KBC-topman Johan Thijs: 'Toen ik ging studeren, was bankieren nog een eerbaar beroep, na 2009 was ik plots een bankster'

Zes jaar geleden, tijdens de ‘dikke miserie van 2009’, trad Johan Thijs toe tot het directiecomité van KBC, als hoofd van de Belgische poot van de bank-verzekeraar. In 2012 werd de Genkenaar CEO van de groep, en nog eens drie jaar later heeft hij het nooddruftige bedrijf omgeturnd in een volgens de vakpers ‘performante geldmachine’ met een nettowinst van 1,76 miljard euro.

Maar er is nog meer gespreksstof: KBC doet het onder Johan Thijs zó goed dat de bank de laatste schijf van de 7 miljard euro staatssteun eind vorig jaar al heeft terugbetaald aan de Vlaamse overheid, vijf jaar eerder dan gepland. In de krant werd die geste ‘een vroeg kerstgeschenk’ genoemd.

HUMO Bent u een altruïst, mijnheer Thijs?

Johan Thijs (lacht) «Ik ben de manager van KBC, een beursgenoteerd bedrijf. Wat denkt u zelf?»

HUMO Voor altruïsme is hier geen plaats?

Thijs «Dat is overdreven, maar het bedrag was van dien aard dat we beter niet over cadeaus spreken. Het was wél de kroon op het jarenlange harde werk van 38.000 mensen. Dat we vroeger dan verwacht konden terugbetalen, toont aan dat KBC goed gekapitaliseerd en liquide is, en de – ik zal af en toe Engelse woorden gebruiken, het staat u vrij om ze te vertalen – profitability op peil. We maken winst en zijn daar trots op. Onderschat ook niet wat er zes jaar geleden is gebeurd. De bankencrisis heeft een mindshift veroorzaakt. Toen ik ging studeren, was bankieren nog een eerbaar beroep: nu heeft de term een andere bijklank. Tot 31 augustus 2009 was ik bij manier van spreken een goeie – ik kom uit de verzekeringspoot van het bedrijf – en na mijn promotie was ik plots een bankster. Dat is onzin, natuurlijk, maar de impact van de krantenkoppen was groot. Die perceptie heeft gewogen op onze mensen, want ze hebben jarenlang hun best gedaan. Ik kan u garanderen: het was niet altijd even leuk om naar familiefeestjes te gaan. In die context hebben we hard gewerkt aan het herstel – in 2011 maakten we alweer 13 miljoen euro winst. Veel mensen hebben gedacht: ‘Het harde werk heeft geloond.’ Ze zijn terecht trots.»

HUMO U hebt uiteindelijk 13 miljard terugbetaald voor de gekregen 7 miljard. De experts onder mijn Facebookvrienden legden dat als volgt uit: ‘De beste overheidsinvestering ooit.’

Thijs «Een investering wordt altijd op het einde beoordeeld en in die zin heeft de overheid in 2009 de juiste beslissing genomen. Is dat nu duur of niet? Dat is context. Men heeft ons kapitaal verleend waarmee we ons bedrijf geschraagd hebben.»

HUMO Een snelle berekening leert dat het rendement 87 procent bedraagt: meer dan mijn spaarboekje opbrengt.

Thijs (wuift) «Dat cijfer klopt niet, wegens gebaseerd op simplistische wiskunde. Het werkelijke rendement bedroeg 10 procent per jaar, en meer. Fair, gezien het risico dat de overheid genomen heeft en het type instrument dat ze ons gegeven hebben. Je mag dat niet vergelijken met een spaarboekje: kapitaal heeft een andere kostprijs.»

'We willen allemaal íéts sneller lopen, íéts hoger springen, íéts meer verdienen'

HUMO Als u 7 miljard was gaan lenen bij mevrouw Leemans, had het u nog meer gekost?

Thijs (lacht) «Zo werkt het niet. Als je de inflatie meerekent, heeft de overheid een flinke opbrengst, maar achteraf is het altijd gemakkelijk praten: in 2009 waren de omstandigheden onduidelijk. Niemand wist hoe het zou aflopen.»

HUMO Want voor hetzelfde geld was u gekapseisd en was de overheid haar geld kwijt geweest. Dus zegt u: ‘Dank u, overheid?’

Thijs «Dat we dankbaar zijn, is nog zacht uitgedrukt. Kijk, dat we die 7 miljard nodig hadden, betekent dat er inschattingsfouten zijn gemaakt. Maar zes jaar later zijn we een ánder bedrijf: 40 procent kleiner, maar wel nog altijd één van de grootste bank-verzekeraars van het land. In die zin zijn we – alle 38.000 KBC-werknemers samen – dankbaar. Maar de overheid is óns nu ook dankbaar, neem ik aan. Dat noemen ze een win-winsituatie, zeker?»

HUMO U hebt 2009 als ‘dikke miserie’ omschreven: waarom bent u er dan toch ingedoken?

Thijs «Ik ben in 1989 als actuaris begonnen in dit bedrijf – bij de Assurantiën van de Boerenbond, die in ’98 zijn opgegaan in KBC. Ik ken het huis dus al 26 jaar: toen ik het roer overnam, wist ik dat het bedrijf intrinsiek sterk genoeg was. Ons probleem was overzichtelijk, mooi te containen.»

HUMO Dat was bij andere banken – om Fortis en Dexia niet te noemen – wel even anders.

Thijs «Ik noem geen namen, maar ik sta u uw eigen analyses toe. De kern van ónze activiteiten was gezond. We hebben het probleem vastgepakt, ingegrepen en KBC geherdefinieerd. Eerst onder leiding van Jan Vanhevel, later onder mijn leiding. Was dat gemakkelijk? Nee, want daarna kregen we de eurocrisis over ons heen: er waren plezieriger omstandigheden denkbaar.»

HUMO Hebt u zich eigenlijk ook een beetje geamuseerd, de voorbije zes jaar?

Thijs «Deze job kun je niet doen als je je niet amuseert, maar ik garandeer u: op sommige momenten viel er weinig lol aan te beleven. Toen ik in 2009 mijn intrek nam op deze verdieping, waren onze mensen niet meer trots op het bedrijf. Er was een vertrouwensbreuk ontstaan met het directiecomité. Ik geef toe dat ik in 2009 ook verrast was: mijn deel van het bedrijf maakte winst en plots was er een gat van 7 miljard. Terwijl we een jaar eerder meer dan 2 miljard euro winst gemaakt hadden. Hoe is dat mogelijk? Dat we het vertrouwen en de fierheid van onze mensen stapje voor stapje heb kunnen herstellen: dát (klikt met de tong) geeft me energie. It makes me happy.»

HUMO In de vakpers onderstreepte ik twee ‘historische sterktes’ van KBC: strikt kostenbeheer en commerciële slagkracht. Dat lijkt me nogal wiedes: kent u veel succesvolle bedrijven die geen commerciële strategie hebben en het geld over de balk gooien?

Thijs (wuift) «Bon, ik kan alleen maar vaststellen dat analisten ons een tijdje geleden inderdáád de meest performante bank-verzekeraar van Europa hebben genoemd. De Financial Times sprak zelfs van the Scandinavian bank in Western-Europe. Dat is een compliment, voor de duidelijkheid. De Scandinaviërs hebben de crisis overleefd doordat zij tien jaar eerder hún crisis hadden meegemaakt. Ze hadden hun huiswerk al gemaakt, in 2008. Het klopt dat wij ook de vinger aan de pols houden en proberen zo efficiënt mogelijk te zijn.»

undefined

undefined

'De bankiers over wie Joris Luyendijk het heeft, zijn vooral investment bankers uit Londen, in een welbepaalde periode. Maar laten we een kat een kat noemen: het ging er waarschijnlijk ook wel zo aan toe.'

Sneller, hoger, groter

HUMO Uw gerenommeerde commerciële slagkracht staat wel onder druk: u verdient bijvoorbeeld niets meer aan de spaarboekjes.

Thijs «Commerciële slagkracht is een breed begrip.»

HUMO Dat spaarboekje is ook voor de klant een probleem. Ik ga hier geen getallen noemen – dat zou voor ons beiden gênant kunnen worden – maar ik heb geen sprongetje gemaakt toen ik zag hoeveel rente u mij hebt uitgekeerd op 31 december.

Thijs «Ons spaarboekje brengt 0,15 procent op, soms zelfs 1 procent in het geval van onze hoogrentende spaarformules. Maar u moet de context zien. U weet waaróm het spaarboekje zo weinig opbrengt? Allee, help mij: (kijkt Humo indringend aan) wat is de rol van een bankier?»

HUMO Wie zei het alweer? ‘Een bankier leent je een paraplu wanneer de zon schijnt en vraagt die terug wanneer het begint te regenen.’

Thijs (lacht) «Nee, dat is een verzékeraar (dichter Robert Frost had het wel degelijk over banken, red.). Ik zal u uitleggen wat een bank doet aan de depositokant. Stel dat u mij 100 euro geeft, voor op uw spaarboekje. U wil die 100 euro later terugkrijgen, met interest erbovenop. Maar u wil níét het risico lopen dat u uw geld niet terugkrijgt wanneer u het wil – of dat nu morgen is, over een week of over een jaar: ík weet niet op voorhand wanneer u uw geld zal opvragen. Eigenlijk hebben wij maar één risicovrije mogelijkheid: uw 100 euro bij de Europese Centrale Bank plaatsen. Na één jaar geef ik u 15 cent intrest voor uw 100 euro. Wat krijg ik van de ECB? Níéts. Ik moet ze zelfs 30 cent betálen, want voor mij is de rente negatief. Een tekort: dat vindt mijn aandeelhouder niet prettig.

»Ik ga kijken waar ik uw 100 euro kan beleggen. (Wrijft zich in de handen) Belgisch staatspapier? Met een looptermijn van een jaar, pakweg? Dat houdt risico’s in, want jij kunt na zes maanden je 100 euro terugvragen. Maar – belangrijker: ook dáár is het rendement negatief.»

HUMO Ik krijg haast medelijden.

Thijs «Mensen staan er niet bij stil dat wij verlies maken op die spaarboekjes. Men weet ook niet dat wij taksen moeten betalen op die spaarcenten – los van de winst. Wij verliezen 60 cent op elke 100 euro die we binnenkrijgen, en dan moeten we ú nog 15 cent intrest geven. We móéten als bank – en eigenlijk is dat een goeie zaak – meer risico nemen. Krediet verstrekken, bijvoorbeeld: een andere kerntaak van banken. Maar ook daar zijn de marges een pak lager dan een paar jaar geleden. Het wordt pijnlijk. Het is geen vrolijke periode voor banken die alleen deposito’s en kleine kredieten doen.»

HUMO Vandaar mijn vraag: uw commerciële slagkracht lijdt onder de lage rentes.

Thijs «Daarom zeg ik dat een bank moet diversifiëren. Dat is de kern van wat wij vandaag zijn. Als een klant naar ons komt, kunnen wij als bank-verzekeraar een hele waaier van producten bieden. Spaarboekjes. Termijnrekeningen. Kasbons. Beleggingsfondsen – hoger rendement. Maar ook: beleggingsverzekeringen. Wie een dynamischer profiel heeft, kunnen we zelfs producten uit de marktzalen aanbieden. Dat is ons grote voordeel, omdat we een grote bank-verzekeringsgroep zijn. Maar de klant kiest.»

HUMO Volgens econoom Geert Noels kunnen die lage rentes op den duur ontwrichtend werken: klanten smeken om hogere rendementen, waardoor banken vanzelf weer richting risicovolle beleggingen neigen. Als CDO’s, obligatieleningen met als onderpand risicovolle hypotheekobligaties, weer in de etalage worden gezet, zouden ze als warme broodjes over de toonbank vliegen.

Thijs «Ik laat die uitspraak voor Geerts rekening, maar op dat vlak zijn we allemaal hetzelfde. We willen allemaal íéts sneller lopen, íéts hoger springen, íéts meer verdienen en in een íéts grotere auto rijden. Dat zit in onze genen. Alleen: wij hebben onze les geleerd uit de crisis.»

HUMO In 2009 hebt u die CDO’s smeerlapperij genoemd.

Thijs «Dat woord heb ik niet gebruikt, maar ik ben geen fan. We hebben in 2009 onze problemen bekeken en aangepakt, en daar zaten ook CDO’s tussen. Er is nu een solide basis: we zijn niet van plan dezelfde fouten nog ’ns te maken.»

HUMO Is dat een morele keuze of een bedrijfskundige?

Thijs «We hebben een heel duidelijke strategie afgesproken met onze aandeelhouders: wij kiezen voor duurzame groei.»

HUMO Maar garandeert u dat toxische producten zoals CDO’s niet meer verkocht zullen worden zolang u het hier voor het zeggen hebt? Banken zouden kunnen redeneren: ‘Als het opnieuw misloopt, komt de overheid ons wel weer redden.’

Thijs «Ik weet niet wat uw definitie van ‘toxisch’ is, maar wij hebben één bestaansreden: het vertrouwen van onze klanten. Dat zullen we niet meer beschamen. Wij bieden geen 4 procent op spaarboekjes. Dat is boerenbedrog. Hoogrentende producten zijn leuk, maar hebben gegarandeerd een hoger risico.»

Overbodige banken

HUMO Ik las in een ernstige zakenkrant dat de overheid en de banken met de lage rentes ‘samenspannen’ tegen de klant, om het geld weer richting economie te jagen. Bent u een samenzweerder, mijnheer Thijs?

Thijs «Ik zou niet weten hóé. Laten we wel wezen: ik bepaal de rentes niet, dat doet de ECB.»

HUMO In 1970 kondigden de Ierse banken een nationale staking aan, wat aanleiding gaf tot nervositeit: men vreesde dat de economie zou instorten. De staking sleepte zes maanden aan, en nadien bleek de economie gegróéid. Er was een parallel geldcircuit ontstaan: mensen verstrekten elkaar geld, en schreven schuldbekentenissen op de achterkant van bierkaartjes. Het werkte perfect, en louter op basis van vertrouwen. Eigenlijk bent u overbodig.

Thijs (lacht) «80 procent van de Europese economie wordt gefinancierd door banken. Nee: de banken hebben een duidelijke rol te spelen. Het behoort tot de missie van élke bank om – binnen redelijke risicogrenzen – mee de economie te ondersteunen. Er bestaat een hardnekkige mythe dat de banken weigeren bedrijven krediet te verlenen. Wel, die mythe gaat niet op voor ons: wij zijn zelfs op de piek van de crisis krediet blijven verstrekken. De appetijt was klein: dát was het probleem. Door de lage groei, de eurocrisis en bepaalde politieke discussies was het ondernemersvertrouwen weg. Voor het eerst sinds lang zien we dat weer stijgen. U ziet dat zelf óók: er rijden weer meer vrachtwagens op de snelwegen.»

undefined

'Als ik het voor het geld zou doen, zou ik naar Londen trekken. Nee, ik heb blauw bloed in mijn aderen – KBC-blauw'

HUMO VTM-journalist Paul D’Hoore heeft vorig jaar een simulatie gemaakt: hoe had men in 2015 het best 10.000 euro spaargeld belegd? Hij zette 1.058 euro op een spaarboekje, na één jaar was dat 1.060 euro geworden. Maar de 4.783 euro die hij in aandelen had belegd, waren na een jaar 6.134 euro waard.

Thijs «Als hij alleen KBC-aandelen had gekocht, was zijn winst nog veel groter geweest.»

HUMO Over uw aandeelhouders gesproken: ze zullen, na die magere jaren, eindelijk weer dividenden willen opstrijken. De klant, de overheid en uw aandeelhouders: iedereen is uit op uw geld. U bent echt niet te benijden.

Thijs «Ik zie bijna tranen opwellen in uw ogen, maar dat hoeft niet (lacht). Onze aandeelhouders, klanten én medewerkers zijn loyaal gebleven, we zijn goed gekapitaliseerd, rendabel én liquide. Nu moeten we terug naar normal business. Dat betekent dat we niet alleen de klanten zullen soigneren, maar ook een dividend zullen uitkeren aan onze aandeelhouders. Dat zal waarschijnlijk het normale uitkeringspercentage van 50 procent of meer kennen.»

Gorilla van 300 kilo

HUMO U klaagde daarnet dat u in 2009 als een ‘hebzuchtige’ bankier werd afgeschilderd.

Thijs «Het beeld van de greedy banker klopt niet.»

HUMO Joris Luyendijk beweert dat het topbankiers niet om het geld te doen is: het zijn ultracompetitieve baasjes die willen wínnen. Hun loonbrief of bonus beschouwen ze slechts als een scorebord: je zou ze evengoed in kokosnoten kunnen uitbetalen.

Thijs «Wat zijn dé bankiers? Luyendijk had het vooral over investment bankers. Ik heb zijn boek gelezen, en hij heeft zijn informatie in Londen gehaald, in een welbepaalde periode. Maar laten we een kat een kat noemen: het ging er waarschijnlijk ook wel zo aan toe. Ik sluit zelfs niet uit dat het vandaag op sommige plekken nóg zo is.

»Ik kan niet oordelen over wat er in Londen gebeurt: ik leid een instelling met een maatschappelijke zetel in Brussel. (Bladert door een bundel geprinte slides) Onze strategie kun je samenvatten in vijf woorden. Wij zijn een ‘bank-verzekeraar’ die op een ‘duurzame’ manier zaken doet, waar de ‘klant’ centraal staat en die zich bewust is van zijn ‘maatschappelijke’ rol. Zo willen wij de ‘referentie’ worden. Dat is de essentie.»

HUMO Mag ik tussendoor een mopje uit Joris Luyendijks boek lichten? Het deed de ronde onder topbankiers, en beschrijft treffend de amorele mentaliteit die gold: ‘Waar gaat een gorilla van 300 kilogram zitten?’

Thijs (frons)

HUMO Waar hij wil.

Thijs (lacht) «Dat is ónze mentaliteit en politiek niet. Ik kan u garanderen dat zulk gedrag binnen KBC niet meer getolereerd wordt. (Wuift met mapje) Hier staat niks in over kortetermijndenken of winstmaximalisatie. En we hebben dat niet voor u bedacht, het is onze overtuiging.»

HUMO Ik geloof dat uw loon 1 miljoen euro per jaar bedraagt: een schappelijke hoeveelheid kokosnoten?

Thijs «Ik weet niet wat u als loon definieert. In het jaarverslag staat, euh, geloof ik, 1,4 miljoen – alles erop en eraan. Mijn vast loon zit inderdaad rond het miljoen.»

HUMO Mijn empathie kent werkelijk geen grenzen vandaag: dat is een pak minder dan uw buitenlandse collega’s.

Thijs (lacht luid) «Ik zal op den duur nog compassie met mijzelf krijgen. En ook met ú. Als ik het geen eerlijke verloning zou vinden, zou ik hier niet zitten. En wie ben ik om in een tijdschrift te jubelen of te klagen? Als ik het echt voor het geld zou doen, zou ik ook naar Londen moeten trekken. Nee, ik zeg altijd: ik heb blauw bloed in mijn aderen – KBC-blauw. Ik werk hier 26 jaar: het is een goed bedrijf. De problemen die we hadden, hebben we opgelost. Ik kan u garanderen: dat geeft een grotere kick dan een loonbriefje. Ik zou niet eens weten wat er op mijn loonbriefje staat – nooit geweten.»

HUMO Deutsche Bank-CEO John Cryan zei het in de Financial Times ook al: ‘Ik zou het voor veel minder geld ook doen.’ Hij werd meteen ‘statesmanlike’ genoemd, ook omdat hij in één moeite door de bonuscultuur aanklaagde. Die is nochtans alomtegenwoordig in uw sector.

Thijs «KBC betaalt een deel van de salarissen uit als bonussen, maar die zijn niet in verhouding tot de bedragen die je soms in de kranten leest. 7 miljoen? (Blaast) Ik denk dat, euh – ik moet rekenen, want ik weet het écht niet – mijn variabel loon 30 procent bedraagt. Ja: 400.000 euro, boven op dat miljoen vast loon. Mijn bonus is afhankelijk van minstens 25 parameters. Risicoprofiel. Winstgevendheid. Klantentevredenheid. Audit aanbevelingen. De betaling wordt ook gespreid over vijf jaar: dat moet speculatief gedrag temperen.»

HUMO Harvard Business Review, ook wel HBR, heeft u vorig jaar uitgeroepen tot de 23ste beste CEO van de wereld. Dat streelt vast het ego?

Thijs (lacht) «Bof, ik lig daar niet wakker van. Ik heb het vernomen via een telefoontje uit – for heaven’s sake – Singapore: gefeliciteerd. HBR? Ik dacht dat het om Het Belang van Limburg ging – HBL. De Standaard heeft me de voorbije drie jaar elke keer in de top 2 van hun CEO-rapport gezet. Ik vind dat geweldig... Voor KBC.»

undefined

'Dat we de overheid dankbaar zijn, is nog zacht uitgedrukt. We hadden 7 miljard nodig: dat betekent dat er inschattingsfouten zijn gemaakt'

HUMO Dat is het politiek correcte antwoord.

Thijs «Natuurlijk streelt het mijn ijdelheid. Maar ik ben een fietser: ik vergelijk dit met de koers. De ploeg doet de hele wedstrijd haar best, en op het einde mag ik de sprint proberen te winnen.»

HUMO U bent gemáákt om top-CEO te zijn, als je de lijst van HBR nader bekijkt: het betreft in hoofdzaak mannen, vijftigers, die carrière hebben gemaakt binnen het bedrijf dat ze nu leiden. Dat bedrijf is actief in een traditionele economische sector. Viermaal: check.

Thijs «U ziet: ik heb er zelf geen énkele verdienste aan (lacht). Wij winnen overal prijzen met onze mobile banking-app. Daar ben ik trots op. Weet u waarom? Omdat ik er niets mee te maken heb. Toen ik in 2009 de leiding kreeg over België, heb ik een ploeg van tien mensen het budget van één marketingcampagne gegeven: ‘Doe uw zin en kom na zes maanden terug met een mobiele app.’ Mijn enige bijdrage is dat ik de hiërarchie heb weggehouden. Ik creëer een omgeving waarin mensen hun ding kunnen doen. Dat die app prijzen wint, vind ik geweldig, en die 23ste plaats is een prijs voor KBC. Al heb ik de impact wel onderschat: veel van onze mensen – onder wie ikzelf – zijn weer trots op onze werkgever. Dat soort lijstjes helpt daarbij.»

Nice try, kid

HUMO U bent wiskundige van opleiding, maar ik lees dat u ook een ingenieursstudie hebt overwogen, en – erger nog – journalistiek.

Thijs «Ik had veel opties: ik had niet bepaald – zoals ze dan zeggen – slechte punten. Hebt u het PMS (nu CLB, red.) nog gekend? Ik heb daar tests afgelegd na de humaniora, en de meneer van het PMS zei nadien – ik zal het nooit vergeten: ‘Gij gaat burgerlijk doen.’ De ingenieurswetenschap fascineert mij – bruggen en motoren bouwen – maar ik heb toch nee gezegd: het is een beetje puberaal, maar ik wilde geen toelatingsexamen doen en studeren in de zomer. En ja, uw vak vind ik ook geweldig.»

HUMO Journalisten zijn mogelijk nog minder populair dan bankiers.

Thijs «Politici en pastoors nóg minder. Maar ik heb dus voor wiskunde gekozen. Omdat ik er goed in was. Nadien heb ik nog actuariaat gestudeerd, in feite een opleiding financieel ingenieur.»

HUMO Droomde u ervan om bankier te worden?

Thijs «Ik droomde van van alles, maar vooral van het studentenleven. Banken en verzekeringen: dat was geen jongensdroom, nee, maar ik vond kanstheorie en statistiek wel geestig. Ik heb niet voor het beroep gekozen, maar voor het vak.»

HUMO U bent al sinds de jaren 90 actief in de sector: een ander tijdperk in bankierstermen.

Thijs «Dat is zacht uitgedrukt. Vandaag kun je met (tikt op de smartphone die op tafel ligt) dit – het past in je broekzak – dingen doen waarvoor je vroeger naar een bankkantoor moest. Maar niet vóór acht uur, niet ná vier uur en ook niet tussen twaalf en één.»

HUMO Geert Noels schrijft dat de banken nu staan waar de kranten en tijdschriften tien jaar geleden stonden: aan de vooravond van een omwenteling die lelijk zal huishouden.

Thijs «In 2009 konden we onze problemen nog gemakkelijk omschrijven, containen en oplossen. De toekomst: dat is een ander paar mouwen. We zullen zien. Toen ik begon, hing er aan elke telefoon nog een draad. Mijn kinderen hebben zelfs geen draad meer nodig om hun telefoons op te laden. Ze bellen niet, ze whatsappen.»

HUMO U bent een traditionele bank-verzekeraar met een groot kantorennetwerk en veel personeel. Intussen doen sommige concurrenten het met nul kantoren. De baas van de succesvolle internetwinkel Coolblue formuleerde volgende goede raad: ‘Banken hebben geen netwerk van honderden kantoren nodig, maar één goeie app.’

Thijs «Dat is de uitdaging: wij maken niks tastbaars. Onze diensten kunnen heel gemakkelijk gedigitaliseerd worden. Maar dat is de vraag niet. De vraag is: hoe ver wil de klant gaan?»

undefined

undefined

'De toekomst zál er anders uitzien: achteroverleunen en hopen dat het vanzelf zal overwaaien, is geen optie'

HUMO KBC is een sterk lokaal verankerde bank, het merk straalt ondanks 2009 vertrouwen en degelijkheid uit, zoals pakweg Colruyt dat doet. Maar daar koop je niets mee in de harde, digitale wereld.

Thijs «De transitie is volop aan de gang. Wij hebben er 150 miljoen in geïnvesteerd, en de komende jaren doen we er nog ’ns een half miljard bij. Ik word ongemakkelijk als ik collega’s hoor zeggen: ‘Wij gaan dat niet doen.’ Ik heb het in 2014 – lang voor ik wist dat ik door Humo geïnterviewd zou worden – al aangekondigd: wij zullen ons aanpassen aan het gedrag van de klant en, waar mogelijk, proberen te anticiperen. We hebben kantoren, een website, apps en regionale adviescentra: wij bieden alle kanalen aan, maar de klant kiest van welke hij gebruikmaakt. U kunt in een kantoor onderhandelen over een krediet, daar thuis over spreken met uw partner en daarna alles finaliseren via de website. Omgekeerd kan ook.»

HUMO De klant komt gemiddeld één à twee keer per jaar in een kantoor. KBC heeft veel kantoren. Elke euro die in bakstenen wordt gestoken, wordt niet in de klant geïnvesteerd: zo luidt de redenering bij onlinebanken.

Thijs «Dat is voor hun rekening. Wij zijn een grote bank – de marktleider – en we investeren in de toekomst, maar kiezen er expliciet voor om niets uit te sluiten. Op korte termijn geloof ik niet in een of-ofverhaal, bij ons is het én-én. Onze kantoren werken bijvoorbeeld samen met onze regionale adviescentra, en de klanten zijn tevreden over die wisselwerking. Dáár gaan we naartoe.»

HUMO Nee, daar zíjn we al. U kiest voor vis noch vlees. We gaan toch naar een 100 procent digitale wereld?

Thijs «U kunt de toekomst niet voorspellen. Zou u als CEO van een bank-verzekeraar alle kantoren sluiten? Een aantal instellingen die radicaal voor digitaal gekozen hebben, zijn daar al van teruggekomen.»

HUMO Er is me verteld dat Hello Bank, een internetinitiatief van BNP, geen doorslaand succes is.

Thijs «Als dit een computergame was, zou u nu horen: ‘Nice try, kid. Please try again’ (lacht).

»U doet uw transacties wellicht nu al via uw machientje, maar als u morgen voor uw bedrijf een krediet wil, of een successie wil regelen, gaat u naar een kantoor. Er zullen mensen zijn die zelfs dát digitaal willen afhandelen: we zullen dat aanbieden, maar het zal de klant zijn die bepaalt wat doorbreekt en wat niet.»

HUMO Ik citeer nog ’ns de financiële pers: ‘De bankenindustrie is zoals de staalindustrie in de jaren 90.’ Men verwacht een sociaal bloedbad. BNP Paribas heeft vorige week duizenden afvloeiingen aangekondigd.

Thijs «Bij ons zijn ook mensen vertrokken. Wij waren ooit met 55.000, en nu met 38.000. Dat heeft voor een deel te maken met desinvesteringen, maar ook met onze strategie voor de toekomst. Maar we doen niets abrupt: wij hebben nooit moeten aankondigen dat we duizenden mensen zouden ontslaan.»

HUMO U zei al dat uw personeel flinke inspanningen heeft gedaan. De vakbonden vinden dat ook en willen garanties, na die jarenlange inspanningen. Kunt u die geven?

Thijs «Ik zal rond de vergadertafel met de vakbond onderhandelen, niet in Humo.»

HUMO Apple en Google hebben in verschillende landen banklicenties aangevraagd en gekregen. Ze hebben bergen expertise en zitten op een grote zak geld: bent u bang?

Thijs «Angst is geen goede raadgever. We bekijken álle nieuwe spelers op de markt, of het nu om Apple, Google of Orange gaat. Vergis u niet: we geven ons rekenschap van de veranderende wereld en alles wat rondom ons gebeurt. Van wat klanten willen. Wij zijn bijvoorbeeld de enige bank in België die crowdfunding organiseert op een zelf ontwikkeld platform.»

HUMO Nee, hoor: Keytrade doet dat ook. Ze waren zelfs eerst.

Thijs «Er is één ander platform naast dat van ons, MicroInvest, maar dat is niet de eigendom van een bank.»

HUMO Ik vind het altijd gek als banken crowdfunding willen organiseren, want die vorm van financiering is net bedacht om banken buitenspel te zetten. Het brengt investeerders en ondernemers bijeen zonder intermediëring.

Thijs «Je gaf daarnet dat voorbeeld van Ierland: mensen die elkaar geld lenen, zonder tussenkomst van een bank. Dat is levensgevaarlijk. Vertrouwen duurt maar tot het beschaamd wordt. Crowdfunding is een laagdrempelige manier van geldverstrekking: je stopt geld in een start-up of een non-profitproject, zonder gegarandeerde return. Je draagt dezelfde risico’s als een aandeelhouder. Maar mensen kennen dat risico niet altijd. Als de behoefte bestaat, zijn wij bereid om daar mee in te stappen. Ook al vreet het je bestaande business op: je kunt de evolutie niet tegenhouden. Wij investeren ook in nieuwe betaaltechnologieën. In steden als Leuven en Hasselt kun je nu al contactloos betalen, gewoon door je smartphone tegen de toonbank te houden. Je kunt er ook klantenkaarten aan koppelen – handig, want ik laat die altijd in de auto liggen.»

HUMO U anticipeert zo op Apple Pay, de contactloze betaaldienst die mogelijk ook ooit uitgerold wordt in ons land. Is het verstandig om de handschoen op te nemen tegen zo’n gigant? Apple is niet bepaald Janneke en Mieke.

Thijs «We zullen zien. Maar Apple en Samsung zullen altijd in de periferie blijven, en focussen op de betaalstromen. Andere bankactiviteiten zijn te complex en te sterk gereglementeerd. Wij zullen het totaalpakket blijven aanbieden, en in die zin gaan we verder dan Apple en Samsung. Maar op vlak van klantenbeleving zijn ze krachtig en dominant: dat is juist. Waarom hebt u een iPhone? Omdat Apple de beléving to the max heeft getild. Daar moeten we lessen uit trekken. Wie dat níét doet, is ten dode opgeschreven. Want dat ga ik niet ontkennen: in de toekomst zal alles er anders uitzien. (Zwaait met een pak slides) Wat hier staat, is écht mijn mening: hope is not a strategy. Achteroverleunen en hopen dat het vanzelf zal overwaaien, is geen optie.»