Joan As Police Woman over de vleeskeuringen in de muziekindustrie, persoonlijk verlies én haar nieuwe plaat

American soul music, zo noemde Joan Wasser in haar allereerste interview met Humo de muziek op ‘Real Life’, haar debuutplaat als Joan As Police Woman. Twaalf jaar later en een handvol ups en downs van platen verder, komt die American soul music tot volle wasdom op ‘Damned Devotion’.

'Courtney Love was nooit een voorbeeld. Ik heb het nu eenmaal meer voor muzikanten'

Joan Wasser komt net uit Rome wanneer ik haar in een Brussels hotel mag vergezellen voor de lunch. Ze draagt een schreeuwerige roodleren broek en stoere bottines, maar de vermoeidheid maakt haar broos: alleen al een compliment over haar goeie nieuwe plaat maakt haar wilde bruine ogen waterig.

HUMO Eén van de beste songs op je nieuwe plaat is ‘The Silence’, een hiphopnummer waarin een koortje ‘My body, my choice / Her body, her choice’ scandeert.

Joan Wasser «Dat is geen koortje, dat zijn betogende vrouwen. Het is een opname die ik heb gemaakt met mijn iPhone op de Women’s March in Washington, nu ruim een jaar geleden. Ik heb die dag véél opnames gemaakt, ook al omdat ik de héle tijd geluidsopnames maak. Maar die massale demonstratie in Washington: onze zielen waren al vertrappeld door de verkiezing van president Trump, en we moesten toen íéts organiseren om in leven te blijven. Nu zien we toch dat vrouwen naar voren kunnen stappen met hun verhalen van misbruik en dat er naar hen wordt geluisterd. Het domino-effect van die betogingen mag je dus niet onderschatten.

»Het volledige refrein van ‘The Silence’ luidt (neemt haar mes en zwaait er vervaarlijk mee in mijn richting) ‘It’s the silence that’s dulling the blade’ – het is de stilte die het mes bot maakt. En het mes moet scherp blijven, wij moeten scherp blijven. Stilte is de dood – ‘Silence is death’ was ooit de slogan van de aidscampagne – en hetzelfde principe geldt hier en nu.»

HUMO Waarom blijft het zo stil in de muziekwereld? Bekende actrices en fotomodellen spreken in naam van #MeToo, maar bekende muzikantes horen we niet.

Wasser «Ik las net iets over vrouwelijke muzikanten in Zweden die zich verenigd hebben. Maar het is stiller, ja. Heb jij een theorie?»

HUMO Hollywood en de mode zijn erg gericht op het uiterlijk van vrouwen. De muziekbusiness is toch iets minder een vleeskeuring, dat zou al minder ruimte kunnen geven aan misbruik door leidinggevende mannen.

Wasser «Dat er geen castings zijn, bedoel je? Daar zit wel iets in. In die gekke wereld van gekke popsterren heb je die vleeskeuring natuurlijk wél, maar in het circuit waarin ik meedraai, zit je eerst jaren alleen op je kamer je instrument te oefenen. Daarna zit je ook nog een hele tijd songs te schrijven, alleen of met je groepje in je repetitieruimte, en pas dan kom je naar buiten met je werk.

»Een meisje dat jaren heeft zitten oefenen en haar kamer uitstapt als volleerd gitariste, is wellicht wat weerbaarder dan een half kind dat dankzij goeie genen op een catwalk belandt. Maar het gebeurt natuurlijk ook in de muziek, zoals het overal gebeurt.»

HUMO Kreeg je er zelf ooit mee te maken?

Wasser «Ik ben een zeer mondige, zeer zelfzekere persoon – tenminste, zo kom ik over. Door de signalen die ik uitstraalde, ben ik gespaard gebleven van aanrandingen, denk ik. Maar ik heb genoeg vriendinnen die het wél is overkomen. Vrouwen hebben er altijd over gepraat, maar tot voor kort alleen onder elkaar.

»Subtieler seksisme ken ik goed genoeg: in de jaren 90 overkwam het me vaak dat ik met mijn groep The Dambuilders aankwam in een zaal, en dat de geluidsman dacht dat ik het lief was van één van de muzikanten. Erg vermoeiend. De enige reden waarom ik niet meer te maken krijg met dat seksisme, is omdat ik nu de leider van de groep ben.»

HUMO In de jaren 90 speelde je viool bij verschillende groepen. Hebben de opvallende frontvrouwen van dat decennium – PJ Harvey, Courtney Love en Björk – de weg voor je geplaveid?

Wasser «In 1995 speelden we met The Dambuilders op Lollapalooza, waar Hole toen ook stond – zij op het hoofdpodium, wij op een veel kleiner podium. Maar ik heb Courtney Love nooit als een voorbeeld beschouwd. Ik heb het nu eenmaal meer voor muzikanten, en er zijn ongelofelijke vrouwelijke muzikanten geweest: Chrissie Hynde, Nina Simone, Joni Mitchell, Chaka Khan...

»Nu wil ik per se Krystle Warren in mijn voorprogramma: de meest soulvolle zangeres van nu – ik zweer het je. Ze komt uit Kansas City, speelt akoestische gitaar en heeft één van de meest fantastische stemmen ooit.»

HUMO Was je gelukkig toen je ‘Damned Devotion’ schreef? De plaat klinkt alsof je een sterke periode doormaakte.

Wasser «Klopt. I really just don’t give a shit anymore. Ik heb geen seconde gedacht aan wat iemand anders van de songs zou kunnen denken, of ze nu wel of niet op de radio konden. Ik heb ook drums leren programmeren, terwijl ik vroeger dacht: ‘O nee, dat mag ik helemaal niet, want RZA leeft nog (lacht).’

»Maar gelukkig? Ik denk dat ik vooral een optimist ben. Tussen deze en mijn vorige plaat zijn mijn twee vaders gestorven.»

HUMO Ik wist dat je geadopteerd was, maar niet dat je je biologische ouders kende.

Wasser «Ik heb mijn biologische moeder leren kennen toen ik 20 was, en mijn biologische vader toen ik 25 was. Mijn adoptieouders hebben dat contact aangemoedigd, ik moest alleen wachten tot ik 18 was. Het had niet beter kunnen lopen: ik leerde twee goeie mensen kennen met een goed gezin. Ze hebben me afgestaan omdat ze nog tieners waren, halve kinderen die niet voor een baby konden zorgen. Dat wist ik allemaal al als kind, maar als tiener was ik er erg kwaad om – mijn adoptiemoeder heeft afgezien toen.»

HUMO Debbie Harry van Blondie is als kind geadopteerd en om haar saaie jeugd in de suburbs spannender te maken, fantaseerde ze dat ze de geheime dochter was van Marilyn Monroe.

Wasser «Really? Ik wist niet dat Debbie Harry geadopteerd was. Volgens mij ís ze ook de dochter van Marilyn Monroe (lacht). Maar dat is zo herkenbaar. Mijn adoptiemoeder was heel lief, maar ook raar, wat tot hilarische situaties leidde. Dan liepen we samen op straat, en zei ze ineens: ‘Zeg, zou dat soms je moeder zijn?’ Waarop ze naar een vrouw wees die inderdaad heel erg op me leek.

»Mijn adoptiemoeder is eerst gestorven, elf jaar geleden al. Intussen heb ik van mijn vier ouders alleen nog mijn biologische moeder over.»

HUMO Met E van Eels heb je gemeen dat de periode waarin je doorbrak er ook één was van persoonlijke verliezen. In z’n boek ‘Things The Grandchildren Should Know’ schrijft E dat de dood van z’n hele familie hem steeds opnieuw muziek deed maken. Maar artiesten zijn uiteindelijk toch ook maar mensen.

Wasser «Creatieve mensen hebben een uitlaatklep, dat bevordert het herstel, maar het doet het verdriet natuurlijk niet verdwijnen. Ik heb mijn lief verloren toen ik 27 was (Wasser was drie jaar samen met Jeff Buckley toen die in 1997 verdronk, red.). Ik heb in het begin wel even gedacht: fuck, we hadden een kind moeten maken, dan kon hij met me verderleven in die zoon of dochter. Maar het gaat er uiteindelijk om dat hij (slaat op haar hart) hier zit.

»Pas 19 jaar na de dood van mijn lief heb ik het aangedurfd om ‘The Year of Magical Thinking’ van Joan Didion te lezen – fantastisch boek, maar de pure wanhoop. Vlak nadat mijn lief was gestorven, dacht ik dat ik me nooit meer goed zou kunnen voelen. Maar ik voel me intussen wél goed, veel beter zelfs dan ik me ooit nog dacht te kunnen voelen. But it takes a fuckload of time – het kost véél tijd.»

HUMO Later nog gedacht om een kind te nemen?

Wasser «Toen mijn moeder stierf, dacht ik: ik moet nu zélf moeder worden. Maar ook dat is weer gaan liggen. Ik heb eigenlijk nooit kinderen gewild. Omdat ik geen kinderen heb, kan ik in een loft in Brooklyn wonen, en hoef ik geen huis te kopen in het groene, kind- en budgetvriendelijke upstate New York waar al mijn leeftijdsgenoten intussen zitten met hun gezin. Upstate New York is waar hipsters heen gaan om te sterven, denk ik dan maar (lacht).»

HUMO Slotvraagje: je werkte voor ‘Damned Devotion’ samen met producer Thomas Bartlett, die ook met Trixie Whitley werkte. Ken je haar?

Wasser «Haar muziek niet zo goed, maar ik heb wél haar vader wat gekend, hij was bevriend met veel van mijn vrienden. Chris Whitley werd echt geadoreerd door het underground muzikantenmilieu van New York City. Ik heb hem toen ook een paar keer live gezien: hij was één en al overgave. En ik hou van alle muziek waarin de maker z’n hele zelf heeft geperst.»

Joan As Police Woman speelt op 2 april in de Botanique in Brussel. Info & tickets: botanique.be