Joost Vandecasteele - Massa

Ik mag Joost Vandecasteele, al was het maar omdat hij het verwijderen van navelpluis niet als een openbare aangelegenheid beschouwt. Niet dat hij geen ego te torsen heeft, maar in zijn werk - 'Massa' (De Bezige Bij) is zijn derde boek - is zijn inzet nooit particulier.

Het gaat over De Wereld en De Tijd, en Vandecasteele - ik heb ook een voorliefde voor mannen die louter uit onhandigheid altijd net iets te luid praten in het openbaar - is een schrijver met ideeën. Je ziet het zo voor je, hoe hij aan zijn internetinfuusje in een Brussels leefhok gulzig de wereld naar binnen klokt, en die weer uitkotst in de vorm van een breed waaierend verhaal dat in de vitale organen van ons tijdsgewricht prikt.

In 'Massa' stuurt Vandecasteele Margot vooruit, 'een schim in een stad van spoken': een op lethargie en zelfgekozen eenzaamheid voortdobberend meisje dat plots voor een schimmig gigabedrijf mag werken, en prompt in een holderdebolder jongensverhaal belandt. Blurred Inc. is 'een firma gespecialiseerd in de restjes van multinationals'.

Aanvankelijk pimpt Margot de droge data van grote bedrijven tot een vloeiend businessplan waarmee die zich aan de wereld kunnen presenteren, maar al snel wordt ze naar alle uithoeken van de wereld gestuurd voor grote, geheimzinnige projecten - ze maakt fictie, want wie fictie kan verkopen als waarheid, rules the world.

Margot werkt voor een organisatie die denkt dat de wereld beheersbaar is, en daar plaatst Vandecasteele slim een persoonlijk probleempje van zijn hoofdpersonage tegenover: haar onbedwingbare gokverslaving.

Vandecasteele situeert zijn roman in het heden, en hij laat de actualiteit langs alle kanten binnenlopen. De Arabische Lente, de economische crisis, Occupy Wall Street, het oorlogsterrein genaamd internet - allemaal passeert het de revue.

Hij voegt er fictieve elementen aan toe - een Chinese revolutie die prompt neergeslagen en gerecupereerd wordt, bijvoorbeeld - en racet het allemaal aan elkaar. Waardoor je bij veel passages niet meer kan inschatten of hij dingen uit de werkelijke wereld dan wel uit zijn fantasie heeft - comfortabele verwarring in een lezershoofd.

Het wordt af en toe ook hilarisch, bijvoorbeeld wanneer acht experts in het grootste geheim vergaderen over het effect van de Arabische revolutie op het kleurenpalet. 'Volgens hem is dat er totaal niet, behalve als Lady Gaga een heel mak jaar zou beleven.'

En er zijn de waanzinnige nevenpersonages. Hyun-Ki bijvoorbeeld, een internetterrorist die 'handelt uit een onwrikbaar geloof in een zuiver internet dat hij voor altijd wil conserveren', die vervolgens een heuse goeroe wordt en zelfs eindigt als cyborg.

Soms is het allemaal te jongensachtig en clownesk, en zie je Vandecasteele nog te veel - de schrijver die voor de grote graai gaat, zijn boek propvol wil steken, en het de lezer zo daas in het hoofd maakt. Dan mikt hij er nog snel een zinnetje over Second Life tussen, en maakt hij nog een krampachtig uitstapje naar WikiLeaks.

Maar dat is detailkritiek van deze jonge zeur: de hoge inzet van Vandecasteele tilt hem net boven het pak uit. Ons geploeter in de global village, het economische bellenblazen, en hoe waarheid en fictie een voortdurend neukend koppeltje vormen: met die gegevens is een schrijver hier superieur aan het klooien gegaan. Uit interesse en bezorgdheid, want: 'De toekomst is een klootzak met wie niet te sollen valt.'