Fitfluencers
Is gespierd wel altijd gezond? Steeds meer tieners gaan naar de fitness (en delen dat op TikTok)
Steeds meer jongeren vinden hun weg naar de fitnesszaal, en TikTok krioelt van de 16-jarigen (en jonger) die hun vooruitgang in de gym delen. Maar wat dan met die oude volkswijsheid dat fitness ongezond is als je nog niet volgroeid bent?
Wie na de schooluren regelmatig een commerciële fitness binnenstapt, heeft het al gezien. Hordes scholieren – voornamelijk jongens – die in groepjes kamperen in de krachtafdeling en elkaar toejuichen wanneer iemand alweer een persoonlijk record verbreekt. Verschillende fitnesscentra bevestigen die toename van jonge fitnessfanaten ook. Zo heeft Pieterjan Nuitten van de Belgische fitnessketen Jims het over 50 procent meer 14- tot 18-jarigen sinds de covidpandemie: ‘En die jongeren zien we ook veel vaker over de vloer komen dan de gemiddelde klant.’
Die groeiende populariteit gaat overigens hand in hand met het succes van gymgerelateerde video’s op sociale media, TikTok in het bijzonder. Hashtags schetsen zeker niet het volledige plaatje, maar om toch maar een beeld te schetsen: momenteel circuleren zo’n 317 miljard #gym-video’s op TikTok. Kattenmensen, die zoals u weet álles over hun viervoeter uploaden, zitten ongeveer aan dezelfde aantallen. En dan hebben we het nog niet over de tientallen gerelateerde hashtags zoals fitness, powerlifting en bodybuilding.
Maar hoe (on)gezond is al die krachtpatserij nu voor een groeiend lichaam? Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we een onderscheid maken tussen krachttraining en bodybuilding. ‘Het doel van krachttraining is om de spier sterker te maken en op die manier prestaties te bevorderen’, legt personal coach Levi Debruyne uit. Eerder functioneel dus. Bodybuilders daarentegen willen vooral spierspanning creëren met als doel om spieren groter maken, ook wel hypertrofie genoemd. ‘Het draait daarbij om het uiterlijke. Meer esthetisch dan functioneel, zeg maar.’
@finnbulking Everyone go sub to the YT, 10 month transformation#gym #gymtok #fyp #viral #gymprogress #workout #discipline #progress #bebetter ♬ suara asli - The Alpha - Gym Edits
Dat verschil is belangrijk, zegt inspanningsfysioloog Katrien Koppo (KU Leuven). ‘De focus bij jongeren ligt vaak nog te veel op het verzetten van maximaal gewicht, in combinatie met proteïnesupplementen, zodat ze de meeste spiergroei kunnen stimuleren.’ Een vorm van bodybuilding dus, en vaak ook zonder begeleiding. Dat brengt risico’s met zich mee, waarschuwt Koppo: ‘Zeker op jonge leeftijd, wanneer het lichaam nog in ontwikkeling is, is het belangrijk om de bewegingen correct aan te leren en uit te voeren. Een tiener die bijvoorbeeld een squat verkeerd uitvoert, kan de kniepees te hard belasten waardoor er blessures kunnen ontstaan.’
Misvattingen
Zowel Koppo als fitnessuitbater Nuitten zijn stellig: krachttraining met de focus op spierhypertrofie is risicovol en is absoluut geen piste die je als jonge sporter alleen moet bewandelen. Maar ze benadrukken ook dat krachttraining, met een focus op techniek en lichaamscontrole, net essentieel is voor jongeren. Want wanneer de eerder vernoemde squatoefening correct wordt uitgevoerd, kan ze net versterkend werken en de kans op blessures verminderen.
Dat blijkt ook uit een onderzoeksrapport van de Amerikaanse Academie voor Kindergeneeskunde dat gereviseerd werd in 2020. Onderzoekers concludeerden dat kinderen en adolescenten sterker worden door weerstandstraining als de activiteiten worden uitgevoerd met de nadruk op de juiste techniek en goed worden begeleid. Volgens het rapport leidt dit bij jongeren tot positieve effecten op gezondheid, fitheid, voorkomen en behandelen van blessures en lichamelijke geletterdheid.
@dr.bstrength Join me #gymrat #gymbro #workout #fypシ #fyp #foryoupage #gymtok #teen #bodybuilding #pump #lifting #pr #teenager ♬ Mne malo malo tebya - Seth
Er wordt ook komaf gemaakt met bepaalde misvattingen. Zo is er bij ‘goed ontworpen trainingsprogramma’s’ geen enkele indicatie dat er een negatieve impact is op de groei en cardiovasculaire gezondheid bij jongeren.
‘Dat fitness nog vaak als ongezond voor jongeren wordt gezien, stamt uit een tijd waarin er amper onderzoek over werd gedaan’, zegt Nuitten. ‘Tot een jaar of vijftien geleden was dit echt nog een bodybuildingsector, maar het is intussen veel meer tot een gezondheidssector uitgegroeid waarin zowel 14-jarige Ann als 89-jarige Mieke terechtkan om te sporten.’
Tips om het veilig te houden
Personal trainer Levi Debruyne: ‘Veel jongeren trainen in groep en blijven dan twee uur in de fitness hangen. Eigenlijk moet je nooit langer dan zestig minuten in de fitness blijven.’ Want hoe langer en intenser je sessie, hoe blessuregevoeliger je wordt. ‘Door iets minder te doen zal je soms meer resultaten boeken. Ik raad meestal een zestal oefeningen per trainingssessie aan.’
De personal trainer moedigt aan om grenzen te verleggen, maar benadrukt dat een goede techniek altijd belangrijker is dan zoveel mogelijk gewicht. ‘Het gewicht verhogen is trouwens niet de enige manier om intensiteit te verhogen’, klinkt het. ‘Je kan sessies ook intenser maken door minder rust te nemen tussen sets, door meer herhalingen uit te voeren of door extra te concentreren op techniek en de oefening trager uit te voeren.’
Inspanningsfysiologe Katrien Koppo pleit er ook voor om niet afhankelijk te zijn van proteïneshakes, die ook hun weg hebben gevonden naar een breed jong publiek. ‘Aminozuren (de bouwstenen van proteïnen) die je nodig hebt voor spiergroei en -herstel haal je perfect uit een gezonde basisvoeding. Je zal zelfs al ver geraken als je een glas melk drinkt na de training.’
Pieterjan Nuitten van fitnessketen Jims geeft als advies mee dat er vanaf tien jaar al gewerkt kan worden aan het opbouwen van kracht, flexibiliteit en uithouding. ‘Denk hierbij vooral aan oefeningen met lichaamsgewicht en aerobe activiteiten zoals zwemmen en fietsen.’ Vanaf 14 jaar kan er volgens hem wel krachttraining aan een iets hogere intensiteit worden uitgevoerd, en dus met gewicht. ‘Uitvoering en techniek blijven wel cruciaal.’
(DM)
