Lana Del Rey: 'Ik ben echt een wandelend cliché: ik doe aan yoga, volg spinning en ga mediteren'

Met haar zesde plaat ‘Norman Fucking Rockwell’ geeft Lana Del Rey alle criticasters het nakijken: catchy melodieën, diepgaande teksten en een dijk van een productie. ‘Vooruitgang is een proces van stappen voorwaarts en achterwaarts. Maar je moet wel wíllen groeien.’

Norman Fucking Rockwell’ was al af toen Lana Del Rey (34) begin augustus het nummer ‘Looking for America’ de wereld instuurde, als reactie op de schietpartijen in Ohio en Texas. Een spookachtige ballad die zestig jaar oud klinkt, hoewel het nummer in een hypermoderne studio is opgenomen: een song als een Instagramfoto met een retrofilter. Flirten met een nostalgische droomwereld is precies wat haar zoveel succes heeft opgeleverd, maar met een onvervalste protestsong betreedt Del Rey nieuw terrein: ‘Pulled over to watch the children in the park / We used to only worry about them after dark’. Maar ze blijft cool en suggestief: ‘I’m still looking for my own version of America / One without the gun, where the flag can freely fly / No bombs in the sky, only fireworks when you and I collide’.

Het Amerikaanse muziekblad Rolling Stone plaatste haar prompt op gelijke hoogte met Joan Baez en Bob Dylan – een vergelijking die steek houdt, nu de zangeres steeds meer de blik op de buitenwereld richt. Maar voor iemand die in haar nummers vaak terugviel op beelden van een geïdealiseerd Amerikaans verleden, lijkt de titel van haar zesde plaat, ‘Norman Fucking Rockwell’, een amusante keuze: ze vervloekt één van de vermaardste Amerikaanse schilders en chroniqueurs.

Lana Del Rey «De titeltrack gaat over een geniale artiest die ervan overtuigd is dat hij the shit is, en dat vertelt aan iedereen die het maar horen wil. Ik ben meer dan eens bij zulke creatieve types beland: ze weten van geen ophouden. Dan denk ik: jaja. Tegelijk zijn ze wel écht goed. Ik hield zoveel van het nummer dat ik de plaat ernaar wilde vernoemen. En ik hou ook van verwijzingen naar schilders, want wanneer je aan het schrijven bent, schilder je als het ware ideeën into existence.»

Wie tussen de regels kan lezen, begrijpt het meteen: Lana Del Rey wéét dat ze goed is in wat ze doet, en heeft lak aan mensen die het tegendeel beweren.

Del Rey «Wat ze ook mogen denken over mij, ze kénnen mij niet.»

Haar voornaam verwijst naar de iconische actrice Lana Turner, die in 1958 een Oscarnominatie kreeg voor haar hoofdrol in de film ‘Peyton Place’, en ‘Del Rey’ is ook een vintage Ford-model en de gelijknamige kustregio van Los Angeles.

Del Rey «Mijn muziek is filmisch, dus wilden we een naam die de glamour van de sound weergeeft.»

Haar look en sound werden van meet af aan bepaald door de hollywoodiaanse film noir. Wie haar zwoele derde plaat ‘Ultraviolence’ oplegt, waant zich op een nachtelijke autorit door de slingerende canyons van Beverly Hills, net nadat er een moord is gepleegd. Zodra haar vierde en vijfde plaat de top van de hitlijsten bereikten, begon de typecasting. Hoewel ze voor ‘Lust for Life’ (2017) samenwerkte met The Weeknd, A$AP Rocky, Sean Lennon en Stevie Nicks, boorde ze dezelfde thema’s aan: toxische relaties, drugs, rondhangen op het strand, de dood. Die sequels van haar beste hits waren nooit slecht, maar hoe hoog haar ijle stem ook ging, het contact met het publiek viel weg. Dan is ‘Norman Fucking Rockwell’ andere koek. De singles suggereren meer organische en akoestische muziek, met melodieën en spielereien die we niet van haar gewend zijn.

Del Rey «Dat komt wellicht door Jack Antonoff, die de plaat heeft geproducet. Ik was opgewekt tijdens de opnames, omdat hij zo’n grappige kerel is. Op ‘Norman Fucking Rockwell’ overheerst een Laurel Canyon-sound met surf-elementen. Niet even surfy als Dick Dale, maar je hoort wel veel elektrische gitaren. De Red Hot Chili Peppers waren zeker een invloed.

»Ik ben zonder plan aan die plaat begonnen, en ik voelde geen druk om ze grootser of beter te maken dan mijn vorige. Ik had Jack Antonoff ontmoet op het feestje dat aan de Grammy’s voorafgaat. Hij vond dat we samen eens de studio moesten induiken, waarop ik zei dat ik al enkele nieuwe nummers klaar had. Het album is heel organisch gegroeid: Jack kwam negen dagen per maand naar L.A. om samen te zitten. En ‘Norman Fucking Rockwell’ is een mood album geworden. Er staan geen grote knallers op, het is mood music, niet toevallig mijn favoriete genre tijdens lange autoritten.»

Van het tien minuten durende ‘Venice Bitch’ is meer dan de helft geïmproviseerd: het nummer had zó een studio-outtake van Neil Young uit de late seventies kunnen zijn.

Del Rey «Ik zong het voor mijn managers en zei dat ik het nummer als single wilde uitbrengen. Ze dachten dat ik een grapje maakte: ‘Het duurt tíén minuten! Waarom kun je geen popsong van drie minuten schrijven?’ Ik heb ze toch kunnen overtuigen om het uit te brengen, met het argument dat sommige mensen graag tien minuten in hun auto rondrijden met elektrische gitaren op de achtergrond.

»Ik ben opgegroeid in New York, en toen ik pas naar L.A. verhuisd was, vond ik het pure luxe om gewoon te kunnen rondwandelen en me vrij te voelen, en m’n creativiteit als artieste de vrije loop te laten. Dat kun je bijna nergens beter dan in L.A. De stad blijft voor mij iets surreëels hebben: aan de stadsrand heb je stranden, en downtown kun je de studio induiken. Maar ik had wel moeite om er m’n weg te vinden. L.A. is zo groot dat het lang heeft geduurd voor ik mensen tegenkwam bij wie ik aansluiting vond. Maar ondertussen ben ik helemaal die Venice bitch (verwijzing naar het strand Venice Beach, red.) uit de titel. Ik ben echt een wandelend cliché: ik doe aan yoga, volg spinning en ga mediteren. Je kunt letterlijk op elke hoek van elke straat een deep breathwork-les volgen. Wat ik dan ook doe (lacht). En ik hou ervan om urenlang met mijn vriendinnen in koffiehuizen te kletsen. Dat doe ik elke dag: het is mijn vorm van zelfzorg. Ik moet erover waken dat ik me niet isoleer, en dat ik me enkel omring met lieve mensen, want ik ben erg gevoelig.»

Nog interessanter is de afsluiter ‘Hope Is a Dangerous Thing for a Woman like Me to Have – but I Have It’. Het is een mini-epos waarin ze rauwer en vreemder dan ooit tekeergaat, met lyrics als ‘Don’t ask if I’m happy, you know that I’m not’ en ‘I’ve been tearing around in my fucking nightgown, 24/7 Sylvia Plath’ – jawel, de Amerikaanse dichteres die in 1963 een einde aan haar leven heeft gemaakt. Waaruit put ze zelf hoop?

Del Rey «Uit het besef dat het geen ramp is dat onze cultuur wat ontwricht is. Zodra we een verenigende factor vinden, kunnen we weer vooruit. We leven in verwarrende tijden, zowel op politiek, cultureel als persoonlijk vlak. Iedereen wordt op de proef gesteld. Zodra ik gestresseerd raak, herinner ik mezelf eraan dat het leven nu eenmaal stresserend ís. Wanneer ik niet aan het werken of touren ben, hou ik ervan om met mijn vrienden aan de telefoon te hangen — net als in onze middelbareschooltijd (lacht). Weten dat ik op dezelfde golflengte zit als de mensen die het dichtst bij me staan, geeft me nog het meest hoop. Ik word wanhopig wanneer ik me geïsoleerd voel.»

undefined

undefined

'Ik probeer gewoon mooie melodieën uit de lucht te plukken. Daar hou ik al van sinds mijn 16de, en het is cool dat ik dat nog steeds kan doen.'

De beste track op de plaat is de eenvoudigste: ‘Mariners Apartment Complex’. Het is haar meest rechttoe rechtaan nummer sinds ‘Video Games’ en doet denken aan Neil Young ten tijde van ‘Harvest’.

Del Rey «Dat nummer verwijst naar een avondwandeling met de man met wie ik toen aan het daten was. We stopten voor het appartementsgebouw van zijn vriend, hij legde zijn handen op mijn schouders en zei: ‘Volgens mij zijn we samen omdat we zo goed op elkaar lijken: we’re both really messed up.’ Het meest trieste dat ik ooit heb gehoord. Ik antwoordde: ‘Ik voel me nochtans prima.’ Hij was ontzet, en niet veel later schreef ik ‘Mariners Apartment Complex’. Voor het nummer moest ik in de rol kruipen van iemand die de weg toont: ‘I’m the board, the lightning, the thunder / Kind of girl who’s gonna make you wonder / Who you are and who you’ve been’. Ik dacht die song eerst voor mezelf te houden, maar uiteindelijk is het cool om hem te kunnen delen met anderen.»

undefined

Het opmerkelijkste aan ‘Norman Fucking Rockwell’ is dat Lana Del Rey voor het eerst haar imago uitdaagt dat haar het voorbije decennium zowel geholpen als geplaagd heeft. ‘Looking for America’ toont een artieste die een uitgebreide fanbasis heeft, en die nu vastberaden is om zich uit te spreken over wat haar raakt. Dat is meer dan een promostunt of aandachttrekkerij. Toen ze hoorde dat Palestijnen haar optreden in Israël niet mochten bijwonen, weigerde ze op het podium te stappen: ‘Ik wil al mijn fans evenwaardig behandelen.’ Zulke beslissingen zijn gedurfd in een wereld waarin je meer verkoopt als je politiek neutraal blijft. Toen ze in februari 2017 via Twitter opriep om met z’n allen via een heksenspreuk een vloek over Donald Trump uit te roepen, verklaarde ze achteraf in NME: ‘Ik heb het alvast zelf gedaan. Waarom niet? Ik geloof, net als Yoko Ono en John Lennon, dat een gedachte erg krachtig kan zijn. Gedachten worden woorden, woorden worden omgezet in daden, en daden leiden tot verandering.’

Del Rey «Er is de laatste jaren ontzettend veel veranderd. Trump is al tweeënhalf jaar aan de macht, de #MeToo-beweging is al bijna twee jaar aan de gang… Net zoals ik elk jaar op 1 januari verwacht te ontwaken als een compleet nieuw persoon, verwacht ik ook met elk nieuwe plaat een nieuwe versie van mezelf te zijn. Maar je kunt daar natuurlijk niet op wachten. Groei gebeurt niet in een rechte lijn, vooruitgang is een proces van stappen voorwaarts en achterwaarts. Maar je moet wel wíllen groeien.»

Op haar 34ste denkt Lana Del Rey duidelijk even vaak na over haar muzikale nalatenschap als over hitwaardig materiaal. In ‘Brooklyn Baby’, een nummer uit 2014, reflecteerde ze al over hoe ze herinnerd zal worden: ‘They judge me like a picture book / By the colours, like they forgot to read’. Ze worstelt al haar hele carrière met de oppervlakkigheid van het publiek, maar daar kan met de nieuwe plaat verandering in komen.

Del Rey «Mijn enige doel is om alles sereen, veilig en leuk te houden — zowel in mijn privéleven als in mijn muziek. Ik streef ernaar meer diepgang in mijn teksten te stoppen, en als de melodieën bij die teksten mooi klinken, dan is dat de kers op de taart.

»Ik ben vooral blij dat ik nog steeds muziek maak waar mensen naar luisteren. Toen m’n debuut ‘Born to Die’ goed bleek te verkopen, kon ik dat in het begin moeilijk geloven, want ik weet dat mijn gevoeligheid soms nogal eclectisch kan zijn. En ik had nooit durven te vermoeden dat ik als dertiger nog zou touren en nieuwe muzikanten zou blijven ontmoeten, ik had nooit verwacht een volledige plaat met iemand als Jack Antonoff te maken. Het opnameproces was als een droom: het ging zo vlot! Verder probeer ik gewoon mooie melodieën uit de lucht te plukken en ze op plaat te krijgen. Daar hou ik al van sinds mijn 16de. En het is cool dat ik dat nog steeds kan doen.»

© The Sunday Times
Vertaling en bewerking: Katrien Depecker
‘Norman Fucking Rockwell’ is uit bij Polydor.