In memoriam: The Van Jets (2004-2019). 'We willen stoppen op een hoogtepunt. We hebben de tijd niet meer om het goed te doen.'

Deze week spelen The Van Jets hun laatste twee concerten in een uitverkochte Brusselse AB. Eind vorig jaar sprak Humo uitgebreid met de band, dit interview is hieronder gratis terug te lezen.

The Van Jets opvolgen? Schrijf je nu in voor Humo's Rock Rally 2020

Ik was erbij in 2004, toen The Van Jets op de preselectie van Humo’s Rock Rally in zaal De Zwerver in Leffinge het goud van die editie eigenlijk al opeisten. ‘Ricochet’, ‘Sister’, ‘Killer Queen’: songs die zeiden: ‘Hier zijn wij.’ Dat de jongens nog maar net konden spelen en in Leffinge pas hun vierde optreden gaven, maakte geen fuck uit. Bravoure en dadendrang, daarin torenden The Van Jets van meet af aan boven de rest uit. En in songs dus. Na hun setje keek zanger Johannes Verschaeve met een winnaarsblik de zaal in en vroeg: ‘Zeide wakker?’

Het toeval wil dat ik The Van Jets onlangs voor het eerst sinds lang nog eens in een zaal zag, en wel in diezelfde Zwerver in Leffinge. Ik dacht: hoeveel geweldige songs heeft de groep intussen! En wat fijn dat ze nog altijd bestaan! Het was een fantastisch optreden. Eén van de laatste dus. Wij trommelden het kwartet op voor tekst, uitleg en een terugblik op vijftien jaar The Van Jets.

HUMO (in tranen) Jongens, waarom?

Michaël Verschaeve (drums) «Een mengelmoes van redenen. Je begint als jongetjes, je schrijft songs, maakt platen, gaat het podium op: heel plezant. En dat is het nog altijd, maar onze levens zijn geëvolueerd. We hebben een job, een gezin en kinderen, en we merken dat het moeilijker wordt om alles in elkaar gepast te krijgen. Toch als we het goed willen blijven doen. We willen stoppen op een hoogtepunt. We hebben vijf platen gemaakt waar we heel tevreden over zijn, we willen er geen drie aan toevoegen waarvan we over vijftien jaar zullen zeggen: ‘Die hadden misschien niet gehoeven.’ We hebben de tijd niet meer om het goed te doen.»

Frederik Tampere (bas) «We hebben altijd geweten dat we het op deze manier wilden afronden, en tijdens de opnames van de laatste plaat, ‘Future Primitives’, zijn we erover beginnen te babbelen. In het voorjaar van 2017, in de ICP-studio, voelden we: het zou wel een keer onze laatste plaat kunnen zijn.»

Johannes Verschaeve (zang/gitaar) «De beslissing is een jaar geleden gevallen. Nick Zinner van de Yeah Yeah Yeahs heeft eens gezegd dat elke groep drie sterke platen in zich heeft. Wij hebben er víjf gemaakt waarvoor we ons geenszins hoeven te schamen. We zijn ook geen beroepsmuzikanten: we zijn vier vrienden met naast de muziek nog een job, dus niemand is financieel afhankelijk van The Van Jets. Dat maakte de beslissing iets makkelijker.»

Michaël «Het belangrijkste was dat we alles tot het einde in eigen handen wilden houden. Volgend jaar in oktober eindigen we in de AB, en tussendoor werken we de dingen af die nog op onze bucketlist staan. We willen nog een paar singles uitbrengen, een paar fijne optredens geven…»

HUMO En wat hoger op de affiche van Pukkelpop of Werchter staan?

Frederik «Graag. Dat is een bron van frustratie geweest, we moeten daar niet flauw over doen. In het begin ben je uiteraard blij dat je er überhaupt mag spelen, maar als je voor de derde of de vierde keer het festival moet openen, gaat het wel wringen.»

Johannes «Zeker als je ziet dat een groep die drie plaatsen hoger staat, een paar uur later voor maar half zoveel volk staat te spelen. En om zes uur ’s avonds pik je zelf nog een optreden mee in de Marquee en denk je: dit feestje had ík willen bouwen.»

Wolfgang Vanwymeersch (gitaar) «We mogen ook niet te hard klagen. Ik heb in groepjes gezeten die nérgens hebben gestaan. Met The Van Jets: vijf keer Werchter, één keer TW Classic, vijf keer Pukkelpop.»

Frederik «Als je ons dat had gezegd toen we 13 of 14 waren, zouden we je weggelachen hebben.»

Michaël «Misschien hadden we ons exclusiever moeten opstellen. Zuiniger zijn, minder spelen. Maar we doen het nu eenmaal graag. Ik heb nog de armbandjes van alle shows die we ooit hebben gebracht: dat zijn tien schoendozen vol.»

HUMO Altijd weer hetzelfde rondje langs Vlaamse clubs en festivals: was de lol daar na een tijd niet van af?

Frederik «De vierde keer in de backstage van Werchter maakt uiteraard minder indruk dan de eerste, maar het blijft speciaal. In het begin zijn we ook op tournee geweest in Duitsland en Frankrijk, en twee keer in Scandinavië, maar het duurt in het buitenland heel lang voor je break-even kunt draaien. Het zijn vooral dure vakanties. Een fijne tijd, maar onze levens zijn veranderd, en als je een gezin hebt, is zo’n verlieslatende tournee veel moeilijker te verantwoorden. Zes maanden per jaar van huis weg zijn, dat ging ook niet meer. Gaandeweg hebben we besloten om alleen nog in de Benelux te touren.»

undefined

Twee tegen twee

© Gie Knaeps

HUMO Toen jullie in 2004 de finale van Humo’s Rock Rally hadden gewonnen, bood Frederik zijn excuses aan de andere finalisten aan, en Johannes zei in een interview: ‘Over een jaar of twee willen we bewijzen dat we ook kunnen spelen.’

Frederik «Ik weet niet wat er met The Van Jets gebeurd zou zijn als we toen niet hadden gewonnen. De Rock Rally was bij wijze van spreken een streep door de rekening (lacht). We studeerden allemaal en we hadden andere plannen. Het was niet de bedoeling om van The Van Jets ons leven te maken. Maar toen we wonnen, hadden we geen keuze meer. We konden moeilijk zeggen: ‘Sorry, jongens, het was maar voor de grap.’ Ik herinner me dat ik zelfs in paniek was. Wie zat er nog in die finale? Barbie Bangkok, Absynthe Minded uiteraard: heel goede muzikanten. Wij haalden gewoon niet hetzelfde niveau.»

'Het was niet de bedoeling om van The Van Jets ons leven te maken. Maar toen we de Rock Rally wonnen, hadden we geen keuze meer.' Frederik Tampere

Johannes «We hadden niet gewonnen als we niet goed waren geweest. Maar de jongens van Absynthe Minded waren conservatoriumstudenten: zij hadden het over toonaarden, kruisen en mollen, terwijl Frederik me net voor de finale kwam vragen: ‘In welk vakje begint dat tweede nummer weer?’ (lacht)»

Frederik «Van alle Rock Rally-winnaars hadden wij ook de slechtste instrumenten. Ik had voor de gelegenheid net een nieuwe bas gekocht, maar Mich speelde bijvoorbeeld op een Thunder-drumstel.»

Michaël Alleen de naam was goed (lacht).»

Johannes «Mij kwam die overwinning wel goed uit. Ik was filosofie aan het studeren, ik was behoorlijk wereldvreemd en ik wist in de verste verte niet wat ik wilde. Eén ding stond vast: ik zou niet gaan werken. De Rock Rally winnen voelde aan als een trap onder mijn gat.»

HUMO Waar gingen de belangrijkste discussies over in die vijftien jaar The Van Jets?

Michaël We zitten met twee broers in de band, hè (lachje).»

Frederik «En tegen je broer kom je grover uit de hoek dan tegen iemand anders. Wolf en ik hebben elkaar vaak aangekeken en gezegd: ‘Kom, we gaan een koffietje drinken.’

»Johannes en ik probeerden het creatieve proces op dreef te houden, en wilden de groep nieuwe wegen doen inslaan. Michaël was de bewaker van ons patrimonium.»

Michaël «Als je Johannes de setlist laat opstellen, spelen we telkens onze laatste plaat van het eerste tot het laatste nummer.»

Johannes «Ik wil het liefst de songs spelen waar ik het meest enthousiast over ben, en het is logisch dat die op je recentste plaat staan. Maar we hebben altijd democratisch beslist. En meestal was het twee tegen twee (lacht).»

Frederik «We vergeten soms vanwaar we komen. Ik herinner me discussies over drumpads met getriggerde samples: dat ging Mich nooit doen. Hoogverraad! Out of the question! Never gonna happen! Hij zou nog eerder uit de band stappen. Nu kan ik me al niet meer herinneren hoelang hij er live mee speelt. Synths: idem. Gingen we nóóit doen (lacht).»

Michaël «Je moet je mening durven bij te sturen. Toen we met The Van Jets begonnen, waren we op riffs georiënteerd, maar het is nooit de bedoeling geweest om dat te blijven doen. Als je onze vijf platen naast elkaar legt, merk je dat we telkens iets anders hebben gedaan.»

Frederik «Het was niet de makkelijkste weg. Toen ‘Halo’ verscheen, haakten de jeansjongens, de rock-’n-rollers en de bikers gewoon af.»

Michaël «Gelukkig kwamen er ook nieuwe fans bij. Maar mensen zijn echt kwaad op ons geworden. Ik begrijp dat wel, maar als band kun je moeilijk stoppen met datgene waaraan je het meeste plezier beleeft.»

Frederik «Commercieel gezien is het wel verstandiger om iets herkenbaars te maken en dat te blijven doen.»

HUMO Zijn er songs die je met tegenzin hebt gespeeld?

Frederik «Ik heb dat maar met één nummer: ‘Danger Zone’. Ik denk dat dat door de tekst komt. Johannes heeft de neiging groots en episch te schrijven – wat ook tot uiting komt in zijn podiumpersoonlijkheid – en dat sloeg weleens te ver door.»

Johannes «Ik ben in de loop der jaren gekker en groter gaan denken omdat ik wist dat er toch tegenwind zou komen. Alles werd afgezwakt.»

Wolfgang «Ik herinner me de reactie van Johannes toen Frederik zijn snor had laten staan: ‘Nu klopt het, Fré! Nu ben je een stripfiguur!’ (lacht)»

'Kunnen we die outfits echt niet van het internet verwijderen?' Frederik Tampere

Michaël «Als mijn broer iets in zijn hoofd heeft, wil hij het meteen doen, zonder zich af te vragen of het überhaupt kan. Soms gaat het over een beeld dat hij heeft opgepikt. Op Pukkelpop had hij eens zijn armen rood geverfd: dat had hij die week in een strip gezien. Hij zei het me pas de dag ervoor: ‘Ik ga mijn armen rood verven.’ Waarop ik: ‘Je weet toch dat het morgen 35 graden wordt? We gaan godverdomme de hele set staan stressen of die verf zal uitlopen over je gitaar!’ Het compromis was dat hij waterbestendige verf zou gebruiken.»

Johannes «Ik was wel zeer verbaasd dat ik het erdoor had gekregen. Ik heb toen snel toneelverf gekocht in een speciaalzaak in Gent.»

Wolfgang «Er is een goeie grap over verschenen in Het Gat van de Wereld: iedereen in de backstage van Pukkelpop hing vol rode verf omdat Johannes was komen knuffelen. Nick Cave met rode vlekken op zijn kostuum (lacht).»

Frederik «Er is altijd veel te doen geweest over onze outfits, en over die van Johannes in het bijzonder. In België moest je lange tijd zo normaal mogelijk op het podium staan. Gebruikte je eyeliner, dan was je meteen een glamrocker. Dat is compleet veranderd – kijk maar naar Max Colombie. Ik vind het fantastisch, en ik denk dat wij toch hebben geholpen om die evolutie in gang te zetten. Maar we hebben ook outfits gedragen waarvan ik nu denk: zou ik die echt niet van het internet kunnen verwijderen?»

Zot konijn

HUMO Zullen we het eens over hoogtepunten hebben?

Michaël «Een optreden dat mij altijd is bijgebleven, is de Pukkelpop-editie van 2015. Woensdag om middernacht in de Castello. We waren nog maar op het podium geklommen of het publiek ging al uit zijn dak. Het was één rush van begin tot einde. De show waarvan je meteen besefte: beter dan dit wordt het niet. Overweldigend.»

Johannes «De opnames van ‘Halo’ in Parijs vond ik ook een hoogtepunt, omdat het onze grootste koerswijziging was.»

Frederik «Met producer Jeroen De Pessemier in de studio van Philippe Zdar van Cassius. Jeroen is een zot konijn. Toen Mich en ik ‘Cherry’ moesten inspelen, namen we het iets te ernstig. Bij de volgende take stond Jeroen halfnaakt voor ons te dansen, en toen was het wel raak.

'Onze show op Pukkelpop in 2015 was één lange rush. We beseften: beter dan dit wordt het niet' Michaël Verschaeve

»Hij heeft zo zijn eigen methodes. ‘If I Was Your Man’ hadden we opgenomen in een uur of twee, na wat improviseren met synths. Het was nog niet helemaal af, maar Jeroen moest die avond draaien in de Social Club, een hippe dancekeet in Parijs, en daar heeft hij de opname gewoon afgespeeld.»

Johannes «In de dancescene wordt work in progress wel vaker op een publiek uitgetest, maar voor ons was dat volstrekt nieuw. Ik heb toen zelfs meegezongen in de dj-booth, door de schelp van de hoofdtelefoon. Iedereen ging uit de bol. Echt de max!»

Frederik «Wat ik altijd fijn heb gevonden, was de start van een nieuwe plaat. Johannes die met nieuwe demo’s komt aanzetten, de eerste repetitie, arrangementen zoeken…»

Michaël «Heel uitzonderlijk maakte Johannes geen demo, maar speelde hij de song voor op zijn gitaar. Toen hij ‘The Future’ voor mij speelde, van ‘Cat Fit Fury!’, was mijn reactie: ‘Dan kunnen we net zo goed ‘We Are the World’ op de plaat zetten.’ (lacht) Maar toen we het opnamen, moest ik toegeven dat het een enorm goede song was: ‘Dat móét op de plaat!’ (lacht)»

undefined

HUMO Dieptepunten?

Frederik «Onze carrière in Nederland is begonnen met een vernietigende recensie van ‘Electric Soldiers’ in Oor, wat toen een toonaangevend blad was. De review sloot af met: ‘Mochten deze jongens aan onze Grote Prijs (het Nederlandse equivalent van Humo’s Rock Rally, red.) hebben deelgenomen, dan hadden ze de preselecties niet eens gehaald.’ Ik herinner me ook de mail van Munich Records, onze verdeler in Nederland, met die recensie als bijlage: ‘Dit wordt een moeilijk verhaal.’ (lacht) Een vroeg dieptepunt in onze carrière. Door er veel te gaan spelen hebben we er wel voet aan de grond gekregen, maar bij de eerste optredens was er geen kat.»

Michaël «Johannes beleeft voor, na of tijdens de opnames van een nieuwe plaat ook altijd een persoonlijk dieptepunt.»

'We hebben alle beslissingen democratisch genomen. Meestal was het twee tegen twee.' Johannes Verschaeve

Johannes (knikt) «Ik ben niet de enige, je ziet dat bij veel creatieve mensen. Ligt het aan het feit dat we van nature supergevoelige mensen zijn, of aan het feit dat we het onderste uit de kan willen halen? Geen idee. Ik weet alleen dat ik nooit tevreden zal zijn met ‘goed genoeg’. Tussen plaat één en twee heb ik een writer’s block gehad, én een depressie. In ‘Halo’, plaat nummer drie, had ik zoveel energie gestoken dat ik meteen na de opnames in Parijs ben ingestort. Ik was drie maanden out. En voor ‘Welcome to Strange Paradise’ hadden we vooraf zoveel uitgewerkt en gearrangeerd, dat ik compleet uitgeblust in de studio aankwam. Gelukkig kon ik nog de energie opbrengen om tijdens de opnames het beste van mezelf te geven, maar tussendoor hing ik er maar een beetje bij. En een jaar geleden, na ‘Future Primitives’ zat ik gewoon thuis, te overleven. Het grappige is dat ik dat nooit zie aankomen, maar Mich wel.»

HUMO Jij bent de enige in de groep die naast The Van Jets geen normale job heeft. Niet bang voor het al dan niet financiële zwarte gat?

Johannes «Sinds het begin van The Van Jets heb ik altijd hier en daar een job gehad, omdat ik het belangrijk vind om af en toe in de echte wereld te staan. Nu werk ik sinds april twee dagen per week in het Paard van Troje, een boekhandel in Gent. En daarnaast blijf ik bezig met artistieke projecten.»

HUMO Je hebt je eerder dit jaar aan beeldende kunst gewaagd.

Johannes «Voor een street art-festival in Gent. Ik heb mini-installaties gemaakt, kleine kijkdoosjes met foto’s van Oostendenaren. Dat hoeft geen nieuwe carrière te worden, maar ik wil me wel meer met beeldende dingen bezighouden. Misschien ga ik ook schilderen. Ik heb gewoon zin om dingen uit te proberen. En ik ben ook nieuwsgierig om te zien wat ik nog kan doen op een podium, zowel in de muziek als daarbuiten.»

HUMO (met krop in de keel) Rest mij enkel te zeggen: heren, bedankt voor de vele mooie jaren!

Johannes «We doen er nog een jaar bij, hè!»

(dit stuk verscheen oorspronkelijk november 2018)