Leven na een hartoperatie: de wijze lessen van Lieven Verstraete, Hans Bonte, Lars Boom en Bart Chabot
Jaarlijks sterven er in Vlaanderen 9.500 vrouwen en 8.500 mannen aan een hartziekte, en elke dag krijgen 45 landgenoten te horen dat ze aan hartfalen lijden. We vroegen vier bekende hartpatiënten naar hun ervaringen. ‘Je hebt twee nieren, maar slechts één hart. Als dat ophoudt te kloppen, is het verhaal over.’
'Ik heb ongezond geleefd, met drank en drugs. Maar op een bepaald moment moet je je verantwoordelijkheid nemen en een mán worden'
Met de Europese Hartfalendagen (van 30 april tot 12 mei) vroegen de Belgische ziekenhuizen onlangs voor het negende jaar op rij aandacht voor de preventie, opsporing en behandeling van hartproblemen. Risicofactoren zijn, net als bij andere hartaandoeningen: roken, overgewicht, een hoge bloeddruk en dito cholesterolwaarden.
Na een operatie wordt hartpatiënten aangeraden om gezonder te gaan leven, maar dat houden ze meestal niet lang vol: volgens de Nederlandse hoogleraar cardiologie Ron Peters behaalt slechts 5 procent van de patiënten zeven jaar na de operatie de gewenste waarden voor alle risicofactoren.
Hoe brengen onze bekende hartlijders het ervan af? Komen hun slechte gewoontes weer bovendrijven naarmate hun angst verdwijnt, of doen ze braaf wat de dokter hun voorschrijft?
LIEVEN VERSTRAETE: ‘Even stond mijn wereld stil’
Midden maart 2015 sierde VRT-nieuwsanker en ‘De markt’-presentator Lieven Verstraete (55) de Humo-cover met het litteken dat hij aan zijn openhartoperatie heeft overgehouden. Een unicum, want hij loopt er niet graag mee te koop.
LIEVEN VERSTRAETE «Ik heb toen verteld dat ik benieuwd was of ik ’s zomers zonder T-shirt op het strand of aan het zwembad zou durven te zitten. Wel: dat heb ik sinds m’n operatie niet meer gedaan. Hoewel ik weet dat het niets is om beschaamd over te zijn, voel ik er toch een lichte gêne over. Ik probeer er zelf ook niet naar te kijken.
»Mijn vader heeft op zijn 53ste overbruggingen gehad, en is uiteindelijk op latere leeftijd aan hartfalen gestorven. Vlak nadat hij zijn eerste overbrugging had gekregen, was ik bij de huisarts langsgegaan voor een medische check-up. Hij was verontrust door mijn alarmerend hoge cholesterolwaarden: ‘Ik heb dat nog nooit gezien bij zo’n jonge mens!’ Ik was toen pas 28 en nochtans heel sportief. Mijn hartproblemen zullen dus wel deels genetisch bepaald zijn, maar je kunt je er niet achter verschuilen: veel hangt af van je levensstijl, en ik ben nu eenmaal een bourgondiër. Hij heeft me toen voor de keuze gesteld: ‘Ik kan je medicijnen voorschrijven die je levenslang zult moeten nemen, of je kunt je eetpatroon aanpassen.’ Ik ben toen heel streng beginnen te diëten en meed vlees, suikers en alcohol – alle lekkere en verleidelijke dingen (lacht). Mét resultaat: in twee maanden tijd was ik 10 kilo kwijt, en ik was al niet dik. Nu schrik ik als ik foto’s uit die periode terugzie: ik zag eruit als een wandelend lijk. Ik heb me een hele nieuwe garderobe moeten aanschaffen, maar mijn cholesterolwaarden waren wel danig gezakt. Ik merkte dat ook tijdens het sporten: ik speelde toen nog basket en kon blíjven lopen. Maar het dieet was tegelijk zó spartaans dat ik het niet heb kunnen volhouden. Geleidelijk aan ben ik weer bourgondischer gaan leven, waardoor het fout is gelopen.
»Een jaar voor mijn hartoperatie – ik was toen 51 – kon ik nauwelijks nog fysieke inspanningen leveren. Na 300 meter joggen moest ik al even wandelen. M’n cholesterolwaarden waren weer bedroevend hoog. Ik ben toen op eigen initiatief naar de cardioloog getrokken. Bleek dat ik het al redelijk ver had laten komen: ik ben nog naar huis mogen gaan om mijn pyjama op te halen, maar ik moest meteen het ziekenhuis binnen. Toen ik te horen kreeg dat ik twee dagen later al onder het mes moest, stond m’n wereld stil.»
HUMO Je vrouw, Li Vandamme, zei vorig jaar in onze ‘Cherchez La Femme’-rubriek dat ze na de operatie nog lange tijd bang was dat je ribbenkast langs de naad weer zou openspringen. Deelde jij die vrees?
VERSTRAETE «In het begin had dat ook effectief kúnnen gebeuren. Tijdens zo’n openhartoperatie wordt je ribbenkast opengezaagd, en dat moet weer genezen. In het begin mag je bijvoorbeeld niet autorijden, maar je zou dat ook simpelweg niet kunnen. Je kunt zelfs geen winkelkarretje vooruitduwen, omdat je borstkas zoveel pijn doet. We zijn nu drie jaar later en ik voel het nog altijd. Ondertussen voel ik geen pijn meer, maar wel íéts. En dat zal nooit helemaal weggaan. Het is een constante reminder: ‘Pas op, zorg dat het je niet meer overkomt.’
»Na zo’n operatie krijg je een resem medicijnen voorgeschreven. Ik moet bijvoorbeeld levenslang twee cholesterolverlagers per dag nemen – door mijn hardnekkig cholesterolprobleem bleek één niet voldoende te zijn. Nu, dat is niet zo erg, hè: ik ben al blij dat twee pilletjes mijn probleem kunnen verhelpen.»
HUMO Denk je soms: ik neem cholesterolverlagers, dus ik mag af en toe eens zondigen?
VERSTRAETE «Dat is het grote gevaar. Die pillen bouwen een valse schijn van veiligheid op. Ik moet mezelf dwingen om van vlees op vis over te schakelen. En ik ben ook met bier bezig – mijn vrouw baat een koffiebar uit, en van daaruit heb ik zelf twee bieren ontwikkeld. Een levensstijl bouw je met de jaren op, het is zeer moeilijk om die om te keren.»
HUMO Uit onderzoek van de Nederlandse cardioloog Ron Peters blijkt dat hartpatiënten die een Weight Watchers- of een stoppen-met-roken-cursus volgen, makkelijker hun levensstijl kunnen veranderen dan patiënten die dat niet doen. Ook apps die lichaamsbeweging registreren werpen hun vruchten af. Zouden hartpatiënten daartoe verplicht moeten worden?
VERSTRAETE «Ik kan me wel vinden in de suggestie dat mensen achteraf meer begeleid en misschien zelfs licht gedwongen moeten worden om gezonder te gaan leven. Je bent niet alleen aan jezelf en je geliefden verplicht om goed voor jezelf te zorgen, maar ook ten aanzien van de maatschappij. Hartoperaties zijn peperduur, en de kosten van cholesterolverlagers vallen ook niet te onderschatten. De lasten voor de sociale zekerheid zijn groot.»
HUMO Cardioloog Pedro Brugada, een tijd geleden te zien in ‘Topdokters’, vindt dat rokers die ná een hartoperatie lustig verder blijven roken, hun medische behandelingen niet meer terugbetaald mogen krijgen.
VERSTRAETE «Roken is sowieso slecht, maar zeker voor het hart: je bloedvaten gaan er sneller door verkalken. Maar hoe ver kun je daarin gaan?
»Sinds m’n operatie laat ik halfjaarlijks m’n bloed controleren: een hoge bloeddruk en hoge cholesterolwaarden zijn de eerste indicatoren van een gezondheidsprobleem. En omdat ik officieel een hartpatiënt ben, wordt er ook jaarlijks een elektrocardiogram (registratie van de elektrische activiteit van de hartspier, red.) gemaakt.»
HUMO Een angstig moment?
VERSTRAETE «Eigenlijk niet. Ik zou de symptomen – kortademigheid, vermoeidheid – ondertussen wel herkennen. En ik ben nu al drie jaar volledig in orde. Ik ben er dus vrij gerust in.»
HUMO Drie jaar geleden vertelde je dat je hartoperatie je emotioneler had gemaakt, maar volgens je vrouw was dat vorig jaar alweer veranderd: ‘Daarna neemt je persoonlijkheid het weer over.’
VERSTRAETE (lacht) «Dat is zo. Zo’n operatie is een wake-upcall, maar je bent wie je bent. Ik heb ook geen hartinfarct gehad: mijn hart was perfect in orde, alleen was de bloedtoevoer naar de hartkamers aan het dichtslibben. Ik heb overbruggingen gehad om dat te herstellen, en ben dus weer 100 procent in orde. Beter dan vóór de operatie, zelfs: ik heb weer energie om overal in te vliegen. Zodra je voelt dat je weer kunt gaan sporten en harder kunt werken, komt de aard van het beestje opnieuw boven.»
HUMO Nochtans is stress ook slecht voor het hart. En een nieuwsredactie is nu niet meteen een plek om te chillen.
VERSTRAETE «Het is niet omdat je hard werkt, dat je stress hebt. Ik werk gewoon graag. Ik zou wellicht zelfs meer stress hebben als ik niet kon werken.»
HANS BONTE: ‘Minder sigaren en minder drank’
In 2009 beleefde SP.A-politicus en burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte (56) de schrik van zijn leven toen hij plots verlammingsverschijnselen kreeg in het parlement. Een hartaandoening bleek de oorzaak.
HANS BONTE «Het gebeurde tijdens de plenaire vergadering van de Kamer: plots werd ik duizelig en was mijn linkerarm verlamd – die viel naast mij neer. Ik raakte ook niet uit mijn woorden, waardoor ik niet kon uitleggen wat er aan de hand was. Dat heeft niet langer dan enkele minuten geduurd, maar het was erg angstaanjagend: ‘Wat gebeurt er? Er moet iets grondig fout zijn.’ Men heeft mij toen letterlijk moeten opvangen en op de grond moeten leggen, in afwachting van de komst van de ambulance. Ik rijd met de motor: was me dat overkomen tijdens een rit, dan had ik me te pletter gereden.
»In het ziekenhuis bleek dat ik een TIA (Transient Ischemic Attack, red.) had gehad, een tijdelijke afsluiting van een bloedvat in de hersenen, door een bloedprop. Die bloedprop lost weer op, waardoor de klachten maar een paar minuten duren. Daarvóór had ik nooit hartklachten of andere medische problemen gekend. Maar er werd vastgesteld dat ik al sinds m’n geboorte aan een hartafwijking leed, waardoor ongezuiverd bloed weer in de bloedbaan terechtkwam.
»Met de nieuwste medische technieken konden ze vanuit de lies tot in mijn hartkamers raken, om het probleem op te lossen. Een maand later was mijn conditie weer even goed als vóór het incident, en kreeg ik de raad veel te bewegen, niet te roken, en gezond te eten. Ik kreeg ook dagelijkse bloedverdunners aangeraden. Daarna zei de dokter: ‘Ik wil je hier nooit meer terugzien!’ Bij mij ging het dus om een eenmalig incident dat evengoed niet had kunnen voorvallen, maar tegelijk ook fataal had kunnen zijn.
»Ik vond het vooral verontrustend dat een relatief hoog aandeel van de bevolking in theorie een hartafwijking heeft, waarbij het lot bepaalt of ze ooit tot problemen leidt.»
undefined
'Plots werd ik duizelig en was mijn linkerarm verlamd – die viel naast me neer. Ik raakte ook niet uit mijn woorden'
HUMO Daarom pleit Pedro Brugada voor een verplichte screening, ook bij kinderen: voor twee op de duizend 6-jarigen moet na screening een opname in het ziekenhuis gepland worden. In Griekenland wordt zo’n screening door de overheid terugbetaald.
BONTE «Daarbij moet je een kosten-batenanalyse maken: wegen de maatschappelijke kosten van zo’n screening wel op tegen het aantal levens dat gered wordt? Het gaat tenslotte om een belangrijke minderheid. Ik vrees dat Brugada’s pleidooi te hoog gegrepen is. Maar het zou wel de moeite waard zijn als mutualiteiten samen met de overheid die analyse maakten, want hartkwalen blijven een belangrijke doodsoorzaak.
»Alleszins geen kwaad woord over Brugada: zijn team heeft me behandeld.»
HUMO Een maand na uw operatie wilde uw cardioloog u ‘nooit meer terugzien’. Is dat gelukt, negen jaar later?
BONTE «Jazeker. Ik neem elke dag braaf m’n bloedverdunners. En hoewel ik het soms tijdverlies vind, volg ik ook de raad op om halfjaarlijks naar de huisarts te trekken voor een bloedanalyse. Voorlopig steeds met een positief resultaat. Ik ben dus even gezond als voor m’n operatie.»
HUMO En is dat kerngezond?
BONTE (lacht) «Ik heb na mijn operatie weleens een sigaret opgestoken, maar daar ben ik nu van af.
»Ik zou ook gezonder kunnen eten: ik balanceer op de aanvaardbare BMI-grens. En ik zou er ook deugd van hebben om frequenter te sporten. Er wordt aangeraden tweemaal per week aan uithoudingstraining te doen, maar door m’n drukke agenda kom ik maar aan één keer per week.»
HUMO Ook voor die extra beweging heeft Brugada een goede raad: een hond in huis halen.
BONTE «Wij hebben een hond, en ik ga er graag mee in het bos wandelen – daar heb ik ook mentaal deugd van. Maar dat noem ik geen sport. Sporten betekent voor mij een paar uur tennissen. Soms doe ik mee aan toernooien, omdat ik dan een doel heb waar ik wel naartoe móét werken.»
undefined
'Ik heb doodsbedreigingen vanuit Syrië ontvangen: dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor iemand met hartproblemen'
HUMO Wat zou u ervan vinden om van de dokter een app te krijgen die uw lichaamsbeweging in de gaten houdt?
BONTE «Aangezien ik gezond verklaard ben, zou ik het moeilijk kunnen aanvaarden dat iemand me elke dag zegt hoeveel stappen ik moet zetten. Mocht ik ziek zijn, dan zou ik meer discipline aan de dag leggen.»
HUMO Aangezien u geopereerd werd via de lies, heeft u wellicht geen groot litteken aan de operatie overgehouden?
BONTE «Zelfs geen, denk ik. Ik ben niet lenig genoeg om zelf te kijken: ik zou het eens aan mijn vrouw moeten vragen (lacht).
»Omdat ik niet dagelijks geconfronteerd word met een litteken, denk ik ook nooit meer aan die operatie terug. Toen ik wist dat je ging bellen, heb ik zelfs moeten opzoeken in welk jaar ik geopereerd werd. Ik leef zonder angst, omdat ik 100 procent genezen verklaard ben.»
HUMO Het is opvallend hoeveel politici met hartkwalen kampen. Bill Clinton, Tony Blair en in eigen land onder meer Guy Verhofstadt, Eric Van Rompuy en Daniël Termont. Die laatste kreeg na zijn hartoperatie drie maanden rust voorgeschreven, maar was na twee maanden alweer aan het werk. Als burgemeester van Vilvoorde hebben de Syriëstrijders u nog een bijkomende portie stress bezorgd.
BONTE «Als politicus kom je heel gemakkelijk in een ongezonde levensstijl terecht. Door de onvoorspelbare, lange dagen kennen we een onregelmatig eet- en slaappatroon. Door de vergaderingen en het kantoorwerk komen we ook niet vaak toe aan beweging. De stress krijg je er gratis bij. Ik heb nog doodsbedreigingen vanuit Syrië ontvangen: dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor iemand met hartproblemen. In die zin is het een zwaar en ongezond beroep. De politiek staat voor een grote uitdaging om die machocultuur te doorbreken. Ik ben ondertussen een ancien en heb doorheen de jaren gezien dat er minder sigaren opgestoken worden en dat er minder gedronken wordt, maar het kan nog veel evenwichtiger.»
HUMO Is de politiek het wel waard, de impact die ze heeft op uw gezondheid?
BONTE «Dat is eigenlijk vragen of ik m’n job graag doe. Wel: absoluut. Maar je mag haast niet luidop zeggen dat je constant onder druk staat, of ze verdenken je ervan dat je vroeger met pensioen wil gaan.»
HUMO Wordt daar onder politici dan niet over gepraat?
BONTE «Nee, want volgens de beroepscultuur is het evident om lange dagen te kloppen en gestresseerd rond te lopen.
»Het slopendste is volgens mij de mediatisering van álles wat je doet. Of het nu via sociale media, online streaming of de rechtstreekse uitzending van ‘Villa Politica’ is: politici zitten constant in de media. En ik denk dat we daar vroeg of laat de prijs voor zullen betalen. Ik zit bewust niet op sociale media omdat je er continu wordt aangesproken, vaak op een negatieve manier. Verder zie ik ook dat de natuurlijke rustpunten – die vroeger gebruikt werden om een praatje met elkaar te slaan – nu ingevuld worden door naar de smartphone te grijpen en toch maar iets te posten of te twitteren. Daardoor dwing je jezelf in een ongelofelijk jachtig ritme, wat misschien tot nog meer hartproblemen leidt.»
LARS BOOM: ‘Renners hebben niet de gezondste levensstijl’
Midden januari moest voormalig wereldkampioen veldrijden Lars Boom (32) onder het mes voor hartritmestoornissen. Door zijn revalidatie ontbrak hij in de voorjaarsklassiekers, maar de Nederlander hoopt deze zomer weer in topconditie aan de start van de Tour de France te staan.
LARS BOOM «Toevallig moest ik vandaag ter controle een cardiogram laten maken, en alles was prima. Een opluchting!
»Ik merkte voor het eerst dat er iets mis was toen ik afgelopen december op vakantie was in Curaçao en ik plots m’n hart in m’n nek voelde bonken. Nu, sporters hebben een groter hart en een groter slagvolume, waardoor er automatisch meer bloed vrijkomt als je hart een keer overslaat. Maar omdat ik me ook erg onrustig voelde, heb ik toen m’n hartslagmonitor omgedaan om m’n hartslag te checken, en die bleek enorm hoog te zijn. Ik was er niet gerust op: Curaçao mag dan wel een Nederlands eiland zijn, de medische hulp is er toch niet dezelfde als thuis. We zijn toen vroeger teruggekeerd, en in het ziekenhuis kreeg ik te horen dat ik een ablatie nodig had. Omdat ritmestoornissen ontstaan door een ‘kortsluiting’ in het geleidingsweefsel van het hart, worden die plekjes weggebrand via een katheter, die langs de lies wordt ingebracht. De littekentjes die door dat wegbranden op het hartweefsel ontstaan, zorgen ervoor dat de elektrische prikkel – die je hart doet samentrekken – die route niet meer kan volgen. Zo is het probleem ineens opgelost.
»Ik was in totaal vijf uur onder narcose, en na één nachtje ziekenhuis mocht ik alweer naar huis. Momenteel hoef ik geen medicatie meer te nemen, maar ik heb na de operatie wel zes weken lang aan de bloedverdunners gezeten – die lossen het stolsel van de hartwondjes op. Blij dat ik daar van af ben, want je voelt je er echt niet prettig door.»
HUMO Op 7 februari was je alweer in Tenerife voor een hoogtestage. Was dat niet erg snel?
BOOM «Achteraf bekeken was het misschien beter geweest als ik wat meer rust had genomen.
»Tijdens de eerste trainingen merkte ik dat m’n hartslag niet omhoog ging: heel vervelend. Ondertussen gaan de trainingen best goed. Ik ben ook weer wat wedstrijden aan het rijden en ben nu vooral aan het toewerken naar het hoge niveau dat ik eind vorig jaar had, toen ik een paar mooie wedstrijden won. Het is nog afwachten, maar ik hoop dat ik dat weer kan halen.»
HUMO Parijs-Nice was je eerste wedstrijd sinds je operatie. Stond je toen anders aan de start?
BOOM «Natuurlijk, je weet niet wat je kunt verwachten. Ik heb toen uiteindelijk moeten afhaken. Heel lastig, want de Tour de France komt dichterbij en ik wil aan de ploeg laten zien dat ik mijn plekje waard ben.»
undefined
'Ik ben een week niet goed geweest van het nieuws dat Michael Goolaerts was overleden aan een hartstilstand tijdens Parijs-Roubaix'
HUMO Topsport is niet gezond: marathonlopers en wielrenners lopen tot tien keer meer risico op hartritmestoornissen. Dat risico vergroot nog naarmate je aan meer extreme wedstrijden meedoet. Onder meer Niels Albert moest de fiets aan de haak hangen. Zit je daar soms mee in je hoofd?
BOOM «We hebben alleszins niet de gezondste levensstijl. We zijn wel bewust met onze voeding bezig: niet omdat ze beter is voor het hart, maar omdat ze onze prestaties gunstig beïnvloedt.
»Ik probeer het voorval nu achter me te laten, want er is ook nog het mentale aspect. Je kunt lichamelijk wel weer in orde zijn, maar dan moet je je hoofd nog zover krijgen dat het weer vertrouwen heeft in je lichaam.»
HUMO Ben je geschrokken toen je hoorde dat Michael Goolaerts overleden was aan een hartstilstand tijdens Parijs-Roubaix?
BOOM «Toen ik het nieuws vernam, ben ik meteen met m’n mountainbike de duinen in getrokken. Ik ben er een hele week slecht van geweest, natuurlijk ook omdat ik net zelf aan mijn hart geopereerd was. Maar ook daar probeer ik niet elke dag mee bezig te zijn.»
HUMO Toen we je belden om dit interview vast te leggen, zei je: ‘Eigenlijk ben ik er wel klaar mee.’ Is het lastig dat mensen op je hartoperatie focussen?
BOOM «Het is heel fijn dat mensen geïnteresseerd zijn in hoe het met me gaat. Anders zou het een veeg teken zijn; dat ik als wielrenner niet veel meer te betekenen heb. Maar tegelijkertijd wil ik ook met frisse moed de toekomst tegemoet. En dan is het soms vervelend om daar weer over te moeten praten. Maar voor alle duidelijkheid: alle berichtjes van mijn supporters hebben me veel deugd gedaan.»
HUMO Wat mogen we je toewensen?
BOOM «Een goede gezondheid. Dat is het belangrijkste: als dat goed zit, komt de rest vanzelf.»
BART CHABOT ‘De alcohol heeft mijn leven gered’
De Nederlandse schrijver en dichter Bart Chabot (63) heeft al vele watertjes doorzwommen: nadat hij in 2010 met succes behandeld werd voor een hersentumor, kreeg hij twee jaar geleden met hartproblemen te kampen. Daarmee verdween de rock-’n-roll uit zijn leven: de biograaf van Herman Brood verruilde het nachtleven voor een weldadige nachtrust.
BART CHABOT «Het begon in september 2016. Ik had opgetreden met auteur Ronald Giphart, en dat vergde al redelijk wat inspanning. Tijdens de autorit naar huis schoot m’n hart plots alle kanten uit, behalve de goeie kant. Dat heet boezemfibrillatie (een hartritmestoornis, red.) weet ik nu. Zo heb ik drie dagen rondgelopen. Met de gedachte: als het vanzelf gekomen is, zal het wel weer vanzelf weggaan ook. Ik merkte dat er echt wat aan de hand was, toen ik thuis de trap opliep en drijfnat van het zweet op de bovenste trede stond. Vreemd, want een paar dagen voordien had ik nog met mijn jongens (Chabot heeft vier zonen, red.) de Veluwse heuvels beklommen, en dat ging hartstikke goed. Van de ene dag op de andere was ik een bejaarde van 95.»
HUMO Was u in paniek?
CHABOT «Nee, ik had eerder het gevoel dat ik in een soort van absurdisme beland was: ‘Welk raar verschijnsel valt me nu weer ten deel? Kijken hoe het afloopt.’ Maar de alarmerende signalen bleven zich opstapelen. Ik herinner me dat ik een telefoontje met m’n redacteur van De Bezige Bij heb moeten beëindigen, omdat ik totaal buiten adem was door alleen maar met hem te praten. Een dag later had ik een etentje op het strand in Scheveningen, maar bij de allereerste duin moest ik na drie meter m’n fiets af. Zelfs met de fiets aan de hand naar boven stappen lukte al bijna niet meer. Ik dronk toen nog, en de alcohol heeft me toen gered. Alcohol verdunt namelijk je bloed, waardoor je hart minder moeite heeft om te kloppen.
»Toen ik de volgende dag wakker werd, kon ik m’n hart bijna horen kloppen, zó hard sloeg het. M’n vrouw is arts, en toen ik haar vroeg of ze m’n hart wilde voelen, belde ze zonder iets te zeggen naar de huisartsenpost. Ik somde m’n symptomen op, en kreeg te horen: ‘Kan iemand u naar het ziekenhuis brengen, meneer Chabot, of laten we een ambulance komen?’ Leek mij wat overdreven, maar goed, ik ben toen meteen in m’n pyjama de wagen ingestapt.
»Wat ik toen nog niet wist: bij boezemfibrillatie is het gevaar groot dat er een bloedprop in het hart vrijkomt. Als die je hersenen bereikt, ben je dood. Ik heb toen vijf dagen in het ziekenhuis gelegen, en zo is het allemaal begonnen.»
HUMO Er is nog méér?
CHABOT «Als je hart uit het ritme klopt, dan krijg je een cardioversie (elektroshocks, red.), waarmee ze je hart resetten. En dat heb ik in anderhalf jaar, vóór mijn operatie afgelopen december, negen keer ondergaan. Tussen de achtste en de negende keer zaten er maar drie dagen meer, terwijl er tussen de eerste twee keren nog een jaar tijd zat. De negende keer zei de cardioloog me: ‘Dit kan zo niet blijven doorgaan. We moeten je opereren.’ Ik kreeg een ablatie: ze hebben op vier aderen littekentjes gebrand.
»Het was een succes: ze hebben drie van de vier aders goed kunnen aanpakken. De vierde niet optimaal, omdat die tegen de hartwand aan zat, en het gevaar bestond dat ze anders een gat in m’n slokdarm zouden branden. En dan is het verhaal óók over. Mocht het toch weer mislopen, dan krijg ik opnieuw een ablatie en pakken ze die vierde ader aan, waarbij ze de slokdarm dan zullen verschuiven.»
undefined
'Van de seks, drugs en rock-'n-roll blijft enkel nog de seks over'
HUMO Moet u nog medicatie nemen?
CHABOT «Grappig: het is vandaag de eerste dag dat ik van m’n medicijnen af ben. De eerste dag onbeschermd! Tot nu toe is het oké.
»Bloedverdunners moet ik blijven slikken, maar vóór mijn operatie moest ik ook medicatie nemen die je hart in het goede ritme brengt. Na mijn operatie werd ik op flecaïnide gezet. Echte rommel, zoals m’n cardioloog zegt, want ik kreeg er pijn aan m’n lever van. Het regelt de hartpuls, maar vergroot wél het risico op een hartstilstand. Dus nam ik nóg een ander middel, om dát risico weer in te perken.
»Volgende maand krijg ik een holter, een soort van korset waarmee ze vierentwintig uur lang je hartslag monitoren, zodat ze een goed beeld hebben van hoe je hart werkt tijdens een doordeweekse dag. Daarna wordt er nog een hartfilmpje gemaakt. Voorlopig word ik dus goed in de gaten gehouden: ik moet halfjaarlijks op controle.»
HUMO Hebben uw hartproblemen een grote impact op uw leven gehad?
CHABOT «Ik denk er elke dag aan. Toen ik in 2016 bij de cardioloog aankwam, zei die: ‘Bart, je hebt zoveel problemen met je hart, dat we je ribbenkast zullen moeten openmaken voor een openhartoperatie.’ Ik had namelijk ook lekkende hartkleppen, dichtslibbende kransslagaders, en er scheelde iets aan de pompfunctie van m’n hart. Omdat ik eerder al bestraald werd voor m’n hersentumor, zei ik: ‘Allemaal prachtig, maar ik ga niet aan die operatie beginnen. Ik ben mentaal pas in het reine met m’n vorige behandeling en ben nog niet klaar voor zo’n ingrijpende operatie. Pak de boezemfibrillatie aan, daarna kijken we verder.’ Tot mijn grote voldoening namen de andere klachten daardoor af. Ze hebben me dus niet moeten openleggen. Maar toch denk ik er elke dag aan, omdat het een serieus probleem is. Je hebt twee nieren, maar slechts één hart. Als dat ophoudt te kloppen, is het verhaal over. Ik heb m’n levensstijl dus drastisch aangepast.»
'Ik zie er nu 10 jaar jonger uit. En ik ben nergens meer bang voor: wie me van het toneel wil krijgen, moet een tank bestellen en drie keer over me heen rijden'
HUMO U raakt geen druppel alcohol meer aan.
CHABOT «Ik ben van de ene op de andere dag gestopt met drinken. Het ziekenhuis waar ik behandeld werd, ligt pal in het centrum van Den Haag. Ik dacht: stel je voor dat de cardioloog mij na mijn afspraak vanuit zijn raam een café ziet binnenlopen! Ik ga er alles aan doen om mijn lichaam zo gezond mogelijk te krijgen en te houden. Ik eet veel fruit en groenten, ik ga nooit meer naar McDonald’s, ik probeer vlees zoveel mogelijk te vervangen door vis, ik eet geen emmers drop meer, ik heb koffie vervangen door thee, en ik kies als toetje voortaan voor yoghurt met muesli. Ik probeer ook meer te bewegen, al zou dat nog beter kunnen. En ik ga vroeger naar bed en slaap langer uit.»
HUMO In een Nederlandse krant zei u: ‘M’n leven is er al bij al niet leuker op geworden.’ Maar u weet het dus wel goed vol te houden?
CHABOT «Ja, omdat ik graag nog lang wil blijven leven. Kijk, je moet kiezen tussen twee kwaden. Ik herinner me de dagen met Herman Brood: ik heb alle drankorgieën meegemaakt en allerlei drugs zien voorbijvliegen, en dat was hartstikke gezellig. Maar door vroeger zoveel te zuipen, is m’n lever aangetast en worden medicijnen niet zo gemakkelijk afgebroken. Ik ben lang een jongen gebleven, maar op een gegeven moment moet je je verantwoordelijkheid nemen – zowel voor jezelf als voor je omgeving – en een mán worden. Eens je die knop omdraait, voelt het niet meer aan als een opoffering. Maar als je zelf nuchter bent, stoor je je natuurlijk wel aan het oeverloze geouwehoer op feestjes (lacht). Verder zijn er alleen maar voordelen: nu ik gezonder eet, ben ik 4,5 kilo kwijt, waardoor ik er tien jaar jonger uitzie. Die ommekeer heeft me veel goeds opgeleverd.»
HUMO Roken doet u ook niet?
CHABOT «Enkel toen ik nog softdrugs gebruikte, maar dat woord zegt het al: het is soft. Vond ik geen zak aan. Als je drugs gebruikt, moet je harddrugs gebruiken (lacht). Maar als ik nu nog cocaïne snoof, dan zou het afgelopen zijn met me: het doet je hartslag de hoogte inschieten. Van de seks, drugs en rock-’n-roll blijft dus enkel nog de seks over.»
HUMO Ook niet slecht.
CHABOT «Je hoort me niet klagen (lacht). M’n nieuwe levensstijl heeft ook m’n schrijven op een positieve manier beïnvloed. Ik ben veel productiever geworden. ’s Ochtends heb ik geen last meer van katers: nu zit ik al om halftien te schrijven, terwijl ik er vroeger niet voor één uur ’s middags aan begon. Ook inhoudelijk is er een verandering. Je maakt wat mee in die ziekenhuizen: het doet je beseffen dat de wereld niet alleen maar een speeltuin is. Ik ben er serieuzer door geworden.»
HUMO Voelt u zich, met alles wat u overleefd hebt, stilaan onverwoestbaar?
CHABOT «Ik ben onderweg veel goeie vrienden verloren. Herman Brood pleegde zelfmoord, Martin Bril (schrijver en dichter, red.) werd op 49-jarige leeftijd door kanker weggehaald, Joost Zwagerman heeft zich opgehangen. Ik zie mezelf dus wel als een survivor. Ik ben nergens meer bang voor. Wie mij van het toneel wil krijgen, moet een tank bestellen en drie keer over me heen rijden.»
HUMO Uw optimisme bent u onderweg alvast niet kwijtgeraakt.
CHABOT «Ik geloof niet in God, dus ik ben van het principe dat je alles uit het leven moet halen en niet in een hoekje moet zitten treuren. Het leven is – hier in West-Europa, althans – de moeite waard.
»Hoe oud ben jij, als ik vragen mag?»
HUMO 32.
CHABOT «Nou, dan kun je nog acht jaar gas geven voor je begint af te bouwen. Tot die tijd: gewoon doorfeesten!»
HUMO Doen we!
