‘Ik krijg nu veel lof, maar ik weet hoe het voelt om helemaal niet populair te zijn’

Zoals ze daar zitten, Chibi Ichigo en Umi Defoort, zo is het goed. Ondanks het jaar van de quarantaine leven ze in genadig licht. Ze maken samen en apart opwindende hiphop, ze vonden een haven in Brussel, en samen zijn ze een schilderijtje waar geen lijst rond hoeft. En ze begrijpen hoe dat moet, de liefde: ook als ze elkaar niet aanraken, lijken ze gearmd te wandelen.

Even geleden zaten Chibi – een artiestennaam, de postbode kent haar als Sabina Nurijeva – en Umi samen in ‘De Grote Prijs Ella Leyers’, een dagelijkse quiz op VIER. In de finaleweek mag Umi opnieuw een zeteltje bezetten en proberen om de slimste mens ter wereld te worden.

HUMO Het is nochtans niet jullie natuurlijke habitat, de studio van een televisiequiz die pal in de mainstream zit.

UMI DEFOORT «Klopt, en toch voelde ‘De slimste mens’ als een heerlijke verfrissing aan. Corona heeft ons een monotoon leven gedicteerd: Sabina en ik hebben zowat het hele jaar met z’n tweeën doorgebracht, op pakweg 50 vierkante meter. Als heremieten, ja. Geen uitstapjes, weinig sociaal contact, nooit het rumoer en de opwinding van een club of een concertzaal. En plots liepen we die televisiestudio binnen, met een ploeg en een publiek. Met ménsen! Het voelde als jezelf uitrekken na een heel lange middagdut.»

CHIBI ICHIGO «Bij de eerste deelnames van Umi zat ik in het publiek. Toen voelde ik wel wat pressure, want ik wist dat het niet veel later aan mij zou zijn. Ik heb daar toen over gepraat met mijn therapeut en hij stelde me gerust: ‘Je muziekcarrière hangt heus niet af van je resultaat in de fotoronde van ‘De slimste mens’. Concertpromotoren gaan je niet boeken omdat je vier, zes of acht afleveringen in de quiz blijft. Neen, ze doen dat omdat ze van je energie houden, en voelen dat je plezier maakt.’ En dat is natuurlijk helemaal wáár. Gelukkig heb ik dat op tijd beseft, want anders had ik daar heel verkrampt gezeten.»

HUMO Je haalde het net al aan, Umi: corona heeft iedereen een korset aangenaaid. Klasseren jullie 2020 straks als een slécht jaar?

UMI «Op financieel vlak zeker. Maar creatief gezien is er ongelofelijk veel losgekomen. Mijn plaat kwam uit, dat voelde behoorlijk sensationeel aan. En daarnaast was er zoveel ruimte om dingen te maken. Als je de hele tijd liveshows speelt, zit je in een denderend ritme en raak je afgestompt. Dan is het moeilijk om creatief te zijn. Maar nu lagen veel dagen blank voor ons, en daar hebben we gretig van gebruikgemaakt. We, ja: Sabina en ik hebben die hele coronacrisis aangewend om samen muziek te maken als Chibumiverse.»

CHIBI «Tussen de twee lockdowns, toen de maatregelen versoepeld werden, heb ik ook enkele liveshows kunnen spelen. Het hielp dat ik net in de fase zit waarin ik zalen van twee- tot vierhonderd man kan vullen. Dat waren doorgaans de aantallen waarvoor je een concert coronaproof kon organiseren.

»Ondanks corona is 2020 het beste jaar uit mijn leven. Op 1 januari maak ik altijd hetzelfde voornemen: dit jaar wordt het beste. En dat is nu al drie keer op rij gelukt. Ik zat nooit beter in m’n vel dan nu.»

HUMO Niemand vindt het vreemd dat jullie samen zijn: jullie zitten elkaar als gegoten. Probeer het toch eens uit te leggen?

UMI «Sabina is mijn eerste lief. Ze is het eerste meisje van wie ik voel dat ze me begrijpt. Bij andere mensen vroeg ik me vroeger nogal snel af wat er van me werd verwacht. Welk rolletje moest ik spelen? Maar tussen ons is er niets geforceerds. We hoeven elkaar niet te decoderen: wat bedoel je, wie ben je? Dat is een ongelofelijke luxe.»

CHIBI «We waren blanco voor elkaar: we kenden elkaars geschiedenis niet. En Umi raakte meteen iets in mij. Dat was opmerkelijk, want in die periode van mijn leven was ik behoorlijk apathisch. Er waren maar heel weinig mensen die me boeiden. Maar bij Umi wist ik meteen: o, jou vind ik interessant.»

UMI «Sabina is iemand die mij écht ziet. Ze begrijpt wie ik ben. En ze kan met weinig woorden heel veel waardevols zeggen.»

CHIBI «Ik kan mezelf zijn bij Umi. Dat is een verademing: ik hoef geen kameleon meer te zijn die zich aanpast aan de wensen van anderen. Want dat was wat ik de hele tijd deed – thuis, op school, in mijn hele leven.

»We verwachten van de andere ook niet dat die ons gelukkig zal maken. Als je dat wel doet, zuig je je partner leeg en blijft er na verloop van tijd niets over. Nee, je moet eerst jezelf gelukkig maken, en dán delen. En dat doen we goed. Dat doen we heel goed.»

HUMO Op jullie eerste afspraakje hebben jullie uren op een bank in Brussel gezeten.

CHIBI «Net voor we elkaar zouden zien, had er een duif op mij gekakt. Stond ik daar in de toiletten van de McDonald’s mijn haar te wassen (lacht). Maar kijk, klaarblijkelijk brengen kakkende duiven geluk.»

UMI «We hebben die avond naar muziek geluisterd, gepraat over films, over hoe we in het leven staan, hoe we onze toekomst zien.»

CHIBI «Ik had hem op Instagram een berichtje gestuurd omdat ik zijn kledingstijl zo mooi vond. Meer zat er niet achter, want ik was helemaal niet op zoek naar liefde. Ik zat daar zonder agenda. Maar op die eerste avond kuste Umi me. Ik voelde meteen dat het bijzonder was voor hem, dat hij het meende. En dat schrikte me wel een beetje af.»

UMI «We zagen er blijkbaar wel uit alsof we al lang samen waren.»

CHIBI «Ja, dat weet ik nog: er was een meisje dat ons aansprak, en zei dat we geweldig schattig waren samen. (Verontschuldigend) Maar veel meer weet ik niet meer van die avond.»

HUMO Omdat je zo overweldigd was?

CHIBI «Helaas, er is een meer prozaïsche reden. Toen ik 15 was, ging het niet goed met mij. Een psychiater schreef me al bij de eerste sessie medicatie voor: een zware dosis antidepressiva. Ik voelde me daar zelf onbehaaglijk bij, maar ik protesteerde niet. Het enige wat ik wilde, was me beter voelen. Ik heb die medicatie genomen tot mijn 19de. Toen ben ik ze beginnen af te bouwen. Dat was een hels proces: ik had ontzettend veel last van afkickverschijnselen. Enfin, die antidepressiva vlakten alles zodanig af dat ik nauwelijks nog herinneringen heb aan die periode, en dus ook niet aan ons eerste afspraakje. We zijn momenteel aan het verhuizen. Umi heeft veel spulletjes van thuis mee, herinneringen die hem dierbaar zijn. En onlangs vroeg ik me af wat de dingen zijn waar ik bijzondere waarde aan hecht, die iets voor mij betekend hebben. En ik wist het gewoon niet meer, omdat die periode met medicatie alleen uit witte ruis bestaat. Het is alsof er een gat in mijn leven zit, alsof een jaar of vijf is weggeknipt. Ik voelde me daar even heel slecht over, maar toen besefte ik: ik krijg die herinneringen toch niet terug, dus moet ik er nieuwe maken. Alles wat ik uit die periode moest leren, heb ik geleerd. En daarmee is het klaar.»

HUMO Ben je sindsdien argwanend tegenover medicatie?

CHIBI «Ja. Ik vind dat antidepressiva veel te snel worden voorgeschreven. Als er dingen haperen in je leven, moet je in de eerste plaats jezelf in de ogen kijken. En durven terug te keren naar je jeugd, want daar ligt doorgaans de humus waarop je problemen gegroeid zijn.»

HET GEMIS

HUMO Je was 2 jaar toen je met je moeder van Rusland naar België verhuisde. Je vader was toen al uit beeld: jullie moesten het zelf zien te rooien.

CHIBI «Je kunt je wel voorstellen hoe hard dat was: een alleenstaande moeder in een nieuw land, met nauwelijks perspectieven. Het was altijd aarzelend aftasten als ik iets nieuws wilde: ‘Mama, zouden we dit kunnen kopen?’ Dat was lang een blokkage voor mij en ik heb er hard aan gewerkt om dat uit mijn systeem te krijgen.

»Ik miste mijn vader niet, maar door zijn afwezigheid wist ik al op heel jonge leeftijd dat ik het allemaal zelf zou moeten doen. Terwijl je toch graag een gids wilt, hè. Iemand die je leert fietsen, maar ook iemand die je leert hoe het leven in elkaar zit, hoe je problemen oplost, hoe je van jezelf kunt houden.»

HUMO Jouw vader, Umi, is Kris Defoort: pianist, componist en jazzlegende. Jij bent allicht met een ander vaderbeeld opgegroeid dan Chibi.

UMI «Dat is een understatement. Ik kijk naar hem op, en hij heeft mij gevormd: op mijn 6de al wist ik dat ik de muziek in zou gaan. Nu, het is zeker niet zo dat mijn vader voor mij alleen maar het artistieke genie is. Hij is in de eerste plaats gewoon mijn vader: een intelligente, warme man.»

HUMO Heb je ooit de behoefte gevoeld om je aan hem te ontworstelen?

UMI «Een beetje. Eerst wilde ik jazzmuzikant worden, net zoals hij. Maar ik knapte af op het repertoire, op de regeltjes. Ik wilde intuïtief muziek maken. En toen kwam de hiphop. Mijn vader begreep de muziek die ik maakte niet goed. Te weinig harmonische variatie, vond hij. Maar intussen is hij wel bijgedraaid.»

HUMO Was het moeilijk voor jou, Sabina, om samen te zijn met iemand die wel altijd een vader heeft gehad?

CHIBI «In het begin wel, ja. Ik had niet veel zin om Umi’s papa te ontmoeten en meteen in een gezin gedropt te worden. Het ging me te snel.»

UMI «Het ironische is dat jij een véél hechtere band met je moeder hebt dan ik met mijn ouders.»

CHIBI «Dat is waar. Ik bel drie of vier keer per dag met haar. Mijn familie staat boven alles en iedereen. Broers en zussen die ruzie maken en elkaar dingen niet gunnen: ik begrijp dat niet. Mijn familie was alles wat ik had in mijn jeugd. En dus gaat mijn loyauteit ver, ja. Ik plaats het geluk van mijn moeder en mijn broers en zussen soms boven het mijne.»

UMI «Ik heb een lossere band met mijn ouders. Ik kan mijn mama anderhalve week niet horen zonder dat dat afbreuk doet aan onze relatie. Het heeft met mijn inborst te maken: ik ben van nature heel solitair. Ik ben lang alleen door het leven getrokken. Sabina is de eerste bij wie ik me echt kwetsbaar toon.»

HUMO Heb jij ooit gerebelleerd tegen je moeder, Chibi? Of was daar simpelweg geen ruimte voor?

CHIBI «Toch wel. Toen ze een relatie kreeg met mijn stiefvader, wilde ik daar niets van weten. Ik had een afkeer van mannen, zeker van oudere mannen. En dus deed ik mijn eigen zin: ik ging weg wanneer ik dat wilde. Daarmee heb ik mijn moeder erg gekwetst, dacht ik, en een half jaar geleden heb ik me bij haar verontschuldigd omdat ik zo’n roerige tiener was. Maar toen zei ze dat het helemaal niet zo erg was geweest. Ze wist altijd waar ik was, en er was genoeg vertrouwen om me die ruimte te gunnen.»

HUMO Toen jullie weer contact zochten met je vader, bleek hij verdwenen te zijn. Weet je waarom hij zo van dat vaderschap wegholt?

CHIBI «Ik snap het niet. Ik snap het gewoon niet. Het enige wat ik weet, is dat zulke mensen niet gelukkig zijn. Het kan niet dat je gelukkig bent en tegelijk geen fuck om je kinderen geeft. Ik heb medelijden met hem, ja. Meer dan dat ik medelijden heb met mezelf omdat ik zonder vader ben opgegroeid.»

UMI «De vraag was niet: was jij goed genoeg om zijn dochter te zijn? Het was omgekeerd: was hij goed genoeg om jouw vader te zijn? Neen, dus.»

CHIBI «En toch geef je als kind jezelf de schuld. ‘Ik ben niet goed genoeg. Ik ben niet de moeite waard.’ Dat was wat ik dacht. Ik voel dat ik iets mis, en dat gemis is er nog altijd. Ik herken ook altijd meteen de mensen die in een soortgelijke situatie zijn opgegroeid. Ik zie het aan hun bewijsdrang, aan hun verlangen om het te maken in het leven. Dat heb ik ook: ik wil mijn mama absoluut iets teruggeven. Dat ze trots is, en opgelucht kan ademhalen: ‘Mijn dochter is veilig.’»

HUMO Vind je het moeilijk om een man te vertrouwen in een relatie?

CHIBI «Mijn vertrouwen was een tijd helemaal fucked. Vóór Umi ben ik drie jaar samen geweest met een vrouw. Dat is niet iets wat ik nu nog voel, maar op het moment zelf was het oprecht en mooi. Het was meer dan gewoon wegvluchten van de mannen, bedoel ik.

»Mijn grote veiligheid heb ik nu gevonden: Umi. Maar buiten mijn relatie speelt het wantrouwen soms nog op. Op straat kan ik me plots heel benauwd voelen.»

HUMO Jij hebt altijd in Brussel gewoond, Umi. Maar jij, Chibi, bent in Limburg opgegroeid.

CHIBI «Eerst in Leopoldsburg, daarna in Hechtel, ten slotte in Stokrooie: altijd heel landelijk, nooit in de stad.»

UMI «Toen je nog in Stokrooie woonde, was ik verbaasd toen ik ’s avonds naar boven keek: het was zó lang geleden dat ik in België nog een sterrenhemel had gezien. Licht! Lucht! Dat bestaat in Brussel nauwelijks.

»Ik ben een kind van de stad. Daardoor kan ik Chibi ook geruststellen als ze Brussel even te imponerend en te claustrofobisch vindt. Dan zeg ik bijvoorbeeld dat het het spitsuur is, en dat het straks wel weer rustig wordt.»

HUMO Je moeder is een Japanse, Umi, en de jouwe een Russische, Chibi.

UMI «In Brussel is dat de evidentie zelve. Er zitten zoveel verschillende etniciteiten in mijn vriendenkring: wij zien dat hier niet meer als iets bijzonders. Wie moeite heeft met de gekleurde samenleving, wie Brussel ziet als het symbool van iets verderfelijks, is bang van het onbekende. Daar hebben wij nooit last van gehad, want wij zijn het onbekende.

»Het gebeurt natuurlijk wel dat ik met clichés over Aziaten te maken krijg. Dat ik wel goed zal zijn in wiskunde en slecht in autorijden, dat soort dingen. Maar meer niet.»

CHIBI «Ik kom uit een heel andere situatie. Ik was altijd en overal de enige buitenlander. En ik sprak perfect Nederlands, maar dat volstond niet om die stempel uit te wissen: ik bleef de eeuwige buitenstaander. Ik had het gevoel dat ik me moest bewijzen, en dus wilde ik absoluut excelleren op school: als ik knappe cijfers haalde, zou ik dáárop beoordeeld worden. Dat lukte: ik was altijd de eerste van de klas. Maar toen ik dat een keertje niet was, zonk ik meteen weg in een diep gat. Het was nog niet de tijd van het internet, van wokeness, van Black Lives Matter. Mijn beste vriendin kwam uit Djibouti. Toen ze in het zesde leerjaar 78 procent haalde, kreeg ze te horen dat ze beter naar het BSO kon gaan. Gewoon omdat ze black was.»

UMI «Op dat vlak is Brussel een revelatie voor je, hè. Je had nood aan een plaats waar de wereld opengaat in plaats van zich te sluiten.»

HUMO Ben je nieuwsgierig naar Rusland, Chibi?

CHIBI «Ik ken de Russische traditie, de geschiedenis, de gebruiken, maar ik voel me niet Russisch. Ik leef in een soort niemandsland. Als kind was dat verwarrend. Het probleem is ook dat ik niet precies weet wat ik mis. Ik ben Tataarse, en zo voel ik me ook: in Moskou ben ik een toerist. Mijn wortels liggen in Kazan. Maar het blijft iets vaags, ik weet niet precies wat het is.

»Ik zou graag eens een DNA-test laten uitvoeren die je laat zien welke roots je meedraagt. Het zou me helpen om me meer te settelen, denk ik. Nu heb ik nog te veel het gevoel dat ik over twee landen zweef.»

HUMO Jij hebt ook flink geworsteld in je tienerjaren, Umi.

UMI «Ik ben natuurlijk in een heel andere omgeving opgegroeid dan Sabina. Mijn ouders zijn wel gescheiden, maar ik heb met beiden een liefdevolle band. Er was comfort, er was warmte, er was aanmoediging. Maar op sociaal vlak functioneerde ik niet goed. Ik had het moeilijk op de middelbare school, en ook nog daarna, toen ik in Rotterdam studeerde. Ik voelde mij niet aanvaard: het werd me maar niet duidelijk wat er van me verwacht werd, en ik durfde niet te zijn wie ik wilde zijn. Met de klassieke angsten en frustraties van een tiener erbij werd dat een dominante cocktail. (Denkt na) Ik krijg nu veel lof, maar ik weet hoe het voelt om helemaal niet populair te zijn. Om je een schim te wanen.»

HUMO Wat is het belangrijkste wat jullie de afgelopen jaren geleerd hebben?

CHIBI «Aanwezig zijn in het moment. Het is de beste manier om geen spijt te hebben van de dingen: alles nu beleven. Veel mensen jagen momenten na die ze eigenlijk al beleefd hebben. Alleen hebben ze dat toen niet bewust ervaren, omdat ze te druk bezig waren met meer en beter. Je moet je geluk durven te zien.»

UMI «Het leuke aan jong zijn is dat je helemaal nog niet af bent. Dat er nog zoveel moet komen. En dat je dus ook veel eerste keren meemaakt. De eerste keer spelen met Zwangere Guy, de eerste keer optreden in Japan, de eerste keer op Rock Werchter: allemaal kleine mijlpaaltjes die ik heel bewust heb beleefd. Herinneringen zijn mijn belangrijkste bezit.»

HUMO Dat hoor je niet vaak uit de mond van een twintiger.

UMI «We zijn speels en onstuimig, hoor. Maar we denken ook graag na over de dingen.»

CHIBI «Het leven gaat over jezelf leren kennen. En je moet een beetje dankbaar zijn voor wat er onderweg gebeurt. Anders ben je straks 80 en door en door chagrijnig.

»Ik vind het geen opdracht om aan mezelf te werken. Nee, het is net fijn dat je telkens weer de kans krijgt om een andere mens te worden dan je een jaar eerder was. Daar trek ik Umi in mee. Ik zeg hem: ‘Je valt niet meer samen met wie je vroeger was, en dus hoef je ook niet meer onzeker te zijn.’»

HUMO Jullie zijn mooi samen. Voelt het als ‘wij tweeën tegen de wereld’, jullie relatie?

UMI «Niet tégen de wereld, dat klinkt me te agressief. Maar ik weet wel dat Sabina me kent, dat ze me aanvoelt, dat ze van me houdt om wie ik ben. We zijn elkaars veiligheid. We zijn aparte persoonlijkheden, natuurlijk, en samen worden die iets moois.»

CHIBI «Maar we geloven niet in de grote symbiose. Ik heb vroeger weleens de fout gemaakt om helemaal op te lossen in de andere. Maar dat is geen goed idee. Het had allicht te maken met mijn zelfbeeld: ik was er zo van doordrongen dat er iets grondig mis was met mij. En zodra zo’n gedachte zich in je hoofd plant, zie je om je heen alleen nog dingen die dat bevestigen. Pas de voorbije jaren is dat gekeerd. Door te stoppen met die medicatie, dankzij Umi, en dankzij m’n eigen harde werk. Ik wil niet langer verdwijnen in een partner: ik wil náást hem staan.»

UMI «En zo is het ook. Wij hebben elkaars back.»

CHIBI «Absoluut. Ik ben niet bang meer voor de momenten waarop het leven moeilijk, verwarrend of oneerlijk zal zijn: wij hebben elkaars back.»