Joni Mitchell - Shine

'De triomfantelijke terugkeer van één van de grootste singer-songwriters van onze tijd,' pocht een sticker van de marketingafdeling van Universal op de hoes van 'Shine', de nieuwe cd van Joni Mitchell. Voor één keer is dat geen overdrijving, integendeel, het is haast een understatement.

Joni Mitchell is übermuzikaal. Haar platen bieden meer muzikale rijkdom dan Nick Drake, haar gesofisticeerde arrangementen zijn inventiever dan die van Ryan Adams, Beth Orton en Jeff Buckley samen. Vergeleken met haar techniek op akoestische gitaar lijkt die van toch niet ongetalenteerde folkies als Bob Dylan, Leonard Cohen en James Taylor infantiel gepiel op twee snaren. Ze is, op haar vijfenzestigste, een betere zangeres dan de Tori's en de Alanissen van deze wereld. En zelfs Prince, die onlangs haar 'A Case of You' coverde, heeft op akoestische gitaar niets gecomponeerd dat beter is dan de parels op 'Hejira', 'The Hissing of Summer Lawns', 'Night Ride Home', 'Turbulent Indigo' of 'Taming the Tiger'.

Tien jaar geleden trok Mitchell zich met veel vertoon terug uit de popmuziek. Ze was het gekonkelfoes van managers en platenfirma's beu, en de valse waarden van de showbusiness, en de in haar ogen magere nieuwe muziektrends. Ze vergeleek, met licht gevoel voor drama, geïnterviewd worden door televisiezender VH1 met soldaten die gemarteld werden in Vietnam. Sindsdien werd ze herenigd met haar ooit voor adoptie afgegeven dochter, werd ze oma en maakte ze orkestrale versies van haar beste songs (op het wonderbaarlijke 'Both Sides Now'). De teksten op 'Shine' hekelen 'Frankenstein technologies', politici, vervuilers, religieuze fanatici, reclamelui, onbetrouwbare advocaten en gewetenloze projectontwikkelaars: 'Strong and wrong, you win. That's how it's always been.'

Afsluiter 'Shine' is prachtig, een epos dat het presteert lang maar toch te kort te zijn, rijkelijk georkestreerd maar nooit bombastisch, en dat qua opzet herinnert aan 'Ethiopia' en 'Cool Water'. Ook 'If' is een hoogtepunt: eerder zette ze al een gedicht van W.B. Yeats op muziek, en nu mag ook de grote Rudyard Kipling postuum blij zijn dat iemand van Mitchells kaliber zich over z'n verzen ontfermt.

Een meesterwerk is 'Shine' niet, haar beste cd evenmin. De update van haar sixtieshit 'Big Yellow Taxi' is wat mij betreft geen verbetering. En opener 'One Week Last Summer' moest er voor Joni opstaan omdat die track haar muzikale wedergeboorte symboliseert, maar het is een instrumental die, toen ze nog elpees maakte, op het B-kantje van een single zou zijn beland. En 'If I Had a Heart' is een mooie protestsong, maar ik zit niet te wachten op lelijke woorden als 'genocide', 'suicide', 'hate' en 'cruelty' in een mooie song.

Joni was al een kluizenaar, én ze is ziek - ze had al polio, en vijftig jaar kettingroken helpt ook niet. 'Don't it always seem to go that you don't know what you got 'til it's gone?' Zo zal het haar ook vergaan. Ooit wordt dit een wereld zonder Joni Mitchell. Geen prettig vooruitzicht. Luister naar haar prachtige muziek en verrijk uw leven.

undefined