Lernout & Hauspie veroordeeld

In de fraudezaak-Lernout & Hauspie heeft het hof van beroep in Gent gisteren zware straffen uitgesproken voor de vroegere bedrijfsleiders van het in 2000 op de klippen gelopen spraaktechnologiebedrijf: stichters Jo Lernout en Pol Hauspie kregen vijf jaar cel, waarvan drie effectief, net als manager Nico Willaert. Voormalig ceo Gaston Bastiaens zal maar twee van zijn vijf jaar effectief moeten uitzitten.

De grote verrassing na afloop van het proces was echter dat bedrijfsrevisor KPMG en bank Dexia beide vrijuit gingen, waardoor de kans dat de aandeelhouders hun geld ooit zullen terugzien wel erg klein wordt.

Hieronder kunt u een interview met Jo Lernout en Pol Hauspie uit Humo 3199 van 24 december 2001 herlezen.

Humo sprak met Jo Lernout en Pol Hauspie

Jo en Pol. Lernout en Hauspie. Ellenneetsj. Ze maakten van Ieper, begin jaren negentig nog een plek van oorlogskerkhoven en mosterdgas, een household name in de directielokalen van Silicon Valley. Haast dagelijks ontvingen ze politieke en financiële zwaargewichten uit binnen- en buitenland in hun Flanders Language Valley. Hun spraaktechnologie was de trots van Vlaanderen, en zelf waren ze een moderne versie van Breydel en De Coninck. Tot 8 augustus 2000. Die dag - precies 82 jaar na de ineenstorting van het Duitse front aan de Somme - richtten de kanonnen van de Wall Street Journal zich op de Westhoek. Korea, schreef de gezaghebbendste beurskrant ter wereld, was niet de grootste afzetmarkt van L&H, zoals het bedrijf zelf beweerde, maar slechts een luchtbel. Wat volgde, was een ontluisterende déconfiture: het aandeel werd in een paar maanden tijd waardeloos, beleggers verloren miljoenen, Jo en Pol werden onttroond en later opgepakt, en op 24 oktober 2001 verklaarde de rechter Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP) definitief failliet. Inmiddels zijn de lekkerste brokjes voor een schijntje opgekocht door ScanSoft, een Amerikaanse branchegenoot.

'We hebben ons kind verloren, en dat doet pijn'

Sindsdien was het stil rond de voormalige Glimmer Twins. Jo Lernout liet nog een enkele keer van zich horen, maar van Pol Hauspie werd niets meer vernomen - hij leed aan een zware depressie, fluisterde men. Tot nu. 'Iedereen die in ons geloofde, heeft het recht één keer mijn verhaal te horen,' zegt Hauspie. 'Daarna duik ik weer in de anonimiteit.' De boezemvrienden van weleer mogen van de rechter geen contact met elkaar hebben. Wij voerden dus noodgedwongen twee afzonderlijke gesprekken, maar we stelden de heren wel dezelfde vragen. Jo en Pol: nog één keer (een beetje) samen.

De Siamese tweeling

undefined

Jo Lernout «De mensen zagen Pol en mij als een Siamese tweeling, maar er waren heel wat verschillen. Pol is een idealist. Werkgelegenheid creëren stond voor hem bovenaan, persoonlijk gewin helemaal onderaan. Ik vond dat we eerst groot moesten worden met onze technologie; de jobs zouden dan vanzelf wel komen.

» Ik hou me aan het verbod van de rechtbank om nog contact te hebben met Pol, maar het is wel hard. Als we vroeger moeilijkheden hadden, gingen we met de honden wandelen in het West-Vlaamse heuvelland. In de vrije natuur relativeer je meer, je ritme is anders dan achter een bureau, je bekijkt de problemen van een grotere afstand. Wij waren voor elkaar een klankbord. Dat mis ik nu.

» Nadat de problemen in Korea bekend waren geraakt, is Pol ingestort. Opeens zag hij alles wegvallen. Op dit ogenblik weet ik niet of hij erin zal slagen de draad weer op te nemen.

» Zelf ben ik meteen overgegaan tot de orde van de dag. Je kunt kniezen of doorzetten, en ik heb gekozen voor het tweede.»

Pol Hauspie «Jo is ongelovig, ik gelovig; dat zorgde voor een boeiende dialoog. Tijdens onze vele duizenden vlieguren samen hebben wij elkaar echt leren kennen. Wij waren elkaars geweten.»

Humo sprak met Jo Lernout en Pol Hauspie (vervolg)

Pol Hauspie «Er wordt soms beweerd dat L&H gebakken lucht verkocht. Maar hoe komt het dan dat Microsoft, de grootste softwareontwerper ter wereld, onze spraaktechnologie in zijn programma's opnam, en nog zeven procent van de aandelen kocht ook? En dat ook Intel, de grootste chipfabrikant ter wereld, in ons investeerde? Waren die giganten dan zo naïef?»

Jo Lernout «In november '99 kregen wij een dag lang journalisten van The Economist op bezoek. Ze waren ook al bij IBM en Xerox langs geweest, want ze wilden nagaan welke nieuwe technologieën het komende decennium zouden bepalen. Achteraf schreven ze een bijzonder lovend stuk over ons: de spraaktechnologie van LHSP kwam als meest veelbelovende uit de bus. Even later werden we manager van het jaar. Het was de tijd van de eeuwige champagne.

» Tijdens onze gloriejaren waren de politici er graag bij, maar na onze val waren ze plots spoorloos, een enkel briefje of telefoontje niet te na gesproken. Ik vind het niet erg moedig dat ze ons nu niet op z'n minst in het openbaar wat morele steun geven. Er zijn wel een paar uitzonderingen, zoals Stefaan De Clerck, Yves Leterme en (West-Vlaams provinciegouverneur) Paul Breyne. (Lacht) Toevallig allemaal CD&V'ers, ja.

» Ik denk niet meer aan de champagne, aan de diners met buitenlandse ministers, aan de ontmoetingen met Bill Gates. Alleen vandaag is van belang, niet gisteren, en nog minder eergisteren.»

Pol Hauspie « Jean-Luc Dehaene is ons genereus blijven steunen. Tot aan mijn aanhouding is hij voorzitter gebleven van de raad van beheer van Sail Trust, de vzw die onze caritatieve en streekgebonden activiteiten coördineerde. Hij is niet bij het eerste teken van onraad weggerend, hoewel hij het risico liep dat ook zijn eigen imago zou worden beschadigd. Toen de problemen begonnen, zei hij zelfs: 'Ik hoef geen loon meer, ik werk gewoon verder.' Een grote meneer.

» Veel behoeften zijn weggevallen. In de cel mag je een stuk of dertig persoonlijke voorwerpen meenemen, en ik heb geleerd dat je daarmee kan leven. Ik vind mooie auto's fantastisch, maar nu heb ik een kleine wagen. Die rijdt ook, en ik hoef niet bang te zijn voor carjackers. De val heeft me vrijer gemaakt. Een vriend van me, een taoïst, zei me onlangs: 'Je moet wel tot de bodem gegaan zijn om te ontdekken wat jij ontdekt hebt.' Ik bén tot op de bodem gegaan, en ik ben er als een rijker mens uitgekomen.

undefined

Een brug te ver

Jo Lernout « Misschien hadden wij meer moeten beklemtonen dat onze technologie niet onmiddellijk inzetbaar zou zijn. Maar ja, dat is achteraf.

» Over Voice Xpress (een systeem voor spraakherkenning, red.) zegt men dat we te vroeg te veel beloofd hebben. Het systeem was vooral handig voor bijvoorbeeld dokters, omdat die maar een heel beperkte woordenschat gebruiken; voor de gewone consument kwam het inderdaad te vroeg. Maar konden wij het ons permitteren Voice Xpress niét te ontwikkelen? Nee, want dan misten wij de trein.

» Met Sofia waren we wél mooi op tijd. De mensen begonnen gefrustreerd te raken door de overvloed aan informatie op het Internet, en Sofia was een systeem dat je zou helpen heel snel te vinden wat je zoekt. Er leek een wereldmarkt voor ons open te gaan. Maar helaas.»

Pol Hauspie «Sofia had de kroon op ons werk moeten worden. Wij zouden vrijwel een monopolie hebben gehad op de toegang tot het Internet. Maar de Amerikanen zagen het niet zitten dat een Belgisch bedrijf zo machtig zou worden.»

Jo Lernout «We hebben onszelf een achillespees aangenaaid door Dictaphone (een Amerikaanse branchegenoot, gespecialiseerd in dicteersystemen voor de medische sector, red.) te kopen. Vóór die aankoop hadden we geen schulden, erna stonden we voor 430 miljoen dollar in het krijt. De les: al staat je aandeel nog zo hoog, als je jezelf zwaar in de schulden moet steken voor een overname, dan doe je het beter niet.»

Pol Hauspie «Door die overname kregen we er in één klap meer dan 4.000 werknemers bij. En Dictaphone heeft ons bedrogen: ze hebben ons omzetten voorgespiegeld die er nooit gekomen zijn. Duurbetaalde adviseurs checkten dat allemaal voor ons, maar eigenlijk hadden wij achter hun rug om nog eens moeten nagaan hoe realistisch al die mooie praatjes wel waren. Een businessplan uittekenen is niet moeilijk; het omzetten in winst, dát is een titanenwerk.

» Gaston Bastiaens (in 1996 benoemd tot president van LHSP, red.) wilde absoluut uitbreiden in de medische sector, en Dictaphone was op dat vlak dé reus. Door de overname zouden we in één keer een groot stuk van die markt inpalmen. Misschien speelde ook ijdelheid mee: Dictaphone was één van de oudste beursgenoteerde bedrijven van de VS - het is op het eind van de negentiende eeuw opgericht door Graham Bell - en dat zouden een paar jongens uit Ieper eens even overnemen. Het was a bridge too far.»

undefined

Jo Lernout «Inmiddels is Dictaphone weer een apart bedrijf, waarin de banken 65% van de aandelen bezitten. Het haalt nu nog altijd een omzet van 10 miljard Belgische frank. Als Dictaphone uit Chapter 11 komt (de Amerikaanse tegenhanger van het gerechtelijk akkoord, red.) en de banken die 65% te gelde kunnen maken, zijn Dictaphones schulden vereffend.»

Humo sprak met Jo Lernout en Pol Hauspie (Pagina 3)

Jo Lernout « In Korea hebben ze een heel andere bedrijfscultuur dan hier. Ook al heb je er een contract getekend, de tegenpartij kan plots zeggen: 'We stoppen ermee, geef ons geld terug.'

» Nog in oktober 2000 (twee maanden na de eerste berichten over onregelmatigheden bij de Koreaanse dochter van LHSP, red.) zei ik aan de pers: L&H Korea kán niet kapotgaan, we hebben 106 miljoen dollar aan cash, we hebben een sterke technologie en een groot marktaandeel. Ik méénde dat ook. Ik wist niet dat die 106 miljoen dollar in werkelijkheid niet bestond. Ook onze financiële directeur wist dat niet. Toen de eerste verhalen over onregelmatigheden in de Wall Street Journal verschenen, zeiden wij: 'Dat kan niet. Die willen ons gewoon kapot.' Wij belden Gaston Bastiaens, en die zei ook dat het larie en apekool was, en dat hij het zou bewijzen.

» Volgens mij was Bastiaens te wild - in de positieve zin van het woord - voor ons bedrijf. 't Is een eerlijke kerel, maar het is niet omdat je vier jaar lang 16 tot 18 uur per dag werkt, zonder één dag vakantie, dat je ook een goed manager bent. Eind '99 begon ik erop aan te dringen dat we Gaston zouden vervangen, of hem tenminste zouden laten bijstaan door andere senior managers. We hebben dat bij hem aangekaart, maar hij ketste dat af.

» Toen in november 2000 bleek dat die 106 miljoen dollar niet op de rekening van L&H Korea stond (hoewel het bedrag wel geboekt was, red.), hebben de banken begrijpelijkerwijze de kraan dichtgedraaid. Dat was de doodsteek.»

De wilde weldoeners

undefined

Pol Hauspie «In het begin trokken we naar de bakker en de slager om de hoek met de vraag of zij in L&H wilden investeren. Dat kon, omdat onze technologie heel aantrekkelijk is. Praten tegen een computer die begrijpt wat je zegt, dat is iets wonderbaarlijks. Als de computer je woorden dan ook nog eens kan vertalen en uitspreken, heb je bijna een vertaaltelefoon in huis.

» Ik wilde de Westhoek iets teruggeven. Men heeft eens uitgerekend dat elke hightech-baan nog eens drie onrechtstreekse arbeidsplaatsen oplevert. Op een bepaald ogenblik waren er in Ieper zowat 800 mensen direct bezig met spraaktechnologie; samen met die indirecte arbeidsplaatsen hadden wij dus 3.200 mensen aan het werk geholpen. Dat vond ik fantastisch.

» Dankzij ons is Ieper een studentenstad geworden, net als Gent en Leuven. De Ieperlingen bouwden koten - en die raakten verhuurd, en dat zijn ze nog. Het faillissement van L&H heeft Ieper heus niet terug naar de Eerste Wereldoorlog geslingerd. Er is nog altijd veel bedrijvigheid, maar het staat blijkbaar goed om te zeggen dat wij daar een totale puinhoop hebben achtergelaten.

» Ik kan nog altijd met opgeheven hoofd door mijn dorp wandelen. Als de mensen me zien, komen ze spontaan naar me toe en zeggen ze hoe vreselijk ze het vinden wat er is gebeurd: voor mij, voor ons bedrijf en voor de hele streek. Van haat of wraak is geen sprake. Iederéén is ongelukkig.

» De Wall Street Journal heeft alleen maar negatieve dingen geschreven. Het was steeds dezelfde journalist die de hakbijl hanteerde: Jesse Eisinger. Die man valt altijd Europese bedrijven aan: Nokia, Cap Gemini, SAP, France Télécom... De vraag is of dat niet past in een bepaalde strategie. Short sellers kunnen goeie zaken doen als de aandelenkoers van een bedrijf naar beneden duikt, hè. Ook de rol van Dow Jones Inc., de moederholding van de Wall Street Journal en van verschillende andere bladen, is niet altijd zo fris. Ooit ga ik daar eens wat over schrijven.»

Jo Lernout « Begin 2000 hebben Pol en ik tegen elkaar opgebiecht dat we allebei moe werden. We hielden het tempo niet meer vol. Pol wou zich toen gaan toeleggen op Flanders Language Valley en de Sail Trust.

» Toen hebben we afgesproken eens fors uit te cashen (aandelen in eigen bezit verkopen, red.) en met dat geld onze leningen terug te betalen. Pol stelde wel één voorwaarde: dat we die aandelen zouden verkopen aan iemand die Vlaams en Europees dacht, en die in de raad van bestuur met ons mee zou stemmen. Dat was typisch Pol; ik stond nooit zo hard met dat Vlaamse vaandel te zwaaien.»

Pol Hauspie «Een groot deel van het geld dat we op die manier verdiend hadden, hebben we aan de Campus geschonken. Over heel wat van die initiatieven wordt in de pers nooit gesproken. Wij hebben de School for Whizkids opgericht, een instituut voor mensen met leermoeilijkheden. Wij hebben vzw Ter Waerde opgericht, waar gewerkt wordt aan toepassingen van onze technologie voor en door mensen met een handicap. Weet je dat wij sommige kwartalen niet eens onszelf uitbetaalden? Zo weinig waren wij bezig met geld. Het bedrijf was onze baby, en nu hebben wij ons kind verloren. Dat doet pijn.»

Humo sprak met Jo Lernout en Pol Hauspie (Pagina 4)

Jo Lernout « L&H had op zijn terrein veruit de beste technologie en de beste mensen ter wereld. We hadden 60 tot 70 procent van de wereldmarkt in handen.

» ScanSoft heeft ons bedrijf nu voor een zacht prijsje op de kop kunnen tikken. Dat heeft Philippe Bodson (begin 2001 aangesteld tot algemeen directeur van LHSP, red.) niet kunnen voorkomen. Ja, voor de werkgelegenheid heeft hij wél iets bereikt, maar ik snap niet goed waarom hij sommige kansen heeft laten liggen. Zo was er die afgesprongen deal met Tamec, een volle dochter van Daimler-Chrysler. Half januari is er in het Sofitel in Brussel nog een hele dag bloedserieus met die mensen vergaderd, maar er is niks uitgekomen. Dat stelde me teleur, maar ik ga er geen oordeel over vellen, want ik zat toen al niet meer in de raad van bestuur.

» De tweede teleurstelling was deze: in september van dit jaar verlengde rechter Handschoewerker in Ieper ons gerechtelijk akkoord voor negen maanden (door dat akkoord was L&H tijdelijk beschermd tegen zijn schuldeisers, red.), maar Bodson ging tegen die beslissing in beroep in Gent. Daar werd hij afgeschoten, en toen was het over.»

Pol Hauspie «Bodsons uitgangssituatie was niet ideaal. Hij kwam naar Ieper als de nieuwe trainer van een voetbalploeg in volle degradatiestrijd. Toen hij ermee begon, moet hij een bepaalde strategie gehad hebben. Wat die precies was, weet ik niet, maar ik zie wel het resultaat: onze technologie is nu in Amerikaanse handen. Dat knaagt.

» Gezien de omstandigheden kan ik best begrijpen dat Bodson ons toen geen verantwoordelijke functie gaf, maar het blijft een gemiste kans. Wij hadden een visie, wij hadden een strategie, wij kenden de technologie, wij kenden de bankiers die het herstel konden financieren. Bodson had geen enkele feeling met het bedrijf. Die man kende hooguit vijf personeelsleden bij naam. Weet je dat hij maar een paar keer in Ieper is geweest? Naar verluidt praatte hij niet eens met de mensen. Toen ze zagen welk vlees ze in de kuip hadden, zijn ze weggegaan. Dat was het grootste verlies dat L&H ooit geleden heeft.

» Ik heb Bodson diverse keren geschreven, ik heb geprobeerd hem te bellen... Hij heeft mij één keer ontvangen, toen hij mijn handtekening nodig had; daarna heeft hij mij laten stikken. Bodson leefde op een eilandje.

» Nee, als één man er alles aan gedaan heeft om het bedrijf drijvende te houden, dan was het rechter Handschoewerker. Maar Bodson heeft de kansen die Handschoewerker hem bood, niet ten volle benut. En ik vond het een beetje grof toen hij in de pers zei dat de rechtbank van Ieper alleen maar goed was om dossiers van kleine restaurantjes en winkeltjes te behandelen. Zo spreekt een volleerd cynicus.»

Achter de tralies

Jo Lernout « De eerste dagen in de gevangenis waren keihard. Het was irreëel, wezenloos.

» Zoals iedereen moest ik bij het binnenkomen mijn kleren afgeven en de gevangenisplunje aantrekken. De gevangenis had ook haar eigen ritme. Om de twee dagen moesten we poetsen. Ze zetten daar een emmer en een dweil, en dan moet je schoonmaken.

» Ik zat meestal alleen in de cel, maar in Gent waren we met z'n vieren. Met mijn celgenoten heb ik gepraat over van alles en nog wat, tot een stuk in de nacht. We legden ook geregeld een kaartje. Ook de cipiers waren menselijk en correct, moet ik zeggen.

» Het was soms pijnlijker hoe we buiten de gevangenismuren werden behandeld. Als je geboeid voor de rechtbank wordt geleid terwijl je nog in voorhechtenis bent, ben je in de ogen van de goegemeente al veroordeeld. Dat de televisiecamera's draaien terwijl je met handboeien om uit de combi stapt, dat is het ergste.

» Elke morgen zeg ik tijdens het scheren hardop tegen mezelf in de spiegel: 'Jo, je bent geen oplichter.' Ik krijg ook veel steun van vrienden en familieleden, en zelfs van aandeelhouders die me schrijven: 'Ik heb geld verloren aan L&H, maar wat jij nu meemaakt, verdien je niet.' Dan voel je je weer een beetje mens worden. Dat is ook de reden waarom ik nog geen depressie heb.

» (Zucht) Misschien komt de klap later, misschien komt hij nooit. Maar ik zal het wel te boven komen. Nu hebben een paar startende en gevestigde bedrijven weer mijn hulp ingeroepen. Zo voel ik me een beetje gerehabiliteerd. En voor wie zich dat zou afvragen: ik slaap als een roos.»

Pol Hauspie «Op een bepaald moment schreef Het Laatste Nieuws dat ik in de ziekenboeg van de gevangenis van Brugge verbleef, maar dat hadden ze verzonnen. Ik werd in Brugge behandeld als iedere andere gedetineerde.

» De eerste minuut in de gevangenis is verschrikkelijk. Het lijkt alsof je voorgoed verdwijnt. Gelukkig heb ik ginder een Engelsman ontmoet, een echte Cockney. Mikey bediende de gang. Hij zag dat ik het moeilijk had en zei: 'I'll cook you a spaghetti tonight.' 's Avonds had hij spaghetti gemaakt op z'n Engels; wel, dat was de lekkerste spaghetti die ik ooit gegeten heb. Die jongen had zelf ook een paar dingen op zijn kerfstok, maar over ons verleden spraken we niet. Toen hij in september vrij kwam, ben ik hem gaan ophalen aan de gevangenispoort. Nu zijn we vrienden voor het leven.

» Mijn medegevangenen waren veel menselijker dan sommige hoge heren. De eerste weken mochten we in Brugge tweemaal per dag naar buiten om de benen te strekken, maar ik durfde niet. Toen kwam er een bankovervaller op mij af, een boom van een vent, en die zei: 'Jij gaat wandelen, en ik zal je beschermen.' Hij stapte met mij mee en iedereen wist: Pol Hauspie staat onder zijn bescherming.»

Humo sprak met Jo Lernout en Pol Hauspie (Pagina 5)

Pol Hauspie «Mijn depressie was niet het gevolg van die Koreaanse kwestie, zoals men schijnt te denken. Een depressie komt even ongelegen als onaangekondigd. Natuurlijk, er waren de berichten in de Wall Street Journal, er waren de dalende beurskoersen, er was Kafka in Korea. Maar ik was toch vooral het slachtoffer van een soort metaalmoeheid van body en geest.

» Als je doorzet, kan een depressie je leven een zeer positieve wending geven. Ik héb doorgezet. Ik heb nu weer wat meer zuurstof, mede dankzij mijn familie en vrienden. Niet veel mensen komen ooit te weten wie hun echte vrienden zijn, maar ik wel. Ik was een dodelijk gewond dier, en ik heb ondervonden wie mij het meest nabij staat.»

Jo Lernout « Ik heb het geluk dat mijn vrouw en mijn kinderen sterke benen hebben. Zelf waren ze totaal niet betrokken bij het L&H-drama, maar toch worden ze nu soms met de nek aangekeken. Daarover kan ik me behoorlijk opwinden.

» Mijn tweede zoon studeert in Gent. Hij zat daar eens met vrienden op café toen ze op de radio een chatprogramma hoorden. Daarin verkondigden tieners van 14 jaar - gastjes die geen snars van economie kennen, die geen idee hadden wat wij deden - met veel poeha: 'Jo en Pol moesten aan hun eigen gebouw worden opgehangen.' Tijdens de hele affaire heb ik geen traan gelaten, maar toen mijn zoon dat vertelde, moest ik toch even slikken.»

De spaarpot is leeg

undefined

Pol Hauspie «Zeggen dat geld mij niet interesseert zou overdreven zijn, maar wat we voor de gemeenschap konden doen, vond ik belangrijker. Als je het alleen doet voor de dollars en de villa, kan je geen veertien jaar lang als beesten werken.

» In mei '96 organiseerden wij een secondary offering - in Amerikaanse bedrijven is dat een heel gebruikelijke techniek om de stichters de gelegenheid te geven een deel van hun eigen aandelen te gelde maken. Als wij toen gewild hadden, hadden we makkelijk - en perfect legaal - 4 tot 5 miljard kunnen incasseren. Dat hebben we heel bewust niet gedaan. Wij hebben geen frank uitgecasht, geen centiem.»

Jo Lernout « Mijn persoonlijke bezittingen kunnen niet meer worden aangeslagen, want ik héb niets. De meeste van onze kaderleden - en dan spreek ik algauw over vijftig, zestig mensen - verdienden een veelvoud van wat Pol en ik kregen. Na de beursgang verdienden wij 300.000 frank per maand, bruto. Halfweg '99 werd dat verdubbeld. Naar Belgische normen is dat behoorlijk betaald, maar voor een bedrijf dat 10 miljard dollar waard was, was het een peulschil.

» Ik heb tientallen miljoenen van mijn eigen geld in de basketbalclub van Ieper geïnvesteerd. We waren er honderd procent van overtuigd dat we op de goeie weg zaten, en dan denk je er niet aan een spaarpot aan te leggen. Op papier hadden Pol en ik 8 miljard frank. Dát was onze spaarpot - met de nadruk op 'was'.»

De gedupeerden

undefined

Pol Hauspie «Natuurlijk betreur ik het dat sommige investeerders verlies - en zelfs heel veel verlies - hebben geleden. Het is één van de meest tragische dingen die een mens kan meemaken: dat anderen in de kou staan, mede door wat jij verkeerd hebt gedaan. Maar ik ben ervan overtuigd dat er minder gedupeerden zijn dan algemeen wordt aangenomen.»

Jo Lernout « Mensen die hun huis hebben verkocht om L&H-aandelen te kopen, beschouw ik niet als naïevelingen, nee. Dan zouden wij zelf de grootste naïevelingen van allemaal zijn. Wij hebben óók gegokt op de toekomst, wij zijn óók schulden aangegaan.

» De euforie was voorbarig. Er deden verhalen de ronde over investeerders die in tien jaar tijd hun inleg tien keer hadden terugverdiend, en dat bracht de mensen het hoofd op hol. Maar daaraan voel ik me niet schuldig, want wij hebben altijd geprobeerd dat mateloze enthousiasme in te tomen. Hoe vaak heb ik niet gezegd: 'Pas op, we zijn er nog niet, als de markt straks rijp is voor onze technologie, krijgen we concurrentie van IBM, Philips, Microsoft...' Maar dat hoorde niemand. Juridisch voel ik me niet verantwoordelijk. Maar moreel wel.»

Humo sprak met Jo Lernout en Pol Hauspie (Pagina 6)

Jo Lernout « Mijn eerste reactie was: 'Verdorie, ik praat niet meer met de pers, ze maken een mens toch maar kapot.' Ik dacht: hoe kan de Vlaamse pers nu zo hard zijn tegenover landgenoten die niets anders gedaan hebben dan hard werken en banen creëren? Sommigen hadden ons al op voorhand veroordeeld.

» Hugo Camps en Jef Geeraerts hebben ons afgemaakt. Geeraerts schreef: in Japan zouden Lernout en Hauspie harakiri hebben gepleegd. Dat is ondemocratisch, onethisch, middeleeuws zelfs. Wat zou zo'n man weten hoe de zaak in mekaar steekt? Al kan hij nog zo goed schrijven, als mens heeft Geeraerts voor mij afgedaan.»

Pol Hauspie «Soms was het lachwekkend. Het Laatste Nieuws schreef dat ze net voordien met mijn schoonvader hadden gesproken: die zou gesproken hebben over de dollartekens in mijn ogen. Alleen: toen ze dat publiceerden, was mijn schoonvader al een jaar dood! Ik wilde me daartegen verdedigen, maar mijn advocaten zeiden me dat dat zinloos was.

» In september, in volle crisis, zei een Frans lid van de raad van bestuur tegen mij: 'Pol, ik begrijp het niet. Bij ons zouden ze de kanonnen op de andere kant van de plas richten, maar hier in België schieten ze hun eigen sterbedrijf aan flarden.' Ik kon niet anders dan hem gelijk geven.»

Dromen van later

undefined

Jo Lernout « Als we opnieuw konden beginnen, zou ik drie dingen anders doen. Eén: ik zou nooit meer met anonieme investeerders werken. Dan gaat de buitenwereld denken dat er iets niet klopt. Dat hadden we nooit mogen toestaan.

» Twee: met Dictaphone zou ik een andere deal sluiten, zodat we de schuldenberg van dat bedrijf niet moeten overnemen. En drie: Korea. Een groeibedrijf als het onze had nooit een filiaal mogen oprichten in een land waarvan we de cultuur niet kenden.

» Spijt dat we het niet klein hebben gehouden? Nee. Een beursgenoteerd bedrijf moet groeien, het heeft geen andere keuze. Twee, drie jaar geleden wisten wij: de markt staat op het punt open te breken, en dus zullen we concurrentie krijgen van de grote jongens. Dan kan je niet zeggen: 'small is beautiful', want dan speel je gewoon niet meer mee. Op een gegeven moment hadden we tweehonderd wiskundigen en linguïsten in dienst. Die moesten betaald worden, en dat kan alleen maar als je een grote omzet hebt.»

Pol Hauspie «Ik heb het lang erg moeilijk gehad, maar nu gaat het stilaan weer wat beter. Twee of drie keer per week zie ik de mensen van Sail Trust, en we overleggen dagelijks aan de telefoon. Flanders Language Valley zal blijven groeien, met of zonder L&H, daar ben ik van overtuigd.

» Het is altijd mijn droom geweest talen te leren. Ik ben nu volop bezig met Spaans, en ik zou ook Mandarijns Chinees willen leren. Dat schijnt aartsmoeilijk te zijn, maar het heeft mij altijd gefascineerd.

» Voor de rest zou ik dolgraag weer een beetje programmeren. Toen ik jaren geleden nog boekhouder was, had ik een huisschilder als klant. Zijn zaak groeide, dus hij moest personeel aannemen, maar hij was er het hart van in: 'Ik kan zelf geen borstel meer in mijn handen nemen. Dat is mijn groot verdriet,' zei hij tegen me. Ik heb lang hetzelfde gevoel gehad, maar dan over het ontwerpen van software. Vanochtend ben ik even naar de Fnac gereden, en daar heb ik als de eerste de beste tiener wat programmaatjes gekocht. Ik wil nog een paar computertalen bijleren: C++ of Visual Basic. Daarmee kan ik dan weer software maken die ik eventueel op de markt kan brengen.

» Ik ben ook bezig met caritatieve dingen, maar daar wil ik niet over uitweiden. Ik wil mezelf nog meer dan vroeger inzetten voor mijn medemens.»

Jo Lernout «De 20ste eeuw heeft al onvoorstelbaar veel technologie voortgebracht die onze levensomstandigheden verbeterd heeft - tenminste, voor wie het kan betalen: vliegtuigen, gsm's, medische apparatuur, het Internet... Maar de échte technologische revolutie moet nog beginnen. De huidige technologie is nog niet in staat onze lotsbestemming te veranderen; nanotechnologie en genetica kunnen dat wél. En als dat gebeurt, zou ik niet graag aan de zijlijn staan.

» Pol en ik hadden plannen om begin 2000 wat meer afstand te nemen van het bedrijf. Ik had mezelf voorgenomen genetica, biogenetica, robotica, kunstmatige intelligentie en nanotechnologie te gaan studeren. Ik zag me al als een soort verslaggever; Kuifje in wetenschapsland, zeg maar. Inmiddels is dat geworden: Kuifje met grijze haren, én een verleden.»