Ilja Leonard Pfeijffer in Via Genua: 'Wim Helsens faam is terecht!'

Dat dichter en romancier Ilja Leonard Pfeijffer in zijn geschriften niet kan zwijgen over zijn woonplek Genua is bekend. Dat hij er nu ook als televisiemaker over bericht, in het VPRO-drieluik ‘Via Genua’, is wennen.

Ilja Pfeijffer «Je hebt gelijk. Een fervent televisiekijker ben ik niet. Ik heb wel een tv, maar die ontvangt alleen lokale zenders. En helaas is de afstandsbediening kapot, terwijl je die heel erg nodig hebt: met Italiaanse televisie hou je het niet vol lang naar hetzelfde kanaal te kijken.

»Het idee me bij een tv-programma te betrekken kwam van journalist Ralf Groothuizen. In mijn roman ‘La Superba’ heb ik het over Genua als migratiestad. Hij stelde me voor dat meer uit te werken en trok met dat idee naar de VPRO.

»Nu heb ik de smaak te pakken: het is een luxe als je twee researchers hebt en met een professionele cameraploeg door de stad kunt trekken. Ik wist van tevoren niet dat ik het zo leuk zou vinden om mensen voor de camera te interviewen.»

HUMO Vind je makkelijk gesprekspartners onder de asielzoekers?

Pfeijffer «Nee, één van de researchers heeft maanden in Genua rondgehangen, met die jongens gevoetbald en zo, om hun vertrouwen te winnen. In het politieke debat gaat het alleen maar over aantallen: zoveel mensen die komen, zoveel die verdrinken, zoveel die we kunnen uitzetten… Ik wilde eindelijk een keer hun gezícht tonen, hun verhaal vertellen.»

HUMO Wat voor verhalen zijn het, broken dreams?

Pfeijffer «Er zijn ook succesverhalen. In de eerste aflevering is de hoofdrol weggelegd voor een éénarmige Marokkaan. Een schitterend mens, die – met die ene arm – voor het minst waarschijnlijke beroep gekozen heeft: hij is verhuizer. Hij heeft zich heel erg geworteld, is een geliefd personage in zijn buurt.

»Het interessante van Genua is dat de asielzoekers hier heel erg zichtbaar zijn, anders dan in Malta of Lampedusa waar ze een parallelle wereld vormen, afgeschermd van de eilanders. Veel Afrikanen komen in het centrum van Genua terecht, leven er samen met de oorspronkelijke bewoners. Dat maakt er een interessant sociaal experiment van.

»Gisterochtend filmden we een interview met de burgemeester van Genua, die het nu onomwonden over ‘een noodsituatie’ heeft. Maar omdat het land al jaren ervaring heeft met dit fenomeen, gaat men er toch pragmatischer mee om dan in het noorden.

»In de straat waar sinds mensenheugenis de travestieten zitten, is sinds vier jaar ook een moskee. In eerste instantie vinden de moslims dan dat die travestieten weg moeten, maar ze krijgen ze niet weg, en dan gaan ook zij zoeken naar een manier om toch samen te leven – een gedwongen integratie bijna.»

HUMO De VPRO belooft in de aankondiging van de reeks ook het verhaal van ‘een poëtische bloemist’.

Pfeijffer «De poëzie komt toch vooral van de stad, geloof ik.»

HUMO Van poëzie gesproken: je passeert binnenkort ook bij Wim Helsen in ‘Winteruur’, die smakelijke delicatesse uit ons televisiewinkeltje.

Pfeijffer «Het gênante was dat ik niet wist hoe beroemd hij is, ik kende hem helemaal niet. Nu kan ik zeggen dat zijn faam terecht is: het was een buitengewoon genoeglijk gesprek.»

HUMO En als gerenommeerd bloemlezer heb je hét gedicht der gedichten naar voren kunnen duwen?

Pfeijffer «Ik wou eens een écht klassiek gedicht kiezen: de kernpassage uit ‘Awater’ van Martinus Nijhoff: ‘Lees maar, er staat niet wat er staat’.»

HUMO Een heuse poëzieles door ex-academicus Pfeijffer?

Pfeijffer «Dat was de bedoeling, maar Wim Helsen heeft dat vakkundig gesaboteerd. Het is een verdraagzaam item geworden.»