Lukas Dhont: ‘Ik wilde intimiteit tussen jongens in de film. Zulke beelden zijn we niet gewoon’

In de nacht van 12 maart komen we éíndelijk te weten of Lukas Dhont met ‘Close’ als allereerste Belg ooit de Oscar voor Beste Internationale Film mag winnen. Humo sprak hem tijdens zijn promotour in Los Angeles.

Wie oogsten wil, moet zaaien: sinds enkele weken tekent Lukas Dhont present in Los Angeles, waar zijn Oscar-campagne voortdendert als een op hol geslagen trein.

LUKAS DHONT «Ik voel me hier goed. Gisteren was er een screening van ‘Close’ in het Aero Theatre, één van de enige single-screen cinemas, cinema’s met maar één scherm, die Amerika nog rijk is. Films worden er nog echt in 70mm geprojecteerd. Het is daar waar Paul Thomas Anderson zijn werk in première laat gaan: in Santa Monica, aan het strand. ‘Phantom Thread’ heeft hij er zo voor het eerst aan de wereld getoond.»

HUMO Een film waar jij ooit nog een date mee naartoe hebt genomen.

DHONT (lacht) «Dat klopt, ja. En die film gaat volledig over scheve machtsverhoudingen binnen romantische relaties, dus we hadden na de film meteen héél veel om over te babbelen.

»Afijn, de screening in het Aero Theatre was uitverkocht. Er stond een rij tot om de hoek, zelfs achter de laatste zitjes waren er mensen rechtopstaand aan het kijken. Dat wil toch zeggen dat het goed zit met de mond-tot-mondreclame.»

HUMO Ben je het soort filmliefhebber dat in L.A. elke bar gaat bezoeken waar Humphrey Bogart ooit een fles whisky heeft gedronken, elk hotel waar Frank Sinatra ooit met een minnares in bed is gedoken, elke boulevard waar de geschiedenis als gedroogde urine aan de straatstenen kleeft?

DHONT «Ik zoek graag schoonheid op, in film maar ook in kunst en architectuur. Ik ben dus al naar het Griffith Observatory geweest, de iconische art-decosterrenwacht op de rug van de Hollywood Hills, en naar het Chateau Marmont, het filmhotel aller filmhotels. Daar heb ik een koffie gedronken. Maar ik heb geen tijd om echt halsoverkop in de stad te duiken.

»L.A. is een moeilijke stad als je aankomt, omdat ze zo uitgestrekt is, en omdat elk gebied functioneert volgens z’n eigen spelregels. In West Hollywood heb je de grote boulevards, in Beverly Hills kan je voor duizenden dollars winkelen, in Silver Lake vind je de hipste koffiebars... Ik begin de stad een klein beetje te begrijpen.»

HUMO Wat doet een mens nog zoal tijdens een Oscar-campagne?

DHONT «Onze doelstelling is: ervoor zorgen dat zoveel mogelijk voters van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences de film gezien hebben. Want als ze hem niet gezien hebben, stemmen ze niet.»

HUMO En dan wint ‘All Quiet on the Western Front’, de grote favoriet en een film waar zelfs de duttende tachtigers van de Academy van gehoord hebben.

DHONT «Welja (lachje). We zullen nooit het budget hebben van Netflix of Amazon om in de hele stad de grootste billboards af te huren. Maar we zijn aanwezig op sociale media, op grote evenementen en in de pers: ik heb de laatste weken in GQ, Variety, Entertainment Weekly en The Hollywood Reporter gestaan. Zodra de mensen de film gezien hebben, geloven we in onze kansen. De film hoeven we niet te verkopen, want die verkoopt zichzelf.»

HUMO Je zit momenteel bij A24, dé onafhankelijke productiemaatschappij in Hollywood. Het zijn de new kids on the block, met mijn favoriete regisseurs van het moment: Ari Aster, Robert Eggers, Barry Jenkins... Daar sta jij mooi tussen.

DHONT «Zij zijn super, hè? Ze zijn jong, maken uitdagende films, dúrven. A24 kan hier rekenen op heel veel steun, zeker bij een jong publiek: kijk maar naar de film ‘Everything Everywhere All at Once’, één van de topfavorieten bij de Oscars. Ook ‘Close’ doet het supergoed aan de box office.

»Tussendoor probeer ik zoveel mogelijk producers, acteurs en schrijvers te ontmoeten. Enerzijds om hen attent te maken op het bestaan van ‘Close’, anderzijds omdat ik op die manier kan snuffelen aan mogelijke toekomstige samenwerkingen.»

HUMO Aan wie heb je zoal gesnuffeld?

DHONT «Aan mensen die me van nature aantrekken, bijvoorbeeld de activiste-fotografe Nan Goldin, één van mijn all-time helden. Maar ook aan Austin Butler, genomineerd voor zijn interpretatie van Elvis Presley, en aan Barry Keoghan, genomineerd voor zijn bijrol in ‘The Banshees of Inisherin’. Acteurs die me enorm interesseren.»

HUMO Ik kan me voorstellen dat je momenteel volgens een nauwgezet schema leeft, dat je amper weet waar je hoofd staat. Slaag je er nog voldoende in om te genieten, om te beseffen hoe speciaal het is wat je allemaal overkomt?

DHONT «Ik heb het grote geluk dat ik deze reis maak in het gezelschap van een 16-jarige en een 14-jarige: zo oud zijn de twee hoofdrolspelers, Eden Dambrine en Gustav De Waele, intussen. Zij slagen er wél nog in om eindeloos verwonderd te zijn over alles op hun pad: gisteren keken ze zich nog de ogen uit de kop toen ze in een willekeurige diner een hamburger voorgeschoteld kregen – de zotste die ze ooit geproefd hadden.

»Het is flauw om te zeggen dat het gaat om de reis, niet om de bestemming. Maar toch is het zo! Die twee hebben me daar weer aan herinnerd.»

HUMO Van wie in Hollywood kreeg je het mooiste compliment over ‘Close’?

DHONT «Van een jongeman van 22 die, nadat hij de film had gezien, rechtstreeks van de cinema naar de tatoeëerder is gestapt. Daar liet hij de naam van zijn beste vriend op zijn arm zetten: een vriend die hij verloren was. Dát is schoon. Soms ben je zo hard bezig met de impact op ‘de massa’ – met cijfers – dat je vergeet dat de impact op één persoon eigenlijk veel belangrijker is.

»Stel dat ik straks de Oscar win: ja, leuk! Maar dan zit ik daar met dat gouden beeld. Wat écht iets betekent, is die kerel die na jaren eindelijk zijn vriend herdenkt.»

HUMO Op de Ensors mocht je onlangs tot drie keer toe je dankspeech oefenen: je won de beeldjes voor Beste Film, Beste Regie en Beste Scenario. Hoe was het om een prijs te krijgen uit de handen van Jan Jambon, wilde weldoener van de cultuursector?

DHONT «Weet je, ik denk vaak aan hoeveel mensen er wel zijn die evengoed kunst, schoonheid en talent in zich hebben, maar die níét gevierd worden. (Denkt na) Ik vind het leuk om in de bloemetjes te worden gezet. Maar ik vind het vooral belangrijk om niet alleen verhalen te ondersteunen die, tussen aanhalingstekens, ‘succesvol’ zijn. Jonge talenten moeten óók ondersteund worden wanneer ze nog volop zoeken, spartelen, falen. Dat doe je niet door ze weg te zetten als...»

HUMO Luie naïevelingen met een hobbyproject?

DHONT (lachje) «Ja. Kunst is iets geks, hè. Het wordt gevierd als het doorbreekt, maar verguisd als het miljoenenpubliek uitblijft. Terwijl ik kunst sowieso even waardevol vind als het werk van pakweg een dokter. Een film kan zoveel bijdragen: menselijke verbinding, begrip, empathie...»

HUMO Na de Ensors deed je ook de Golden Globes aan. Ik stel me voor hoe achteraf Kevin Costner een biertje drinkt, Zendaya op de dansvloer staat, Colin Farrell een barkruk inneemt. Gebeurt dat echt, of zit iedereen na de laatste uitreiking alweer in de limousine?

DHONT «Vier jaar geleden was ik ook genomineerd, met ‘Girl’, en vergeleken daarmee was deze avond toch... onwennig. De organisatie ligt stevig onder vuur omdat het altijd zo’n witte, niet-diverse bedoening is, en dat voelde je in de lucht hangen. Maar ik was er met mijn lief, dus het was tof (lacht).

»Een mierennest, dat ook. Tijdens elke break staat iedereen op van tafel en begint het te krioelen. Tegen het einde van zo’n avond is je sociale batterij léég. Iedereen wil connecties, en iedereen wil met Tom Cruise en Steven Spielberg op de foto.»

HUMO Jij ook?

DHONT «Niet op de foto, maar Steven heb ik wel gesproken. Daarna ben ik eten gaan halen in een drive-thru, en heb ik op de afterparty van A24 staan dansen naast Michelle Yeoh, Jamie Lee Curtis en Brendan Fraser.»

HUMO Wat heb je tegen Steven – ik mag vast ook Steven zeggen – gezegd?

DHONT «Dat ik, toen ik jong was, naar zijn films keek met het idee dat dát het soort cinema was dat ik later wilde maken. Maar ook dat het uiteindelijk lichtjes anders is uitgedraaid (lacht). Hij beloofde dat hij naar ‘Close’ zou kijken. Dat is intussen twee maanden geleden, dus hij zou ’m gezien moeten hebben.»

EENZAME JONGENS

HUMO ‘Close’ zelf dan, want daar gaat het tenslotte om. Het beeld dat je schetst van een teloorgegane jongensvriendschap lijkt me autobiografisch. Pluk je veel uit eigen leven?

DHONT «Zelf zou ik de film nooit autobiografisch noemen, wel persoonlijk. Hij komt uit een plek van spijt. Spijt dat ik vrienden heb weggeduwd die ik eigenlijk helemaal niet wilde wegduwen. Vrienden die dicht bij me wilden blijven. (Zucht) Zo gaat het toch bij veel mensen? De wereld waarin we leven draait niet rond kwetsbaarheid, maar rond competitiviteit en onafhankelijkheid – kwaliteiten die een pantser vereisen. Afstand nemen van emoties en achterdocht kweken jegens intimiteit, moet dus wel een deel zijn van ons opgroeien.

»Maar verder gaat het tijdens het schrijven niet om mijn persoontje. Een film is geen therapie voor mij. Ik zoek eerder naar een manier om mijn persoonlijke verdriet te vertalen naar een universele waarheid. Om – dat is de heilige taak van cinema – te zoeken naar de zaken die ons allemaal verbinden.»

HUMO Je laat jezelf niet graag in een hokje duwen.

DHONT «Ik haat het als mensen me omschrijven als een ‘mannelijke cis queer filmmaker’. Ik ben gewoon een filmmaker! Ik zou Chantal Akerman (Belgische regisseuse die met ‘Jeanne Dielman 23, quai du Commerce 1080 Bruxelles’ één van de meest gelauwerde films aller tijden maakte, red.) ook nooit omschrijven als een ‘vrouwelijke filmmaker’. In een wereld die alsmaar krampachtiger op zoek is naar micro-identiteiten, probeer ik te zoeken naar wat we gemeenschappelijk hebben. In die zin vind ik ‘Close’ een heel politieke film.»

HUMO Ik vind het eerste kwartier, de rêverie waarin Leo en Remi in het hartje van de zomer het hoogtepunt van hun vriendschap beleven, het mooiste stuk.

DHONT «Dat is ook bedoeld om het mooiste stuk te zijn. Je zult altijd teruggrijpen naar de eerste vijftien minuten, ook in het leven. Naar de onschuld, verbinding en connectie van toen. Maar de film gaat net over wat er met zulke jeugdige fragiliteit gebeurt wanneer de wereld zich ongevraagd komt moeien. Dát stuk van de film is minder schoon. Maar daar gaat het net over.

»Nog iets dat ik absoluut in de film wilde: beelden van intimiteit tussen jongens. Zulke beelden linken we automatisch aan seksualiteit, omdat we ze niet gewoon zijn, ik heb ze nog vrijwel nooit in een film gezien. Maar als je luistert hoe 13-jarige jongens over elkaar praten, dan gebruiken ze termen als ‘lief zijn’ en ‘houden van’. Pas later worden zulke termen zorgvuldig uit de woordenschat gewrikt.»

HUMO Je verwijst graag naar het werk van psychologe Niobe Way, die de levens van honderdvijftig jongetjes vijf jaar lang volgde.

DHONT (knikt) «Ze stelde hun vijf jaar lang dezelfde vragen en merkte dat ze op hun 18de niet meer durfden te praten zoals op hun 13de. Ze namen afstand, niet alleen van hun vrienden, maar ook van zichzelf. Ze wilden nog altijd genegenheid, liefde en affectie, maar ze móchten die dingen niet meer willen.

»Zo is volgens mij een epidemie van eenzaamheid ontstaan. Jongens zijn, blijkt uit onderzoek, eenzamer dan meisjes. Ze hebben even diepe emoties, maar ze kunnen er nergens mee terecht.»

HUMO Had je zelf als jonge jongen een film als ‘Close’ kunnen gebruiken?

DHONT «Ik weet het niet goed. Ik moet nu denken aan een scène uit ‘Girl’ waarin Lara zegt: ‘Ik wil geen voorbeeld zijn, ik wil gewoon een meisje zijn.’ Dat is een beetje hoe ik me ook voel. Ik wil vooral géén boodschapcinema maken.

»Misschien had de 13-jarige Lukas die beelden ook wel gewoon verworpen. Want in deze maatschappij zijn we allemaal o zo doodsbenauwd om kwetsbaar te zijn, om als man vrouwelijk te worden bevonden. Ik, althans, liep ervan weg.»

HUMO Zowel ‘Girl’ als ‘Close’ hebben naast bergen lof ook kritiek gekregen. Vanity Fair begon een profiel zo: ‘Lukas Dhont een provocateur noemen, voelt niet helemaal juist aan. Maar z’n twee films hebben critici en publiek wel zo gepolariseerd dat hij een zekere reputatie heeft gekregen.’ Voel je je al het nieuwe enfant terrible van Hollywood?

DHONT «Dat is journalistiek, hè (lachje). Ons metier is subjectief, dat begreep ik na ‘Girl’, en dat begrijp ik nog steeds. Er zijn mensen die ‘Close’ de hemel inprijzen en mensen die ’t maar niks vinden. That’s the name of the game.

»Maar daarnaast blijken de dingen die we voor de camera blootleggen voor sommige mensen ook... te controversieel? Toch controversiëler dan ik doorhad. Geweld, zeker geweld dat zich naar binnen keert, is een gevoelig onderwerp, en één dat niet altijd even makkelijk is om mee geconfronteerd te worden. Ik snap dus wel dat mensen daar heftig op reageren.»

HUMO Raakt het je als iemand ‘Girl’ transfoob noemt?

DHONT «Ja. Maar ik vind het óók interessant. Zo wordt een gesprek mogelijk over een onderwerp waar we zo lang níét over gepraat hebben. Ik ben het er radicaal mee oneens dat ‘Girl’ transfoob zou zijn. Maar ik wil wel anderen horen. Eruit leren. Mezelf verrijken.»

GRATIS LIPOSUCTIE

HUMO Nog een paar snelle Oscar-vraagjes om af te sluiten: wat ga je aandoen op de uitreiking, en wie neem je mee als gast?

DHONT «Ik ga iets aandoen dat ontworpen wordt door Raf Simons, dat is al niet slecht. En wie neem ik mee? De twee jongens én mijn broer, de producent. Dan zijn onze tickets op.»

HUMO Is je dankspeech af?

DHONT «Nee, maar ik repeteer ’m al sinds mijn 12de, dus hij móét goed zijn. De komende weken ga ik me erover buigen.»

HUMO Enig idee hoeveel de giftbags van de Oscars vorig jaar waard waren, en wat er zoal inzat?

DHONT «Geen flauw idee.»

HUMO Waarde: meer dan 100.000 dollar. Vorig jaar zat er onder meer in: ongeveer een week aan overnachtingen in poepchique resorts, een lap grond in Schotland én een liposuctie van 12.000 dollar.

DHONT «Wat? Dat klinkt nog béter dan een Oscar winnen (lacht). Al ga ik de liposuctie wel aan mij voorbij laten gaan.»

HUMO Op de uitreiking zul je ook ook Steven Spielberg terugzien. Ga je...

DHONT «Vragen wat hij van ‘Close’ vond? Natuurlijk! Ik ga hem najagen alsof mijn leven ervan afhangt! Ah ja, hij heeft beloofd dat hij ’m zou bekijken, en belofte maakt schuld.»