Jeroen Olyslaegers over zijn grootste angst: 'Ik kies ervoor om in de ogen van het monster te kijken'

De wereld draait door en gevaarlijke gekken regeren hem, maar wij gaan straks fijn naar de Boekenbeurs. Humo vroeg aan een uitgelezen gezelschap van Vlaamse en uitheemse schrijvers, eminente chroniqueurs van hun tijd, wat hun grootste angsten zijn. En of ze ons ook bang zullen maken met boeken. Leest en vreest!

Hij is een voormalige postpunker die tegenwoordig vermomd gaat als hippie, een erkende actievoerder tegen honger en dorst, hitte en kou in de samenleving, en hij schrijft dezer dagen een historische roman. Maar de bezorgdheid van Jeroen Olyslaegers is hyperactueel: ‘Mijn grootste angst is wat er op dit moment, as we speak, onder onze ogen gebeurt: dat de boel uiteenvalt.’

HUMO De boel?

Jeroen Olyslaegers «Welja, dat wat we ‘de samenleving’ noemen. Kijk, dat een maatschappij beweegt en continu verandert, en dat de ene daar beter van wordt en de andere niet, dat vind ik niet erg. Of liever: dat is een gegeven, dat heet evolutie. Maar ik zie met angst en afschuw aan wat er nu in de plaats aan het komen is van de liberale, sociaal gecorrigeerde democratie. Een patriarchaal, fascistoïde en extreem narcistisch gedrocht!

»De Duitse filosoof en schrijver Peter Sloterdijk omschreef de westerse mens jaren geleden al als een ‘ramptoerist’. We staan erbij en kijken ernaar. We denken bijvoorbeeld dat het slim is om ten aanzien van de klimaatverandering de kalmte en het status quo te bewaren. Onze wetenschappers en onze ondernemers zullen dat varkentje wel wassen. Maar dat is een fataal idee. Dat is ramptoerisme. De ecologische apocalyps staat voor de deur en we piepen door het gordijn, maar we doen niet open, in de ijdele hoop dat ze dan buiten blijft. Apocalyps betekent letterlijk ‘onthulling’. Elke dag worden er nieuwe feiten onthuld over de klimaatverandering. En we laten ze over ons heen komen.»

HUMO Wat kunnen we doen? Wat doet u zelf?

Olyslaegers «Ik zie het aan met een mengeling van aanvaarding en vechtlust. En ik roep het beeld van Thich Nhat Hanh in me op.»

HUMO Huh?

Olyslaegers «Een Vietnamese boeddhistische monnik. In de jaren 60 was hij actief in de pacifistische beweging, daarna heeft hij een tijd in Frankrijk gewoond, en nu is hij teruggekeerd naar Vietnam. Om er te sterven, denk ik, zijn tijd zit erop. Martin Luther King heeft hem destijds naar voren geschoven als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Vrede. Thich Nhat Hanh is de man die midden in het gewoel staat en een toonbeeld van rust, kalmte en aanvaarding blijft. Terwijl er een gigantische tsunami op hem afkomt, zie ik hem mediteren op het strand. Zo probeer ik ook te zijn.»

HUMO Dat zou ik, met permissie, toch eerder rampboeddhisme dan vechtlust noemen.

Olyslaegers (lacht) «Niet akkoord. Je kunt niet elke dag vechten. Er zijn nu eenmaal dagen waarop de moed je in de schoenen zakt, dat je de energie niet kunt opbrengen. Dan blijf ik even weg van Facebook en lees ik een boek. Maar voorlopig lijd ik niet aan wat ik in mijn boek ‘Wil’ ‘normaalzucht’ heb genoemd. Ik laat mij niet afleiden door licht variété. Ik kies ervoor om in de ogen van het monster te kijken. Want ik wil ook elke dag in de ogen van mijn zoon kunnen kijken, begrijp je? Dat rechtse figuren mij ondertussen verslijten voor eco-alarmist en hystericus, is niet belangrijk.»

HUMO Raakt u nooit in paniek na weer zo’n apocalyptische onthulling?

Olyslaegers «Niet echt. Berusting is de keerzijde van engagement. Geduld is een mooie deugd in een tijd waarin we voor niets nog tijd hebben. En er is altijd wel ergens een sprankeltje hoop. De Europese Unie heeft het klimaat nu de hoogste prioriteit gegeven. Het is te laat, het is te weinig, maar het is íéts. En dat iets zal hopelijk het bewustzijn doen toenemen dat we veel te laat zijn en veel te weinig doen.»

HUMO Uw volgende boek, ‘Wildevrouw’, speelt zich af in de tweede helft van de 16de eeuw. U vlucht uit uw eigen tijd, meneer Olyslaegers.

Olyslaegers «Ja, maar ik bied u straks de troost van de geschiedenis! (lacht) Een goede historische roman doet je nog beter en scherper kijken naar je eigen tijd. En je stuit altijd op merkwaardige parallellen. Zo was de winter van 1565 verschrikkelijk. In Antwerpen vroor de Schelde dicht, de mensen stierven bij bosjes van de kou. Ze waren ervan overtuigd dat ze de toorn van de elementen over zich hadden afgeroepen en dat het klimaat hen in hun voortbestaan bedreigde.»

HUMO Gelukkig warmde het op!

undefined

De Boekenbeurs vindt plaats van dinsdag 29 oktober tot 3 zondag november en van woensdag 6 november tot maandag 11 november in Antwerp Expo. Info en tickets: www.boekenbeurs.be