In de coronachaos blijkt maar weer: improviseren kunnen de Italianen als geen ander

De chaos van Italië heeft een prettige keerzijde. Wanneer het noodgedwongen tot stilstand komt, krijgen de Italianen hun land in een mum van tijd weer aan de praat.

‘Sorry hoor’, verontschuldigt Roberto Giampaolo zich vanachter zijn eettafel annex kantoor. ‘Dit telefoontje moet ik even aannemen.’ ‘Ga daar maar alvast zitten’, roept zijn vrouw Teresa Macro vanonder de kapstok waarvandaan zij net haar laatste werkmail van de dag heeft gestuurd. ‘Andrea komt trouwens zo’, wijst ze naar de slaapkamer van haar zoon. ‘Hij zit nog even in college.’

Sinds de Italiaanse premier Giuseppe Conte besloot het openbare leven in heel Italië tot zeker 3 april stil te leggen in een poging het coronavirus te bestrijden – geen scholen, universiteiten, begrafenissen, huwelijken, onnodige verplaatsingen, theatervoorstellingen en restaurantbezoeken meer – voelt ook huize Giampaolo opeens kleiner aan, alsof de architect zijn bouwtekeningen per abuis op een verkeerd formaat afdrukte waardoor de 140 vierkante meter bovenverdieping noodgedwongen dienstdoen als kantoor, bedrijfskantine, middelbare school, universiteit, sportschool en gezinswoning ineen.

‘Ik zal mijn kantoor even opbergen’, zegt Roberto. ‘Margherita, ben jij klaar met school?’

Schreeuwende straatverkopers

Italië wordt door Noord-Europeanen vaak bespot vanwege de chaotische aard van het land – van het verkeer in Palermo tot de politiek in Rome en de schreeuwende straatverkopers van Napels – maar die chaos heeft een duidelijke keerzijde. Het is dankzij die onvoorspelbaarheid van het leven dat Italianen ware meesters zijn geworden in de kunst van het improviseren. Elke keer wanneer het land noodgedwongen tot stilstand komt vanwege aardbevingen in Amatrice, ingestorte snelwegbruggen bij Genua of hoogwater door de straten van Venetië, zijn het de Italianen die hun land binnen mum van tijd weer aan de praat krijgen.

Kijk naar wat er maandag in Milaan gebeurde, waar sinds de stad werd afgesloten vanwege het coronavirus overal briefjes op de deuren van woningcomplexen opduiken van studenten die boodschappen willen doen voor patiënten in thuisquarantaine, opdat ze toch gewoon kunnen blijven eten.

Kijk naar Florence, waar het populaire museum Gallerie degli Uffizi besloot de hele dag filmpjes van alle meesterwerken via internet te verspreiden, opdat men alsnog van de kunst kan genieten. Kijk naar de paus in Rome, die zijn zondagse zegen besloot te livestreamen, opdat gelovigen alsnog met een goed gemoed hun dag konden vervolgen.

Of naar die tienduizenden gepensioneerde opa’s en oma’s die momenteel iedere ochtend trouw in hun auto stappen om verspreid over het hele land op kleinkinderen te passen, opdat de rest van de familie kan blijven werken.

Avondlijke afspraken

Een van die families zijn de Giampaolo’s, een typisch Romeins gezin met drie kinderen van wie de jongste, Margherita (11), in de eerste klas van de middelbare school zit, de middelste, Alessio (16), zich opmaakt voor zijn examens en de oudste, Andrea (20), economie studeert aan de universiteit van Rome. Alle drie de kinderen wonen nog thuis en omdat ook alle dansklasjes, Engelse bijlessen, klimtrainingen en avondlijke afspraken in de Romeinse studentencafés zijn geannuleerd, en zowel vader Robert als moeder Teresa thuis moet werken, moet ieder gezinslid improviseren, zoals 60 miljoen Italianen aan het improviseren zijn.

‘Kijk’, laat Andrea het in allerijl door zijn universiteit opgetuigde systeem zien waarbij een hoogleraar, staande in een lege collegezaal de grondbeginselen van de economie uitlegt aan plusminus 150 studenten die thuis, vanuit hun slaapkamers, vragen op hem kunnen afvuren als ze maar hard genoeg in de microfoon van hun computer praten. ‘Het is iets anders dan normaal’, zegt hij. ‘Want meestal hoor ik mijn zusje van 11 niet spelen als ik in college zit, maar we maken er allemaal het beste van.’

‘We moeten op dit soort momenten laten zien dat we er voor elkaar zijn’, zegt ook Teresa. ‘Dat Italië niet enkel het land is waar mensen de regels breken. Bovendien heeft het ook wel iets speciaals. Normaal sta je om half zeven op en begint de chaos. Dan vliegt iedereen zijn eigen kant op en zie je elkaar ’s avonds misschien eventjes, voor iedereen weer naar de sportschool of dansles moet. Nu eten we zowaar drie keer per dag samen als gezin.’

Ze kijkt even om zich heen, naar haar kantoor annex woonkamer waar haar man en drie kinderen dicht bij elkaar zitten, waarna ze begint te lachen en zegt: ‘en toch hoop ik dat het zo snel mogelijk weer voorbij is!’

© de Volkskrant