‘Ik zou je slipje wel willen zijn. Of je tampon’ Wie is Camilla, de nieuwe Koningin-Gemalin van Engeland?

Nu Queen Elizabeth II de pijp aan Maarten heeft gegeven, dient u Camilla Parker Bowles, mocht u haar ooit tegen het lijf lopen, aanspreken met Koningin-Gemalin. Maar wie is de vrouw die het huwelijk van (nu Koning) Charles en Diana op de klippen liet lopen en tegen wie Charles de legendarische woorden sprak: ‘Ik zou je slipje wel willen zijn. Of je tampon’?

(Origineel verschenen in juli 2017)

Op een avond, tijdens een etentje, draaide de vrouw die naast Andrew Parker Bowles zat zich naar hem om en glimlachte. ‘Ik ben zeer gekwetst,’ zei ze plagend. ‘Ik ben de enige van Camilla’s vriendinnen die je nog niet hebt versierd. Wat is er mis met mij?’

Iedereen wist van Andrews herhaaldelijke ontrouw, maar er werd gedaan alsof het een grapje was. Vaak waren de dames waarmee hij vreemdging vriendinnen van zijn vrouw. Maar Camilla leek het hun nooit kwalijk te nemen, of er hevige ruzies met Andrew om te hebben. Alleen haar naaste omgeving wist hoe afstandelijk en koel Andrew tegen haar kon zijn – en hoe bitter ze gekwetst was door zijn ontrouw. Ze hield van hem – om redenen die haar eigen familie nooit helemaal kon doorgronden – en hoopte evenveel liefde terug te krijgen. Maar er was altijd iemand die mooier, grappiger, sexyer was dan zij.

Ze hadden elkaar voor het eerst ontmoet in 1965 op Camilla’s ‘coming out’-feestje als debutante. Ze was pas 17, maar uiterst zelfverzekerd. Andrew was toen 25 en een niet onknappe officier in de Household Cavalry, één van de oudste divisies van het Britse leger. Camilla, van jongs af aan heel populair bij de jongens, had zijn aandacht getrokken tijdens dat feestje, en hij ook de hare. Maar het duurde tot 1966 voor ze elkaar weer ontmoetten, op een dansfeest in Schotland. Hij liep naar haar toe en zei gewoon: ‘Laten we dansen.’ Ze dansten, en ze werd verliefd.

Maagdelijkheid

Vijf jaar later was er nog steeds geen huwelijksaanzoek. Toen besloot een goede vriendin van Camilla dat ze beslist de jonge en verlegen Prins van Wales moest ontmoeten. Een introductie was snel geregeld, en het klikte meteen tussen Camilla en Charles. Ze vonden dezelfde dingen grappig en hij hield ervan dat haar ogen meelachten. Hij vond het ook leuk dat ze zo natuurlijk en eenvoudig en vriendelijk was, totaal niet onder de indruk van hem: ze paaide of vleide hem niet. Na die eerste ontmoeting begon hij haar te bellen. Daarna maakten ze afspraakjes. In de late herfst van 1972, toen Andrew Parker Bowles weg was met zijn regiment, zagen ze elkaar op ieder mogelijk moment. Ze brachten een heel gelukkige tijd samen door, vaak op Broadlands – het familiegoed in Hampshire van Charles’ geliefde oudoom Lord Mountbatten.

Hoe reageerde de oude graaf op hun afspraakjes? Aan de ene kant was hij maar al te blij om gastheer te kunnen spelen voor het paar – maar hij maakte Charles ook zeer duidelijk dat deze relatie op lange termijn geen stand kon houden. Camilla was niet aristocratisch genoeg om de vrouw van de prins te kunnen zijn, en ze was geen maagd, wat voor Mountbatten een vereiste was. Maar Charles werd steeds verliefder. En hoewel hij veel te terughoudend was om er iets tegen Camilla over te zeggen, kreeg hij het gevoel dat hij, ondanks Mountbattens waarschuwingen, iemand had gevonden met wie hij zijn leven kon delen. Dat hij niets liet merken, was misschien maar goed ook, want ze zou niet geweten hebben hoe ze moest reageren. Ze was gek op Charles en gevleid door zijn aandacht, maar nog altijd verliefd op Andrew. Ze wist dat haar affaire met Charles nergens toe kon leiden. Het ging er haar vooral om een beetje avontuur te beleven en Andrew jaloers te maken. Tijdens de zeven jaar dat ze samen waren, had Andrew haar nooit het gevoel gegeven dat ze speciaal was – en zijn losbandigheid had haar diep in haar ziel geraakt. Toch was ze vastbesloten om met hem te trouwen: ze wilde mevrouw Parker Bowles zijn, vrouw van haar knappe officier te paard, geen Prinses van Wales, geen koningin.

In maart 1973, terwijl Charles duizenden kilometers ver in West-Indië zat, vroeg Andrew, inmiddels 33 jaar oud, Camilla eindelijk ten huwelijk. Ze zei ja. Toen schreef ze zelf naar Charles om hem het nieuws te vertellen. Haar brief brak zijn hart. Hij stuurde haar wanhopige brieven. Het leek hem bijzonder wreed, schreef hij, dat het lot na ‘zo’n gelukzalige, vredige en wederzijds gelukkige relatie’ had beslist dat het maar een schamele zes maanden mocht duren. Maar hij deed een laatste wanhoopspoging: eind juni 1973 – een week voor de bruiloft – vroeg hij haar niet met Andrew te trouwen.

Andrew was een alfamannetje, geraffineerd en ervaren. Camilla hield ervan dat hij een dappere cavalerieofficier was, net als haar vader, die twee keer het Militaire Kruis in ontvangst had genomen. Charles daarentegen was 24 en nog steeds een opgroeiende man, die Andrew nooit zou kunnen evenaren als het ging om zelfvertrouwen of mannelijkheid. De bruiloft vond plaats op 4 juli 1973, kort voor haar 26ste verjaardag. Op de gastenlijst stonden de beroemdste namen van het land, waaronder de koningin-moeder. Charles was ook uitgenodigd, maar kwam niet: hij beweerde dat hij iets anders te doen had. Zijn vrienden vermoedden dat hij het niet kon aanzien dat de vrouw van wie hij hield naar het altaar liep met een ander.

In 1974, toen Camilla zwanger was van haar eerste kind, kochten de pasgetrouwden het historische Bolehyde Manor, een indrukwekkend middeleeuws landgoed in het dorpje Allington in Wiltshire. Het was minder dan twee uur van de hoofdstad, dus ideaal voor Andrew, die doordeweeks in Londen verbleef omdat zijn regiment daar gestationeerd was. Een groot voordeel vond Camilla dat het landgoed in het jachtgebied Beaufort lag, waar de oudste en grootste vossenjacht van Engeland plaatsvond. Ze had met haar vader gejaagd sinds ze een klein meisje was – en als ze niet met een goed boek op schoot zat te lezen, wilde ze paardrijden. Het huis had 80 hectare land, stallen, een zwembad, een tennisbaan, een 17de-eeuwse duiventil, buitenhuizen en twee bakstenen zomerhuizen. Een comfortabel en gelukkig huis voor Camilla’s twee kinderen, Tom (geboren in 1974) en Laura Rose (1978). Voor de meeste buitenstaanders leken de Parker Bowles een geslaagd en gelukkig gezin. Maar schijnt bedriegt.

Omdat Andrew zijn werkdagen in Londen doorbracht, had hij kansen genoeg om vreemd te gaan. Ondanks al het verdriet dat hij daar Camilla mee aandeed, dacht ze er nooit aan om van hem te scheiden. Ze was opgegroeid met het idee dat je moest volhouden, je gaf niet op. Camilla was er zeker niet op uit om Andrew ontrouw te zijn. Ja, ze flirtte, want dat was hoe ze was – een fonkelende, sexy vrouw met een hese lach die door mannen werd aanbeden. Maar ze wilde net zo min een open huwelijk als dat ze naar de maan zou willen verhuizen.

Ook al hadden Charles en Camilla hun relatie beëindigd, het was onvermijdelijk dat ze elkaar zouden blijven zien. Ze hadden veel gezamenlijke vrienden en gingen naar dezelfde sportevenementen en societyfeestjes. Toen Tom werd geboren, vroegen de Parker Bowles of Charles zijn peetoom wilde worden, wat de relatie tussen hen nog sterker maakte. Tegen het einde van de jaren 70 was Camilla gewoon Charles’ beste vriendin geworden. Bij haar voelde hij zich op zijn gemak. De vriendschap was puur platonisch. Hij kwam vaak op bezoek, genoot ervan om te gast te zijn in een normaal gezin en tijd door te brengen met haar en zijn petekind. Charles was inmiddels toegetreden tot de exclusieve Beaufort-jagersvereniging, en dus deelden ze nu ook hun liefde voor de jacht. Als hij niet bij Camilla was, zat Charles urenlang met haar aan de telefoon of stuurde hij haar lange brieven – allemaal handgeschreven met vulpen, in zwarte inkt. Ze gaf hem geen valse hoop, vroeg niets van hem en was één van de weinige mensen voor wie zijn status nooit een belemmering was geweest.

In 1978 of begin 1979, na de geboorte van Laura, werden ze weer geliefden. Camilla was het zat om thuis te zitten op het platteland terwijl haar man zich vermaakte met andere vrouwen. Andrew was niet in een positie om te klagen; toen hij erachter kwam, was hij wijs genoeg om niet moeilijk te doen. Hij was niet van het jaloerse type en hij wist donders goed dat Charles nooit met een gescheiden vrouw zou trouwen. Dus ging het leven verder zoals het was. De Prins van Wales bleef op bezoek komen bij het paar: ze gingen samen racen, speelden polo, bezochten samen feesten en diners en gala’s. Camilla was heel discreet, maar het duurde niet lang voor mensen vermoedens begonnen te koesteren. De familie van Charles waarschuwde hem dat dit erg schadelijk zou kunnen zijn als het bekend werd, niet alleen voor hem maar ook voor het koningshuis. Maar tegen die tijd was Charles zo afhankelijk van Camilla, dat hij zich van dat risico niets aantrok.

Daar is Diana

Het 19-jarige meisje waar de Prince of Wales op dat moment mee uitging, vonden Camilla en haar man lief en grappig. Telkens als hij Lady Diana Spencer meenam naar hun huis, hielp ze met het huishouden en ze was opvallend goed met hun kinderen. Camilla vond haar oprecht aardig; in het begin mocht Diana haar ook en waardeerde ze haar genegenheid.

Zodra haar verloving met Charles bekend was gemaakt, verhuisde Diana naar Clarence House om een paar dagen bij de koningin-moeder te verblijven, en daarna naar een suite op Buckingham Palace. Op haar bed in Clarence House vond ze een brief van mevrouw Parker Bowles, die haar uitnodigde om samen te lunchen. Het was een vriendelijk gebaar en Camilla hield er ook een aangename herinnering aan over; Diana was erg opgewonden en liet haar vol vreugde de ring zien. Natuurlijk spraken ze niet over Camilla’s affaire met Charles. Zodra hij Diana ten huwelijk had gevraagd, maakte hij een einde aan de fysieke relatie, maar hij hoopte dat ze vrienden zouden kunnen blijven. Camilla wist hoe pijnlijk het was om een ontrouwe echtgenoot te hebben: dat zou ze Diana nooit willen aandoen. Ze voerde niets in haar schild. Maar toch had Diana nadien het gevoel dat de lunch deel uitmaakte van een complot.

Charles was deels verantwoordelijk voor Diana’s paranoia, want hij had het niet zo goed aangepakt. In plaats van haar meteen uit te leggen dat Camilla een oude geliefde was, introduceerde hij haar als een vriendin. Het was nooit bij hem opgekomen dat Diana de waarheid moest weten vóór ze het van iemand anders te horen zou krijgen. Of dat ze zich vernederd zou voelen omdat ze openlijk over haar gevoelens had gepraat met een vrouw die ooit zijn geliefde was geweest. Maar zodra de verloving bekend was gemaakt, biechtte hij alles op. Hij verzekerde Diana dat er vanaf nu geen andere vrouwen meer in zijn leven zouden zijn.

In de maanden voor het huwelijk veranderde Diana radicaal. Ze was niet meer het springerige meisje zoals Camilla haar had leren kennen; ze werd opeens humeurig, onhandelbaar en onvoorspelbaar. Ze kon vreselijk koppig zijn en haar humeur kon ineens omslaan. Ze werd jaloers – Camilla werd een obsessie, en ze keerde zich tegen mensen die ze aanvankelijk aardig had gevonden, ervan overtuigd dat ze haar wilden ondermijnen of bespioneren.

Charles was net zo verbijsterd als iedereen, maar hij weet Diana’s gedrag aan de stress voor de bruiloft. Niemand realiseerde zich toen dat de veranderingen in haar persoonlijkheid symptomen waren van de boulimia waar ze in het geheim aan leed. Haar plotselinge bekendheid en de stress om steeds bekeken, gevolgd en gefotografeerd te worden, zouden zelfs de meest zelfverzekerde 19-jarige zwaar zijn gevallen. Dit alles ging hand in hand met de angst dat de man waarmee ze ging trouwen minder van haar hield dan van zijn vorige vriendin.

Camilla deed erg haar best. Zodra ze begreep dat Diana een probleem met haar had, hield ze zich op een afstand van Charles. Als ze was uitgenodigd voor feestjes waar ook hij misschien aanwezig zou zijn, bleef ze weg. Maar hij belde haar vaak – soms terwijl Diana het kon horen, wat uitmondde in vreselijke ruzies. Toen de gasten voor de bruiloft werden gekozen, maakte Diana bezwaar tegen Charles’ suggestie dat Camilla’s zoon Tom – zijn petekind – één van de bruidskinderen zou kunnen zijn. Er volgde een hevige ruzie en Charles gaf zich gewonnen.

Op 29 juli 1981 trouwden Charles en Diana in St Paul’s Cathedral. Hij was er niet van overtuigd dat dit de juiste beslissing was, maar hij kon niet meer terug. In de hoop dat alles na het huwelijk beter zou worden hield hij zich dapper. De Parker Bowles waren op de bruiloft – Camilla zat naast haar zoon Tom. Andrew was in functie: hij voerde de escorte van de Household Cavalry aan voor het kersverse paar. Toen Charles naar het altaar liep, keek hij even naar Camilla met een ‘ietwat klaaglijke, droevige uitdrukking’ op zijn gezicht. Hun fantastische relatie was voorbij, en hij besefte dat het echte leven begon.

Het reddende telefoontje

Er gingen vijf jaar voorbij. Rond 1986 leek het of Camilla Parker Bowles de droom had verwezenlijkt die ze al sinds haar zeventiende had gehad – een vrouw uit de upper class op het platteland, met kinderen en paarden en een spannend sociaal leven. Haar affaire met prins Charles werd een vage herinnering en sinds de koninklijke bruiloft hadden ze weinig contact met elkaar gehad. Elk jaar stuurde hij een kerstkaartje aan het echtpaar Parker Bowles. En één keer had hij haar opgebeld om te vertellen dat Diana zwanger was. Maar Charles ving van Camilla nooit meer op dan een vluchtige glimp, wanneer ze allebei de vossenjacht bijwoonden. Misschien was het omdat hij Camilla nu vanaf een afstandje zag, dat hij met warme gevoelens terugdacht aan de gelukkige momenten die ze samen hadden doorgebracht, die hij vergeleek met de nachtmerrie waarin hij nu met Diana leefde. Hij was nu 38 jaar oud en zijn beste vrienden waren bang dat hij er mentaal aan onderdoor zou gaan. Zijn levensvreugde was verdwenen. Hij was niet langer aangenaam gezelschap – hij was serieus geworden, humeurig, neerslachtig en moeilijk.

‘Ik voel me nu vaak alsof ik in een soort kooi zit, ik loop te ijsberen en ik hunker naar vrijheid,’ schreef hij. Omdat hij steeds depressiever werd, deed zijn vertrouwelinge Emilie van Cutsem op een dag het enige waarvan ze dacht dat het kon helpen: ze contacteerde Camilla. En ze vertelde haar dat Charles volgens haar een depressie had. En dus belde Camilla hem op. Natuurlijk voelde Camilla zich gevleid toen ze hoorde dat zij de enige was die iets aan zijn toestand kon doen, maar het was ook wáár. Hij had behoefte aan iemand die aan zijn kant stond, die hem begreep en ook van hem hield, die geen eisen stelde of humeurig was of grillig, die vriendelijk was en warm, die hem geborgenheid gaf, zijn zelfvertrouwen zou herstellen en hem weer aan het lachen zou brengen. Dat was waar Camilla voor stond, en omdat haar gelukkige jeugd haar de stabiele start in het leven had gegeven die Diana was ontzegd, kon ze Charles’ wensen vervullen.

Emilie van Cutsem had zijn geestelijke toestand niet overdreven. De vijf jaar dat hij had geprobeerd om met Diana’s toestand om te gaan, en het besef dat hij daarin zo spectaculair had gefaald, hadden hem uitgeput. Nadat Camilla de eerste stap had gezet, volgden er meer telefoongesprekken tussen haar en Charles. Na een tijdje begon hij haar uit te nodigen naar Highgrove – maar meestal in het gezelschap van haar man of andere vrienden. Diana was daar nooit bij; de prins en prinses konden elkaar niet meer uitstaan. Zoals Emilie had gehoopt, redde Camilla Charles van de afgrond en gaf ze hem de kracht om het leven weer aan te kunnen. Maar wat begon als vriendschap en een schouder om op uit te huilen, zou al snel uitgroeien tot een krachtige liefdesrelatie.

Rampzalige bekentenis

Tegen het einde van 1986 – toen Camilla terug was in Charles’ leven, in eerste instantie als platonische vriendin – had Diana al een troonopvolger en ook een tweede zoon op de wereld gezet. De prinses genoot met volle teugen van de macht. Het bracht haar in een roes om uit een auto of een helikopter te stappen en honderden mensen te zien die haar juichend stonden op te wachten. Diana was niet dom. Ze had snel door dat ze de pers stof kon geven, de media kon gebruiken om haar man te straffen terwijl zíj bepaalde wat er over haar geschreven werd. Ze begon zich goed te voelen in haar publieke rol, wat voor iedere ster een gevaar is. Uiteindelijk kwam ze erachter dat Charles en zijn voormalige geliefde elkaar weer zagen. En hoewel Diana er zelf ook amourettes op nahield, werd ze steeds obsessiever over de vrouw die ze als haar rivale beschouwde. Tijdens een feestje ging Diana de confrontatie aan. ‘Camilla,’ zei ze, ‘ik weet heel goed wat er gaande is tussen jou en Charles. Ik ben niet van gisteren.’ Camilla was woedend dat Diana publiekelijk zo’n scène had gemaakt.

Twee jaar later stemde Diana in met een boek over haar leven. Toen ‘Diana: Her True Story’ in afleveringen verscheen in een krant en later werd gepubliceerd, leidde het tot enorme verontwaardiging. Heel Engeland las de shockerende onthullingen over Diana’s zelfmoordpogingen, de onverschilligheid van haar man, zijn tekorten als vader – en zijn obsessie voor Camilla Parker Bowles. Op slag was het vertrouwde leven voorbij voor Diana, Charles en hun zonen William en Harry, maar ook voor Camilla en de hele familie Parker Bowles. Ze was altijd een heel discrete echtgenote en moeder geweest, maar nu was haar naam alom bekend. Ze werd niet alleen afgeschilderd als ‘de andere vrouw’, maar ook als degene die de Prinses van Wales jarenlang verdriet en pijn had bezorgd. Vanaf toen werd het voor Camilla onmogelijk om het huis te verlaten zonder te worden belaagd door fotografen.

Op 9 december 1992 kondigde eerste minister John Major aan dat de Prins en Prinses van Wales besloten hadden uit elkaar te gaan, maar niet zouden scheiden. Een maand later publiceerde de Sunday Mirror het transcript van een bandopname die meteen tot ‘Camillagate’ werd omgedoopt. Het was een telefoongesprek tussen Charles en Camilla, opgenomen in 1989. Het duurde 11 minuten en was onmiskenbaar authentiek, maar de opname was niet van één enkel gesprek – er waren fragmenten van verschillende conversaties aan elkaar geplakt. Charles belde Camilla vaak laat op de avond – hij voelde zich beter als hij haar geruststellende stem kon horen voor hij ging slapen. Maar iedereen herinnert zich vooral het gênantste gedeelte van de tape. Charles zei dat hij het vreselijk vond als zij er niet was. ‘God, misschien zou ik beter in je broek komen wonen of zoiets. Dat zou zo veel makkelijker zijn!’ ‘Wat zou je dan zijn?’ zei Camilla lachend. ‘Mijn slipje?’ ‘Of stel je voor, een tampon,’ lachte hij. ‘Dat moet mij weer overkomen.’

Wat amper werd vermeld in de mediagekte die daarop volgde, was dat de rest van de opname teder en ontroerend was en over veel meer ging dan seks alleen. Maar dat was niet meer van belang, want de tekst – afgedrukt in kranten over de hele wereld – maakte eens en voor altijd duidelijk dat Camilla met de Prins van Wales naar bed ging. Ze werd uitgemaakt voor hoer, echtbreekster en overspelige; ze werd het object van ranzige grappen, platte cartoons, akelige krantenkoppen. Het leven werd een verschrikking, niet alleen voor haar maar ook voor haar directe familie. In het holst van de nacht kreeg Camilla ook een paar angstaanjagende telefoontjes van Diana. Zonder zich bekend te maken zei ze: ‘Ik heb iemand gestuurd om je te vermoorden. Hij staat buiten in de tuin. Kijk maar uit het raam: zie je hem staan?’

Toen het 25ste jubileum van de inhuldiging van Charles als Prins van Wales naderde, werd schrijver en presentator Jonathan Dimbleby uitgenodigd door Charles’ persoonlijke assistent om een documentaire en een begeleidend boek te maken over het leven van de prins. In ‘Charles: The Private Man, The Public Role’, bekeken door 14 miljoen kijkers in 1994, gaf hij voor het eerst zijn ontrouw toe. Nu was het officieel. En het resultaat was rampzalig.

Na Charles’ bekentenis voelde Andrew dat zijn positie onhoudbaar was. Hij deelde Camilla mee dat hij wilde scheiden. Haar wereld leek in te storten: de scheiding betekende nog niet dat ze ooit met Charles samen zou kunnen zijn, ook al waren hij en Diana uit elkaar. Ze vreesde dat ze voor altijd alleen zou blijven.

In november 1995 schoot Diana haar laatste salvo af: haar interview met Martin Bashir voor het actualiteitenprogramma ‘Panorama’ op de BBC. Bleek en kwetsbaar, met zware zwarte eyeliner om haar ogen, legde ze huilend uit waarom haar relatie spaak was gelopen. ‘Er waren drie mensen in dit huwelijk,’ zei ze, ‘dus het werd een beetje druk.’ Het was een subliem en Oscarwaardig optreden. Op dat moment verloor de koningin haar geduld en vroeg ze haar zoon en schoondochter het huwelijk zo snel mogelijk te ontbinden. In juli 1996 bereikten ze een overeenkomst van vermoedelijk meer dan 17 miljoen pond.

Ondanks het feit dat zowel zij als Charles nu gescheiden en dus officieel vrij waren, voelde Camilla dat ze in het openbaar als ‘minnares’ werd weggezet. Ze zagen elkaar nog steeds en konden nu tenminste uitstapjes maken zonder dat het stiekem moest. Maar verder hield Camilla zich op de achtergrond. Door de boeken en tapes en televisieprogramma’s was ze één van de meest gehate vrouwen van Engeland geworden. En ze stond op het punt om nog beruchter te worden toen het desastreuze nieuws kwam over Diana’s dood in een Parijse tunnel.

Terug bij af

Toen hij in augustus 1997 te horen kreeg dat Diana zojuist was gestorven, wist Charles meteen wat de publieke reactie zou zijn: ze zouden hem de schuld geven. Voor veel mensen was Charles de ware boosdoener: als hij echt van Diana had gehouden, als hij geen ontrouw had gepleegd met Camilla Parker Bowles, dan had de prinses nooit zonder politiebegeleiding door de straten van Parijs gescheurd. Charles was ook zeer ongerust over Camilla. Amper een paar uur na Diana’s dood bestookte de pers haar huis. Zelfs Charles kon haar niet helpen: zoals zij maar al te goed wist, hij moest al zijn energie investeren in zijn zoons en zijn eerherstel. Nu waren ze terug bij af: ze moesten weer in het geniep afspreken en lange telefoongesprekken voeren.

De koningin had Camilla al weggewenst vóór Diana’s dood en dat was nu niet anders. Maar mettertijd verlangde de prins dat Camilla een onmiskenbaar deel van zijn leven werd. Hij wist dat dit tijd zou kosten en hij wilde vooral de gevoelens van William en Harry sparen. Meer dan een jaar na Diana’s dood was nog niets beslist. Het was onmogelijk voor het stel om samen gezien te worden. Het zou uiteindelijk bijna twee jaar duren voor ze, volgens afspraak, samen gefotografeerd werden terwijl ze een feestje verlieten in het Ritz-hotel in Londen. Fotografen kwamen van heinde en ver om hun plaats in te nemen, drie rijen achter elkaar, aan de overkant van de straat waar ze zouden buitenkomen. Het langverwachte beeld – Charles en Camilla voor het eerst samen sinds Diana’s dood – kwam er tegen het einde van de avond, toen ze even samen in de deuropening stonden. De hemel stortte niet in. En de publieke opinie begon te veranderen.

Hierna verscheen Camilla onaangekondigd op publieke gelegenheden, diners en events waar de pers ook aanwezig was. ‘Het was moeilijk voor haar, mensen die wezen en fluisterden, maar ze redde zich heel goed,’ zegt iemand uit haar naaste omgeving. ‘Ik denk dat ze best nerveus was – omdat ze zo vreselijk gehaat werd. Ze moet gruwelijke tijden hebben doorstaan. Maar het mooie was dat iedereen die haar ontmoette, nadien enkel nog positief sprak over haar.’

Camilla en de koningin ontmoeten elkaar voor het eerst in meer dan tien jaar in de zomer van 2000, tijdens een verjaardagsfeest in Highgrove. Ze schudden elkaar de hand, lachten naar elkaar, Camilla maakte een kniebuiging en ze wisselden wat aardigheden uit voor ze aan twee verschillende tafels gingen eten. Het leek een heel belangrijke stap voorwaarts. Maar er waren nog meer obstakels die overwonnen moesten worden. Ze hadden niet alleen de toestemming van de koningin nodig, maar ook die van de staat, de kerk en het hele Britse publiek. En zoals gewoonlijk was de Prins van Wales besluiteloos. ‘Hij heeft veel nare situaties meegemaakt met het publiek,’ zegt één van zijn vertrouwelingen. ‘En ik denk dat hij nerveus was om zichzelf weer in een negatief daglicht te plaatsen. Hij wist ook niet zeker of hij de koningin ooit zou kunnen overtuigen om Camilla te accepteren.’

Degene die Charles uiteindelijk tot de juiste beslissing wist te brengen, was Camilla’s vader Bruce Shand. Hoewel hij veel van de prins hield, vond hij hem zwak, en hij maakte zich zorgen over Camilla. Hij nam Charles terzijde en zei: ‘Voor ik sterf wil ik zeker weten dat het goed gaat met mijn dochter.’ Charles vroeg Camilla eindelijk ten huwelijk in Birkhall, het huis van de koningin-moeder op het landgoed Balmoral, tijdens oud en nieuw, nadat hij tijdens kerst met zijn moeder, zijn zoons en de rest van de familie had overlegd.

De huwelijksdag zelf verliep vlot: een burgerlijke plechtigheid in Guildhall, gevolgd door een kerkelijke zegening in St George’s Chapel en een receptie op Windsor Castle. Een paar mensen protesteerden toen de koninklijke auto aan kwam rijden, maar de grote meerderheid van de toeschouwers leek verheugd te zijn om het feit dat Charles eindelijk kon trouwen met de vrouw van wie hij al meer dan 30 jaar hield. Tom Parker Bowles en Prins William waren getuigen. Na de burgerlijke plechtigheid gingen de nieuwe Duchess van Cornwall en haar echtgenoot naar het kasteel voor een zegening in de kapel. Haar assistente, die hen samen met ander personeel opwachtte, zei: ‘Toen ze de trap op kwamen, huilden ze allebei. En dat was voor ons het startsein, we begonnen allemaal te huilen. Het was zo ontroerend.’ Terwijl de dag vorderde, ontspande Camilla zich langzaam. Haar vader, die nu 88 jaar was en in slechte gezondheid, had zijn doktersbezoek uitgesteld tot na het huwelijk. Vier dagen later kreeg hij te horen dat hij alvleesklierkanker had – hij overleed na veertien maanden. Maar zijn dochter was getrouwd en dat betekende alles voor hem. De receptie vond plaats in het paleis. Charles gaf een ontroerende toespraak waarin hij ‘mijn lieve moeder’ bedankte dat ze de kosten voor de bruiloft op zich nam en ‘mijn liefste Camilla, die me door dik en dun heeft gesteund en wiens geweldige optimisme en humor me door dit alles heen hebben gesleept.’