K. Schippers - Waar was je nou
De erelijst van zowel de AKO- als de Libris-literatuurprijs is een woekering van hele en halve stinkers. Hollanders en literaire prijzen, 't is net zo problematisch als Hollanders en strafschoppen: slechts om de zoveel pogingen is het raak. Maar met de Libris was het vorige week nog eens goed raak: 'Waar was je nou' (Querido) van K. Schippers is een mooie roman, door de bekroning terecht aan de vergetelheid ontrukt.
K. Schippers heeft zich een leven lang bekwaamd in waarnemen en schrijven over waarnemen. Die bijzondere gave deelt hij met Ruud uit 'Waar was je nou': een veertiger die zijn talent begraaft in een fotowinkel. De gemankeerde fotograaf leeft helemaal op als hij in de nalatenschap van zijn moeder het toestel terugvindt waarmee zijn jeugd op de gevoelige plaat is gelegd. Hij gebruikt de camera om de tijd op te heffen en zijn jonge jaren terug te winnen. Nee, 'Waar was je nou' biedt nu eens géén kleingeestig Hollands realisme: Ruud gaat zo op in de foto's dat hij in zijn eigen herinneringen verdwijnt - 'Kijken was lichtgevoelig tasten geworden.'
undefined
Ruud reist door de tijd met de hulp van twee variétéartiesten, net als hijzelf verbeeldingskunstenaars die de werkelijkheid naar hun hand zetten. Algauw beseft hij dat de tochten door zijn verleden ook gevaren in zich dragen, een beetje zoals een vlinder een werelddeel verderop een orkaan kan veroorzaken: 'Als je je werkelijk met iets bemoeit, dan beschadig je het misschien, kom je er te dichtbij.' Maar de liefde maakt hem blind voor die gevaren en doof voor de stem van de rede; Ruud herbeleeft de gevoelens die hij als jongetje van elf opvatte voor een bijna twintig jaar oudere vriendin van zijn moeder. Hij belandt in een memorabele vakantie aan zee, waar hij hoog spel speelt met een broche vol blauwe edelsteentjes. Maar door te reiken naar het verleden, maakt Ruud dat niets meer is zoals het was. Uiteindelijk realiseert hij, zijn stelling dat fotografie 'een en al verandering' is tot het uiterste drijvend, waar hij als jongetje van elf al van droomde: 'ontsnappen aan wat je bent en toch dezelfde blijven'.
K. Schippers' fijne roman 'Poeder en wind' ging ook over ingrijpen in het eigen verleden, maar 'Waar was je nou' blijft veel meer aan de ribben plakken. De wisselende invalshoeken, verrassende beschrijvingen en slimme observaties maken het kantelen en over elkaar heen schuiven van werkelijkheden geloofwaardig en zelfs betoverend. Vorm en inhoud zijn één: in 'Waar was je nou' verbeeldt K. Schippers inventief wat de verbeelding vermag.
