Jeanette Winterson - De stenen goden
In maart 2007 vond een wakkere lerares in een Londens metrostation het manuscript van 'De stenen goden' (Contact), de nieuwe roman van Jeanette Winterson. Foutje van een onoplettende redactrice volgens de uitgeverij, behoorlijk geestige marketingtruc als u het ons vraagt: halverwege de roman vindt de verteller namelijk een manuscript genaamd 'De stenen goden' terug op - jawel - de metro.
Het voorval haalde vlot de internationale pers, en dat in een tijdperk waarin schrijvers alleen het nieuws halen als ze schielijk overlijden, een grote prijs weigeren of van plagiaat beschuldigd worden. Clevah!
'De stenen goden' begint als een bijwijlen geestige maar vooral ietwat knullige sciencefictionroman over Billie Crusoe, een vrouwelijke ambtenaar bij het Bureau Verbetering van het Centraal Gezag op de planeet Orbus ('het succesverhaal van het heelal: er is geen andere planeet met menselijk leven'): zij zal het grote publiek informeren over een ongerepte planeet die zopas werd ontdekt en waar de mensheid van nul zou kunnen beginnen.
Winterson zoomt voortdurend in op de alledaagse absurditeiten op Orbus (de parkeerproblemen, de seks, het synthetische voedsel) maar anders dan pakweg Isaac Asimov, William Gibson of Philip K. Dick in hun grimmige dystopieën behandelt ze de lezer als een demente bejaarde en neemt 'm al te vaak bij het handje.
Deel twee - het nogal saaie en met literaire verwijzingen volgestouwde verhaal van een scheepsmaat die op de Paaseilanden wordt achtergelaten - dient als opzet voor de rest van Billies verhaal: haar traumatische jeugd (Winterson verwerkte er een stuk van haar eigen autobiografie in) en haar geloof in de alles overwinnende kracht van de liefde.
De schrijfster-kruidenierster is op haar best wanneer ze stilstaat bij de morele kwesties in haar zelfgeschapen brave new world, zoals in de passages waarin Billie de intelligente robots verdedigt: valt het te overwegen om, nu blijkt dat de mens er overal en altijd een zootje van maakt, de mondiale besluitvorming te ontdoen van alle emotie (robots kunnen de taak dan overnemen) en daarmee in één klap de liefde uit te schakelen?
Alleen jammer dat ze haar eigen emoties te hoog laat oplaaien en zich daardoor meermaals verliest in sentimenteel gekwek: 'Het punt is dat ik mijn hele leven al met een verrekijker naar de Misschieneilanden sta te kijken, een ongerept fantasiegebied dat eigenlijk geen snars beter is dan de messcherpe rotsen van ellende.' Boo-fucking-hoo!
