gekund. Ik ben depressief, en ik raak er niet uit. Dat heb ik sinds ik in mijn winkel voelde dat ik zou moeten stoppen. Ik ben bij een psychiater geweest, maar die kon mij niet helpen. Mijn probleem is: ik ga financieel ten onder. Ik wéét wat er mij te wachten staat.

» De reserve die ik heb opgebouwd in mijn leven, is verdwenen. Gevolg: wij doen niéts meer. Wij gaan niet meer op restaurant, niet meer op reis, wij geven niets meer uit. Niéts. Mijn vrouw moet laat werken vandaag. Ze zei: 'Zullen we vanavond eens iets gaan eten?' Ik zeg: 'Nee. Het gaat niet.'

»Al die mensen die vinden dat die Fortisaandeelhouders het zelf gezocht hebben, zou ik willen zeggen: ik héb niet gespeculeerd op Fortis, ik ben bestolen. Nu, nù ben ik aan het speculeren, ja. Gisteren heb ik Citigroup gekocht. (gelaten) Een halfuur later was ik weer vierduizend euro kwijt. We zijn weer vertrokken. Weet je wat het is: ik ben wanhopig, en een mens die wanhopig is, probeert alles. Tot ik alles terug heb. (verbeten) Of tot ik alles kwijt ben.»