De Nederlandse schrijver en acteur Lykele Muus (33), u misschien bekend als Sander uit de op Eén uitgezonden dramareeks ‘Klem’, is nu zo’n drie jaar single en dat bevalt hem best. Zodanig zelfs dat hij er een boek over schreef: ‘Zo kan het dus ook’. Daarin schetst hij een opgetogen beeld van het leven als alleenstaande ouder. ‘Ik ben een betere versie van mezelf geworden. En een leukere vader voor mijn dochter.’
Lykele Muus serveert ons espresso met stukjes chocoladeletter. Overblijfselen van een vergeten sinterklaascadeau van zijn dochter. ‘Deze kunnen we gerust opeten,’ zegt hij. ‘Die letter herinnert ze zich toch niet meer. Da’s ook één van de voordelen van co-ouderschap. Sommige dingen vervagen in haar hoofd als ze hier drie dagen niet is geweest.’ Zijn 7-jarige dochter Nine is vandaag bij haar moeder. Het geeft hem wat tijd om verder te schrijven aan het tweede seizoen van de Nederlandse versie van de serie ‘Dertigers’, waarin Muus zelf één van de hoofdrollen speelt. Als Nine overmorgen terugkomt, wacht een planning die door de lockdown helemaal is leeggemaakt. ‘Naar het zwembad, het museum of skateboarden. Niets van onze vaste uitjes gaat door. Dat wordt improviseren.’ Dat is, zo constateert hij, ongeveer dezelfde instelling waarmee hij drie jaar geleden begon aan zijn bestaan als alleenstaande ouder, nadat de relatie met zijn vriendin, actrice Melissa Drost – bekend als Juf Roos uit de gelijknamige kinderserie – tot een eind kwam. ‘We moesten het toen ook allemaal zelf ontdekken.’
– Dat is blijkbaar goed uitgedraaid. In uw boek schrijft u: ‘Iedereen moet weten wat voor een verademing co- ouderschap ook kan zijn.’
LYKELE MUUS «Dat vind ik echt, ja. Ten eerste omdat er nog steeds veel mensen niet blijken te weten wat zo’n constructie precies inhoudt. Toen Melissa en ik uit elkaar gingen, had iedereen in onze omgeving er vragen over. Sommigen waren bezorgd. ‘Hoe gaan jullie alles regelen? Hoe verdeel je de dagen? Wordt jullie dochter niet de dupe? Hoe doen jullie dat met de kerst?’ Het verbaasde me echt hoeveel mensen wilden weten. Terwijl er zo ontzettend veel meeroudergezinnen bestaan. Het traditionele plaatje van het klassieke gezin is allang voorbijgestreefd. En toch weten mensen amper iets van andere gezinsvormen af.»
– U grapt in het boek dat u sommige koppels echt van harte kunt aanraden om uit elkaar te gaan. Is het leven nu leuker dan het was?
MUUS «Misschien weegt onze vorm niet altijd op tegen een gezin met gelukkige, stapelverliefde ouders, maar het is meer dan een second best. Alle aspecten van mijn leven vind ik nu beter gaan. Op de dagen dat ik werk, heb ik daar meer rust en aandacht voor. Omdat ik meer tijd heb om te sporten en te slapen, kan ik beter voor mijn lichaam zorgen.
»Bovendien heb ik – corona even buiten beschouwing gelaten – zelfs de mogelijkheid iets impulsiefs te doen, ongepland met m’n vrienden de kroeg in te duiken. Voor mij werkt het co-ouderschap vele malen beter dan het gezin. En daarover hoef ik me, zo heb ik inmiddels geleerd, niet schuldig te voelen. Het is helemaal niet erg om egocentrisch te zijn. Ik ben een leukere versie van mezelf en dus ook een leukere vader. Mocht ik ooit weer een relatie krijgen, weet ik nu dat het niet erg is om ook je eigen tijd op te eisen. Je hoeft niet altijd water bij de wijn te doen. Je kunt soms ook gewoon wijn drinken.»
– Was u wel aan de relatie begonnen met het idee dat het voor eeuwig zou zijn?
MUUS «Goh, eeuwig... Voor onbepaalde tijd is beter. Dat eeuwige is een ideaalbeeld waaraan je niets hebt. Bij elkaar blijven tot de dood ons scheidt; dat wordt als droom-relatie gezien. Maar wat levert het in de praktijk op? Heel veel krampachtigheid. Maar natuurlijk, toen we een huis kochten, dachten wij ook nog vele, vele jaren gelukkig samen te zijn.»
– Jullie ontmoetten elkaar in 2011 op de set van de musical ‘Soldaat van Oranje’.
MUUS «Toen ik binnenkwam, wist ik meteen dat zij het moest zijn. Ze droeg, net als ik, een T-shirt van ‘Star Wars’. We raakten meteen aan de praat. Omdat we in dezelfde buurt woonden, reisden we al snel elke dag samen naar het theater. Om de beurt namen we cd’tjes mee voor onderweg. Bon Iver, Ray LaMontagne. We wilden het rustig aan doen, maar binnen het jaar woonden we al samen. En weer een jaar later was ze zwanger. Het voelde allemaal heel vanzelfsprekend.»
– Melissa omschrijft jullie als ‘de mannelijke en vrouwelijke versie van elkaar’.
MUUS «We lijken inderdaad nogal op elkaar. Zelfde humor, zelfde interesses, zelfde smaak, zelfde beroep. We waren het eigenlijk altijd met elkaar eens. We groeiden tijdens onze relatie zover naar elkaar toe dat we bijna één persoon werden. Supergezellig, maar na zes jaar merk je dat je ook wrijving nodig hebt voor glans. Helemaal omdat we allebei ook nog eens conflictvermijdend zijn.»
– Zijn dat ook de redenen waarom het stukliep?
MUUS «Ja, die zijn gek genoeg dezelfde als waarom we bij elkaar kwamen. Ik vond het heerlijk iemand te hebben die helemaal snapte wat ik voelde en waar dat vandaan kwam. Maar langzaamaan verlangden we allebei ook naar iemand die een keer flink tegengas gaf.»
– Melissa sprak over ‘een gevoel van falen’.
MUUS «O, dat verbaast me ergens wel. Want volgens mij hebben we juist geconcludeerd dat er van falen geen sprake is. Ik heb dat althans nooit zo gevoeld. Die terminologie van mislukking wordt mensen aangepraat, vind ik. Alsof er maar één manier bestaat om een relatie tot een goed einde te brengen. Het is inderdaad anders gelopen dan ik vooraf had gehoopt, maar ik heb geen moment een gevoel van mislukking ervaren. Onze relatie is juist supergoed gelukt. We hebben zes leuke jaren gehad, hebben een prachtig kind. De relatie was alleen eindig. Als Nine er last van had gehad, pas dán hadden we gefaald.»
SLUIPEN NAAR DE WC
– U hebt geen moment gevreesd de veilige haven van uw kind af te pakken door het gezin op te breken?
MUUS «Anders hadden we het ook niet gedaan, nee. Melissa en ik hadden vertrouwen dat we het voor elkaar zouden krijgen. Toch was ik ook wel bang dat alleenstaand ouderschap zwaar en eenzaam zou zijn. Dat ik Nine heel erg zou missen. En ik zag op tegen het praktische geregel.»
– Vanwaar kwam die angst?
MUUS «Onwetendheid. Ik had alleen het voorbeeld van mijn eigen ouders. Die hadden, besef ik nu, een paar jaar eerder uit elkaar moeten gaan. Ze hielden te lang vast aan iets dat niet meer werkte. Toen ze eenmaal scheidden, waren ze allebei zo moe en in de war dat het voor hen niet eenvoudig was om een nieuwe basis op te bouwen. Ze hadden toen best een boek als dit kunnen gebruiken. En ikzelf trouwens ook. Toen ik voor dezelfde beslissing stond, dacht ik: o kut, is er met mij straks ook maandenlang niks aan te vangen? Zo is het gelukkig niet gegaan. Ik denk inmiddels dat het besef dat een relatie ook best eindig kan zijn, uiteindelijk zorgt voor minder druk. Het hóéft niet, dat bij elkaar blijven. Je vindt wel weer een nieuwe weg.»
– Hoe vertel je dat verhaal vervolgens aan een meisje van 4?
MUUS «Dat wisten wij ook niet. We hebben vooral nagedacht over wat je wel en niet zegt. Ik wil heel graag eerlijk zijn tegen mijn kind. Maar, zo adviseerde Nines kleuterjuf, geef ook geen antwoord op vragen die ze niet stelt. Dat was een gouden tip. Een verhaal over voorbijgegane verliefdheid zou ook aan haar voorbij zijn gegaan. Dat was iets voor als ze ouder zou zijn.
»Op een dag heb ik gewoon gezegd: ‘Ik heb een nieuw huis. Ga je mee kijken?’ Dat wilde ze wel. Ze vond het mooi en vroeg wie er dan zou wonen. ‘Nou, wij.’ Dat werkte veel beter dan als ik enigszins dramatisch had aangekondigd dat ik op den duur weg zou gaan en dat zij op die nog onbekende plek ook een kamer zou krijgen. Of erger: dat ik plotsklaps zou vertrekken. Dat zou alleen maar verwarring geven. Ik heb haar gevraagd of ze mee wilde naar de doe-het-zelfzaak om verf voor de muur te gaan kiezen. Dat werd een heel leuke middag.»
– Was u niet bang uw dochter te missen als ze niet bij u was?
MUUS «Ik vreesde het gemis, ja. Ik was bang daardoor niet meer te weten wat ik met mezelf zou moeten aanvangen. Het leek me zo triestig om alleen te moeten opstaan en dan in je eentje koffie te drinken. Maar toen het eenmaal zover was, bleken die dingen juist heerlijk. Ik ging in mijn eigen tempo aan de slag. En natuurlijk, ik miste Nine soms. Maar de momenten dat ze er wel is, voelen vollediger.
»Missen is ook vaak een verlangen naar echt goed contact. Als je kind altijd bij je in huis woont, kun je door drukte of stress ’s avonds in je eigen bed ook denken: wat zou ik graag in alle rust iets leuks doen met mijn kind. Ik kan nu altijd teren op de dagen waarop ik er met alle aandacht voor haar was. Ik zit niet continu te mailen of te bellen wanneer ik met haar in de speeltuin ben; ik plan mijn werk vooral in de dagen dat ze niet bij me is. Missen leidt bij mij vaker tot het gevoel van: leuk, straks is ze er weer.»
– Een enigszins droevig beeld in het boek: u maakt een kinderontbijt, maar beseft na het smeren van de boterham dat uw dochter bij haar moeder is.
MUUS «Dat is maar één keer gebeurd, hoor (lacht). Wel sluip ik ’s nachts vaak door de gang naar de wc. Door de slaap ben ik dan even kwijt dat ik helemaal niet stil hoef te doen.»
– U schrijft dat u tijdens uw eerste vakantie met uw dochter werd overvallen door een gevoel van compleet anders dan de rest te zijn.
MUUS «Dat kwam vooral doordat we naar een Franse camping gingen waar een overvloed aan stelletjes met kinderen kampeerde. Naar mijn gevoel was ik de enige alleenstaande. We waren toen net een half jaar uit elkaar en ik dacht: ik ben de enige hier die niet aan het standaardplaatje voldoet. Ze hebben vast medelijden met mij. Als campinggasten me met iets kleins wilden helpen, sloeg ik dat af. Ik wilde niet dat ze zouden denken dat ik het niet alleen kon. Maar als ik terugkijk, was het gewoon mijn onervarenheid met een nieuwe wereld.»
TINDERDATES
– In de tragikomische serie ‘Dertigers’ speelt u Bart, ook 33 jaar. Hij is vader van twee kinderen en zijn huwelijk bloedt langzaam dood. Hoort het opstarten van een meeroudergezin tot de echte dertigersdilemma’s?
MUUS «Ja. Ik ben nu aan het meeschrijven aan het tweede seizoen. Daarin zit straks ook een stel dat een kind heeft en uit elkaar gaat. Er zitten veel raakvlakken in met mijn eigen leven.»
– Uw personage Bart is een enorme flirt. Zelf schrijft u in het boek dat u voorlopig liever alleen wilt blijven.
MUUS «Ik heb niet de behoefte meer mijn leven te delen zoals ik met Melissa heb gedaan. Ik zie me niet meer samenwonen. Aan de andere kant mis ik tijdens deze lockdown het intieme contact wel echt. Niet per se seks, maar gewoon iemand om je hart bij te luchten.»
– Op Twitter reageerde u op een nieuwsbericht over singles die tijdens de coronatijd minder seks hebben: ‘Hoeveel is minder dan niks?’
MUUS «Ik heb het afgelopen jaar inderdaad weinig seks gehad, ja. Het aantal keren is op één hand te tellen. Maar dat is op zich niet zo erg. Ik kan prima een tijdje zonder. Met Tinder heb ik weinig.»
– U hebt alle datingapps van uw telefoon verwijderd.
MUUS «Ik heb er in december weer eentje geïnstalleerd. Blijkbaar wilde ik toch graag praten met mensen. Het was drukker dan ooit daar, merkte ik. Iedereen begon meteen te chatten. In maart was het echt speuren naar een goed gesprek. Nu zijn die apps voor velen de enige manier. Maar ik hield het toch weer niet lang vol. Ik heb nog wel twee leuke dates gehad, maar ik merk dat ik niet zozeer op zoek ben naar een liefde, maar wel naar een vervanging voor de kroeg en ontmoetingen met nieuwe mensen.»
– Hoe waren die dates?
MUUS «Oprecht leuk. Maar ik ben wel beide keren alleen naar huis gegaan. En we hebben elkaar niet meer gesproken daarna. De enige optie was een wandeling. Tja, dan is het koud en heb je weinig anders om over te praten dan die vervelende corona. Dus heel wervelend wordt het niet. Daarna kom je thuis in een leeg huis en is er niet veel meer te doen dan wat televisiekijken. Dan voel je je wel een beetje eenzaam.»
– Over de eerste lockdown in maart schrijft u: ‘Ik vind het voor het eerst zwaar om geen relatie te hebben.’
MUUS «Wat ik bedoelde: voor het eerst voelde ik me echt eenzaam. Als zelfstandige ondernemer en alleenstaande vader merkte ik nu hoe nodig het is om andere mensen te zien. Tijdens zo’n lockdown heb je alleen jezelf, dan voel je dat je geen klankbord hebt.»
– Over nieuwe liefdes gesproken: toen Melissa een nieuwe vriend kreeg, wilde u graag apart met hem afspreken. Waarom?
MUUS «Hij zou mijn dochter vaak gaan zien, dus wilde ik weten wie hij was. Ik wilde ons de ongemakkelijkheid van een toevallige ontmoeting besparen.»
– Was het ongemakkelijk?
MUUS «Ja. Maar toch ook goed. Ik had alleen te weinig nagedacht over de vraag hoe hij mij zou zien: een gast die een kind heeft met zíjn vriendin. Voor mij is het belangrijkste dat Melissa gelukkig is, maar ik kan me voorstellen dat het leek alsof ik wilde gaan zeggen hoe hij daarvoor moest zorgen. Dat is natuurlijk helemaal mijn verantwoordelijkheid niet. Maar uiteindelijk werkte het wel zoals het was bedoeld: de ongemakkelijkheid was na die ontmoeting weg.»
– Kijkt u voor uzelf ook door de ogen van uw dochter naar een mogelijke nieuwe liefde?
MUUS «Nee, hoor. Maar ik merk wel dat ik me tegenwoordig eerder aangetrokken voel tot iemand die al een kind heeft of juist geen kinderen meer wil. Dan hebben we dat in elk geval afgestreept, denk ik dan.»
– Wilt u geen kinderen meer?
MUUS «Dat denk ik niet, nee. Althans: ik kan me voorstellen dat die kinderwens nog terugkomt als ik net zo verliefd word als ik toentertijd op Melissa was. Maar iemand die op zoek is naar een vader voor een kind... dat is voor mij niet de insteek. Ik heb al een kind. En als er een kind bij komt, dan heb ik er eentje dat er altijd is en eentje dat er de helft van de tijd is. Dat kan ik mij nu niet voorstellen. Maar als je mijn boek leest, merk je dat geen enkele gezinsvorm onmogelijk is.»
© Het Parool
