Johan Vande Lanotte (SP.A) neemt afscheid van de Wetstraat: 'Ik heb geen vijanden'

Johan Vande Lanotte, bijgenaamd de Keizer van Oostende, heeft zich teruggetrokken in zijn rode burcht aan ’t zeetje. Na een carrière van dertig jaar zegt hij de Wetstraat vaarwel, maar niet zonder een terugblik op zijn palmares en op de modder die de voorbije jaren naar zijn hoofd werd gemikt. ‘Er is niks mis met hier en daar een staaltje powerplay.’

'Ik was Theo Francken en Jan Jambon in één persoon'

HUMO U was vicepremier in vier regeringen. Welke was de beste?

Johan Vande Lanotte «De eerste van Guy Verhofstadt (1999-2003), waarin ik minister van Begroting was. Die ploeg hing goed aan elkaar en ik was gerodeerd. De jaren voordien, onder Jean-Luc Dehaene, moest ik de stiel leren. Ik was minister van Binnenlandse Zaken en Asiel: ik was Theo Francken en Jan Jambon in één persoon. Daar kwam de Dutroux-affaire bovenop. Na een jaar in die regering werd ik ook vicepremier, waardoor ik een jaar moest blokken op de sociale zekerheid. Dat was extreem. Ik stond elke ochtend om vier uur op en was voor niemand aanspreekbaar. Die combinatie was te zwaar om ervan te genieten.

»Ik was de eerste die een streng asielbeleid voerde. We halveerden het aantal erkenningen, terwijl de aanvragen niet echt daalden. De mensen die me wilden zien, ontving ik. Wekelijks een twintigtal. Ik vond: als je mensen het land uitzet, moet je ook de moed hebben om die beslissing in hun gezicht uit te leggen. Die confrontaties hebben sporen nagelaten, en het heeft me ook veel tegenwind opgeleverd. Daarom heb ik later nooit kritiek gegeven op iemand die Asiel en Migratie als bevoegdheid had. Ook niet op Theo Francken. Ik ga niet altijd akkoord met hem, maar ik weet dat het op die positie bijna onmogelijk is om goed te doen. Na vier jaar was ik blij dat ik ervan af was. Je moet dat geen twee keer doen, anders kweek je te veel eelt op je ziel.»

HUMO Op welke beslissingen bent u het meest trots?

Vande Lanotte «Het Duinendecreet van 1993. Duizend hectare duinen hebben we voorgoed beschermd. Dat was de kustversie van de betonstop die de Vlaamse regering nu heeft afgekondigd. Ik was nog parlementslid. Louis Tobback had me uitgedaagd toen ik bij hem stopte als kabinetschef: ‘Vanaf nu ga ik je niet meer helpen. Bewijs maar dat je iets kunt.’ Dat was een ideale prikkel.

»In de tweede regering-Verhofstadt was ik minister van Overheidsbedrijven. Een vriend waarschuwde me dat dat geen cadeau was: ‘De Post zal failliet gaan onder jouw bewind.’ Ik heb me daar heel intensief mee beziggehouden en dat bedrijf samen met Johnny Thijs gered. We hebben ook Belgacom naar de beurs gebracht en de luchthaven van Zaventem geprivatiseerd. Alle drie die bedrijven doen het nu nog altijd goed.

»Ik ben er ook trots op dat ik de enige minister in dertig jaar ben geweest die de energieprijzen naar beneden heeft gekregen. Dat was in de regering-Di Rupo, de regering-van-moeten. Het heeft 540 dagen geduurd om ze op de been te krijgen, maar ik heb daar goed kunnen werken. Vooraf had ik gezegd dat ik de energieprijzen zou verlagen. In de partij vond men het al goed als ze op hetzelfde niveau bleven. Ik heb ze met 15 procent verlaagd. Ik zei tegen Gérard Mestrallet (CEO van GDF Suez, nu Engie, red.) dat het onmogelijk was dat hij in België voor hetzelfde gas 15 procent meer zou vragen dan in Frankrijk. Hij begreep dat hij met zijn rug tegen de muur stond.»

HUMO Waarvan hebt u spijt?

Vande Lanotte «Dat de kernuitstap niet is gelukt. Het is een zwakte om te blijven investeren in die oude centrales. Als ze allemaal draaien, is er te véél energie. Daardoor komt er te weinig ruimte vrij voor andere energiebronnen. De zogenaamde experts hebben de vraag de voorbije vijftien jaar schromelijk overschat. Elke winter maken ze ons bang dat het licht zal uitvallen, maar vorig jaar hebben we 1 procent mínder energie verbruikt. Die trend zal zich doorzetten.»

Turteltaks

HUMO Ivan Van de Cloot van denktank Itinera zegt dat er onder uw bewind 10 miljard euro werd verkwist aan de subsidiëring van zonnepanelen, ‘een zichtbaar beleid om stemmen te winnen’.

Vande Lanotte «Het is opvallend hoe mensen altijd slinkse strategieën zien bij hun tegenstanders. In die tijd werd voorspeld dat de elektriciteitsprijs fors zou stijgen door het tekort aan fossiele brandstoffen. Weer een foute voorspelling, bleek achteraf, maar wij wilden mee zijn met de energiebron van de toekomst. Door die sector te subsidiëren zorgden we ervoor dat hier een industrie ontstond die veel mensen tewerkstelde. Andere landen deden dat ook en daardoor werd de technologie verder ontwikkeld. Onze enige fout is dat we de subsidies te laat hebben afgebouwd. Toen Freya Van den Bossche (SP.A) minister van Energie werd, wou ze dat meteen doen. Door onenigheid in de regering heeft dat nog twee jaar geduurd.»

HUMO De Turteltaks hebben we dus niet alleen te danken aan de socialisten?

Vande Lanotte «Laat me duidelijk zijn: het was mogelijk om met één vierde van die taks de problemen op te lossen. Door de daling van de gastarieven en het behoud van de lage btw zou de energiefactuur van de mensen in dat geval stabiel gebleven zijn. Freya Van den Bossche heeft in de vorige Vlaamse regering voor 100 miljoen euro reserves van de distributienetbedrijven overgenomen in haar budget. Elk jaar werkte ze daar een deel van weg. Haar opvolgster Annemie Turtelboom (Open VLD) heeft die stapel certificaten meteen weer bij de distributienetbedrijven gelegd, in de wetenschap dat die ze zouden doorrekenen aan de consument. En men heeft er nog een btw-verhoging bovenop gedaan. Ik verdenk hen ervan dat ze de factuur zo hoog hebben laten oplopen, om te kunnen zeggen dat het allemaal onze schuld is.»

undefined

'Als je niet gedreven bent, moet je gaan kaarten. En zelfs daarbij zou ik niet graag verliezen.'

undefined

HUMO De Belgische windmolenparken zijn bij de duurste ter wereld, omdat ze heel ver in zee staan. Als minister van de Noordzee verhoogde u in 2004 de subsidies voor windenergie van 6,5 miljard euro naar 15 miljard. Waarom was dat nodig?

Vande Lanotte «Omdat er onder dat oude systeem nooit een windmolenpark is gebouwd en er nooit één gebouwd zou zijn. Onze windmolens zijn trouwens niet de duurste.»

HUMO Electrabel en De Nul hadden een project in de steigers staan, maar u hield het tegen. Ze wilden veel dichter bij de kust bouwen, waardoor er geen lange kabels nodig waren en een lagere subsidiëring volstond.

Vande Lanotte «Dat project zou sowieso gesneuveld zijn. Er was een geding bij de rechtbank van eerste aanleg. De mensen wilden geen windmolens vlak bij de kust en het park lag ook pal op de trekroutes van de vogels: alleen al daardoor was een milieuvergunning onmogelijk. Om de sector toch van de grond te krijgen, hebben we de subsidies aangepast en verderop in zee een zone afgebakend.»

HUMO In het boek ‘De Keizer van Oostende’ van Luc Pauwels en Wim Van den Eynde staat dat u dat project hebt gekelderd om electorale redenen: als die windmolens te dicht bij de kust hadden gestaan, had u dat stemmen gekost.

Vande Lanotte «Dat zegt Electrabel. Zij vragen tot op vandaag nog altijd een schadevergoeding. Maar vindt u dat een goede bron?

»Vandaag worden windmolens overál zo ver in zee gebouwd. Wij zijn daar een pionier in geweest. Waarom denkt u dat de Nederlanders hun windmolens naast de onze bouwen? Ook de Duitsers zetten ze ver in zee. Die subsidiëring heeft veel gekost, maar je kunt geen nieuwe industrie creëren zonder inspanningen. Guy Verhofstadt wordt altijd boos als ik dat zeg, maar in de jaren 80 was er een windmolenbedrijfje in Vilvoorde en steunden we het wetenschappelijk onderzoek naar windmolens. We liepen voorop, samen met Denemarken. Denemarken is doorgegaan, maar bij ons heeft Verhofstadt die subsidies geschrapt, en daardoor hebben we hier geen grote windmolenbouwers. België heeft wel veel geld gestoken in de redding van de auto-industrie: hoeveel jobs zijn daar sindsdien al gesneuveld? In Denemarken werken er meer mensen in de windenergiesector dan in de auto-industrie. We hebben een enorme kans gemist. Gelukkig hebben we nog íéts kunnen redden. Onze baggeraars zijn wereldwijd actief en voor het onderhoud van onze windmolens zijn nu zo’n driehonderd mensen tewerkgesteld in Oostende. Maar de grote trein hebben we gemist.»

Ontluizing

HUMO Men verwijt u een zekere mate van zelfverrijking en belangenvermenging. Eerst verhoogde u de subsidies voor windenergie, daarna ging u als bestuurder van Electrawinds op de plaats staan waar die geldstroom aankwam. Was dat verstandig?

Vande Lanotte «Ik ben bestuurder geworden bij Electrawinds nadat ik afscheid had genomen van de politiek. Ik had nooit gedacht dat ik nog zou terugkeren. En ik heb de Europese ontluizingsperiode gerespecteerd.»

HUMO Na uw periode bij Electrawinds werd u opnieuw minister van de Noordzee en behandelde u een dossier van Norther, een consortium waarin Electrawinds zat. Dat is toch op het randje?

Vande Lanotte «Daarom heb ik dat dossier ook niet behandeld. Ik heb het doorgegeven aan staatssecretaris voor Leefmilieu en Energie Melchior Wathelet (CDH).»

HUMO Zoals in: ‘Hier, Melchior, teken dat eens’?

Vande Lanotte (boos) «Maar néé! U gelooft al die leugens. Ik heb dat dossier niet eens gezien. Ik heb daar niets in gedaan. Het was logisch dat hij dat kreeg, hij was bevoegd voor Energie.»

HUMO Hij tekende wel ‘in opdracht van’ minister van de Noordzee Johan Vande Lanotte.

Vande Lanotte «Ja, omdat het een milieuvergunning voor de Noordzee was. Dat was mijn bevoegdheid. Kijk, ik heb de regels gerespecteerd door twee jaar te ontluizen. En ik zie niet in waarom ik daarna niet opnieuw minister mocht worden. Iemand van de vakbond kan toch ook minister van Sociale Zaken worden?»

undefined

'Ik verdenk onze opvolgers ervan dat ze de energiefactuur zo hoog hebben laten oplopen om te kunnen zeggen dat het onze schuld is'

HUMO José Manuel Barroso was elf jaar voorzitter van de Europese Commissie en verdient nu de kaviaar op zijn toast bij Goldman Sachs, de grootbank waarvan men zegt dat ze de wereld bestuurt. Zou u het netjes vinden als hij straks opnieuw politicus wordt en bankdossiers gaat behandelen?

Vande Lanotte «Zolang hij zich niet over bankdossiers moet buigen, zie ik geen probleem. Als we elke zweem van belangenvermenging willen vermijden, moeten we de regels maar verstrengen en eisen dat politici nooit iets buiten de politiek mogen doen. Ik weet niet of dat gezond zou zijn.»

HUMO Electrawinds heeft voor 152 miljoen euro subsidies binnengehaald. Men verwijst daarvoor vaak naar uw lange arm in de Wetstraat.

Vande Lanotte «De helft van die kapitaalinjecties kwam van investeringsfondsen van de overheid, de helft van de privésector. Denkt u echt dat die investeerders dat voor mijn mooie ogen deden? Dat investeringsgeld is ook niet allemaal verloren gegaan. Electrawinds is niet failliet. Het is opgesplitst in vier delen die allemaal nog actief zijn. Er werken nog altijd een honderdtal mensen. Dat bewijst dat de activiteiten goed waren.»

HUMO Maar de broers Paul en Luc Desender, oprichters van Electrawinds, leden aan grootheidswaanzin?

Vande Lanotte «Pff, luister eens: het verschil tussen een visionair en een fantast is de factor geluk. Men had alles nog kunnen oplossen door te saneren en te hervormen. Maar de aandeelhouders kwamen niet meer overeen. Dan kom je niet meer vooruit. Ik was toen al geen bestuurder meer.»

HUMO Jean-Marie Dedecker heeft altijd beweerd dat u aandelen van Electrawinds had. In de aanloop naar de verkiezingen van 2014 diende u een klacht wegens laster en eerroof in tegen hem. Maar de rechter gaf Dedecker gelijk.

Vande Lanotte «Nee. De rechter heeft gezegd dat het niet geheel onmogelijk was dat Dedecker gelijk had. Dus: hij mocht me beschuldigen, ook al was het niet waar.»

HUMO Volgens de rechter waren er aanwijzingen, maar niet genoeg om te bewijzen dat u die aandelen had.

Vande Lanotte «Die bewijzen bestaan niet. Ik heb die aandelen nooit gehad.»

Mooi cadeau

HUMO Ziet u Dedecker als uw grootste politieke vijand?

Vande Lanotte (laconiek) «Nee, die mens heeft mij erg geholpen. In 2002 was hij in Oostende lijsttrekker voor de VLD, al zagen sommige liberalen dat totaal niet zitten. Hun resultaat was rampzalig, en wij stegen van 24 naar 42 procent. De volgende keer was hij geen lijsttrekker meer, maar voerde hij een campagne om ons uit het bestuur te krijgen. We klommen naar 46 procent. Hij heeft ons twee keer een mooi cadeau gegeven.»

HUMO Met zijn inbreng in het boek ‘De Keizer van Oostende’ heeft hij u achteraf wel flink pijn gedaan. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 zakte u naar 32 procent.

Vande Lanotte «Dedecker was gefrustreerd. Via de verkiezingen is het hem nooit gelukt. En dus moest het met allerlei roddels.»

HUMO Je zou denken dat u zijn bloed zou kunnen drinken. Maar hij zegt dat u vriendelijk met elkaar omgaat.

Vande Lanotte «Dat is juist. Ik heb geen rancune. Ik kan niet hatelijk doen tegen mensen en dat beschouw ik als een grote rijkdom. Dat is toch het ergste, dat een mens zich moet bezighouden met negatieve gevoelens?»

HUMO Straks zegt u nog dat u graag de andere wang aanbiedt.

Vande Lanotte «In een gevecht deel ik ook klappen uit. Maar na de match geef je elkaar een hand. Ik ben Dedecker onlangs nog tegengekomen in Oostende. Ik gaf hem een hand en vroeg hoe het met hem ging. Hij zei dat het beter was dat de mensen ons niet zo bezig zagen, omdat dat raar zou overkomen. Dat is ook zo. Maar ik heb geen vijanden.»

HUMO Het heeft me altijd verbaasd hoe u erin geslaagd bent om ‘De Keizer van Oostende’ te counteren nog voor het was verschenen. De primeur was bedoeld voor ‘Terzake’, maar ’s middags nodigde u de Wetstraatpers uit om op 65 fouten te wijzen. Ze geloofden u op uw woord en schreven het boek de grond in. Ik ken er die achteraf toegaven: ‘Hij heeft ons liggen gehad.’

Vande Lanotte (wuift weg) «Dat boek was pure roddeljournalistiek. In de verdediging van de auteurs staat zeven keer: ‘Dat hebben we van horen zeggen.’ Als ik morgen schrijf dat iemand me heeft verteld dat u een pedofiel bent, gaat u daar toch ook niet mee lachen?»

HUMO Klopt het dat u uw betoog voor de Wetstraatpers bent gestart met het weerleggen van drie roddels uit de privésfeer die niet eens in het boek stonden?

Vande Lanotte «Dat weet ik niet meer, het is vijf jaar geleden. U vindt het slim dat ik die journalisten heb uitgenodigd, maar ik was boos. De vijf grove fouten die ik heb aangeduid, werden nooit weerlegd. En ik had er nog veertig méér kunnen aantonen, maar daarvoor had ik de tijd niet. Ze hebben er ook de wedde van de directeur van het Economisch Huis van Oostende in gezet. Die man kwam me vragen of hij dat bedrag voortaan echt mocht krijgen.

undefined

'Van Overtveldt zegt dat het lastig is: ga dan in je tuin werken, hè'

»De uitgever heeft me zelf gezegd dat ze de hoofdstukken over energie samen hebben geschreven met mensen van Electrabel. Die wilden me terugpakken, omdat ik als minister met hen in de clinch was gegaan. De rest kwam van Dedecker zelf. Als dat je twee hoofdbronnen zijn…»

HUMO Het lijkt me normaal dat een journalist die documentatie aanneemt en dubbelcheckt. Wim Van den Eynde is één van de meest bekroonde onderzoeksjournalisten van België.

Vande Lanotte «Tja, in dat boek is hij zwaar in de fout gegaan. De auteurs hebben maar drie onjuistheden toegegeven, maar met de rest zaten ze ook fout. Punt. Sindsdien heb ik drie fiscale onderzoeken gehad. Er zijn gerechtelijke klachten geweest en sociale inspecties. De BBI is komen zoeken of ik aandelen had. Ze hebben niks gevonden. Ook de auteurs hebben dat moeten toegeven.»

HUMO Vóór die episode stond u bekend als een topminister. Hoe vervelend is het dat uw reputatie werd besmeurd?

Vande Lanotte «Dat is volledig gecompenseerd door ons verkiezingsresultaat in 2014. Journalisten kunnen zoveel schrijven als ze willen, wat telt is het oordeel van de kiezer. Als mensen me vroegen waarom ze voor mij moesten stemmen, zei ik altijd: ‘Kijk naar de rekeningen die je nu betaalt, en die van vroeger.’ Dan wisten ze genoeg.

»We zijn met de socialisten in 1988 in de regering gekomen en er in 2007 uit verdwenen. In die twintig jaar hebben we de ongelijkheid teruggedrongen en zijn we erin geslaagd om ons sociaal model te versterken. De ziekteverzekering was beter en het armoederisico bij senioren was spectaculair verminderd. Onze pensioenen liggen laag, maar we hebben de koopkracht van onze ouderen verhoogd door hun kosten voor openbaar vervoer, medische verzorging en telecommunicatie te beperken.»

HUMO Maar na een machtsdeelname van twintig jaar waren de mensen de socialisten wel beu.

Vande Lanotte «Hebben we ons kapotgeregeerd? Wellicht. Was het de moeite waard? Ja, als je de resultaten bekijkt. Als ik in een regering stap, is het om mijn programma uit te voeren, ook als daar onpopulaire maatregelen bij zijn. De invoering van het migrantenstemrecht heeft ons 4 procent gekost. We wisten dat op voorhand, maar moet je het daarom niet doen? Toch wel. Het was rechtvaardig en het paste bij ons DNA.»

Knoeiboel

HUMO De Leuvense ererector André Oosterlinck zei enkele jaren geleden dat hij zich schaamt voor de balans van zijn generatie. Het gebrek aan grote hervormingen, de enorme staatsschuld, de vergrijzing die niet werd voorbereid… U was als vicepremier vijftien jaar mee verantwoordelijk voor het begrotingsbeleid. Voelt u zich aangesproken?

Vande Lanotte «Het stoort me dat men altijd doet alsof we onder Verhofstadt het geld door ramen en deuren hebben gegooid. Op het einde van die regeerperiode, in 2007, was de begroting in evenwicht, zónder eenmalige maatregelen. Ik ben minister geweest van 1994 tot 2007. In die periode hebben we de schuld verminderd van 125 naar 80 procent van het bbp: 45 procent! Wie zegt dat ik niet genoeg heb gedaan, moet eens proberen de helft daarvan te doen. Die schuldafbouw was de beste voorbereiding op de vergrijzing. Er is geen enkele partij die de staatsschuld zo hard heeft doen dalen als de SP.A. CD&V heeft ze eerst, zonder ons, uit de hand laten lopen in de jaren 80. En nadat we in 2007 uit de regering waren gevlogen, is ze opnieuw gestegen. Eerst door de bankencrisis en nu door het wanbeleid van de regering-Michel.»

undefined

'Als we elke zweem van belangenvermenging willen vermijden, moeten we eisen dat politici nooit iets buiten de politiek doen.'

undefined

HUMO In 2001 richtte u het Zilverfonds op, een spaarpotje dat in volle vergrijzing de pensioenen zou helpen betalen. Deze regering heeft dat potje in de vuilnisbak gegooid. Er zat niks in.

Vande Lanotte «Die afschaffing was zeer symbolisch. De afspraak was dat we het Zilverfonds zouden inzetten als de staatsschuld was gezakt naar 60 procent van het bbp. De overschotten die we vanaf dan zouden boeken, dienden voor de pensioenen. Blijkbaar heeft deze regering geen ambitie meer om naar 60 procent te gaan. Wij wilden dalende schulden en stijgende pensioenen, onder deze regering gebeurt het omgekeerde.»

HUMO Maar als je dat Zilverfonds inzet, verhoogt de staatsschuld toch opnieuw?

Vande Lanotte «Nee. Als je een overschot hebt, kun je dat gebruiken zonder dat je schuld stijgt.»

HUMO Maar waarom zegt CD&V-voorzitter Wouter Beke dat er geen euro in zat? Waarom noemen economen zoals Theo Peeters (KUL) en Etienne de Callataÿ (ex-IMF) het een broekzak-vestzakoperatie en een cheque van de overheid aan zichzelf?

Vande Lanotte «Er zat 20 miljard in het Zilverfonds. En zonder de bankencrisis hadden we dat geld vandaag kunnen inzetten. Nu is de oplossing dat er minder voor pensioen wordt voorzien. Dat is geen hervorming, maar een besparing.»

HUMO Hoe kijkt u naar de misrekeningen van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA)? Kan hij niet tellen of wordt hij tegengewerkt door zijn administratie?

Vande Lanotte «Deze regering heeft geen minister van Begroting.»

HUMO Euh, Sophie Wilmès (MR)?

Vande Lanotte «Van Overtveldt wordt niet uitgedaagd. Zijn cijfers zijn elke keer fout. Vorig jaar was de groei beter en waren de inkomsten slechter: dan ben je aan het knoeien. Hij zou beter toegeven dat hij zich heeft vergist. Maar wat doet hij? Zeggen dat het lastig is. (Jaagt zich op) Ga dan in je tuin werken, hè. En dan die excuses: ‘Het komt door de aanslagen.’ Dat heeft níks met het structurele tekort te maken.

»Men rekent zich rijk. Dat zit ook in het karakter van premier Michel. Die wil het liefst de dag vóór de regeringsverklaring al uitpakken met groot nieuws. De taxshift volledig gefinancierd! En dan blijkt dat de helft niet rond is. Bij Di Rupo werd er tot achter de komma gerekend. Als een medewerker noteerde dat een maatregel 3,2 miljoen zou kosten, werd Di Rupo woedend. Op zijn papier stond 3,24 miljoen. Een chemicus, hè.»

HUMO Even terug naar de vergrijzing. In 2004 schreef u samen met Frank Vandenbroucke een open brief, als wake-upcall om de vergrijzing voor te bereiden. Is er genoeg gedaan?

Vande Lanotte «We lijden aan tunnelzicht. Toen Frank Vandenbroucke in 2004 minister van Onderwijs werd, stelde hij vast dat er plots meer jongeren waren die onderwijs nodig hadden. Iedereen was over de vergrijzing bezig, maar niemand had de vergroening zien aankomen. Dat was nochtans een belangrijke gamechanger. Als we al die jongeren aan de slag krijgen, kunnen we de kosten van de vergrijzing perfect betalen. Maar wat doen we? We beperken de pensioenlast een beetje door oudere mensen te verplichten om langer te werken. Dat werkt amper. En ondertussen doen we niks aan de gebrekkige toegang voor jongeren op de arbeidsmarkt.»

HUMO Wacht even: u doet dus afstand van die brief? Langer werken hoeft niet meer?

Vande Lanotte «Langer werken was nodig in functie van de hogere levensverwachting. Maar er moest ook aandacht zijn voor de groep jonge werkzoekenden. Als wij er de komende tien jaar niet in slagen om die groep – en dus ook de allochtone jongeren – aan de slag te krijgen, zal niets nog helpen om de pensioenen te betalen. De activiteitsgraad van Belgische universitairen ligt 10 procent hoger dan die van allochtone universitairen. We gaan toch niet zeggen dat dat luiaards zijn? Dat probleem moet dringend aangepakt worden. Maar dat is haast roepen in de woestijn.»

HUMO Waarop hebt u gewacht om het zelf te doen?

Vande Lanotte «We hebben niet gewacht. In 2006 hebben Frank en ik een actieplan gelanceerd, met als doel de jongerenwerkloosheid in de steden te bestrijden: met stages, werkervaringsplaatsen, opleidingen. Dat was de enige keer dat de kloof tussen autochtone en allochtone tewerkstelling bij jongeren sterk verkleinde. Maar nu wordt dat doelgroepenbeleid afgebouwd en moeten steden het zelf doen.

»In Oostende hebben we een duizendtal werkzoekende jongeren, onder wie ook vluchtelingen. De meesten hebben een taalachterstand. Samen met de VDAB zijn we hen aan het bijscholen en opleiden. Van de eerste veertig die we hebben opgeleid, zijn er al twintig aan het werk. Dat is een immens succes in die groep. Men zou dat overal moeten doen. Die groep heeft zoveel potentieel en is tegelijk een grote bedreiging als je ze aan haar lot overlaat. We moeten hen veel intensiever begeleiden en opvolgen. En we moeten werken met heel gerichte lastenverlagingen voor de laagste lonen. Helaas wil de N-VA dat niet. De regering zweert bij dure, algemene lastenverlagingen en probeert de kosten voor bedrijven zo laag mogelijk te houden om concurrentieel te blijven. Dat is een straatje zonder einde, want andere landen doen dat ook. We zijn meester in het goedkoop maken van wat anderen ook maken. We zouden beter meer inzetten op innovatie.»

Burgerlijst

HUMO U concentreert zich voortaan op uw stad Oostende. Maar hoe zit het met de burgerlijst waarmee u naar de volgende gemeenteraadsverkiezingen wil?

Vande Lanotte «Daar is al veel onzin over verspreid. Kijk, op nationaal niveau gaan alle grote discussies over herverdeling. Voor dat ideologische debat heb je ideologisch gestructureerde partijen nodig. In een stad speelt die ideologie minder. Daar gaat het om concrete problemen die je samen moet oplossen. En daarvoor kun je best alle creativiteit gebruiken die in je stad voorhanden is. Die visie wil ik vertalen op onze lijst. Een politieke stadsbeweging hoeft niet zo ideologisch gekleurd te zijn. Ze moet vooral zoveel mogelijk getalenteerde en geëngageerde mensen verzamelen.»

HUMO Burgerbewegingen zijn overal in trek. De oppositie mort dat u een modetrend gebruikt om aan de macht te blijven.

Vande Lanotte «Wat een onnozele reactie. Dat ze het dan zelf ook doen, hè. Iedereen die meedoet aan verkiezingen, doet dat toch om te winnen?»

HUMO Frank Van Massenhove, topman van de FOD Sociale Zekerheid en voormalig SP.A’er, verklaarde onlangs dat hij diep ontgoocheld is in de politiek, omdat die systematisch het partijbelang boven het algemeen belang verkiest. Hij noemde de politieke ideologieën achterhaald. Deelt u die analyse?

Vande Lanotte «Nee, maar in een stad kun je gerust wat meer van de bevolking laten komen. We gaan ook een volksraadpleging organiseren over grote projecten. Ik lees in de kranten over de uitklapdemocratie. Wij zijn daar al tien jaar mee bezig. Elk jaar mogen de inwoners van onze acht wijken beslissen over een budget van 20.000 euro per wijk. De wijkraad bepaalt de prioriteiten voor de politie en de reinigingsdiensten. En dat in de stad waar zogezegd alles door Vande Lanotte wordt bepaald.»

HUMO In 2015 nam u de stoel in van zittend burgemeester Jean Vandecasteele. Bronnen binnen uw partij beweren dat u hem opzij heeft geschoven en hij nu uit rancune enkele lopende projecten saboteert.

Vande Lanotte «Vraag het hem: dat is vuilspuiterij. Op het budget staan tien projecten die dit jaar door hem als schepen worden afgewerkt. Jean en ik hebben samen een afspraak gemaakt. Jean was achttien jaar burgemeester en schepen van Openbare Werken. Schepen was hij nog graag, de burgemeesterstaken was hij beu. Ik neem geen enkele belangrijke beslissing zonder hem. Zijn dossierkennis is enorm.»

HUMO Bent u dan niet de machtspoliticus waarvoor men u verslijt?

Vande Lanotte «Op mijn reputatie heb ik toch geen vat. Er wordt bij ons veel meer gediscussieerd dan men zegt. Maar dat gelooft niemand. Het zij zo.»

HUMO Wat heeft u al die jaren gedreven?

Vande Lanotte «De overtuiging dat je iets moet dóén als je een functie opneemt. Telkens als ik minister werd, wou ik dingen veranderen. En daar ben ik vol voor gegaan, door dag en nacht te werken, met hier en daar een staaltje powerplay. Daar is niks mis mee. In Oostende hebben we plannen klaarliggen tot na de verkiezingen. Als je niet gedreven bent, moet je gaan kaarten. En zelfs daarbij zou ik niet graag verliezen (lacht).»