Is goede seks aan te leren? ‘Alles draait nog te vaak rond de penis’

De Britse reeks Sex Education verovert de wereld met een combinatie van fictief liefdesdrama en precieze tips om seksualiteit fijner te beleven. Het succes van de reeks gaat samen met de toenemende populariteit van zelfhulpboeken, apps en websites rond lichamelijkheid. Hoe maakbaar is goede seks?

“Veel vrouwen uit mijn generatie zijn beschadigd door de seksuele opvoeding die ze jaren geleden op school kregen.” In een interview met radiozender NPR onthulde de Britse scenariste Laurie Nunn eerder deze week dat het basisidee voor haar Netflix-reeks Sex Education voortkomt uit frustraties over haar eigen jeugd. “Toen ik jong was, werden de lessen seksuele opvoeding getekend door schaamte en angst.” In haar reeks compenseert ze die preutse realiteit daarom met verhalen over vrouwelijke masturbatie, de orgasmekloof en fetisjisme. Een keuze die haar lof van critici én het brede publiek opleverde.

Seksuologe Lotte Van Loy is niet verbaasd dat Sex Education vandaag zo goed scoort. Zij merkt op dat burgers steeds minder schroom voelen om over hun seksuele verlangens en problemen te praten. De notie dat iedereen als een perfecte bedpartner geboren wordt en onmiddellijk weet wat hij seksueel opwindend vindt, verdwijnt daarmee naar de achtergrond. Mensen gaan zo vaker op zoek naar informatie die kan helpen om te ontdekken wat ze zelf fijn vinden en hoe ze anderen fysiek kunnen plezieren. Volgens Van Loy blijkt die toegenomen aandacht voor lichamelijkheid niet enkel uit de grote aanwezigheid van seksuologen in televisieprogramma’s en op de radio, maar ook uit de hoge verkoopcijfers van boeken die lezers meer inzicht in hun seksualiteit beloven. Recentelijk verkocht de Franse Jüne Pla in haar thuisland nog meer dan 100.000 exemplaren van Climax Club, een boek dat een cartografie van de erogene zones biedt en mensen zo een gevarieerder seksleven wil bieden. In België ging het werk 8.000 keer over de toonbank.

Geert Cortebeeck, die de Nederlandstalige versie van de tekst uitgaf, vermoedt dat Pla’s succes grotendeels voortkomt uit de manier waarop ze de tijdsgeest vat. Haar werk richt zich immers tot alle mensen, ongeacht hun genderidentiteit of seksuele voorkeur. “Vroeger had je de bekendheid van een expert als Goedele Liekens nodig om zulke boeken te verkopen, vandaag kunnen ook onbekende schrijvers scoren.” Hij denkt daarnaast dat de nood aan nieuwe literatuur over seksualiteit groeit omdat de bevolking steeds mondiger wordt. “Er zijn nog steeds bepaalde barrières die niet doorbroken zijn.”

Orgasmeplatform

De reguliere mediagroepen zijn niet de enige spelers die zich de laatste jaren inzetten om taboes rond seksualiteit aan te kaarten. De Amerikaanse website OMGYes biedt vrouwen bijvoorbeeld tientallen interactieve tutorials aan om tot betere orgasmes te komen. Er zijn expliciete filmpjes waarin vrouwen demonstreren welke masturbatietechnieken werken, en die richten zich niet enkel tot een publiek dat nog maar net seksueel actief is. “Tot mijn 25ste experimenteerde ik vaak, maar daarna werd de seks met mijn vaste partner wat eentoniger”, vertelt Eline, die het platform voor het eerst gebruikte toen ze 33 werd. Zij waardeert OMGYes om zijn directe aanpak, waarbij verschillende soorten lichamen in beeld worden gebracht zonder in porno te vervallen. “Binnen relaties kan die info voor nieuwe inzichten zorgen, maar ook voor zoekende singles kan het platform interessant zijn.” Van Loy is het daarmee eens: “Seks draait nog te vaak rond de penis, de site probeert daar wat aan te doen. Daarom gebruik ik het platform ook.”

Bo Fagardo, seksuologe en onderzoekster bij het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van de Odisee Hogeschool werkt, denkt dat boeken, series en websites over seksualiteit wel degelijk een positieve impact hebben op wat er tussen de lakens gebeurt. Volgens haar bieden ze op een laagdrempelige manier antwoord op een aantal vragen die voor seksuologen vanzelfsprekend zijn. “Veel mensen associëren seks bijvoorbeeld nog altijd met penetratie, terwijl dat niet noodzakelijk is.” Van Loy voegt daaraan toe dat die media kunnen helpen om aanvulling te bieden op klassieke aspecten van het seksueel onderwijs, waarin de klemtoon nog vaak op biologie ligt.

De schijnbaar eindeloze stroom aan projecten van ondernemers die mensen aanmoedigen om hun seksualiteit te omarmen, brengt wel bepaalde risico’s met zich mee. Het is immers niet altijd helder of de gebrachte informatie wetenschappelijk onderbouwd is, of louter gebracht wordt om geld te verdienen. Zo beschuldigde de Amerikaanse consumentenbond het bijzonder succesvolle wellness- en lifestylemerk Goop er enkele jaren geleden van advies te geven dat schadelijk voor de gezondheid kan zijn. Het luxebedrijf van actrice Gwyneth Paltrow zei dat bepaalde kristallen goed zouden zijn voor het baarmoederslijmvlies, en verkocht stenen eieren die “orgasmes verhogen en de cyclus in evenwicht konden brengen”. Voor dat aardigheidje vroeg ze slechts 56 euro per ei, meer dan de prijs van een abonnement bij OMGYes, het verzameld werk van Goedele Liekens of een sessie bij een echte therapeut.

“Het blijft belangrijk om de wetenschappelijke bronnen voor claims rond seksualiteit te checken”, zegt Van Loy. Toch is ze blij met de aandacht voor haar vakgebied. “Charlatans zullen er altijd zijn. Zolang mijn agenda volgeboekt blijft, klaag ik niet over het succes.”

(DM)