Joan As Police Woman: 'Ik heb mezelf gedwongen om stil te staan bij het werk dat ik al heb geleverd. Dan kan ik niet anders dan een beetje trots zijn op mezelf'
Joan Wasser (49) begon pas te zingen nadat haar verloofde Jeff Buckley in 1997 was verdronken in de Mississippi-rivier, en ze is daar twintig jaar en zeven platen later nog steeds niet mee gestopt. De New Yorkse blikt dit jaar terug op haar bewogen leven en geprezen werk als Joan As Police Woman met de verzamelaar ‘Joanthology’ en een solotournee waarmee ze zaterdag headliner is op Dranouter. ‘Ik kan niet anders dan een beetje trots zijn op mezelf.’
'Na de dood van Jeff Buckley voelde ik me miserabel: ik móést zingen, alsof mijn leven ervan afhing'
‘Twenty-nine pearls in your kiss, a singing smile, coffee smell and lilac skin,’ zo beschreef Jeff Buckley zijn meisje Joan Wasser in het postuum verschenen meesterwerkje ‘Everybody Here Wants You’. Wasser, violiste in de rockband The Dambuilders, was drie jaar samen en pas verloofd met Buckley toen het nieuws van zijn dood haar bereikte.
Joan Wasser «Het was de moeilijkste periode uit mijn leven. Ik ben nooit een zangeres willen worden, ik wilde viool spelen. Een prachtig instrument dat, anders dan een gitaar, geen fretten heeft, waardoor je kunt glijden van noot naar noot. Maar de viool deed het na Jeffs dood niet meer voor me. De stem is het enige instrument dat uit je lijf komt en ik voelde me toen zo miserabel dat ik het wilde uitschreeuwen. Ik móést zingen, het voelde alsof mijn leven ervan afhing. Dus begon ik als frontvrouw bij Black Beetle (Wasser verliet The Dambuilders en richtte Black Beetle op met de overgebleven leden van Jeff Buckleys band, red.) en daarna als Joan As Police Woman.»
HUMO Je bracht in 2004 pas je eerste ep als Joan As Police Woman uit en zelfs toen had je een duwtje in de rug nodig. In de tussentijd stond je als violiste op de loonlijst van Nick Cave, Sparklehorse, Scissor Sisters en Lou Reed.
Wasser «Ik had viool gespeeld bij geweldige zangers en zangeressen, waaronder Anohni (Antony Hegarty van Antony & The Johnsons, red.) en Rufus Wainwright, en ik vond niet dat ik dezelfde klasse had. Het heeft lang geduurd vooraleer ik genoeg van mijn stem hield om met een eigen project naar buiten te treden. Tot op vandaag ben ik onzeker. Ik hou van mijn stem, als ze de noten bereikt waar ik op mik en ik er verder niet over nadenk.»
HUMO De eerste song op jouw ‘Joanthology’ is de allereerste die je als Joan As Police Woman hebt uitgebracht: ‘My Gurl’. Hoe heb je jezelf toen zover gekregen om eindelijk eigen materiaal uit te brengen?
Wasser «Ik heb ‘My Gurl’ te danken aan een akoestische gitaar die ik heb gevonden tussen het vuilnis in de straten van New York. Je kon de stemmechanieken niet meer bewegen, waardoor je de gitaar onmogelijk kon stemmen. Maar ik was niet als gitarist opgeleid en had geen vastgeroeste manier van spelen. Ik heb die vals gestemde gitaar meegenomen naar huis en er, na veel zoeken, de song ‘My Gurl’ op geschreven. Met een degelijk instrument was me dat niet gelukt. Door die vreemde tuning kon ik ‘My Gurl’ met geen enkel nummer van een andere artiest vergelijken: het was de eerste song die écht van mij voelde. Toen wist ik dat ik mijn eigen stem eindelijk had gevonden.»
HUMO Heb je die gitaar nog?
Wasser «Nee. Ze zag er cool uit, maar ze viel echt niet te bespelen en ik heb te veel instrumenten die wél werken (lacht).
»Ik had destijds nog een ander trucje om mijn onzekerheid omtrent mijn stem te overwinnen. Ik stelde me voor dat ik een song schreef voor iemand anders. Zo was ‘The Ride’ op mijn debuut niet voor mij, maar voor Whitney Houston bedoeld. Anohni heeft me toen overtuigd om dat nummer toch op mijn plaat te zetten, omdat hij het zo sterk vond. Ik heb dat trucje gelukkig niet meer nodig.»
Onder hypnose
HUMO Ik las dat je jouw volledige debuutplaat ‘Real Life’ uit 2006 twéémaal hebt moeten inzingen.
Wasser «True story! Ik had de plaat in twee fases opgenomen. Eerst met de band samen in de studio om de basisstructuur op tape vast te leggen. Daarna deden we de overdubs – mijn zang, de gitaarlijntjes, kleine details – digitaal. Een tijdje na de opnames kreeg ik bericht van onze technieker Adam Sachs dat de computer was gecrasht en we alle overdubs kwijt waren. ‘Maar waarom gebruiken we niet gewoon de back-up?’ vroeg ik. Adam antwoordde met een lange, pijnlijke stilte. Hij had geen back-up gemaakt, we moesten elke zanglijn opnieuw doen.
»Wat een vloek moest zijn, was eigenlijk een zegen. Na de eerste opnames had ik namelijk beslist om nuchter te worden. Mijn lichaam was op en ik wist: ik moet stoppen met alcohol en drugs of ik stort neer. De eerste opnames waren een waas, maar tijdens de tweede keer was ik helder. Het voelde als een teken: ik had de juiste beslissing genomen om definitief mijn destructieve levenswijze opzij te zetten en kon mijn solocarrière, een nieuw hoofdstuk in mijn leven, nuchter inzetten.
»Ik heb dat verhaal toen aan niemand verteld, behalve aan mijn dichtste vrienden. Het leek me, nu ik terugblik op mijn carrière, tijd om het eens te delen. Ik ben blij dat ik er met jou over kan praten. Trouwens, Adam en ik zijn nog steeds vrienden en werken nog geregeld samen, no hard feelings.»
HUMO Het titelnummer ‘Real Life’ is mijn favoriet op je debuut. Ik vind het straf dat je de man van je dromen, ene Jonathan, bij naam noemt.
Wasser «Het moest ook straf zijn! Ik wilde tonen aan Jonathan hoe belangrijk hij voor me was. ‘I’ve never included a name in a song but I’m changing my ways for you, Jonathan,’ zing ik. Dat was een liefdesbrief die toevallig ook een nummer was.»
HUMO Wat was zijn reactie?
Wasser «Ik zing: ‘So take the chance, be reckless with me.’ Jonathan belde me nadat hij de song had gehoord, en zei: ‘But Joan, I don’t want to be reckless with you.’ Hij wilde niet roekeloos met mij omgaan, hij wilde me met respect behandelen. Zo lief en tegelijk zo pijnlijk! Ik was halsoverkop verliefd en dacht niet na. Jonathan is een geweldige man, ik hoop dat hij gelukkig is.»
HUMO Je brak door met ‘Real Life’, dat ook in Humo bejubeld werd met vier sterren en de complimenten ‘sterk debuut’ en ‘potentiële klassieker’. Was dat succes een verrassing?
Wasser «Ik verwachtte dat mijn vrienden en familie zouden luisteren, maar verder dan dat? Absoluut niet. Ik had daarvoor een ep opgenomen, maar geen enkel platenlabel moest ervan weten. Ik stond toen in het voorprogramma van Rufus Wainwright en verkocht zo nu en dan eens een kopietje. Dus toen ik mijn album uitbracht, had ik niet verwacht dat iemand om mij zou geven. Ik was ontzettend dankbaar voor de steun.»
HUMO Graag gedaan, hoor. In 2006, toen Joan As Police Woman nog in haar kinderschoenen stond, sprak je al met Humo. Onze man (jub) vroeg je toen naar jouw ultieme poplied. Kun je raden wat je toen zei?
Wasser «O, zo cool! ‘Billy Jean’ van Michael Jackson?»
HUMO Nee, ‘Ask’ van The Smiths.
Wasser «Goed gedaan van mij! Ik had dertien jaar geleden blijkbaar al een excellente smaak (lacht).»
HUMO In datzelfde interview zei je: ‘Toen ik begon te zingen, wist ik niet meer of wat ik te zeggen had wel steek hield. Ik heb opnieuw moeten leren wie ik was.’
Wasser «Daar herken ik me nog steeds in. Muziek schrijven brengt gedachten en gevoelens naar de oppervlakte waar ik me niet bewust van was. Ik geraak in een soort trance, alsof ik mezelf onder hypnose breng, en uit me vervolgens ten volle in een song. Achteraf hoor ik de opnames en besef ik: ‘Wow, ik wist niet dat ik daar nog steeds mee worstel.’
»Ik heb me als puber altijd ongenaakbaar opgesteld: ik liet me door niets raken, waardoor ik een heleboel zaken verdrong. Ik kan me kwetsbaar opstellen door muziek. Als ik speel, hoef ik niet te doen alsof ik sterk ben.»
HUMO Zijn Joan As Police Woman en Joan Wasser twee compleet verschillende vrouwen?
Wasser «Wij zijn één en dezelfde. Toen ik mijn eerste soloshows speelde, stond ik nog als Joan Wasser op de affiche. Te veel mensen kwamen achteraf klagen dat ik mijn viool niet eens had aangeraakt: zij kenden mij natuurlijk als violiste bij Anohni, Rufus en The Dambuilders. Ik wilde een onderscheid maken tussen de Joan met de hanenkam uit de jaren 90 die viool speelt bij rock- en punkbands, en de Joan die haar eigen songs schrijft en zingt. Ik had een nieuwe naam nodig. Toen een vriend terloops zei: ‘Hé, Joan, met je blauwe broekpak aan zie je eruit als Angie Dickinson uit ‘Police Woman’,’ bleef dat hangen. Ik verwacht niet dat jullie die politieshow kennen in België, in Amerika is het ook niet razend bekend. Maar ik hou van die serie, kijk op naar Angie en vond Joan As Police Woman te grappig om niet als artiestennaam te gebruiken.»
Donker randje
HUMO Ik heb je nog niet gefeliciteerd met ‘Joanthology’. Als je een best of kunt uitbrengen, ben je officieel een gevestigde waarde, niet waar?
Wasser (lacht verlegen) «I guess so. Nostalgie is niets voor mij. Ik leef in de toekomst, kijk altijd vooruit en wil mijn grenzen blijven verleggen. Maar ik heb mezelf gedwongen om eens stil te staan bij het werk dat ik al heb geleverd. Ik kan nu niet anders dan een beetje trots zijn op mezelf.»
HUMO Hoe kwam je op het idee om een verzamelaar uit te brengen?
Wasser «Wel, dat probeer ik nog steeds te doorgronden (lacht). Ik had vijftien maanden met mijn band getourd om mijn nieuwe plaat ‘Damned Devotion’ voor te stellen en fans stelden constant dezelfde vraag: ‘Wanneer doe je nog eens een soloshow?’ Ik ben zelf ook een zeer selectieve fan: ik luister zelden naar de volledige catalogus van een artiest, maar stort me gewoonlijk op één plaat. Ik weet dat dat vaak het geval is voor mijn eigen fans: zij hebben hun favorieten en die willen ze graag horen tijdens een optreden. Dus besliste ik om in mijn eentje op tournee te gaan en eens een set te spelen met nummers uit alle fases van mijn carrière. Ik reis met een gitaar, een piano en een versterker, meer niet. ‘Joanthology’ was een logisch vervolg daarvan: twee platen gevuld met 31 van mijn favorieten en een derde plaat met livesessies.»
undefined
undefined
'Het was een verschrikkelijke oefening om 31 songs te kiezen uit mijn zeven platen. Hopelijk gaat dat over nog eens zeven platen wat gemakkelijker.'
HUMO Was het gemakkelijk om zeven platen te reduceren tot 31 liedjes?
Wasser «Het was verschrikkelijk! ‘Sophie’s Choice’ was er niets bij. Ik heb zoveel van mijn darlings moeten schrappen. Ik heb me achteraf geregeld voor de kop geslagen over de songs die ik er níét op heb gezet. Maar ik weet: ik kan onmogelijk blij zijn met slechts 31 songs.»
HUMO We moeten dus geen ‘Joanthology II’ verwachten?
Wasser «Over zeven platen doe ik het gewoon opnieuw. Ik hoop alleen dat het dan wat gemakkelijker gaat.»
HUMO Je hebt ‘Joanthology’ chronologisch geordend. Ik vind dat je songs steeds vrolijker worden met het verstrijken van de jaren.
Wasser «Ik heb ook echt een poging gedaan om, na twee platen gevuld met pijn en verdriet, andere aspecten van mezelf te tonen. Je zou het misschien niet zeggen, maar ik ben een optimist. Ik vind het gewoon moeilijk om een vrolijke song te schrijven. Ik zet me automatisch achter de piano als ik verdrietig ben en daar komt vaak iets moois uit. Maar als ik een gelukkig nummer schrijf, klinkt dat snel klef, oppervlakkig en zweverig. Tegen ‘The Classic’ uit 2014 kreeg ik de kunst pas echt onder de knie: ik vond er de balans tussen geluk en melancholie.
»De media omschreven ‘The Classic’ als ‘Joan goes positive’. Dat heeft veel van mijn fans destijds afgeschrikt. Ik denk nochtans dat, wanneer je aandachtig naar ‘The Classic’ luistert, je zult merken dat zelfs mijn vrolijkste songs een donker randje hebben. ‘What Would You Do’ staat daarop, geschreven over een dichte vriend die op sterven lag. Niet bepaald een pretje.
»‘The Classic’ is een dierbare plaat, opgenomen met een band in ons gezellige repetitiekot. Ik liet me inspireren door r&b, soul en doowop. Lou Reed, met wie ik in België heb opgetreden in 2012, vond het titelnummer ‘The Classic’ geweldig: hij kon niet vatten dat een hedendaagse artiest zich nog inliet met doowop. Ik heb veel gedanst tijdens de opnames.»
HUMO Je laatste plaat ‘Damned Devotion’, slechts een jaartje oud, klinkt dan weer veel intiemer.
Wasser «Mensen vergeleken het met mijn debuut ‘Real Life’, wat ik snap. De liedjes zijn kleiner, stiller, korter zelfs. Ik heb de meeste ’s nachts geschreven in mijn studio thuis. Ik kon niet luid zingen zonder iedereen wakker te maken, maar dat vond ik niet erg: ik vond dat zachte zingen wel iets hebben. Ik heb veel drums zelf geprogrammeerd: heerlijk prutsen en proberen op de computer.
»‘What Was It Like’ heeft de verzamelaar nét niet gehaald. Ik hou nochtans van die song. Ik heb ze geschreven voor mijn overleden vader, met wie ik zeer close was sinds mijn moeder was gestorven in 2007. Ik heb hem ooit eens bedankt omdat hij mij altijd onvoorwaardelijk steunt. Hij zei toen: ‘I could never see what passing judgment on anybody else would ever do for me.’ Ik heb zijn levenswijsheid vereeuwigd door die zin in het refrein van ‘What Was It Like’ op te nemen.»
Bowie en Britney
HUMO Welk nummer van jezelf heb je al het meest gehoord op een onbewaakt moment?
Wasser «Ik heb vaak boodschappen gedaan met ‘The Magic’ op de achtergrond. Het staat op mijn vierde plaat ‘The Deep Field’ uit 2011 en is misschien wel mijn bekendste. De song is opgewekt, het refrein aanstekelijk en de videoclip opvallend. In het openingsshot zit ik in een bouncende auto. Net als de hiphoppers, maar dan zonder gepimpte wagen: twee giganten van bodybuilders in een strakke slip duwden mijn auto op en neer. Zit er een diepere betekenis achter die video? Natuurlijk niet. Maar het was plezant om te maken.»
HUMO Er staat ook een onuitgebrachte song op ‘Joanthology’: ‘Your Song’, géén cover van Elton John, wel een fragiele pianoballad.
Wasser «‘Your Song’ komt uit de schrijfsessies voor ‘The Classic’, maar voelde toen niet op zijn plaats. Ik wilde eens een plaat maken zónder een somber pianoliedje. Ik heb vijf jaar gewacht op het juiste moment om ‘Your Song’ toch te delen met de wereld, want ik zing het dolgraag. Het lied gaat over bezongen worden en hoe speciaal dat wel niet is.»
undefined
'Ik heb mezelf gedwongen om stil te staan bij het werk dat ik al heb geleverd. Dan kan ik niet anders dan een beetje trots zijn op mezelf '
HUMO Je staat als een gouden godin op de hoes van ‘The Classic’.
Wasser «Ik heb me toen helemaal in gouden inkt laten bedekken. Géén goed idee. Weken later vond ik op de meest onverwachte plaatsen nog gouden vlokken terug. En ja, ik weet hoe ik me moet douchen (lacht).»
HUMO Nog een opvallende hoes: twee handen op een blote kont als hoes van ‘Cover’, je plaat uit 2009 met daarop jouw versies van liedjes van David Bowie, Public Enemy en, ahum, Britney Spears.
Wasser «Die hoes was eigenlijk ook een cover: mijn eigen draai aan het artwork van O’Donel Levy’s plaat ‘Everything I Do Gonna Be Funky’, maar dat had niemand door. Voor alle duidelijkheid: dat is niet mijn achterste. Iedereen die me in levenden lijve heeft ontmoet, weet dat. Maar het zijn wél mijn handen!»
HUMO Waarom heb je toen een coverplaat uitgebracht?
Wasser «Ik wilde eens uit mijn hoofd geraken. In de studio maakte ik donkere liedjes en op het podium zong ik donkere liedjes. Ik wilde me ook eens amuseren. Ik speel bovendien voortdurend andermans nummers, want als ik van een liedje hou, dan wil ik het zelf zingen. Ik probeer wel altijd iets aan het origineel toe te voegen. Ik werk sinds de release van ‘Cover’ al aan een tweede verzameling van herinterpretaties. Ik verwacht dat die eind 2019 het licht zal zien.»
HUMO Je hebt voor ‘Joanthology’ al je platen opnieuw moeten beluisteren. Vond je dat je hoorbaar steeds beter werd als artieste?
Wasser (denkt diep na) «Ik hoor hier natuurlijk ja op te antwoorden. Ik ben alleszins gegroeid als persoon. Ik ben steeds meer tevreden over mezelf, over mijn lichaam, over mijn gedachten en over mijn muziek. Dus ja, ik zou zeggen van wel. Maar daarmee breek ik mijn eerdere werk geenszins af. Ik heb oude songs die ik nu niet meer voel en dus ook niet meer live speel, maar zelfs die nummers hebben ooit een bestaansreden gehad. Mijn muziek is onlosmakelijk verbonden met mijn leven. Een leven heeft nu eenmaal ups en downs.»
‘Joanthology’ is uit bij PIAS.
Joan As Police Woman staat op zaterdag 3 augustus op het festival van Dranouter. Info en tickets: festivaldranouter.be.
