Literatuur: Op het nachtkastje

Van 14 tot en met 24 maart is het weer tijd voor de jaarlijkse Boekenweek – met dit jaar als thema 'Vriendschap en andere ongemakken' – en dat betekent dat u zich op de Nederlandse tv weer tegoed kunt doen aan allerlei literaire programma’s.

Vanavond hebt u de keuze uit 'De avond van het boek' (waarin vier teams van auteurs quizzen en enkele leraars Nederlands 'Het beste boek van 2011' bekendmaken), 'Mag het iets meer zijn?' (de documentaire over onze eigenste Tom Lanoye, die dit jaar het boekenweekgeschenk schreef), én de eerste aflevering van 'Op het nachtkastje', een reeks van tien korte auteursportretten. Sanne van der Noort, die samen met Talitha van der Hoeden al vijf jaar instaat voor de reeks, geeft uitleg.

Sanne van der Noort «We kiezen alle auteurs zelf uit, en we spreken altijd een keer met hen af om samen te bepalen wat we gaan filmen. We zoeken naar een moment waarop ze iets doen wat ze leuk vinden en ook zouden doen als er geen camera bij zou zijn – omdat we een inkijkje willen bieden in hun dagelijkse leven.

»Zo zijn we met Tom Lanoye en Eppo van Nispen, de directeur van de Boekenweek, naar Lanoyes geboortestad Sint-Niklaas getrokken. Hij trad er op met 'Sprakeloos', de solovoorstelling op basis van zijn gelijknamige boek, en ik vond het erg mooi om te zien hoe je hem zijn concentratie bijeen ziet rapen net voor hij op moet – terwijl hij natuurlijk al jaren op de planken staat.

»En hij was natuurlijk erg vereerd dat hij het boekenweekgeschenk mocht schrijven: het is al van 1989 geleden dat een Vlaamse auteur die eer te beurt viel. De grote Hugo Claus dan nog!

»Met Hans Dorrestijn en een vriend van 'm zijn we gaan vogelen. Z'n twee recentste boeken zijn natuurboeken, en we zijn een middagje met hem meegegaan, op zoek naar de klapekster.

»Dat is dus het leuke, dat je een ander beeld krijgt van die mensen. Ik was er altijd van uitgegaan dat Dorrestijn een wat depressieve man was, omdat zijn schrijfsels altijd een treurige ondertoon hebben, maar hij bleek net heel vrolijk en gezellig.»

HUMO In de aflevering van vanavond volgen jullie Jules Deelder tijdens z'n radioshow DeeldeRadio: hij geniet zichtbaar als hij z'n jazzplaten draait. Denk je dat muziek belangrijker voor 'm is dan literatuur?

Van der Noort «Hij zegt wel dat muziek de taalbarrière overstijgt, dat jazz een taal zonder woorden is waarin klanken de kleinste nuances kunnen vertolken, maar ik denk niet dat het voor hem iets uitmaakt of iemand zich uit via muziek of via taal. Hij is gek op muziek en kan er een heleboel in kwijt, maar hij is geen muzikant – dus schrijft-ie.

»Zijn realisme heeft me aangenaam verrast, want hij staat toch bekend om zijn dwarse meningen. Hij heeft het onder meer over de intolerantie die Nederland momenteel weer in haar greep houdt, en hij is daar terecht verwonderd over: 'Hebben we dan niets geleerd uit de jaren zeventig?'

»Deelder is natuurlijk een intrigerende figuur. Wat hem zo anders maakt in vergelijking met de andere 'Nachtkastjes', is dat hij zich niet conformeert aan de schrijverselite in Nederland. Hij zal zich nooit gedragen als 'de grote dichter Deelder', want hij vindt dat allemaal maar onzin.

»Ik moest heel hard lachen toen hij in het voorgesprek zei: 'Wat kan ik over mijn gedichten zeggen? Het is gewoon iets wat uit mijn pen komt.' Hij wilde er ons van overtuigen dat het niet de moeite was om een filmpje over hem te maken, maar toen zeiden wij: 'Als je dat zegt, vinden we dat ook al prima!' En toen was het goed (lacht).»

Bekijk Jules Deelder & New Cool Collective: