Koppensneller Herman Brusselmans: 'Hugo Claus'

Ongeveer alles wat Claus aan het papier toevertrouwde, is knudde.

undefined

Hugo Claus is tien jaar geleden gestorven aan een uit de hand gelopen euthanasie, en dat wordt te allen kante herdacht. Sommigen herinneren zich nog precies waar ze waren toen John Kennedy werd doodgeschoten, toen K3 splitte, en toen Lize Spit voor het eerst toegaf dat ze geregeld een bruine streep in haar onderbroek heeft, maar ik herinner mij waar ik was toen Hugo Claus overleed. Ik zat namelijk een boek van Hugo Claus te lezen, en de radio meldde: ‘Hugo Claus is overleden.’

Ik dacht: je kunt het toch niet geloven wat een bizar toeval dit is, net als ik een boek van hem zit te lezen is Hugo kassiewijle. Het was de roman ‘Het verlangen’, overigens de enige goeie roman die Claus ooit geschreven heeft. Want laten we het zonder schroom toegeven, samen met Jeroen Olyslaegers, Christophe Van Gerrewey, Yves Petry, N’Konko Zundi en Mohamed El Bukari is Hugo Claus de meest overschatte schrijver die de Vlaamse Lett’ren ooit gekend hebben.

Ongeveer alles wat Claus aan het papier toevertrouwde, is knudde. Oké, zoals gezegd is de roman ‘Het verlangen’ het lezen halvelings waard, maar de rest van z’n oeuvre kan aan de papiervretende insecten gevoerd worden. Trouwens, en dit even terzijde, die insecten kun je herkennen door de inkt aan hun poten. Claus schreef, zoals we weten, zowel romans als gedichten als toneelstukken als filmscenario’s als reclameteksten voor Belgische kaas. Ik herinner me z’n tekst: ‘Belgische kaas eet je beter van een kaasplank dan uit een vaas.’ Als het maar rijmde, dan was Claus allang tevreden. Nu is de kwestie echter dat jonge mensen nooit meer een boek van Hugo Claus lezen, en daar willen sommige hotemetoten, zoals professoren, recensenten en clausofielen, wat aan doen.

Zo zal er in scholen een folder verspreid worden waarop Claus staat afgebeeld met aan z’n zijde Sylvia Kristel met haar tetten bloot. Omdat vele jonge mensen niet weten wie Sylvia Kristel was, zal ik een korte schets van haar geven: nou, Sylvia Kristel was een Hollandse temeier die, gespeend van enig acteertalent, wereldfaam verwierf met haar vertolking van Emmanuelle, een slet die naar bed ging met iedereen die een kut of een lul had, en tussen de seksscènes door brabbelde ze enige onzin in een taaltje dat een combinatie was van Hollands, Frans, Engels, Peloponnesisch en gebarentaal, waarbij de gebaren er meestal uit bestonden dat ze twee of drie van haar vingers in haar eigen spons stak, en die foef eens goed van jetje gaf.

Maar goed, in de jaren 70 was ze erg bekend, en Hugo Claus, altijd al een opportunist van de eerste rang geweest, redeneerde: als ik de verloofde van die Kristel kan worden, zal dat de verkoop van m’n boeken misschien geen kwaad doen, en sterker nog, zal ik op de cover van alle blaadjes staan. Zulks geschiedde. Claus stond dan op de cover van pakweg Paris-Match, met een bontmantel aan en een zonnebril op z’n kanis, en Sylvia Kristel stond naast hem met een decolleté tot aan haar kuiten en een minirok die ternauwernood haar schouderbladen bedekte. En ja hoor, de boekenverkoop van Claus was de week nadien niet bij te houden, tot Sylvia Kristel het beu was om die saaie West-Vlaamse pummel als minnaar te hebben, en hem dumpte als was hij een halve kilo zemelen die de houdbaarheidsdatum allang had overschreden.

De boekenverkoop van Claus daalde derhalve zienderogen, en wat nu gezongen? Welnu, dacht Claus, ik schreef maar ’ns een roman zo dik als een rotsblok, zo leesbaar als een Chinese handleiding voor waterafzuigsystemen, en met zoveel dubbele bodems dat zelfs de critici van De Standaard en De Morgen er een zenuwinzinking van krijgen. Dat werd ‘Het verdriet van België’, dat sinds 1983 ieder jaar wordt uitgeroepen tot de onbegrijpelijkste roman aller tijden.

Het werd natuurlijk een bestseller, want als de politiek en anderszins correcte Vlaamse lezer een over het paard getilde flutroman kan aanschaffen, zal hij geen moment wachten. Hoe dan ook, de jonge lezers van heden ten dage hebben daar allemaal geen boodschap meer aan, en daarom komt er nu een heuse game op de markt, gebaseerd op de roman ‘De verwondering’ van Claus. In deze game wordt de Tweede Wereldoorlog nagespeeld, gezien vanuit de neolithische collaboratieve zwartzakkerij. De kans dat via deze game Claus weer populair wordt, is nul komma zero komma rien du tout komma den hond zijn botten.