Jelle Van Riet op zoek naar de ideale man

Het boek ‘En God schiep de man’ van Jelle Van Riet bevat euforisch – maar strikt wetenschappelijk – gezwijmel over De Mooiste Man Ter Wereld, en hoe je dat volgens de batterij beroemde experts die zij interviewde kan worden, al dan niet met behulp van work-outs, haartransplantaties en borstimplantaten. Voor mánnen.

Maar laten we het vragen aan de altruïstische onderzoekster, die zichzelf naar eigen zeggen heeft ‘weggecijferd en opgeofferd’ in haar queeste naar die Mooiste Man.

HUMO We houden het kort: wie is de mooiste man ter wereld en wat is, ten behoeve van onze vrouwelijke en homoseksuele lezers, zijn gsm-nummer?

Jelle Van Riet «Dat is als aan de auteur van een thriller vragen om meteen te verklappen wie de moordenaar is.»

HUMO Fout antwoord! Het juiste antwoord was: ‘De mooiste man ter wereld is...

Van Riet (haastig) «Helmut Lotti! Mijn echtgenoot, wiens telefoonnummer ik helaas niet mag geven. Da’s het romantische antwoord. Het eerlijke antwoord is dat ik op dit eigenste moment de acteur Mads Mikkelsen onweerstaanbaar vind.»

HUMO ‘Op dit eigenste moment.’ Terwijl ik voor je zit. Bedankt.

Van Riet (dromerig) «Mads is groot, heeft hoge jukbeenderen, een lange neus, een volle, meeuwvormige bovenlip, lekkere vampiertandjes en diepbruine ogen vol ondeugd en melancholie... Bovendien is hij duidelijk een intelligente, stijlvolle man.»

HUMO Je kwijlt ook bladzijdelang op de overschatte dwerg Daniel Craig, die vleermuisoren heeft en wiens ogen te dicht bij elkaar staan.

Van Riet «Goed, Daniel Craig is eerder klein van gestalte, maar zijn fysiek past perfect bij een man met een license to kill: opgefokte spieren, een uitgelijnd silhouet, geen grammetje vet, prachtige, priemende ogen... Kijk, ik heb ’m niet ontmoet, dus laat me de illusie. Hij is in elk geval mijn favoriete James Bond.»

HUMO De mijne is Ian Fleming zélf. Overigens: je vermeldt ook zeven keer de La Perla-zwembroek van Daniel Craig, een zwembroek die nota bene niet bepaald gevuld is.

Van Riet «Daar had ik niet eens op gelet...»

HUMO Komaan! Je hebt intensieve research gedaan naar Daniel Craig, en bovendien met z’n personal trainer gepraat. Wetenschappelijk onderzoek heeft bovendien aangetoond dat de blik van vrouwen eerst naar de ogen van de man gaat, en dan meteen naar diens kruis!

Van Riet «Misschien heb ik het verdrongen (lacht). Ach, de mannen op wie ik val, hebben steevast ook iets vrouwelijks, en dat heeft Craig ook. Net zoals Barack Obama: da’s ook een echte vent, maar z’n gezicht heeft een paar vrouwelijke trekjes. Het gezicht van mijn man ook, trouwens.»

HUMO Daniel Craig heeft naast die personal trainer een stylist, twee assistentes, een make-updame, een voedingsconsulent, een masseuse, alle onflatterende filmopnames worden weggeknipt... Zo kan ik het ook!

Van Riet «Bemerk ik daar enige jaloezie? (lacht) Daniel Craig die in de Bahama’s – in zijn La Perla-zwembroek! – uit de zee komt, is een iconisch beeld. Toegegeven, aan die geaccentueerde spiermassa komt heel wat hocus pocus te pas: eerst worden de spieren zes maand lang uitgehongerd door een dieet dat arm is aan koolhydraten, en dan, vlak voor de opname, wordt mijn Daniel volgepropt met vetrijke voeding, zodat die spieren even exploderen. Dat moeten ze dan meteen filmen, want het effect duurt niet lang. Zo zorgen ook bodybuilders ervoor dat hun spiermassa piekt op de dag van de wedstrijd. En pas op, Craig is niet altijd zo verwend geweest, hij heeft vroeger ook zwart zaad gezien. Eh, zwarte snééuw, bedoel ik.»

HUMO ‘Zwart zaad’ – een verspreking waar Freud op had kunnen doctoreren! Feit blijft: doorsnee burgers spiegelen zich aan supermensen waaraan een hele batterij assistenten hebben gewerkt – net een bijenkoningin met een zwerm werkbijen die zich voor haar uitsloven.

Van Riet «Daniel verdíént dat (lacht).»

HUMO Je praatte ook met de sympathieke presentator Arie Boomsma. Die gaat er prat op dat hij heel gelovig is, maar je kunt hem tegelijk kwalificeren als de ijdelste man van Nederland. Ik wed dat hij dagelijks uren voor de spiegel staat en over elk aspect van z’n uiterlijk een ongepubliceerde thesis heeft geschreven: elk haartje in de plooi, stoppelbaard getrimd met wetenschappelijke precisie, o zo spirituele tatoeages, opgepompte spieren...

Van Riet «Maar Arie Boomsma geeft toe dat hij ijdel is, en een ambitieuze streber. Heel vermoeiend om mee samen te leven, lijkt me, en ook dat geeft hij toe. Hij is geen hedonist, maar een spartaan. Hij voelt gewoon de behoefte om zichzelf te pushen tot aan de limiet. En wat z’n haar betreft: hij houdt het doelbewust kort omdat hij anders ‘een te Jezus-achtige look’ krijgt. In die zelfkennis en eerlijkheid schuilt veel schoonheid.»

HUMO Over naar de foutste man ter wereld...

Van Riet «Bedoel je Schwarzie, Arnold Schwarzenegger? Verschillende geïnterviewden in mijn boek beweerden dat hij – toen hij jonger was, op z’n hoogtepunt – de perfecte fysiek had.»

HUMO Nee, ik bedoel David Beckham. Briljant voetballer, maar waarom eer je hem als stijlicoon en ideale man? Hij is toch gewoon een opportunistische poenpakker die reclame maakt voor om het even welk merk dat met een vette cheque zwaait?

Van Riet «Eén van mijn gesprekspartners, de defiléproducer Etienne Russo, vond Beckham ook geweldig, ‘op voorwaarde dat hij zwijgt’. Da’s het cliché: briljant voetballer, domme johnny. Maar hij verdiende zeker nader onderzoek: afgetraind lijf, scherpe blik, sterke wil, no-nonsensehouding. En ik wilde hem al helemaal een kans geven toen ik vernam hoe hij als dertienjarige belofte werd verscheept naar Manchester, waar hij ver van z’n familie jarenlang eenzaam en ongelukkig was.»

HUMO Ik wed dat jij met je vriendinnen overal mannen onder de loep neemt: ‘Als díé gast naar ons zou luisteren, dan konden we er nog iets van maken.’ Niet?

Van Riet «Af en toe wel, ja. Voortdurend, eigenlijk (lacht). Onlangs namen we koning Filip onder de loep: die zouden we meteen z’n baard teruggeven, en meer gecentreerde pakken laten dragen – of hij moet elke dag in uniform rondlopen.»

Kampioenen van de upgrade

HUMO Je boek belicht mooie mannen van nu. Noem er eens drie uit de wereldgeschiedenis?

Van Riet «Oké. Paul van Ostaijen. Die ogen! Die gretige, intrigerende blik! Hij heeft flaporen, ja, maar dat stoort me niet. Rudolf Noerejev, de balletdanser. Die coole, immer uitdagende blik! Die opvallende kaaklijn en neus. Die mysterieuze, rebelse, beschadigde bovenlip – heeft hij ooit een ongeluk gehad? En dat lijf! Ayrton Senna, de racepiloot: volle lippen, droevige blik, alsof de dood er altijd al in besloten lag. Ze hebben natuurlijk alle drie het voordeel van de eeuwige jeugd: als je jong sterft, heeft het verval je nog niet aangetast. En Picasso, hors catégorie, omdat hij mooier werd naarmate hij ouder werd.»

HUMO Twee geïnterviewden nomineren Jezus als Mooiste Man.

Van Riet «Tja, hij wordt altijd afgebeeld als een atletische, pezige, halfnaakte man. Ik heb nog nooit een dikke Jezus aan een kruis gezien. En zijn aura van vrijheidsstrijder en weldoener spreekt vast ook tot de verbeelding.»

HUMO Eén hoofdstuk uit je boek is een ode aan de kalende man. Is er toevallig in je onmiddellijke omgeving iemand...

Van Riet «Neenee, ’t is geen verwijzing naar of verheerlijking van mijn echtgenoot. Bioloog Midas Dekkers heeft me ingeprent dat haarverlies duidt op een hoog aantal mannelijke hormonen – ’t is dus een teken van viriliteit.»

HUMO Hoeveel heb je hem betaald om dat te zeggen?

Van Riet «Niets! Hij raadt jonge vrouwen zelfs áán om kalende mannen te kiezen. Hoe vroeger kaal, hoe beter. En vaak – niet in mijn geval – zijn kalende mannen makkelijker te krijgen, omdat er minder vraag naar is. Dus dames...

»Lange tijd zag je mannen die wanhopig de zestien haren die nog op de linkerkant van hun kop groeiden omkammen over hun kale plek. Die coupe is godzijdank uit het straatbeeld verdwenen. Vanaf de jaren 80 is het langzaam hip geworden om je helemaal kaal te scheren. Dat kan sexy zijn. Dit tijdvak is trouwens anti-haar: we waxen, scheren en trimmen dat het een lieve lust is. De tijd dat jonge mensen hun okselhaar en schaamhaar lieten ontsporen tot een jungle ligt nog maar twintig jaar achter ons, maar het lijken de middeleeuwen. Ook de pornografie heeft in die evolutie een belangrijke rol gespeeld. Ik ben niet voor compleet ontharen, dan is het alsof je met een kind de liefde bedrijft. Ik vind dat eerder afstotelijk dan aantrekkelijk.»

HUMO Iemand van een modellenbureau zei: ‘Een mannelijk topmodel moet een zuiver afgelijnde kaaklijn hebben, een lange smalle neus, waterpas staande ogen, volle lippen. Alles wat uit de band springt, mag niet, want het creëert afstand tot de koper van het geadverteerde product.’ Vrij vertaald: wat telt is een technisch perfect, symmetrisch maar karakterloos gelaat.

Van Riet «Die uitspraak sloeg op reclamecampagnes voor grote merken met een heel breed publiek, zoals Hugo Boss. Dan komt het erop aan dat zo veel mogelijk consumenten bereid zijn zich te identificeren met een stereotiep gezicht. Terwijl Belgische ontwerpers als Raf Simons en Dries Van Noten net naar karakterkoppen op zoek gaan.»

HUMO Vijftien jaar geleden luidde de mantra in vrouwenbladen nog: ‘Plastische chirurgie? Belachelijk en levensgevaarlijk, blijf ervan weg!’ Minder dan tien jaar geleden was het al: ‘We raden het principieel af, maar berichten er niettemin wel uitgebreid over.’ En nu is het anything goes. Ik vind dat een droeve en gevaarlijke evolutie.

Van Riet «De grens wordt inderdaad dagelijks verlegd. En de aanvaarding van cosmetische chirurgie is er razendsnel gekomen. Ik ben voor mijn boek naar Amerika gereisd omdat we daar zien wat ons Europeanen binnen tien jaar te wachten staat. Miami was wat dat betreft echt een andere planeet: de freaks waren de norm. De fotografe en ik waren de aliens, een wandelende afwijking. We zijn daar op een glamoureus bal van Make a Wish geweest, in een zee van siliconenborsten, opgespoten lippen en gelifte gelaten. We waren letterlijk de enige twee personen die niet onder het mes geweest waren. Da’s echt een wereld waarin meisjes voor hun zestiende verjaardag een borstvergroting cadeau krijgen.

»Anderzijds heb ik met mensen gepraat die zo aandoenlijk en ontroerend vertelden over hun beweegredenen om toch onder het mes te gaan, dat ik heb geleerd niemand te veroordelen. Je kan je nooit voor honderd procent inbeelden wat iemand in de spiegel ziet. Ik heb ook een Britse man gevolgd van wie ik enkel de prachtige blauwe ogen, weelderige haardos en geweldige gevoel voor humor opmerkte. Maar hij wilde absoluut z’n kin laten opereren: die stak volgens hem niet genoeg naar voren – hoe prominenter de kin, hoe mannelijker. Denk niet dat het enkel de lelijke kneusjes zijn die zich laten ombouwen. Integendeel: de kampioenen van de upgrade zijn perfectionisten die eigenlijk al voor 90 procent beantwoorden aan het ideaalbeeld, maar de lat willen verleggen naar 98 procent. En laat ons eerlijk zijn: het staat goed om te zeggen dat rimpels nobel en mooi zijn, maar niemand wil ze.

»Wat mij choqueerde, is dat nu ook al een link wordt gelegd tussen uiterlijk en intellect en bekwaamheid. We zijn volop aan het evolueren naar een samenleving waarin vertegenwoordigers en andere zakenlui in de frontlinie cosmetische chirurgie ondergaan omdat er wordt geredeneerd: iemand met grijs haar, hangende oogleden of wallen onder de ogen, een grauwe huidskleur, rimpels of slappe spieren, rendeert niet en moet dringend vervangen worden. Uit een onderzoek naar Disney-films is gebleken dat kinderen denken dat een lelijk personage ook effectief een mentale achterstand heeft, dat het veel dommer is dan een aantrekkelijk personage. En aan mooie personages koppelen ze automatisch ook een morele superioriteit. Dat vind ik heel verontrustend.»

HUMO Maar waar trek je zelf de grens? Wanneer steekt iemand de grens over van gezondheid naar ijdelheid? Als hij of zij het haar verft, botox inspuit, een facelift neemt...?

Van Riet «Als het verder gaat dan in de spiegel kijken en strikt voor jezelf het juiste evenwicht vinden. Voorbij de grens is: bang zijn voor het oordeel van anderen, toegeven aan de groepsdruk en aan de brainwashing in de media, of iets doen omdat iedereen het doet. Als je het gevoel hebt dat de hele wereld kritisch over je schouder meekijkt, bestaat het gevaar dat je je eigen grens overschrijdt.»

Te koop: sixpack

HUMO Van cosmetisch chirurg Maercks in Miami kreeg je een gratis consult. Je schrijft: ‘Het zou ons, beste lezer, uiteraard te ver leiden om hier nu alle door de dokter aangetroffen manco’s uit de doeken te doen.’ Maar in Humo maken we daar graag de tijd voor.

Van Riet (lacht) «Wel, hij vond dat mijn oogleden doorhangen. En dat ik te rechte wenkbrauwen heb – rechte wenkbrauwen zijn een teken van mannelijkheid, dus bij een vrouw misplaatst. Vooraf vroeg hij me wat ik zelf m’n minpunten vond. ‘Geen,’ flapte ik eruit. ‘O, dus je vindt jezelf perfect?’ Nee, natuurlijk niet, maar ik vind niet dat er per se iets verbouwd moet worden, tenzij mijn oogleden ooit dermate gaan doorhangen dat ze m’n zicht belemmeren. Hij vond ook dat m’n neus beter kon, en m’n kin wat meer geprononceerd. Alles voor een vriendenprijsje.»

HUMO Blijkbaar zijn er nu zelfs al mannen die borstimplantaten laten steken.

Van Riet «Ja, het gain without pain-type. Die mannen willen een geprononceerde borstspier en een sixpack zonder dat ze zich jarenlang in de gym willen afbeulen. En het zijn alweer niet zozeer vadsige zestigers die zo’n borstimplantaat laten steken, maar vrij atletische mannen die de perfectie nastreven. En onfortuinlijke mannen die wél trainen, maar er omwille van hun genetisch materiaal nu eenmaal niet in slagen die borstspieren te ontwikkelen.»

HUMO Zijn het niet enkel masochisten die zich laten ombouwen? Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit uit vrije wil in mezelf laat snijden of spuiten.

Van Riet «Ja zeg, er zijn zo veel zaken die pijn doen. Als je je benen waxt...»

HUMO Komkom, het rosse haar van jouw rug rukken is van een hele andere orde dan maandenlang herstellen van, pakweg, een borstvergroting of -verkleining.

Van Riet «Ja, maar voor sommige mensen, die al jaren worstelen met het dilemma, is dat korte pijn vergeleken met levenslange onzekerheid of levenslang ongeluk.»

HUMO Ook de tattoo is in amper twintig jaar tijd geëvolueerd van brandmerk van louche figuren tot mainstream modeaccessoire. Hoe sta je daartegenover?

Van Riet «Ik ben het eens met Jan Fabre, die de meeste tatoeages fake vindt: mislukte na-aperij van mensen die er wél mee staan. En Vincent Kompany zei me dat hij zich niet kan voorstellen dat er iets is dat hij z’n hele leven op z’n huid wil meedragen. Maar je mag niet veralgemenen: sommige mannen staan met een tattoo, op het lijf van anderen lijkt exact diezelfde tattoo misplaatst. Ik heb er geen, en ik mis ze niet.»

HUMO Is je boek niet samen te vatten in één woord: onzekerheid? De mooiste man ter wereld hoeft daar geen moeite voor te doen. Alle anderen streven uit onzekerheid en presteerdwang levenslang een onbereikbaar ideaalbeeld na. Tot groot jolijt van iedereen die eraan kan verdienen.

Van Riet «Haarstylist Duffy en choreograaf Wim Vandekeybus zeiden allebei dat alle schoonheid begint bij zelfaanvaarding. Je moet van je genetisch erfmateriaal de beste troeven in de etalage zetten en vervolgens proberen tevreden te zijn. En Dries Van Noten zei me: ‘Wie iets aantrekt waar hij of zij zich niet lekker in voelt, is niet gekleed maar vérkleed.’ Fotograaf Willy Vanderperre voegde daaraan toe: ‘Als ik een geruit hemdje en een gilet en een mosterdkleurige broek zou aantrekken, dan zou ik er heel preppy uitzien, maar zo bén ik niet, dus ik zou schizofreen worden.’

»Maar natuurlijk is onzekerheid een grote voedingsbodem en motor van het schoonheidsideaal. Ook bij mannen! En die onzekerheid wordt gevoed door reclamecampagnes, door groepsdruk, door ambitie en status, door de media, door de invloed van trendsetters en andere rolmodellen...»

HUMO Wie mannen zegt, zegt vrouwen, en de relatie tussen die twee. Hoe definieer jij anno 2014 seksisme, en waar woekert het nog?

Van Riet «Ik moet maar één reclameblok zien en ik erger me blauw. In tal van reclamecampagnes zie je nog steeds stereotiepe vrouwen: de vrouw poetst, schept de soep op, ververst en troost het kind... Terwijl de man stoer het avontuur aangaat. Ook van Jupiler weten blijkbaar nog steeds enkel de mannen ‘waarom’. Of anders is het het andere uiterste: de bitchy vamp die de weerloze man op de motorkap van de auto spijkert. Maar nooit eens een genuanceerd beeld van een intelligente, stijlvolle, belezen, warmhartige, waardige vrouw met een normale job.

»Onlangs zag ik een clip voor de webshop Zalando. Een vrouw bestelt online een vracht schoenen en kleren. Haar man schrikt: dat moet een bom duiten hebben gekost?! Nee, lacht ze, ze houdt slechts twee stuks, de rest zal ze terugsturen. Hij vraagt: ‘Is er iets voor mij bij?’ En ja hoor: ze toont hem een paar rode pumps. Ziedaar de reductie van de vrouw tot shopaholic-schoenverslaafde-lustobject. Zijn opmerking over geld insinueert bovendien dat het zíjn zuurverdiende centen zijn die ze verkwist. Tenenkrommend!

»We praten en schrijven ook nog steeds met twee maten en twee gewichten: als een man brult, is hij ‘assertief’ of in het slechtste geval ‘agressief’, maar als een vrouw even hard brult, is ze zogenaamd ‘hysterisch’. Daar moeten we meer op letten. Want onze gedachten bepalen onze taal, maar onze taal beïnvloedt ook onze gedachten.»

HUMO Noem eens een paar clichés over vrouwen en mannen die kloppen?

Van Riet «Vrouwen zagen. En mannen kunnen niet luisteren. Maar wat was eerst: de kip of het ei? Zagen vrouwen omdat mannen nooit luisteren, of luisteren mannen niet meer omdat vrouwen altijd zagen? Het eerste, toch? En wat ook klopt, is dat vrouwen beter multitasken. (Als ik wild nee knik) O, jawel. Da’s een waarheid als een koe. Maar níét multitasken is ook een grote kracht, want het is net omdat mannen vaak zo monomaan focussen op iets, dat ze veel bereiken. Nog een cliché dat klopt, is: heel veel mannen zijn echt kleinzerig, toon ze een spuitje en ze vallen flauw. Wie zei ook weer: ‘Als het de mannen waren die kinderen moesten baren, dan was de mens al lang uitgestorven’?»

Mooi ejaculeren

HUMO Zelfs de mooiste man ter wereld staat iets te wachten dat aftakeling heet.

Van Riet «Ook dát kan mooi zijn. Jan Fabre zei me dat hij het verval omarmt: ‘In de puinhoop openbaart zich de ware schoonheid.’ Alleen bij modellen is verval nog taboe. Niet alleen omdat verval niet verkoopt, maar ook omdat een model een kameleon moet zijn, en een oud of verwaarloosd model kan enkel ‘oud’ belichamen. ’t Is dus een beperking.»

HUMO Wie is de grote afwezige in jouw boek?

Van Riet «Eh... George Clooney? Of Brad Pitt? Hij is misschien wel hét stijlicoon van onze tijd, en wie weet de ideale man. Pitt komt trouwens wel voor in mijn boek.»

HUMO Niet Brad Pitt. De grote afwezige is... de penis! Je praat 300 bladzijden over het uiterlijk en het sexappeal van mannen, maar geen woord over de penis. Frappant.

Van Riet «Is dat zo? Fabre zei er wel iets over, hij vond dat hij zelf mooi ejaculeerde. Tja, misschien zit mijn internaatopvoeding mij in de weg. En ik wilde geen boek à la Goedele schrijven. Bovendien: de penis is niet bepaald het mooiste deel van het mannelijk lichaam, hè (grinnikt). Ik heb nochtans met mannen over de penis gepraat en hen een het lid bezingend citaat van ontwerper Tom Ford voorgelegd, maar de nietszeggende antwoorden hebben het boek niet gehaald»

HUMO Ik citeer uit je boek op mijn beurt bioloog Midas Dekkers: ‘Het wordt tijd dat het nog eens oorlog wordt, zodat al dat getut en geteut met het eigen lichaam ophoudt.’ Bot gesteld, maar heeft hij niet een beetje een punt?

Van Riet «Natuurlijk. Onze focus is z’n doel voorbij geschoten. De obsessie met ons ideaalbeeld heeft absurde vormen aangenomen. Maar wij hebben ook makkelijk praten. Ik zie er oké uit, ik voel me goed in m’n vel, ik heb in m’n kindertijd veel liefde meegekregen, en mijn ouders gaven me het gevoel dat ik iets waard was, dat ik meetelde, dat ik potentieel had, dat ik me voor niets hoefde te schamen... Daarom heb ik m’n boek ook aan m’n vader opgedragen. (Stokt even) Kijk, nu word ik nog emotioneel ook. Mijn vader is verongelukt toen ik negentien jaar was. Maar ik heb van mijn ouders wel veel liefde gekregen. Veel mensen kunnen dat allemaal niet zeggen. Uiterlijk vertoon is vaak een overcompensatie voor de onzekerheden binnenin. Bovendien is de maatschappij onrechtvaardig en veeleisend, want tal van onderzoeken tonen aan dat mooie mensen meer kansen krijgen, enzovoort... Je zou voor minder, hè.»

HUMO Ik vergat bijna om je te confronteren met de grootste leugen uit je boek: ‘Ik ben een nederige onderzoeker die het algemeen belang boven mijn persoonlijke geluk stel...’ Je boek is doordrongen van hedonisme. Ik wed dat je tijdens je research vaak het nuttige aan het aangename hebt gekoppeld.

Van Riet «Als je een zoektocht onderneemt naar De Mooiste Man Ter Wereld, lijken enkele hedonistische momenten me onvermijdelijk (grijnst). Backstage kijken naar de modellen voor een defilé van Dries Van Noten was geen straf. Lekker gaan eten met de geïnterviewden was dat evenmin, zoals in het Park Hyatt in New York, waar Brad Pitt en de Dalai Lama mij voorgingen. Maar ik hou ook van simpele genoegens. In Miami was het hoogtepunt niet dat exclusieve bal, maar wel: zwemmen in de zee! Ook al omdat die daar een stuk warmer is dan hier. En dan al die andere mooie mannen, in Costa Rica, Wenen, Parijs... Ja, ik heb afgezien (lacht).»