Kylian Mbappé en Marcus Rashford zijn ook buiten het veld invloedrijk: ‘Hij is een inspiratie voor alle kinderen’

Voetbal biedt ontsnappingsmogelijkheden voor jongens die in moeilijke omstandigheden opgroeien. Marcus Rashford van Engeland gebruikt zijn status en geld als weldoener voor kansarme gezinnen. De Franse ster Kylian Mbappé komt uit een van de beruchtste banlieus van Parijs en wil een lichtend voorbeeld zijn.

Kylian Mbappé (22) is de grote ster van de nationale ploeg van Frankrijk. Zijn roots liggen in Bondy, een van de beruchte banlieues rondom Parijs. ‘Als je iets wilt, dan kan dat. Als je maar bereid bent te vechten.’

De conciërge van AS Bondy, een voetbalclub ten noorden van ­Parijs, schudt afkeurend zijn hoofd. ‘Ga er niet heen’, waarschuwt hij. ‘En als je gaat: geen foto’s maken! Ze vermoorden je!’

Welkom in Bondy, een voorstad van ­Parijs, ook wel banlieue genoemd. Een stad met hangjongeren op elke hoek van de straat. Een stad ook met een hoge werkloosheid, even hoog en verontrustend als het criminaliteitscijfer. Politie is er niet te zien. Ook de vuilniswagen lijkt er maar mondjesmaat te komen getuige de enorme berg afval op straat. Bondy heeft deze zonovergoten vrijdagmiddag veel weg van een vrijstaat, waar de wetten van de straat gelden.

In de stad van ruim vijftigduizend inwoners, liggen de roots van Kylian Mbappé (22), de grote ster van het Franse nationale team. In 2018 werd hij als tiener wereldkampioen met Les Bleus. Paris Saint-Germain, zijn huidige club, betaalde een jaar eerder 180 miljoen euro voor hem aan AS Monaco. Wie is Kylian Mbappé? Waar groeide hij op? En wat betekent hij voor Bondy?

Met die vragen trokken wij naar het noorden van Parijs. Een blik op zijn ouderlijk huis wordt dringend afgeraden door de conciërge van AS Bondy, een omnisportvereniging voor voetbal, atletiek, tennis, basketbal en diverse andere sporten. ‘Iedereen die ze niet kennen, zien ze daar als vijand’, benadrukt hij. Zijn priemende vinger verraadt dat het menens is.

Totale chaos

Een bezoek aan Bondy is geen sinecure, zo blijkt. Het verkeer is een totale chaos. Overal file, overal wordt geclaxonneerd en voor elk stoplicht posten bedelaars, smekend om muntgeld. In deze stad werd op 20 december 1998, zes maanden na de WK-­triomf van Frankrijk in eigen land, Kylian Mbappé geboren. Vader Wilfried Mbappé, tegenwoordig zijn zaakwaarnemer, is ­afkomstig uit Kameroen, moeder Fayza ­Lamari komt uit Algerije. Zij was vroeger professioneel handbalster.

In een relatief rustige buitenwijk van Bondy ligt de Olympe de Gouges, de voormalige ­basisschool van Mbappé. Het heeft iets weg van een vrije school, met aandacht voor kunst, theater en andere creatieve vaardigheden. Mbappé genoot er lessen van zijn zesde tot zijn elfde. Navraag leert dat er ­momenteel geen docenten meer werkzaam zijn die nog onderwijs hebben gegeven aan Mbappé. In Franse media repten diverse oud-docenten eerder over een actief, energiek kind, dat vol levenslust was. Mbappé had duidelijk schik in het leren lezen van noten. Later studeerde hij blokfluit. Zangjuf Céline Bognini herinnert zich een optreden in het park van het gemeentehuis, waar Mbappé en zijn klasgenoten een uiteenlopend repertoire ten gehore brachten. Zijn favoriet? Ja, dat was toch wel ‘Couleur Café’ van de Franse artiest Serge Gainsbourg.

‘Het leven is hier wat harder’

Maar een serieuze leerling? Nee, dat was Mbappé niet, lachen zijn generatiegenoten Jason Chemin (21) en Bilal Bahmadouchi (21), terwijl ze net hun work-out hebben gedaan bij AS Bondy. ‘Kylian zette alles op het voetbal’, weten zij. ‘Hij was vastberaden in zijn doel: profvoetballer worden. Daar deed hij echt alles voor.’

Natuurlijk kennen de twee vrienden de vooroordelen over Bondy, een potpourri van migranten uit Afrika, het Midden-Oosten en de rest van de wereld.

CHEMIN «Het leven is hier misschien wat harder dan elders, maar wij weten niet beter. Of je hier succesvol bent, is een keuze. Als je iets wilt, dan kan dat. Als je maar bereid bent te vechten.»

Niet voor niets luidt de slogan van de stad: Bondy, ville des Possibles! Stad van de mogelijkheden.

BAHMADOUCHI «Het succesverhaal van Mbappé, die in 2013 nog bij AS Bondy voetbalde, vormt een inspiratie voor alle kinderen. Zijn invloed is enorm. Voor de doorbraak van Mbappé had Bondy maar één voetbalclub, nu zijn het er al drie. Elk kind wil hetzelfde: de nieuwe Mbappé worden. Hij laat ons zien dat je succes kunt hebben. Er is geen beter voorbeeld denkbaar.»

‘Voetbal kan een ontsnapping zijn’

Dat vindt ook voetbalvader Seminole Erdogan, die op deze vrijdagmiddag naar de training van zijn kind kijkt. Zowel zijn zoon op het veld van AS Bondy, Yacoub, als de zoon die naast hem staat, Idriss, draagt met trots het witte tenue van Paris Saint-Germain met daarop rugnummer 7: Mbappé.

Erdogan, getrouwd met een Poolse, en al jaren woonachtig in Bondy, spreekt met een twinkeling in zijn ogen als het over Mbappé gaat.

ERDOGAN «Dat zo iemand, een jongen uit ons midden, het zover heeft geschopt als voetballer, is iets waar mijn kinderen zich enorm aan optrekken. Zij zien Mbappé als een held, een idool. Hij laat zien dat voetbal een ontsnapping kan zijn in dit leven. Als je maar hard je best doet. Het werkt inspirerend voor ze.»

Het was ook aardig geweest om de voormalig jeugdtrainer van Mbappé, Antonio Riccardi, op te voeren in dit verhaal. Hij is nog steeds werkzaam bij AS Bondy. Maar Riccardi, half Spaans/Italiaans, is het beu om telkens weer hetzelfde verhaal te moeten vertellen, laat hij weten. Bovendien heeft hij alle media wel zo’n beetje te woord gestaan over Mbappé. ‘Alles deed hij beter, sneller en vaker dan de rest, zei Riccardi in The New York Times. ‘Kylian hield van dribbelen, mannetjes passeren. Ik vertelde hem nooit te stoppen. Waarom zou ik? Hij was het beste kind dat ik ooit heb getraind. En dat zal waarschijnlijk ook zo blijven.’

Houd van je droom

Mbappé, die momenteel zo’n 20 miljoen euro per jaar verdient, verloochent zijn afkomst niet. Hij komt er nog regelmatig. Zijn ouderlijk huis, een portiekflat aan de Allée des Lilas, ligt op een steenworp afstand van AS Bondy. ‘Soms doet hij nog projecten op de club’, weet Erdogan. ‘Hij is een heel rustige, timide jongen.’ Recent was hij er nog voor de opening van zijn trapveld, een overdekt speelveld waar gretig gebruik van wordt gemaakt.

Een voetbalvader die het gesprek met Erdogan aanhoort, wijst op een iconische graffiti van Mbappé, op loopafstand van AS Bondy. Op de afbeelding, getekend op een reusachtig flatgebouw, laat een jonge Mbappé, gekleed in de groen-witte clubkleuren van AS Bondy, zijn hoofd rusten op een voetbal. ‘Aime ton rêve, et il t’aimera en retour’, staat er geschreven. Oftewel: houd van je droom, en hij zal ook van jou houden.

Marcus Rashford, weldoener van kansarme gezinnen

Er waren dagen bij dat Halima ­Bebi, een alleenstaande moeder uit Birmingham, niet wist of ze ’s avonds wel te eten had. Hoe kon zij, iemand die haar baan moest opzeggen om voor twee jonge kinderen te zorgen, rondkomen? ‘Het was pijnlijk’, laat ze telefonisch weten. ‘Ik wilde met alle liefde betalen voor mijn eten, maar ik kon het me simpelweg niet veroorloven.’

De redding kwam vorige zomer. Via via hoorde ze dat Marcus Rashford, sterspeler van Manchester United en Engeland, zich inzette voor FareShare, de ­Engelse equivalent van de Voedselbank. ‘Ik had er wel­eens van gehoord’, zegt ­Bebi. ‘De hulp die ik van hen kreeg, was waanzinnig. Dankzij hen kan ik mijn kinderen groente, kip en af en toe eens chocolade te eten geven.’

Het verhaal van Bebi staat niet op zich in Engeland. Bijna een op de drie kinderen groeit er op in armoede. ‘Het is een blinde vlek in het Verenigd Koninkrijk”, meent Miranda Kaunang, hoofd ontwikkeling van FareShare. ‘Onze regering keek voortdurend de andere kant op. Door de inzet van Marcus is er nu eindelijk aandacht voor.’

In actie tegen een regeringsbesluit

Rashford (23) groeide op in Wythen­shawe, een arme wijk in het zuiden van Manchester. Zijn moeder Melanie, een alleenstaande vrouw, droeg de zorg over vijf kinderen en moest rondkomen van een minimumloon. Die achtergrond inspireerde hem om in de zomer van 2020, toen de wereld tot stilstand kwam vanwege het coronavirus, een campagne te starten voor arme schoolkinderen. Aanleiding was een besluit van de Britse regering, die aanvankelijk weigerde om 1,7 miljoen kinderen te helpen in de zomervakantie, een periode waarin ze geen gezonde maaltijden kregen. Door de actie van Rashford draaide de overheid bij. Tevens begon Rashford een boekenclub, zodat kinderen thuis kunnen lezen, iets waartoe hij zelf nooit de mogelijkheid had. De Marcus Rashford Book Club wil op korte termijn 50.000 boeken beschikbaar stellen voor kinderen in de basisschoolleeftijd.

‘Als we willen dat de wereld verandert, moeten wij, de oudere generatie, met de jongsten beginnen, want de normen en waarden die wij hun bijbrengen, dragen zij de rest van hun leven met zich mee’, zei Rashford onlangs in een interview. ‘Daarom stop ik er zo veel tijd in. Duurzame verandering moet van hen komen.’

Als jongste Brit ooit geridderd

De bemoeienis van Rashford heeft een positieve uitwerking gehad, becijfert Kaunang. Voor Covid-19 werd er ongeveer 130 ton eten per week verspreid, nu ligt het weektotaal op 346 ton.

KAUNANG «Wat Marcus heeft gedaan, is zo moedig. Door zijn eigen verhaal te vertellen, opende hij onze ogen. We wisten dat dit probleem er was, maar niemand sprak erover. Nu kwam er eindelijk een nationale discussie op gang. Marcus kreeg het hele land mee.’

De Britse regering trok vorig jaar nog eens 400 miljoen pond (zo’n 440 miljoen euro) uit om kinderen uit arme gezinnen te ondersteunen. Rashford werd, als jongste Brit ooit, geridderd.

In oktober bezocht Rashford samen met zijn moeder een distributiecentrum van FareShare.

KAUNANG «Hij was erg geïnteresseerd in wat wij doen en wie er bij ons werk gebaat zijn. Ook heeft hij een handje geholpen.»»

Allerlei initiatieven zijn intussen ontplooid. Zo ook door Lucy Dennis, die de stichting Help To Make Tummies Full (help om buikjes te vullen) opzette nabij Birmingham. Ze trekt wekelijks langs scholen en woningen om kinderen een gezonde maaltijd te geven. Ze heeft al ruim vierduizend kinderen geholpen.

DENNIS «Marcus is absoluut een inspiratie voor mij. Een voetballer met zo’n status, zo’n platform, kan zoveel betekenen tegenwoordig. Hij heeft het leven van duizenden kinderen veranderd.»

Dat laatste ontroert Dave Horrocks, voorzitter van Fletcher Moss Rangers, de jeugdclub van Rashford:

HORROCKS «Ik ben zo ongelooflijk trots op die jongen. Maar ik zal nog trotser zijn als we erin slagen dit probleem, waar nog zo veel meer kinderen mee worstelen op onze club, uit de wereld te helpen. Daarvoor is nog veel werk te doen.»

Bebi telt intussen haar zegeningen. Doordat ze gratis maaltijden van Fare­Share kreeg, was ze dit jaar eindelijk in staat om een verjaardagscadeau voor haar zoontje te kopen. Die rijdt nu rond op een mooie fiets.

(Trouw)