Jongeren en werk: flexjobs flutjobs?

Het jongste recept tegen de crisis? De introductie van mini-jobs naar Duitse leest, klonk het unisono bij Unizo en Open VLD vorige week. ‘Niet doen,’ zegt Duits onderzoeksjournalist Günter Wallraff over die doorgeslagen evolutie naar nóg flexibelere, nóg goedkopere jobs. ‘Je creëert een kastenmaatschappij.’ Volgens jonge flexwerkers is die trend ook hier al ingezet. ‘Ik heb drie jaar op dezelfde plek gewerkt met dagcontracten, onder het minimumbarema,’ vertelt Sarah Schoeters. ‘Ik deed net hetzelfde werk als de vaste werknemers. Meer plichten, minder rechten.’

‘Het is om te huilen,’ schrijft de Duitse Simone (34), alleenstaande moeder van twee, op een Duitse site (mindestlohn.de, red.) die anonieme getuigenissen verzamelt over mini-jobs en minimumlonen. ‘Ik werk dertig uur per week als dienstmeisje in een Duits hotel en krijg net geen 500 euro per maand. Omgerekend is dat 4,44 euro per uur. Als ik mijn baas vraag hoe ik daarvan moet leven, zegt hij dat ik het normale uurloon krijg. Ik heb andere hotels gecontacteerd in de hoop een betere job te vinden, maar ik moet hem gelijk geven. Het betaalt overal zo slecht.’

‘Ik werk bij een spoedverpleegdienst,’ getuigt een andere jonge vrouw. ‘Ik verdien 7,67 euro bruto per uur. Hoewel ik professioneel ben opgeleid, kreeg ik na een persoonlijk gesprek met mijn baas geen opslag. Ik voel me vernederd, schaam me dat ik ondanks mijn opleiding zo slecht betaald word. Om als gezin met kleine kinderen rond te komen moet ik bij de staat om geld bedelen.’

Ulrich (28) werkte als ober in een restaurant en was verantwoordelijk voor tien tafels tegelijk. ‘Als de baas er niet was, besliste ik wie wanneer naar huis mocht en maakte ik de rekeningen. Maar ik krijg 7,5 euro per uur. Hoewel ik soms 160 uur werk in het restaurant, komen we niet rond met mijn loon.’ Ulrich heeft een baby van acht maanden. ‘De laatste weken hebben we vaak enkel pasta of aardappelen gegeten. We moeten voortdurend geld lenen van mijn schoonouders. Die zijn heel begripvol, maar je voelt je klote als je voortdurend moet schooien.’

In de val

‘Waar je mini-jobs vindt? Vandaag de dag in zowat alle sectoren in Duitsland,’ zegt Klaus Harbers van de Duitse vakbond DGB ons aan de telefoon vanuit Berlijn. ‘Het was de bedoeling zwartwerk tegen te gaan of ervoor te zorgen dat studenten, werklozen of oudere mensen een centje konden bijverdienen, maar daartoe beperken die jobs zich allang niet meer.’

Klaus Harbers «Zeven miljoen Duitsers hebben een mini-job, vooral voor jonge vrouwen is het een val waar ze niet meer uit geraken. Vandaag draaien heel wat bedrijven op dergelijke jobs. Ga je op restaurant in Duitsland, dan kan je er bijna zeker van zijn dat de dienster er 400 euro per maand verdient. Een dienstmeisje in het hotel? Idem. Een glazenwasser? Hetzelfde. Dat zouden normale jobs moeten zijn, maar ze zijn allemaal vervangen door mini-jobs. Lage lonen, geen sociale rechten.»

Geven de vakbonden een overdreven negatief beeld van de situatie? Volgens de verdedigers van het Duitse economische wonder wel. Zij loven de economische groei en de lagere werkloosheid. Dat de armoede tegelijkertijd toenam, wordt gemakkelijkheidshalve achterwege gelaten. Recente cijfers van Eurostat illustreren nochtans de tendens: tussen 2005 en 2011 nam het aantal werkende armen in Duitsland met maar liefst 60,24 procent toe. Een behoorlijk dramatische stijging, dus. Ter vergelijking: in België was er in diezelfde periode een stijging van 7,69 procent.

Ook het Institute for Work, Skills and Training van de Universiteit van Duisburg-Essen kan niet anders dan besluiten dat de mini-jobs zijn doorgeslagen naar de discriminerende, onderbetaalde uitbuiting van een grote groep mensen. Bij aanvang klonk het nochtans goed: naar aanleiding van de hervorming van de arbeidsmarkt in 2003 wilde de regering-Schröder kleine en goedkope jobs promoten, vooral voor laaggeschoolden. Een opstapje naar de reguliere arbeidsmarkt. Via belastingverlaging en verminderde administratieve lasten zouden zwarte jobs omgezet worden in reguliere mini-jobs. ‘Maar de regering ging een stuk verder dan die eerste voorstellen,’ aldus het Institute.

‘Vandaag zetten mini-jobs de deur open voor de oneerlijke behandeling van werknemers,’ luidt het. ‘De overgrote meerderheid mini-jobbers is onderbetaald. Uurlonen zitten onder het minimumloon, 9,06 euro per uur in 2008, bijna één op de drie verdient zelfs minder dan 5 euro per uur. Mini-jobs zijn discriminerend: geen betaalde vakantie, ziekteverlof of andere rechten. Dat is illegaal, maar er zijn geen controles of boetes. Zelfs politici loven de mini-jobs als flexibele, goedkope arbeid, wat ook gewone werknemers onder druk zet. Een mini-job is vaak ook een val, want de kans om vanuit zo'n positie beter werk te bemachtigen is klein.’

Doen de argumenten pro mini-jobs – ze helpen mensen aan werk, lenigen de hoge nood aan flexibele arbeid in de horeca en zorg en bieden een oplossing voor de crisis – een belletje rinkelen? Goed mogelijk, want zowel Unizo, Open VLD als N-VA hebben de afgelopen weken gepleit voor de invoering van flexibele, goedkope mini-jobs tegen zwartwerk. In een aangepaste versie weliswaar, het minimumloon zou behouden blijven.

undefined