‘Ik wil dat je op mijn gezicht komt zitten.’ Volop viespeuken op kledingsite Vinted

‘Wat is je borstomvang?’ is een van de vele vragen die de 23-jarige Celine uit Brabant krijgt op Vinted. En daar blijft het niet bij. ‘Ik wil dat je op mijn gezicht komt zitten’ en ‘ik betaal je 50 euro als je gebruikt ondergoed opstuurt dat sterk ruikt’: ongepaste berichten op Vinted zijn schering en inslag.

Tot mijn verbazing overkwam het mij ook. Ik had een rode faux leren jasje toegevoegd op Vinted. Minuten later kreeg ik een berichtje: ‘Heyy, zit die fijn? Is die stug?’ Dit verkoop ik wel even snel, was mijn eerste gedachte.

De persoon bleef maar vragen stellen. In eerste oogopslag onschuldig. ‘Meid, ik wil het aan met een leren broek en enkellaarsjes met hoge hak. Heb je zelf zulke kleding zodat ik kan zien hoe het staat? Zou je ook foto’s van achteren kunnen sturen?’ De alarmbel begon nog niet te rinkelen.

Nadat ik foto’s had gestuurd, zonder mijn gezicht en herkenbare omgeving, zei de koper: ‘Het is qua licht lastig te zien. Heb je duidelijker beeld en zou je een leren rokje kunnen aantrekken? Ik wil je er wel meer geld voor geven als ik het koop, want ik wil het graag zien.’ Terwijl mijn gordijnen volledig geopend waren en de zon naar binnen scheen.

Toch niet zo onschuldig

Op zo’n moment overheerst het gevoel van naïviteit. Hoe kan het dat ík hier intrap? Gevolgd door ongeloof dat je hier als vrouw mee te maken krijgt op een onschuldig platform als Vinted. Seksuele intimidatie lijkt vaak onschuldig te beginnen, maar ontspoort daarna in een rap tempo.

‘Draag je het niet, verkoop ’t dan’ luidt de slogan van Vinted. De populariteit van Vinted waar mensen voornamelijk tweedehandskleding kopen, verkopen of ruilen heeft de laatste jaren in Nederland en België een opmars gemaakt.

Het Litouwse bedrijf nam in 2020 het Utrechtse tweedehandskleding platform United Wardrobe over. In een jaar tijd groeide het aantal Vinted-gebruikers wereldwijd van vijf miljoen naar vijftig miljoen.

Niet ieder lid is kennelijk uit op een pre-loved mode aanwinst. Het is een plek geworden voor engerds. ‘Je verwacht het niet op Vinted, want Vinted lijkt toch een onschuldige app. Ik gebruik Vinted een jaar en er gebeuren gekke dingen op de app’, vertelt Rolinde*, 26 jaar oud. Ze woont in Dinteloord en staat in het dagelijks leven voor de klas.

Keerzijde van het internet

Het blijft niet bij seksuele intimidatie in de chat van Vinted. In groepen op Telegram en Reddit worden foto’s die op sluwe wijze zijn verkregen van nietsvermoedende meisjes en jonge vrouwen in kleding en bikini gedeeld.

Uit een onderzoek van Plan International blijkt dat 58 procent van de vrouwen tussen de 15 en 25 jaar te maken krijgt met online intimidatie. In dit onderzoek zijn sociale media kanalen onderzocht. Online marktplaatsen zoals Vinted zijn hierin niet meegenomen. Met de ongekende groei van Vinted kon de keerzijde van het internet niet uitblijven.

Voor veel viezeriken is de drempel laag om achter een beeldscherm te schuilen en vrouwen anoniem lastig te vallen. Volgens consumentenpsycholoog Patrick Wessels kan het feit de focus ligt op het verkopen van kleding een reden zijn dat seksuele intimidatie opspeelt op Vinted.

Het maakt Vinted ook anders dan bijvoorbeeld Marktplaats.‘Vinted neemt de meeste drempels voor gebruikers weg. Gebruikers maken foto’s en uploaden deze met een kleine advertentie erbij à la Marktplaats en verkopen de boel. Het administratieve en transportproces is makkelijk en goedkoop gemaakt’, legt Wessels uit.

Consumenten passen zich aan

Mensen gebruiken Vinted niet met de verwachting dat zij het slachtoffer kunnen worden van online seksuele intimidatie. De belangrijkste motivatie van de consument is geld verdienen. Omdat Vinted laagdrempelig is, stellen gebruikers zich makkelijker open naar anderen op het platform. ‘Consumenten passen zich aan het imago van het platform aan dat zij gebruiken’, vertelt Wessels.

Wanneer een platform relatief nieuw is, kijken consumenten sneller naar wat anderen doen. Wessels legt uit: ‘De consument stelt zichzelf dan vragen als ‘hoe moet ik me in deze situatie gedragen?’ en ‘wat moet ik doen om succes te hebben?’ Als zij zien dat anderen foto’s maken op een bepaalde manier, dan ga je daar makkelijker in mee. Dan plaats je makkelijker foto’s van jezelf omdat anderen het ook doen.’

‘Ik ben niet de enige die het meemaakt’

Op het Vinted-profiel van Rolinde staan foto’s waar zij de kleding draagt en haar gezicht zichtbaar is. ‘Ik maak expres foto’s waarop mensen kunnen zien hoe het kledingstuk staat, want anders gaan mensen toch om die foto’s vragen’, vertelt Rolinde.

Dat geldt ook voor Celine*. ‘Ik plaats foto’s waarop ik de kleding zelf draag om alle vragen voor te zijn. Regelmatig vragen mens of ik foto’s van de zij- en achterkant wil sturen. Ik krijg ook weleens berichten zoals ‘ik heb niet zulke mooie borsten als jij’, dan reageer ik niet meer. Dan weet ik dat die persoon maar uit is op één ding’, zegt Celine.

Andreea* gebruikt Vinted inmiddels twee jaar. ‘Ik stuur nooit extra foto’s van mezelf waarop ik de kleding draag. Ik maak foto’s waar mijn gezicht niet op te zien is en ik gebruik een blanco witte muur als achtergrond. Ik hoop daarmee een vorm van privacy te behouden.’

‘Het is verontrustend dat we zelfs op Vinted, waar vooral vrouwen kleding verkopen, hiermee te maken krijgen. Het maakte me vooral in het begin boos. Toen ik mijn verhaal met mijn vriendinnen en familie deelde ontdekte ik dat ik niet de enige ben die het meemaakt. Ik heb besloten me er niet door te laten beïnvloeden en het idee te omarmen dat ik helaas met dit soort problemen te maken krijg’, zegt Andreea.

Gebruikte bikinibroekjes verkopen

Maye* verkocht een badpak aan een meisje van zeventien. ‘Ze vroeg of haar broer het kon ophalen nadat hij klaar was met werken. Prima dacht ik. We hebben telefoonnummers uitgewisseld, wat achteraf stom was. In de tussentijd appte hij me. Hij vroeg of ik foto’s in bikini kon sturen, wat mijn Instagram was en hoe ik heette.’

‘Foto’s heb ik niet gestuurd en mijn Instagram en naam heb ik niet gegeven. Nadat hij ook nog vroeg of hij gebruikte bikinibroekjes kon kopen heb ik hem geblokkeerd. Het Vinted-account heb ik gerapporteerd’, vertelt Maye.

‘Ik baal ervan dat hij mijn nummer heeft. Ik vind het bizar dat het op Vinted gebeurt. Ik heb het een paar keer op Marktplaats meegemaakt. Ik hoopte dat mensen op Vinted professioneler waren en zo ook met het platform omgingen’, vertelt Maye.

Ongevraagd foto’s op Telegram

Het is geen nieuw fenomeen dat naaktfoto’s, video’s en gewelddadige content ongeoorloofd op Telegram en Reddit worden gedeeld. Een recente ontwikkeling is dat Vinted-gebruikers hier nu ook de dupe van zijn. Het is moeilijk te achterhalen hoeveel van deze zogeheten expose-groepen er precies zijn. Rolinde en Celine zijn niet de enige vrouwen waarvan foto’s van Vinted in deze groepen zijn gedeeld.

‘De foto’s die ik upload zijn geen uitdagende foto’s. Ik schaam me nergens voor’, vertelt Rolinde. ,’De mensen die foto’s delen in zulke groepen zijn gewoon zieke geesten. Ik kan me niet voorstellen dat je bij zo’n foto denkt dat moet ik delen of dit is een bitch of een hoer.’ Rolinde probeert zich er niks van aan te trekken omdat er in de groep op Telegram maar een paar abonnees zitten.

‘Nu ik weet dat dit op Vinted speelt zal ik in de toekomst voorzichtiger zijn met welke foto’s ik plaats en dat mijn gezicht niet op de foto staat. Aan de andere kant zijn het geen pikante foto’s, maar juist hele normale. Als deze foto’s op andere plekken op het internet terechtkomen maakt mij dat geen ander mens. Moet ik me hiervoor schamen? Nee, want er valt niks te zien’, zegt Rolinde.

Celine was zich er ook niet van bewust dat haar bikinifoto’s van Vinted werden verspreid in een expose-groep op Telegram. Celine werd gevraagd om extra foto’s te sturen van de paarse bikini terwijl ze deze draagt. Zowel van de voor- als van de achterkant. Celine maakte de foto’s, stuurde deze naar de geïnteresseerde en voegde de foto’s ook toe op haar Vinted-account. ‘Ik kreeg zoveel vragen over het bikinibroekje. Ik heb op de foto’s wel mijn hoofd eraf geknipt’, vertelt Celine.

Toen Celine hoorde dat deze foto’s op Telegram werden gedeeld heeft ze de bikinifoto’s van Vinted gehaald. ‘Iemand anders heeft er geen recht op om mijn foto’s te verspreiden. Ik vind het niet fijn dat die foto’s op Telegram zijn gedeeld. Aan de andere kant kies ik er zelf voor om ze op Vinted te zetten. Ik sta niet naakt op de foto’s. Maar ik wil niet dat mijn foto’s worden gebruikt voor andere dingen’, legt Celine uit.

‘Ik had niet verwacht dat de foto’s die ik op Vinted zet zo terecht zouden komen. Vinted is ook een plek waar mijn oma en tante dingen kunnen verkopen van kleding tot speelgoed. Of waar jonge meisjes kleding kopen’, zegt Celine.

Verantwoordelijkheid van Vinted

Vinted heeft de verantwoordelijkheid om de leden te beschermen en seksuele intimidatie te voorkomen. ‘Vinted heeft niet bedacht om grensoverschrijdend gedrag te faciliteren. Dat neemt niet weg dat het een gevolg kan zijn van het concept dat ze hebben ontwikkeld. Ethisch gezien moet Vinted de gebruiker beschermen. Dat betekent dat je mensen zou moeten voorlichten, hoe gebruikers hiermee om moeten gaan en de mogelijkheden bieden om contact op te nemen als zoiets voorkomt’, aldus Wessels.

Volgens expert platformeconomie Martijn Arets blijft het een lastig gegeven wanneer andere gebruikers foto’s ‘stelen’ door screenshots te maken en op andere plekken delen. Daar kan Vinted weinig tegen beginnen. Arets vult aan: ‘Het kan zijn dat in de algemene voorwaarden staat dat het delen van foto’s op andere kanalen verboden is. Maar niemand leest die voorwaarden. En al deden ze dat wel, dan laten ze zich er niet door afschrikken.’

Volgens Arets kan Vinted wel makkelijk technologie implementeren die dit soort gedrag tegengaat. ‘Bijvoorbeeld door screenshots te blokkeren, foto’s met herkenbare gezichten niet op het platform te accepteren, of dat gebruikers verplicht hun account moeten koppelen aan een identiteitsbewijs. Zoals dat bijvoorbeeld ook bij de deelscooters gebeurt’, vertelt Arets.

Iedere vorm van seksuele intimidatie en misplaatst gedrag is er één te veel. Vinted heeft laten weten dat ze geen exacte gegevens kunnen vrijgeven over hoeveel meldingen van online seksuele intimidatie zij krijgen. Zij stellen dat elke melding zeer serieus wordt genomen en dat iedere melding individueel wordt onderzocht. In hoeverre dit daadwerkelijk gebeurt is niet te controleren.

* De volledige namen zijn bekend bij de redactie

(AD)