In Minneapolis heerst een broeierige sfeer bij de start van de rechtszaak over George Floyds dood

Minneapolis maakt zich op voor gespannen weken, nu de rechtszaak tegen de agent die George Floyd doodde begint. Het broeit in de stad, en anti-politie-activisten helpen niet, klagen inwoners.

Het gebeurt bijna elke dag, als Marcus Hunter (17) zijn huiswerk zit te maken: hij hoort schoten. Gisteravond nog. Niet wéér, denkt hij dan. Het leidt hem af. Zijn gedachten gaan met hem op de loop. Is iemand geraakt? Iemand die hij kent? Zijn neef hangt veel rond op straat, hier in het noorden van Minneapolis. Er zal straks toch geen telefoontje met slecht nieuws komen?

Marcus wil journalistiek gaan studeren en schreef voor de lokale krant over zijn leven. ‘Ik woon op een begraafplaats die Noord-Minneapolis heet,’ staat boven het artikel in de StarTribune. Pas kwam hij thuis en zag hij hoe een levenloze man op een brancard in een ambulance werd geschoven – doodgeschoten in zijn straat. Bomen in de buurt zijn herdenkplekken voor slachtoffers van vuurwapengeweld geworden. Hij vreest dat zijn naam en foto op een dag ook op zo’n boom eindigen, schrijft hij. ‘Ik heb het gevoel dat er niemand is bij wie ik kan aankloppen voor veiligheid.’

Wereldnieuws

Het is de realiteit in een deel van de stad die vorig jaar wereldnieuws werd, toen hevige rellen uitbraken na de dood van George Floyd. Floyd, een zwarte man, overleed toen een politieagent ruim acht minuten lang een knie in zijn nek bleef drukken. Het was het zoveelste voorbeeld van het politiegeweld waar bovengemiddeld veel zwarte Amerikanen slachtoffer van worden. Het proces tegen agent Derek Chauvin staat op het punt te beginnen. Hij wordt vervolgd voor doodslag. Maandag begint de rechtbank mogelijk met het selecteren van juryleden.

Hoe gaat het nu met de geplaagde stad? Er waren grote beloften, afgelopen zomer. De gemeenteraad van Minneapolis, vrijwel compleet door Democraten gedomineerd, kondigde radicale maatregelen aan. Het politiekorps zou ontbonden worden. Wat dat in de praktijk ging betekenen, werd niet helemaal duidelijk toen negen van de dertien raadsleden in een park verklaarden dat een heel nieuwe kijk op veiligheid nodig was.

Bendes

Progressieve activisten verwelkomden die mededeling. In graffiti op veel muren rond het kruispunt waar Floyd overleed pleiten ze er nog steeds voor: ‘schaf de politie af!’, staat erop geschilderd. Maar hier in het noorden van de stad, waar de meeste zwarte Amerikanen wonen, zaten wijkbewoners verschrikt voor de tv. Don Samuels (71), oud-gemeenteraadslid en pleegouder van Marcus, keek zijn vrouw aan. Op CNN hoorden ze hun volksvertegenwoordigers verklaren dat de stad zonder politie kon. Zij hadden meermaals te maken gehad met illegale bordelen en drugspanden in hun straat, en vuurwapens waren onder bendes in de wijk volop voorhanden. ‘Mijn god, dingen gaan hier uit de hand lopen, zeiden we tegen elkaar.’

Dat is wat in de afgelopen maanden is gebeurd. Zeker tachtig mensen kwamen in 2020 om door vuurwapengeweld in Minneapolis - bijna 70 procent méér dan een jaar eerder. Onder de doden zijn veel tieners. Samuels zag het om zich heen gebeuren. Een paar huizen verder viel een dode bij een schietpartij, twee straten verderop was kort daarvoor ook al iemand doodgeschoten. Diverse buren vonden gaten van verdwaalde kogels in hun huis. De auto van de overbuurvrouw werd beschoten, terwijl haar baby in het stoeltje op de achterbank zat. Vermoedelijk werd ze aangezien voor iemand anders. Samuels laat foto’s zien van de zwarte wagen. ‘Dat is een kogelgat, en dat is een kogelgat, en dat is een kogelgat,’ wijst hij. ‘Daar nog één. Negen in totaal.’

Don Samuels stapte met een groepje buurtbewoners naar de rechter. Ze eisen van het stadsbestuur dat het aantal agenten op peil blijft. Van die beloofde ontmanteling van de politie is nog weinig terechtgekomen - de gemeenteraad liep tegen bureaucratie, wettelijke veiligheidsvoorschriften en verzet van inwoners aan. Maar het korps is wel degelijk flink gekrompen.

Gebrek aan mankracht

Sinds de dood van George Floyd en de rellen die erop volgden zijn meer dan 150 agenten vertrokken. Ze namen ontslag, gingen vervroegd met pensioen of zitten met ptss-klachten thuis, nadat hun bureau bezet en verwoest werd door relschoppers. De overgebleven agenten ondernemen weinig actie en komen soms niet eens opdagen, klagen veel inwoners. De politie wijt het aan gebrek aan mankracht, maar raadsleden vermoeden dat agenten soms bewust de boel de boel laten na alle kritiek.

Nu ook het proces over de dood van George Floyd van start gaat, staat de stad op scherp. Als Derek Chauvin er makkelijk vanaf zou komen, kan Minneapolis wel eens opnieuw met rellen te maken krijgen, vrezen de lokale autoriteiten. Er zijn 2000 militairen van de National Garde opgeroepen. Straten zijn afgesloten, gebouwen dichtgetimmerd en ondernemers hebben het onheilspellende advies gekregen hun verzekeringspolis nog eens goed na te lopen. ‘Als het vonnis verkeerd is, breken we de tent af,’ zegt een 30-jarige man die rondhangt bij de gedenkplek voor George Floyd.

Op adequaat politie-ingrijpen vertrouwen nog maar weinig stadsbewoners. Marcus Hunter maakt zich zorgen over de zomer, als meer mensen op straat rondhangen en de vlam doorgaans vaker in de pan slaat in zijn wijk. Vóór de rellen zag hij steevast politieauto’s bij benzinestations in de buurt, nu ziet hij zelden agenten. ‘Mensen doen waar ze zin in hebben, want ze weten dat er geen consequenties zijn.’

Hij zit in het eindexamenjaar van de middelbare school, maar vertelt zo doordacht over zijn ervaringen dat hij tien jaar ouder lijkt. Opgroeien met het geluid van schoten maakt je snel volwassen. Het geeft een ‘zwaar’ gevoel, zegt hij, om constant op je hoede te zijn. Niet op straat blijven hangen, flink doorstappen op weg naar huis, de muziek in je oren niet te hard zetten zodat je snel kun reageren als het nodig is – zo probeert hij dagelijks veilig thuis te komen. ‘Het is ondraaglijk vermoeiend.’

Fel debat

Na de dood van George Floyd was Minneapolis het over één ding eens: politiegeweld moest nu eindelijk eens écht aangepakt worden. Maar hoe? Dat blijft onderwerp van fel debat. Samuels vindt het ‘dom en naïef’ om de politie te willen ontmantelen en vervangen door een afdeling met een holistische, zorggerichte aanpak. Het zijn ‘linkse mensen aan de oostkust’, ver weg van wijken met veel armoede en sociale problemen als deze, die gul doneerden aan groepen die van de politie af willen, zegt hij smalend. ‘,Niemand die ook maar een cent heeft geïnvesteerd in een huis in Noord-Minneapolis of hier kinderen opvoedt en ’s avonds schoten hoort, zegt dat de politie afgeschaft moet worden’

Raadsleden in Minneapolis en enkele activistische politici in Washington riepen dat onder het mom van Black Lives Matter, de beweging die meer respect voor de levens van zwarte burgers eist. Maar naar de overwegend zwarte bewoners van het noorden van de stad luisteren ze niet, vindt Samuels. ‘Luidruchtige activisten komen namens ons met irrelevante en onwerkbare oplossingen, ze hebben geen idee wat hier speelt. Eigenlijk zeggen ze: het kan ons niet echt schelen dat een jongen als Marcus niet veilig is, misschien wel doodgeschoten wordt.’

Knorrige senior

Diverse progressieve actiegroepen proberen nu genoeg handtekeningen te verzamelen om via een referendum de wettelijke minimumomvang van het politiekorps van Minneapolis te schrappen. Dat ‘afschaffen’ moet je niet te letterlijk nemen, zeggen veel voorstanders inmiddels. Het gaat erom dat dollars die nu naar een haast militaire politiemacht gaan, voortaan uitgegeven worden aan onder meer geestelijke gezondheidszorg. Dat geen schietgrage agent op iemand met psychische problemen afstapt, maar een gespecialiseerd maatschappelijk werker. ‘Defund the police’ - kort op het politiebudget - werd op uiterst links een populaire slogan. Sommige Amerikaanse steden sneden inderdaad in de financiering.

Don Samuels zucht en slaat zijn handen voor zijn gezicht. Hij wordt niet graag gezien als knorrige senior die idealen van jonge mensen dwarsboomt. Hij wil óók dat een einde komt aan de agressie uit politiekringen die een zwarte jongen als Marcus het gevoel geeft dat hij ‘bejaagd’ wordt – maar niet zonder dat zijn buren in nood de politie kunnen blijven bellen. Want bendegeweld in de wijk kost ook levens. Op sociale media vult hij de leus van de antiracismebeweging daarom aan. ‘Black Lives Matter , ongeacht wie de moordenaar is.’

(AD)