Lessen van humaseksueel Morrissey: 'Seksuele intimidatie is vaak alleen maar een zielige poging om iemand te versieren'

Hij heeft slokdarmkanker overleefd, hij heeft weer een soloplaat uit en hij trekt op wereldtournee: meet de nieuwe Morrissey, een beetje grijzer, maar heviger dan ooit. ‘Ik weet zeker dat veel mensen zich opnieuw aan mij zullen ergeren. Héérlijk.’

Ik zit in Morrisseys hotelkamer in de Sunset Marquis, West Hollywood. Het ruikt er naar wierook – exotisch en een tikje gevaarlijk, net als de man zelf. Hij is in L.A. omdat hij optreedt in de Hollywood Bowl, en de burgemeester heeft vrijdag 10 november uitgeroepen tot Morrissey Day. Tot een paar jaar geleden woonde hij hier in de buurt, maar nu is hij alleen op bezoek.

undefined

'Mijn beste vrienden waren katten. Ik zal niet zeggen dat het net kinderen zijn, want ik ken geen kinderen die echt aardig zijn'

- Waar woon je tegenwoordig?

Morrissey (zucht) «Ik ben de hele tijd ergens anders. Ik begrijp niet waarom iedereen wil weten waar ik woon, en wat dat over mij zegt. Alsof het iets over mij zou onthullen. Ik krijg er alleen maar narigheid door, want mijn creditcard wordt voortdurend om veiligheidsredenen geblokkeerd omdat ik nooit op dezelfde plek ben. Ik ben nu hier, zoals je ziet.»

undefined

- Woon je niet meer naast Johnny Depp?

Morrissey «Nee, hij heeft mijn huis gekocht voor zijn twistzieke familie als die op bezoek komt, en sindsdien ben ik dakloos. Ik reis de wereld rond, een fascinerende manier van leven. Mensen zeggen: ‘Maar je hebt toch een eigen keuken nodig?’ Ik doe het al jaren zonder.»

- Kook je?

Morrissey «Ja, ik kook, en het is een heel prettig idee om een keuken te hebben…»

- Maar roomservice is ook goed?

Morrissey «Ja, maar soms is het lastig. Niemand houdt ervan om te wachten, toch?»

- Reis je licht?

Morrissey «Ik heb een ziekmakende hoeveelheid spullen. Ze zijn overal en nergens opgeslagen, wachtend op het moment dat ik een huis koop en tot rust kom.

»Wat me meer stoort, is dat ik zonder vaste woonst geen huisdier kan hebben. Mijn beste vrienden waren katten. Eén kat heb ik 23 jaar gehad, een andere 22. Ze liepen zomaar het huis binnen, de ene toen ik nog een kind was, de andere toen ik al iets ouder was. Ik zal niet zeggen dat het net kinderen zijn, want ik ken geen aardige kinderen. Ze waren zwart-wit gevlekt en ze heetten Buster en Tibby. Tibby had een trap in zijn snoet gekregen en moesten we met de hand eten geven. We hebben er heel veel geduld mee gehad, en hij is erdoor gekomen. Hij werd een gezonde, ongelofelijk vrolijke kat. Ze hebben mijn leven zeker verrijkt.»

- Kom je weleens tot rust?

Morrissey «Nee.»

Dit is het moment waarop ik hem wil vertellen over de eerste keer dat ik zijn stem hoorde. Zo zielsverpletterend en diepgaand, hoe hij ‘How Soon Is Now?’ zong. The Smiths worden door hun fans herinnerd met een grote dosis nostalgie. Het lijkt alsof ze er altijd al waren, maar de band heeft amper vijf jaar bestaan, van 1982 tot 1987, en heeft slechts vier studioplaten gemaakt. Maar in hun songs vol poëzie, over liefde, verlies en wachten, vertolkten ze de stem van een generatie. Na The Smiths nam Morrissey een reeks soloplaten op, met wisselend succes. In 2013 publiceerde hij een sombere autobiografie en daarna probeerde hij een roman te schrijven – ‘List of the Lost’ werd ontvangen als ‘gezwollen proza’ en kreeg in 2015 de Bad Sex Award. Maar Morrissey is terug, net zo eigenzinnig als vroeger. En met de release van zijn nieuwe plaat ‘Low in High School’ is hij op radio en tv te zien en te horen, met die vreemde stem die soepeler en indringender dan ooit klinkt.

- De nieuwe plaat is een succes, niet?

Morrissey «Het voelt goed. Mensen willen altijd dat hun laatste kindje het leukste is, denk ik.»

- Jij hebt geen kinderen, wel songs, zeg je altijd. Heb je één nummer dat belangrijker is dan de andere?

Morrissey «Nee. Als je een vierling krijgt, zou je toch ook niet denken: ‘Welke van de vier is nu de leukste?’ Je zou van alle vier evenveel houden, om verschillende redenen.»

- Ik heb geen vierling, wel vier katten.

Morrissey «Ik durf te wedden dat je er niet eentje uitpikt en zegt: ‘Jij bent degene van wie ik hou’, en dat je de andere in het linnenkastje stopt.»

- Komiek en acteur Russell Brand heeft een kat die Morrissey heet.

Morrissey «Ja, en hij leeft nog steeds – de kat, bedoel ik. Hij wordt wel een dagje ouder – Russell, niet de kat.»

- Hij zou zijn kat zo genoemd hebben omdat het een lastig mannetje is.

Morrissey (grijnst) «Ik had het kunnen weten. En ik weet zeker dat veel mensen zich opnieuw aan mij zullen ergeren, nu ik weer in het nieuws ben.»

- ‘Spent the Day in Bed’, de eerste single van ‘Low in High School’, wordt grijsgedraaid op de Amerikaanse radiozenders.

Morrissey «Dat verbaast me niks. Ik breng zelf niet vaak de hele dag in bed door, maar veel mensen zijn gek op hun bed. Ze zouden er beter niet blijven in liggen, en al helemaal niet horizontaal naar het nieuws kijken – zó deprimerend.»

- Je was zelf jarenlang depressief. Heeft dat veel songs opgeleverd?

Morrissey «Ik heb ooit een song geschreven die ‘Heaven Knows I’m Miserable Now’ heet, en die voelt nu aan als een oud schooluniform als ik ’m zing. Mensen staan erop dat ik het aantrek, maar ik ben echt niet meer zo ongelukkig. Ik ben wel verbaasd en heel blij dat ik er nog steeds ben.»

- Je herstelt van slokdarmkanker, heeft dat er iets mee te maken?

Morrissey «Ik ben een aantal keer flink geschrokken en ik heb zware medicijnen moeten slikken, en ik ben veel haar kwijtgeraakt. Ik dacht: ‘Dat was het dan. Accepteer het.’ Je kunt nog zo gezond zijn, uiteindelijk zal er toch iets zijn dat je de das omdoet. Maar het is goed afgelopen, en ik hoef ook geen medicijnen meer te nemen.»

'Ik ben heel saai wat eten betreft. Brood en aardappelen volstaan eigenlijk'

- Je hebt je haar terug, een beetje grijzer weliswaar, en ook je kuif, al is die niet meer wat hij geweest is.

Morrissey «Nee, maar hij is wel echt. Veel mensen van mijn leeftijd hebben helemaal geen haar meer, of geen tanden, dus ik voel me gezegend.»

- Was je niet bang dat je je stem zou verliezen?

Morrissey «Nee, mijn stem is zelfs beter dan ooit, ongelofelijk. Ik moet nu van alles en nog wat afblijven, zoals van rode wijn, bijvoorbeeld. Niet erg, want ik ben er toch niet zo dol op.

»Als je tegenover een dokter zit en die laat het k-woord vallen, dan hoor je het wel, maar tegelijk ook niet. Je zegt gewoon: ‘O, ja.’ Alsof het iets is wat je elke dag hoort. Alsof je het altijd al hebt geweten.»

- Heb je alcohol nu volledig gebannen?

Morrissey «Nee, alleen rode wijn. En champignons (lacht). Maar die heb ik nooit gelust. Dat zijn schimmels, wist je dat? En stinken! Neem nu truffels, íéuw. Knoflook is ook verschrikkelijk.»

- Aardappelen zijn jouw favoriete superfood.

Morrissey «Veel meer heb ik niet nodig. Curry: nog nooit gegeten. Koffie: nog nooit gedronken. Ik drink héél slappe ceylonthee, met een wolkje cashewnotenmelk – héérlijk. In het hele Verenigd Koninkrijk balanceren de melkveeboerderijen op de rand van de afgrond. Plantaardige melk heeft nu een marktaandeel van 51 procent, fantastisch.

»Ik heb een hekel aan eten dat je de volgende dag nog steeds proeft, of waar jij of je kleren van gaan ruiken. Ik ben heel, heel saai wat eten betreft. Brood en aardappelen, dat volstaat eigenlijk.»

Humaseksueel

Als ik de volgende dag naar zijn show in de Hollywood Bowl ga, is er op een groot scherm een foto van Morrissey te zien die een kleuter met een Trump-hoofd vasthoudt. Een piepkleine tiran. Het publiek vindt het geweldig.

Op het podium is Morrissey nog steeds betoverend. Hij deelt zweepslagen uit met de kabel van zijn microfoon en zingt de liedjes die ons nog steeds raken, ook al zijn ze decennia oud. Zijn publiek – een gevarieerde mix van kleuren, leeftijden en geaardheden – lijkt hem helemaal te begrijpen. Niemand vindt het erg dat er op Morrisseys verzoek alleen maar vegetarisch eten wordt verkocht. Ik ben al vaak in de Hollywood Bowl geweest en heb artiesten van vergelijkbare leeftijd met pretentieuze broeken en haarimplantaten gezien. Dit concert was anders. Het moment waarop de 58-jarige zijn colbertje in het publiek gooide en met zijn niet-afgetrainde bovenlichaam begon te pronken, had ik wel kunnen missen. Maar hij deed het met grote onbevangenheid.

undefined

'Ten tijde van The Smiths. 'Mensen willen altijd dat hun laatste kindje het leukste is''

Op de bank in zijn hotelkamer drinken we een glaasje water. Hij vraagt me of ik iets spannenders wil. Ik stel koffie voor. Hij haalt wanhopig zijn schouders op. ‘Dat is niet wat ik bedoelde. Wat dacht je van champagne?’ Ik weet niet zeker of hij een fles wil opentrekken, maar ik haat champagne. ‘Ik heb nog nooit iemand ontmoet die champagne haat,’ antwoordt hij.

Morrissey is verlegen, behalve voor een duizendkoppig publiek. Hij schrijft over de liefde, maar zegt slechts één echte relatie te hebben gehad – met Jake Walters, een bokser uit Oost-Londen. Ze woonden samen van 1994 tot 1996. Toen hij bij The Smiths zat, verklaarde hij dat hij celibatair leefde en seks verafschuwde. Na zijn relatie met Walters wilde hij een baby met Tina Dehghani, een vriendin uit zijn tijd in Los Angeles, en in zijn autobiografie schrijft hij over een relatie met de Italiaan Gelato. Hij zei ooit dat hij zich alleen aangetrokken voelt tot mensen die niet in hem geïnteresseerd zijn. Hij heeft nog nooit een afspraakje gehad, en hij schrijft alleen over geliefd willen zijn. Veel tegenstrijdigheden in één persoon.

Morrissey «Tja, ik ben een mens. Net zoals Harvey Weinstein en Kevin Spacey dat zijn.»

- Ze worden wel allebei beschuldigd van seksuele misdrijven.

Morrissey «Ik ga hen niet veroordelen. Als het over seksuele intimidatie gaat, moet je voorzichtig zijn. Vaak is het alleen maar een zielige poging om iemand te versieren.»

- De meeste mensen zouden hun gedrag beslist niet afdoen als versierpogingen.

Morrissey «Het is vast en zeker verschrikkelijk, maar we moeten het wel in verhouding blijven zien, denk je niet?»

Eerder had Morrissey tegen het Duitse magazine Der Spiegel gezegd dat de beschuldigingen tegen Kevin Spacey – onder andere dat hij een verhouding zou hebben gehad met een 14-jarige jongen – ‘belachelijk’ waren. ‘Kevin Spacey was 26, en die jongen 14. Je vraagt je af waar de ouders toen waren. Of dat die jongen niet wist wat er ging gebeuren.’

Over Weinstein zei hij dat een aantal slachtoffers van de filmmagnaat ‘het spelletje meespelen’. ‘Naderhand schamen ze zich en dan zeggen ze opeens: ‘Ik ben misbruikt, ik zag het niet aankomen.’ Maar als alles goed was gegaan en ze hadden er een prachtige carrière aan overgehouden, dan zouden ze er niet over praten.’

- Jouw geaardheid is altijd voer voor discussie geweest. Je wilt jezelf niet als heteroseksueel, homoseksueel of biseksueel identificeren.

Morrissey «Nee, ik noem me humaseksueel, omdat we allemaal humaan zijn. De mensen zijn geobsedeerd door etiketten. Ze willen zichzelf positioneren ten opzichte van anderen, terwijl het allemaal niets uitmaakt. Net als veganisme zijn de vervagende grenzen op het vlak van geslacht en seksualiteit nu veel meer geaccepteerd.»

- Maar toen jij in 2013 je humaseksualiteit aankondigde, was je een eenzame stem.

Morrissey «Ja, dat klopt. Ik was een koploper van de beweging. Je moet jezelf zijn en een beetje geluk vinden op deze planeet, want je leven heeft een houdbaarheidsdatum. Het is alsof iedereen nu overal uit de kast komt en zegt: ‘Dit is de persoon die ik graag wil zijn. Ik wil deze kleren aan, niet de kleren die mij zijn opgedrongen.’ Zolang er niemand wordt gekwetst, vind ik het goed.»

undefined

- Is het waar dat je nog nooit met iemand bent uit geweest?

Morrissey «Ja, ik heb nog nooit een klassieke date gehad. Dat past niet bij me. Niemand heeft me ooit uit eten gevraagd. Maar dat hoeft ook niet. Ik ben tevreden met mijn roeping.»

- Je roeping?

Morrissey «Ik wil graag iets betekenen in de muziek, en ik ben erg geïnteresseerd in de zangstem. Tja, het leven stuurt me. Stuurt het jou niet? Ben jij soms niet succesvol ten koste van iets anders?»

- Euh, ik heb niet zoveel succes als jij, hoor.

Morrissey «Nee, maar je werkt ook niet in een McDonald’s-restaurant, toch?

»De journalistiek is wel veranderd, vind ik. Een krant als The Guardian, daar kun je geen gesprek meer mee voeren. Ze zijn zoals The Sun in 1972. Ze willen niet horen wat je te zeggen hebt. Nee, ze willen je corrigeren: ‘Wat jij denkt, is fout.’ En ze zouden zeggen: ‘Morrissey is een racist. Hij zou de kogel moeten krijgen en verzopen moeten worden.’

»Het is erg moeilijk om met iemand te praten en je gevoelens te uiten. In een democratie zou je over alles je mening moeten kunnen geven. We hebben een debat nodig, maar dat gaat niet meer. De vrije meningsuiting is ten grave gedragen. Moet het in de journalistiek niet vooral om het ontmaskeren van mensen gaan? Toen ik jong was, zag ik per ongeluk een documentaire over een slachthuis en ik kreeg er een bijna levenslange depressie van. Ik kon niet geloven dat ik in een samenleving leefde die zoiets toeliet. Slachthuizen zijn niet anders dan Auschwitz.»

- Dat doet me eraan denken: de kijkers van BBC 2 hebben jou verkozen tot Engelands tweede belangrijkste culturele icoon, na David Attenborough.

Morrissey «Dat vond ik geweldig, maar ik heb mijn twijfels over Attenboroughs respect voor dieren. Hij heeft het vaak over zeevruchten, maar er bestaat niet zoiets als zeevruchten: het is zeeleven. En hij heeft het over wilde dieren, maar het zijn vrije dieren. Het is ons, zielige mensen, niet gelukt ze in een kooi te stoppen. Zijn terminologie schiet vaak tekort.»

Het kind in Trump

- Eén van mijn favoriete nummers op ‘Low in High School’ is ‘Israel’, een romantische lofzang op het land. Hoe kwam die song tot stand?

Morrissey «Ik ben er vaak geweest en de burgemeester van Tel Aviv heeft me de sleutels van de stad gegeven. Iedereen was er heel aardig tegen me. Veel mensen veroordelen het land wegens de politiek van de Israëlische regering, maar dat zouden ze niet mogen doen. Je kunt de bevolking daar niet de schuld van geven. Israël is prachtig.»

'Trump is net een 2-jarig kind dat iets pakt, het kapotmaakt en op zoek gaat naar het volgende om stuk te maken'

- De nieuwe single ‘Jacky’s Only Happy When She’s Up on the Stage’ eindigt met als beklemmend refrein ‘Exit exit’, wat sommigen hebben begrepen als ‘Brexit brexit’.

Morrissey «Maar het is geen brexitsong. Mensen haasten zich om idiote conclusies te trekken en eigen waarheden te creëren.»

- Maar je hebt toch gezegd dat de brexit geweldig is?

Morrissey «Ik vond het een fascinerend succes voor de democratie, omdat mensen het tegenovergestelde zeiden van wat het parlement zei, en dat was ongezien. David Cameron had dat resultaat niet zien aankomen, maar hij deed tenminste wat hij moest doen en is in de coulissen verdwenen. Het jammere is dat politici alleen maar met andere politici in discussie gaan. Ze gaan niet in gesprek met de mensen. En ik denk niet dat de brexit zal plaatsvinden, want het parlement wil niet. Ze proberen alleen een manier te vinden om het niet te laten doorgaan.»

- Is het waar dat je David Cameron hebt verboden om naar je muziek te luisteren?

Morrissey «Nee, dat is niet waar. Dat is nog zo’n roddel waarmee ik moet leven (diepe zucht). Ik heb dat niet gezegd. Echt waar.»

- Donald Trump dan?

Morrissey «Zo iemand kun je op geen enkele manier nog helpen. Hij vormt het grootste veiligheidsrisico voor Amerika en de wereld. Hij is net een 2-jarig kind dat iets pakt, het kapotmaakt en op zoek gaat naar het volgende om stuk te maken.»

- Trump is nu bijna een jaar aan de macht. Heb jij je oordeel moeten bijstellen?

Morrissey (lacht) «Ze zouden hem voor de rechter moeten slepen wegens incompetentie. Ik begrijp dat mensen iemand willen die niet tot het politieke establishment behoort, maar ze hebben zich toch behoorlijk vergist in hem. Daar zijn ze nu wel achter, denk ik. Alles wat hij zegt, is spottend bedoeld, om je af te leiden van een belangrijker onderwerp.»

- Doet Theresa May het beter in Groot-Brittannië?

Morrissey «Nauwelijks. Ze antwoordt nooit op de vragen die haar worden gesteld. Ze is geen leidersfiguur. Ze kan amper haar eigen zinnen afmaken. Ze onderhandelt over onderhandelingen over onderhandelingen over de EU. Ik ben niet conservatief, maar iedereen kan zien dat ze de Conservatieve Partij voor de voeten loopt. En ze wil de vossenjacht opnieuw toelaten. Dat is niet alleen wreed en schandalig, het toont ook dat ze niet van deze wereld is. Ach, politici geven niets om wat de mensen denken.

»Denk nu niet dat ik geïnteresseerd ben in politiek. Ik heb nog nooit in mijn leven gestemd. Ik hoef nergens bij te horen. Er is geen enkele partij die me aanspreekt. Ze zijn allemaal precies hetzelfde.»

- Ook Jeremy Corbyn?

Morrissey «Hij heeft veel kansen gehad om Theresa May een klap toe te dienen, maar hij heeft het nagelaten. Het is moeilijk te geloven dat hij het beste is wat Engeland op dit moment te bieden heeft. We hebben Thatcher overleefd, en toch zijn we er allemaal nog, en nu krijgen we opeens Theresa May en Jeremy Corbyn voorgeschoteld. Het is een tragedie, gedomineerd door politieke correctheid. Niemand durft nog de waarheid te zeggen. Als je in Engeland de waarheid zegt, raak je je baan kwijt.»

© The Sunday Times

‘Low in High School’ is nu uit bij BMG.