James Hetfield van Metallica: 'Mijn kinderen zijn tieners: ze vinden mij dus sowieso een idioot'

Na acht jaar is Metallica terug, met een dubbelaar die de concurrentie moet wegblazen. Een gesprek met frontman en zanger James Hetfield, over het borsthaar van Tom Jones, zijn donkere kant en de droevige staat van de wereld. ‘Ik verlang niet terug naar de tijd dat ik nog aan drank en drugs verslaafd was.’

undefined

'Los van de drank, de drugs en de vrouwen zijn vooral mijn gedachten een probleem'

Als we ‘Lulu’ en Lou Reed even buiten beschouwing laten, is ‘Hardwired... to Self-Destruct’ de eerste nieuwe plaat van Metallica in acht jaar. Maar met tachtig minuten, verspreid over twaalf nummers en twee cd’s, krijgen we wel véél Metallica in één keer. Hetfield en co. hadden blijkbaar iets goed te maken bij de fans.

– Zijn jullie lui geweest, James?

James Hetfield «Hoegenaamd niet. We hebben een film gedraaid, het Orion Festival opgericht (een grootscheeps hardcore- en metalfestival dat na twee edities werd afgevoerd omdat het zwaar verlieslatend was, red.), veel gespeeld, een plaat met Lou Reed gemaakt... Het is niet dat we op ons gat op het strand hebben gelegen. Er is altijd iets gaande in de wereld van Metallica. We hebben intussen wel een zekere status bereikt – niemand die ons nog achter de vodden zit: ‘Komaan, tijd om een plaat te maken!’»

– In die acht jaar is de manier waarop we muziek beluisteren opnieuw helemaal veranderd. Hoe sta je tegenover streamingsites?

Hetfield «Ik vind ze geweldig. Muziek naar de mensen brengen is sowieso een nobele zaak. Maar de artiest heeft er veel werk in gestoken en hij moet daarvoor betaald worden. Dat is alles wat we ooit hebben gevraagd. Stelen is niet goed. Toen het internet opkwam, leek niemand zich raad te weten met de nieuwe mogelijkheden, maar alles lijkt stilaan in de plooi te vallen.»

– Wat wilden jullie met ‘Hardwired...to Self-Destruct’ bereiken?

Hetfield «God, ik denk dat we iedere keer dezelfde ambitie hebben: een betere plaat maken dan de vorige keer. In de wetenschap dat we nooit de ultieme Metallica-plaat zullen maken: we gaan maar door en door als hamsters in een rad, maar dat is geen probleem: we lopen gráág in dat rad. It’s what we do.

»Je kunt al onze platen als mijlpalen zien, in die zin dat ze vastleggen waar wij als mensen staan op het moment dat ze verschijnen. Wie onze hele back catalogue beluistert, hoort ons als het ware opgroeien.»

– Jullie klinken op ‘Hardwired...’ inderdaad als zelfverzekerde volwassenen.

Hetfield «We hadden achthonderd riffs om uit te kiezen, dus over het materiaal hoefden we ons geen zorgen te maken. Bovendien hebben we na al die jaren wel wat ervaring opgebouwd: we weten perfect wat we kunnen. Elk afzonderlijk zijn we maar zozo, samen zijn we onklopbaar.»

– De plaat duurt bijna tachtig minuten, verdeeld over twaalf songs.

Hetfield «Dat krijg je als ik met Lars (Ulrich, de drummer, red.) aan het schrijven sla: de songs zijn lang. Dan zegt de ene: ‘Dit is te lang, laten we het inkorten.’ En de andere: ‘Ja maar, wacht even, het klinkt juist zo geweldig.’ En voor je het weet: knal, wéér een lange song.

»Korte liedjes zijn een werkpuntje, maar voor de rest ben ik gek op de nieuwe plaat. Ik hou van alles: de riffs, de sfeer, de sound... Onze producer Greg Fidelman heeft geweldig werk geleverd. Ook als bemiddelaar. Lars en ik zijn als broers: we houden van elkaar, maar we maken vaak ruzie. Een echte haat-liefdeverhouding, zeker als we samen muziek aan het maken zijn. Als we weer eens kop tegen kop stonden, wist Greg hoe hij ons moest aanpakken. Al moet ik erbij zeggen dat het tussen Lars en mij niet meer zo erg is als vroeger. We begrijpen elkaar beter.»

– Het nummer ‘Moth into Flame’ vertelt een erg triest verhaal. Is het geïnspireerd door een echt meisje?

Hetfield «Het idee kwam in me op nadat ik de film over Amy Winehouse had gezien. Ik zag hoe ze verblind werd door de roem, en hoe er niemand in de buurt was om haar wakker te schudden. Roem is een gevaarlijk ding: iedereen ziet het als de oplossing voor zijn of haar problemen. ‘Als ik beroemd ben, zal ik ook rijk en gelukkig zijn.’ Maar zo werkt het niet. Ik ken veel rijke mensen die absoluut niet gelukkig zijn, en er zijn een triljoen beroemde mensen op het internet. ‘Hoeveel likes heb ik? Hoeveel mensen zien me graag?’ Beroemd worden is gemakkelijk tegenwoordig, maar de roem zelf blijft een gevaarlijk spelletje.»

– De boodschap van de eerste single ‘Hardwired’ was zelfs voor jullie doen erg donker: ‘We’re fucked’. Geloof je echt dat we verdoemd zijn?

Hetfield «‘Hardwired’ heb ik het laatst gescheven. Je kunt het zien als een samenvatting van de thema’s die ik op de plaat behandel. En het is een punkrocksong, vandaar die wat cynische insteek. De plaat gaat over de mensheid, over de goede en de slechte dingen die we gedaan hebben, én over de geschiedenis van de wereld. Als je die bekijkt, besef je dat de mens hier eigenlijk nog helemaal niet zo lang is. En ik denk dat het de planeet niet kan schelen of we hier zijn of niet.»

undefined

– Dus: we zijn ‘fucked’?

Hetfield «Ja en nee. Ik heb er vertrouwen in, want ik weet dat de mens een overlever is. Zowel mijn grootvader als mijn vader zei dat de wereld een verschrikkelijke plaats is om kinderen groot te brengen, en ik ben hier nog altijd om hetzelfde te zeggen: zo slecht kan het dan toch allemaal niet zijn? (lacht)»

– Wat vinden je eigen kinderen ervan dat ze verdoemd zijn?

Hetfield «We hebben het er nog niet over gehad. Maar het zijn tieners, dus ze vinden sowieso dat ik een idioot ben (lacht).

»Serieus: ik sta ervan versteld hoeveel mijn kinderen weten. Toen ze geboren werden, dacht ik dat ik hun leermeester zou worden, maar het is vaak andersom. Dan komen ze naar me toe en zeggen: ‘Papa, je bent veel te extreem, alles is altijd zwart of wit bij jou. Maar zo is het leven niet.’»

– Hebben ze gelijk? Is het alles of niets bij jou?

Hetfield «Ja, maar dankzij hen werk ik daaraan. Ik probeer al eens het midden op te zoeken, de dingen van alle kanten te bekijken... Geen zwart of wit, maar grijs, weet je? Het probleem is alleen dat grijs een beetje saai is, dus als ik songs schrijf, zoek ik toch weer de extremen op.»

James de weerwolf

– Je zit hier voor me als een relaxte, goedlachse kerel. Maar een andere song op ‘Hardwired... to Self-Destruct’ heet: ‘Am I Savage?’ Zit er nog altijd een wildeman in jou?

Hetfield «Ja hoor, hij zit er nog. Dat nummer gaat over erfelijkheid en het doorgeven van eigenschappen. De goeie en de slechte: je neemt bepaalde dingen mee van je vader, maar tegelijk probeer je niet dezelfde fouten te maken, of je eigen slechte eigenschappen door te geven aan je kinderen – en dat lukt niet altijd.

»Voor mij neemt de wilde-man de vorm aan van een weerwolf: het ene moment ben ik een liefhebbende, zachtmoedige vader, het volgende moment komt het beest tevoorschijn.»

– Dus je familie kent de weerwolf?

Hetfield «Absoluut.»

– Komt hij ook bij Metallica tevoorschijn?

Hetfield «Soms, als ik onzeker ben. Bijvoorbeeld bij discussies over mijn teksten of mijn gitaarspel: de ene keer sta ik open voor de suggesties van de jongens, de andere keer neem ik hun kritiek persoonlijk en komt er heibel van. Kijk, iedereen heeft een ego, en dat van mij is de ene dag al wat groter dan de andere. Dus kan het op een slechte dag weleens gebeuren dat ik met Lars over een lyric discussieer en dat ik zeg: ‘Weet jij veel, je bent de drummer!’ (lacht)»

'De wereld zal ook zonder Metallica blijven draaien'

– Je leven lijkt er helemaal anders uit te zien dan pakweg vijftien jaar geleden. Je drinkt niet meer, je bent ook met andere dingen gestopt. Gezonder is het zeker, maar is het niet ook een beetje saai?

Hetfield «Ik verlang niet terug naar hoe het vroeger was, als je dat bedoelt. En los van de drank, de drugs en de vrouwen zijn het vooral mijn gedachten die het probleem vormen, en die zijn níét veranderd. Het gaat erom een evenwicht te vinden, en daarvoor is mijn familie heel belangrijk. Gewoon praten met de mensen om me heen. Dat, en muziek schrijven.»

– Zijn er andere verslavingen in de plaats van de drank gekomen?

Hetfield «Ik heb altijd wel de één of andere obsessie. Soms zijn het auto’s, en tegenwoordig ben ik nogal met gezondheid bezig, en sporten. Bergbeklimmen, bijvoorbeeld. Dan moet ik absoluut het beste materiaal hebben.

»Ach, het zijn zaken waar mijn vrouw een stuk beter mee overweg kan dan met mijn drinken vroeger (lacht).»

– In het nummer ‘Confusion’ zing je: ‘My life, the war never ends’. Gaat dat over jezelf?

Hetfield «Niet noodzakelijk. Ken je de term ‘posttraumatisch stresssyndroom’? We kijken naar militairen, we zien hun uniform en denken dat ze net als iedereen gewoon een job uitoefenen. Maar voor sommigen ligt het anders: ze kunnen wel hun uniform uittrekken, maar daarmee hebben ze de strijd nog niet achter zich gelaten. En dat zou inderdaad net zo goed over mij kunnen gaan: de strijd in mijn hoofd gaat onverdroten verder.»

– Maar songs schrijven helpt dus?

Hetfield «Absoluut, het is nu al zo lang de ideale therapie. En niet alleen voor mij: soms schrijf ik een tekst die wat mij betreft heel duidelijk is, maar dan leest een fan er iets heel anders in – hij betrekt mijn woorden op zijn leven. Ik heb daar geen probleem mee, integendeel: het is geweldig dat ik als artiest op die manier met mensen kan communiceren.»

– Iedereen heeft zijn eigen oorlog te vechten.

Hetfield «Ja. Die oorlog is voor iedereen heel verschillend, maar we weten dat we er niet alleen voor staan – ik niet, en de fans niet. Dat is belangrijk.»

RIijk en gelukkig

– Hoe hard heeft de wereld Metallica nodig?

Hetfield «De wereld heeft helemaal niets nodig, ze zal onverminderd verder draaien zonder mij én zonder Metallica. Maar ik ben dankbaar dat we deel kunnen uitmaken van het leven van zoveel mensen. Dat ze na de show op me afstappen en me bedanken, geeft me een goed gevoel.»

– Dat is inderdaad een belangrijk kenmerk van Metallica: jullie maken, meer dan de meeste andere bands, deel uit van het leven van jullie fans.

Hetfield «Het heeft soms iets van een familie – of toch een groep van mensen die op dezelfde manier in het leven staan.

»Kijk, ik ben niet zo goed in het onderhouden van relaties. Ik heb wel vrienden, maar degenen die ik heb, hebben niks van me nodig, ze vragen niks – als ze dat wel doen, heb ik het gevoel dat ik geen adem krijg. En onze fans zijn ook niet needy. Ze komen weleens op me af om me te bedanken, maar er zijn er weinig die zeggen: ‘Jij moet met me op de foto.’ Of: ‘Ik wil dat je mijn zuster opbelt.’ Dat kan ik wel appreciëren. Er is respect.»

– Voor iemand die niet goed is in relaties, ben je wel al lang getrouwd: twintig jaar.

Hetfield «Klopt, maar dat is dan toch vooral de verdienste van mijn vrouw (lacht). Ze is zo mooi en sterk en elegant. Ze heeft me ook heel veel bijgebracht, en ze is er altijd voor me geweest.»

– Je bent nu 53. Voel je je ook zo oud?

Hetfield «Als ik op het podium sta, geloof ik er niks van. ‘Ik, 53? Ga weg!’ Maar na de show wel, ja: mijn rug doet pijn, mijn schouders, mijn keel... Soms voel ik me zelfs een pak ouder dan 53. We zijn dan ook geen machines, hè. Nog niet (lacht).»

– Zie je jezelf dit nog doen op je 85ste?

Hetfield «Wie weet. Mijn vrouw en ik hebben onlangs Tom Jones zien optreden in het Beacon Theatre in New York. Tom is 77. Hij danst wat minder dan vroeger en z’n borsthaar tiert niet meer zo welig, maar z’n stem is ronduit geweldig en je merkt dat hij er nog altijd van geniet. Artiesten gaan niet met pensioen, want wat wij doen, is geen job. Het is passie, pure liefde. Dus zolang ons lijf meewil: waarom niet?»

– Op YouTube staat een clip van jou en je dochter: jij speelt gitaar, zij zingt. Misschien kan zij binnenkort het familiebedrijf overnemen?

Hetfield (lacht) «Het familiebedrijf! Ze zingt fantastisch, maar ze kan doen wat ze wil – mijn steun heeft ze sowieso. Ze gaat nu naar de universiteit. We zien wel.»

– Jij bent rijk en beroemd. Ben je gelukkig?

Hetfield «Weet je wanneer ik het gelukkigst ben? Als ik m’n portefeuille en m’n gsm niet bij me heb. Op stap in de natuur met mijn familie, of met vrienden in de zetel, mensen die geen behoefte hebben aan mijn verhalen en mijn songs. Mensen die me kennen zoals ik ben, en die me graag zien.»

– Maakt optreden voor een vol stadion je gelukkig?

Hetfield «Dat ook, ja. In m’n eentje op stap in de natuur óf in een stadion met 50.000 man – daar heb je het weer: zwart of wit (lacht).»

© The Interview People / vertaling en bewerking Nicolas Quaghebeur

‘Hardwired... to Self-Destruct’ van Metallica verschijnt op 18 november bij Blackened Recordings.