Marie-José verloor haar vrienden van de kaartclub: ‘Dit is erger dan de oorlog’

Tot een jaar geleden was het alle dagen feest in dienstencentrum De Fontein in Borgerhout. Sjoelen! Turnen! Linedancen! Biljarten! Kaarten! Maar toen kwam het virus. Vóór iedereen het goed en wel besefte, plukte het vijf bewoners weg. Het nieuws van ‘de kaartersclub die verloor van corona’ illustreerde pijnlijk hoe snel het virus zich doorheen de oudste generatie kon klauwen. Vandaag is Marie-José Van Der Plas (84) de enige oorspronkelijke bewoner van de vijfde verdieping die het nog kan navertellen.

MARIE-JOSÉ VAN DER PLAS «Elke namiddag werd er gekaart in de kantine. Dan zaten we hier met een groepje van zes of zeven man. Duizenden, speelden we. Het is een Nederlands kaartspel, geloof ik. Toosje won het vaakst. Misschien omdat ze zelf Nederlandse is. Ik kaartte niet altijd mee, maar ik sprong in als er iemand naar het toilet moest.

»Het is allemaal zo snel gegaan. Het begon met Liane, een goeie vriendin van mij. Ze kreeg opeens last van haar buik. De griep, dachten we. Ze hebben haar ’s nachts naar het gasthuis gebracht. Daarna was het Frans die ziek werd. We woonden tegenover elkaar op de vijfde verdieping. Hij heeft me nog gebeld, heel vroeg ’s ochtends. ‘Ik weet niet wat ik heb,’ zei hij, ‘maar ik voel me slecht.’ Hij was flauwgevallen en raakte niet meer overeind. Hij had de verpleegster gebeld – we hebben hier allemaal zo’n knop in onze flat, waarmee we hulp kunnen roepen. Dat was de laatste keer dat ik hem sprak. Ze zijn hem komen halen, maar ik heb hem zelfs niet zien weggaan. Ik weet niet hoe het komt, want normaal hoor ik zulke dingen altijd. Pas later vernam ik van de verpleegster dat ze hem ook naar het gasthuis hadden gebracht. Een paar dagen later was hij weg. Zo’n brave mens: hij deed altijd alles voor een ander.

»En zo zijn er nog veel gevolgd. Niet alleen van de kaarters, maar ook van andere groepjes die in de kantine zaten. Ik geloof dat er uiteindelijk een stuk of acht bewoners zijn gestorven in die eerste periode. En ik heb geen afscheid kunnen nemen. Dat is zo jammer.»

HUMO Vraagt u zich soms af wie het virus hier had binnengebracht?

VAN DER PLAS «Dat kun je niet weten, hè. Iedereen was toen nog vrij om overal naartoe te gaan. Wie weet waar ze het hadden opgedaan.

»Die weken kreeg ik voortdurend telefoon van journalisten. Omdat we de eersten waren, denk ik. Maar op den duur begon ik te merken dat de kranten niet schreven wat ik had gezegd. Dan schreven ze dat Frans 82 was, terwijl hij al 86 was. Toen ben ik gestopt met vragen te beantwoorden. Als een journalist belde, zei ik: ‘Bel maar naar de receptie.’»

HUMO Voor u kwam het virus wel heel dichtbij.

VAN DER PLAS «Eigenlijk is het een wonder dat ik het niet heb gehad. ‘Best niet meer kaarten,’ zei mijn zoon. Ze zeiden dat je via de kaarten het virus kon doorgeven. Ik heb dat dan niet meer gedaan. Maar het waren niet alleen de kaarters: ook van de biljarters hebben er veel het virus gekregen. Zij stonden altijd nogal dicht bij elkaar rond die tafel, vond ik. Ik zat niet bij één groepje, maar ging liever van de ene groep naar de andere. Ik kan niet goed stilzitten. Ik was hier ook vrijwilliger en stond achter de toog. Dat deed ik graag. Dan stond ik daar samen met Frans en Liane. Wij deden alles samen. Als ze hier een uitstap organiseerden, dan gingen we mee.

»Toen iedereen één voor één begon weg te vallen, ben ik heel bang geworden. Ik ben 3 kilo afgevallen, omdat ik niet meer kon eten. Ik kreeg geen hap meer binnen. Ik kon ook niet slapen. ’s Nachts liep ik altijd maar rond, te denken aan iedereen die weg was. Mijn schoondochter zei me dat ik mijn gedachten moest verzetten: ‘Anders word je straks nog ziek van de schrik.’ Ik heb dat geprobeerd. Nu gaat het beter, maar de angst blijft. De mensen zijn bang geworden van elkaar.»

HUMO Jullie komen niet meer bij elkaar over de vloer?

VAN DER PLAS «Nee, nooit. Ik pas heel erg op. Ik ga zelfs niet met meer dan twee personen in de lift. Je hebt altijd mensen die er toch bij willen, maar dan zeg ik: ‘Laat mij er maar uit, dan kun jij erin.’

»Alleen ’s ochtends tussen 10 en 12 uur mogen we nog naar beneden komen, om eten of bonnetjes te bestellen. Er was een tijd dat we nog buiten mochten zitten, met vier aan een tafel. Maar omdat sommigen de regels aan hun laars lapten en met zes aan een tafel zaten, hebben ze dat ook geschrapt.

»Activiteiten zijn er natuurlijk ook niet meer, terwijl er vroeger zoveel te doen was. Dan kwam de disco of kwam er iemand op zondag wat muziek spelen. Ik dans heel graag. En met oudjaar was er altijd een groot feest. Het is hier heel plezant. Enfin, het wás heel plezant. Nu kan er niks meer door dat virus.»

HUMO Intussen duurt de crisis al een jaar.

VAN DER PLAS «Dat is lang, hè. Ik heb het grote geluk dat ik nog naar buiten kan. Elke ochtend maak ik mijn flat schoon. Veel werk is dat niet: ik woon klein. Dan ga ik boodschappen doen. Ik ga altijd om half negen – dan is er nog niet veel volk in de winkel. In de namiddag ga ik een uur wandelen, om toch maar in beweging te blijven. Dat doe ik samen met Toosje. Gelukkig is zij er ook nog. We maken altijd dezelfde rondjes in de buurt, omdat ik niet meer op de tram durf. Ach ja, misschien overdrijf ik daar wat in (lacht).

»Ik zeg altijd: dit is erger dan de oorlog. Die heb ik ook nog meegemaakt. Toen konden we elkaar tenminste nog vastpakken en troosten. Ik had ook minder angst dan nu. Maar ja, ik was nog maar een kind.»

HUMO Hoe lang is het geleden dat u nog iemand hebt vastgepakt?

VAN DER PLAS «Dat moet een jaar zijn. Ik ben ermee gestopt zodra het niet meer mocht. Om de twee weken ga ik wel nog naar mijn zoon. Ik zit in hun broebel, of hoe zeggen ze dat? Maar we houden afstand: geen kus, geen knuffel. Zeker niet met mijn schoondochter: zij is verpleegster en zit elke nacht bij de coronapatiënten. Ze heeft nog maar net haar eerste spuit gekregen.»

HUMO U bent nog niet gevaccineerd?

VAN DER PLAS «Nee, eind deze maand. Ze houden ons hier goed op de hoogte. Elke week krijgen we een brief met hoe het zit. Er zijn er die hun spuit niet willen. Dat begrijp ik niet. Zodra ik mijn spuit heb gekregen, ben ik weg. Dan ga ik weer naar de zoo, naar ’t stad… Zoals vroeger, toen waren we ook altijd weg.»

HUMO Gaat u straks weer achter de toog staan?

VAN DER PLAS «Ik weet het niet. Ik vind mezelf te oud geworden. Misschien moeten de jongere bewoners het maar overnemen. Ik vind dat ik hard achteruit ben gegaan het voorbije jaar. Het lijkt wel alsof ik in één jaar tijd twee jaar ouder ben geworden. Als ik nu in de spiegel kijk, dan schrik ik: amai, ik ben oud! Dat komt door het alleen zitten: ik ben niet graag alleen.»

HUMO U kijkt ernaar uit om uw vrijheid terug te krijgen.

VAN DER PLAS «Ja, maar wordt het nog ooit zoals vroeger? Ga ik nog ooit kunnen linedancen? Ik twijfel daaraan. Ik denk dat ik het allemaal nog niet goed besef. Nu zitten we er nog middenin. Straks, als we weer in de zaal mogen zitten en ik de lege stoelen zie, dan zal ik het pas echt voelen. Dan zal ik mijn klop krijgen. Er zijn zoveel mensen weg. Niet alleen hier, maar ook in andere serviceflats. Vroeger maakten we vaak dagreisjes met dezelfde groep uit verschillende centra. Van die groep zijn er vierentwintig mensen weggevallen door corona. Vierentwintig! Dat is veel volk, hè. De ouden moeten eruit, zeggen ze altijd. Maar ik blijf toch liever nog een tijdje leven.»