Mark Cavendish: het grote sprinterview

Mark Cavendish wil zondag Milaan-Sanremo winnen, waarvan de aankomst opnieuw

op de Via Roma ligt, zoals in zijn jongensdromen. 'Ik denk dat ik de enige ben die zonder emotie sprint: er is geen angst, geen woede, niks.'

Het is zaterdagavond in een hotel in Kortrijk en de sfeer is bedrukt: zonet verloren drie ploegmaats van Etixx-Quick•Step in de Omloop Het Nieuwsblad van Cavendish’ landgenoot en vriend Ian Stannard. Een blamage, en onze interviewee, die niet heeft meegereden, kijkt er ietwat vreemd van op. Morgen zal hij de eer van de ploeg redden en Kuurne-Brussel-Kuurne winnen. Met die zesde zege van het jaar toont hij zich helemaal klaar voor de sportieve revanche na een seizoen waarvan vooral zijn val in de eerste Tourrit is bijgebleven, en waarin hij zijn titel van keizer van de sprint aan Marcel Kittel verloor. Als ik naast hem sta, valt het meteen op: groot is Cavendish niet – net 1,75 meter – en zijn korte benen zijn minder gespierd dan die van de Duitser. Het is duidelijk: de kracht van Cavendish zit in zijn hoofd.

Plastic bloemen

Enkele dagen eerder in Tielt-Winge, in het Hageland. Hier woont Tim Harris, profrenner in de jaren 80, toen renners uit Groot-Brittannië nog een uitzondering waren. Samen met zijn vrouw Joscelin Ryan biedt hij onderdak aan jonge beloften, meestal uit hun thuisland, die in België het vak van wielrenner willen leren. Zo streken Bradley Wiggins en Chris Froome hier ooit neer, en elf jaar geleden ook de 18-jarige Mark Cavendish.

Tim Harris «Mark maakte een verlegen indruk. In de koers toonde hij lef, maar ik zag niet meteen een grote kampioen in hem. Jij wel, hè?»

Joscelin Ryan «Hij zat altijd te grommen: ‘Ik win vandaag.’ Dat zelfvertrouwen vond ik bijzonder. Ik herinner me zijn eerste overwinning in België, in Schaffen. De plastic bloemen die hij kreeg, staan hier nog altijd (lacht).»

Harris «Toen hij als jonge renner getest werd, twijfelden ze eraan of hij de capaciteiten had om een goede prof te worden. Maar hij kwam er toch, omdat hij er telkens van uitgaat dat hij zal winnen. Daarom was hij twee jaar geleden ook zo in shock toen Kittel hem voor het eerst klopte in de Tour. Nee, ik heb nog nooit een renner gezien met zo veel wilskracht en doorzettingsvermogen als Mark, desnoods gaat hij door een muur. Zijn belangrijkste zege was de Scheldeprijs in 2007, als neoprof: toen was de trein vertrokken. Want in zijn eerste maanden als beroepsrenner had hij het moeilijk – Mark is ook maar een mens, hè (lacht).»

undefined

'In mijn ogen is sprinten nog de enige pure vorm van wielrennen'

Manxman

Cavendish reageert nors als ik hem naar die moeilijke begindagen vraag.

Mark Cavendish «Er zijn nog altijd mensen die aan me twijfelen. Terwijl ze net het omgekeerde zouden moeten doen: in mijn talent geloven.»

HUMO Dat verbaast me, zeker met jouw erelijst.

Cavendish «Het is altijd zo geweest, mijn hele carrière lang. Ik vind het niet kunnen, maar ik gebruik het ondertussen om mezelf te motiveren.

»Die eerste zege in België herinner ik me nog goed. Het was een kermiskoers, en alle Belgen waren kwaad op mij: ik had iemand die de sprint voor mij aantrok, terwijl je volgens hun regels geen hulp mocht krijgen. Ik heb veel te danken aan Joscelin en Tim: het zijn geweldige mensen en ze zorgden goed voor mij. Dat jaar bij hen is enorm belangrijk geweest voor mijn ontwikkeling.»

undefined

HUMO Net als de beslissing om in de weekends met de boot van het eiland Man naar Groot-Brittannië te varen om daar te koersen?

Cavendish «Die oversteek was nodig om te kunnen doen wat ik echt wilde. Ik had ook geen medelijden met mezelf omdat ik van mijn kleine eiland af moest: als renner had ik er alles gezien. Ik heb nooit op iemands hulp zitten wachten: je moet er zélf voor zorgen dat de dingen gebeuren. Van jongs af aan denk ik er zo over. Toen ook Engeland niet meer volstond, ben ik naar het vasteland getrokken, om de beste van de wereld te worden. Op mijn 19de was ik al Wereldkampioen Ploegkoers. Ik ga er niet over liegen: ik heb zélf mijn droom waargemaakt.»

HUMO Je koos er ook voor om al op je 16de te stoppen met school. Dat was toch een drastische stap?

Cavendish «Ik zeg meestal: ik ben niet het grootste talent, ik werk gewoon hard. Maar eigenlijk wist ik al heel jong dat ik een gave had, iets speciaals waarmee ik het zou maken. Op mijn 14de wilde ik al tegen oudere jongens koersen, omdat ik beter was dan de rest. Ik was zelfverzekerd: ik hoopte ooit voor Telekom te rijden, en ik koos Duits als keuzevak. Toen ik hoorde dat bedienden bij de Barclays Bank veel tijd kregen om te trainen, ging ik van school af en begon ik te werken en te sparen.»

HUMO Joscelin en Tim zeiden al dat je een enorme wilskracht hebt.

Cavendish «Die had ik als kind al: zelfs een spellingswedstrijd op school wilde ik winnen, en bouwden we een kasteel, dan moest en zou ik het grootste maken. Ik zie diezelfde drive bij Delilah Grace, mijn dochtertje van 3: als ze iets niet mag doen of als iets haar niet lukt, wordt ze heel kwaad. Dan gaat ze net zo lang door tot ze het toch voor mekaar krijgt. En dat maakt me zo trots: she’s gonna rule the world.

»Weet je, koersen is niet: je lichaam één keer pijn doen. Dat kan iedereen. Het is lijden en afzien, en dat is een wezenlijk verschil: koersen mag je letterlijk als een marteling zien. Maar ik hou ervan, zo eenvoudig is het.»

HUMO Labtesten vind je maar niks. Verschil je wat dat betreft niet veel van de andere Britse renners?

Cavendish (knikt) «Ik doe het tegenovergestelde. Ronderenners of tijdrijders zoals Bradley Wiggins of Chris Froome zijn gefocust op die wetenschappelijke benadering. Ik ben iemand met een echte racementaliteit. Als ik de finishlijn zie líggen, krijg ik die extra wil om er als eerste over te rijden. Misschien kunnen ze over vijftig jaar wilskracht meten: dat zou interessant zijn om kampioenen te detecteren.»

HUMO Heeft de wetenschappelijke benadering van Team Sky het wielrennen veranderd?

Cavendish «Ach, dat valt wel mee: zij hebben die toepassingen gewoon naar een hoger niveau getild. En als je succesvol bent, moet iedereen zich aan jou aanpassen om bij te benen. Maar ze praten graag over hun verwezenlijkingen, en door er zo over op te scheppen, lijkt het alsof Team Sky voor de grote omwenteling gezorgd heeft.»

'Koersen mag je letterlijk als een marteling zien. Maar ik hou ervan'

HUMO Je bent razend enthousiast als je voor de Commonwealth Games het eiland Man mag vertegenwoordigen. Britse renners zijn sowieso heel patriottisch ingesteld. Dat is cultureel bepaald, neem ik aan?

Cavendish «We zijn zeker patriottisch, maar of we dat nu meer zijn dan andere nationaliteiten? Mijn Belgische ploegmaats zijn ook altijd trots als ze in België mogen koersen.

»Dat gezegd zijnde: wij hebben als land heel lang weinig voorgesteld in de wielerwereld, terwijl we nu één van de toonaangevende naties zijn. Het is fantastisch om al die Union Jacks in de top tien van een uitslag te zien.

»Er is veel veranderd: vroeger hoorde je vooral excuses als een Brit er niet in slaagde prof te worden, nu wordt het jonge renners zelfs iets te gemakkelijk gemaakt.»

HUMO Hoe kijken ze op Man naar jou? Ben je er een held, of veeleer iemand die het eiland heeft verlaten?

Cavendish «Ik ben er nooit weggegaan, ook al verblijf ik veel in Italië. Ze zijn trots op me, en daar ben ik blij om. De mentaliteit is er wel een beetje anders. Er zijn mensen die nooit uit Engeland of België weggaan: hun wereld stopt aan de landsgrenzen. Maar beeld je eens in dat je opgroeit op een eiland van 20 bij 50 kilometer en niks anders kent?

»Hier kan het me weinig schelen wat twintig mensen van me vinden. Maar op een klein eiland weegt hun mening door, en hou ik wel rekening met wat ze van me denken. The Isle of Man blijft voor altijd mijn thuis.»

HUMO Als een Engelsman zijn mond opendoet, weet je meteen wat hij waard is, wordt weleens gezegd. Ze bedoelen dat je meteen weet uit welke klasse je komt. Waar plaats je de Manxman?

Cavendish «Ons accent verraadt ons meteen. Het klinkt een beetje zoals het West-Vlaams bij jullie. In Engeland gaapt er sowieso een kloof tussen het noorden en het zuiden, en wij zijn van het noorden. Een voorbeeld: mijn vrouw is van Essex, het zuiden, dus. Zij denkt dat elke noorderling in een mijn of een fabriek werkt en in van die kleine huisjes woont. Maar de werkelijkheid is dat we veel vriendelijker en warmer mensen zijn dan die southern softies (lacht). Vergelijk het met Italië, maar dan omgekeerd.»

Bommetje

undefined

‘Mark is echt een goede kerel,’ vertelt Harris. ‘Behalve als hij kwaad is. Dan ontploft er een bom en dat wreekt zich op de eerste mens die hij tegenkomt. Maar dat maakt deel uit van zijn persoonlijkheid, en is verbonden met die wilskracht.’

Hij wijst naar Dan McLay en James Shaw, twee jonge Engelse renners die bij hen logeren en zijn komen aanschuiven.

Harris «Zo zaten we hier tien jaar geleden ook met Wiggins en Cavendish rond de tafel, niets deed vermoeden dat ze zouden uitgroeien tot wereldsterren.»

Ryan «Wat Mark en Bradley gemeen hebben, is dat ze vrijuit spreken. Anders dan tennisser Andy Murray, die niet geliefd is in Groot-Brittannië omdat hij zo sáái is. Met Cavs driftbuien moeten we altijd lachen: ‘Heb je gehoord wat hij nu weer heeft gezegd?’ En daarna is het eerste wat hij doet altijd: zich verontschuldigen (lacht).»

McLay knikt instemmend: ‘Mijn eerste ervaring met Cavendish was van die aard: hij begon te roepen omdat ik hem had gehinderd. Maar na een tiental minuten kwam hij naast mij rijden om zijn excuses aan te bieden en me met goede raad te overstelpen.’

Cavendish’ stekelige en aan stemmingen onderhevige persoonlijkheid is voldoende bekend. Maar toch zijn z’n ploegmaats één en al lof: ze noemen hem een gentleman die nooit zijn stem verheft. Omgekeerd toont Cav graag zijn dankbaarheid voor hun hulp: na de Giro van 2013, waarin hij vijf ritten won, kocht hij voor elk van zijn ploegmaats een horloge ter waarde van een gezinswagen. Tegenstanders hebben minder geluk: met Kittel kan hij naar eigen zeggen goed opschieten, maar in de Ronde van Dubai kreeg John Degenkolb op de persconferentie zo’n kwade blik toegeworpen dat de Duitser bijna een meter achteruitdeinsde.

HUMO Koers je op woede?

Cavendish (kwaad) «Nee, helemaal niet, ik ben net heel berekend. Ik denk dat ik zelfs de enige ben die zonder emotie sprint: er is geen angst, geen woede, niks. Al die grote kerels doen dat wél: ze hebben veel adrenaline nodig om zo veel kracht te kunnen ontwikkelen. Trouwens, in de spurt moet je geest net scherp blijven, om de juiste beslissingen te kunnen nemen.

»Weet je, de sprint is nog de enige discipline in het wegwielrennen waar tactiek echt van tel is. Mensen zeggen dat er in een bergrit tactisch wordt gereden, maar dat is niet zo: elke renner kijkt naar zijn wattagemeter en weet exact hoelang hij nog kan blijven trappen. Ze hebben geen oog meer voor de tegenstander. Idem voor tijdrijders. Nee, in mijn ogen is sprinten nog de enige pure vorm van wielrennen.»

undefined

HUMO Moet je als sprinter een ego hebben?

Cavendish «Je moet geloven dat je de beste bent, maar dat geldt net zo goed voor andere renners. Maar omdat een sprinter vaker wint, zie je dat gevoel – meestal in de euforie – meer tot uiting komen. We bekomen na de finish ook niet meteen van de explosie die een sprint toch is. Bij ons gebeurt alles in een flits, terwijl klimmers en tijdrijders de tijd hebben om de dingen te laten bezinken. Dat beeld van sprinters als prima donna’s stamt uit de tijd van Mario Cipollini. Maar wij zijn niet allemaal zoals Cipo.»

HUMO Bestudeer je nog altijd minutieus je tegenstanders en de aankomstplaatsen?

Cavendish «Ja, alleen doet iedereen dat nu.»

Kattensprong

HUMO Waarom hou je zo van Milaan-Sanremo?

Cavendish «Omdat iedereen die aan de start staat, denkt de koers te kunnen winnen. Dat maakt de wedstrijd uniek, én de moeilijkste klassieker om te winnen. Als je in Sanremo voor de zege sprint, heb je echt het recht om daar te sprinten: enkel als je een hele winter keihard getraind hebt, krijg je die kans.»

HUMO Toch beschouwen veel mensen het als een saaie koers.

Cavendish «Voor de televisie kun je geen enkele koers goed beoordelen: de beelden geven een verkeerde indruk. Het ziet er gemakkelijk uit, maar je hebt er geen idee van hoe we voor onze plaats moeten vechten, hoe waanzinnig snel we soms rijden. Vanuit zijn luie stoel heeft iedereen altijd een oordeel klaar, maar soms heb je gewoon slechte benen of maak je een strategische fout: de koers is geen computerspelletje, en renners zijn geen robots.»

undefined

'Ik ga er niet over liegen: ik heb zélf mijn droom waargemaakt'

HUMO Je zege in 2009 was vintage Cavendish: met een kattensprong versloeg je Heinrich Haussler op de streep.

Cavendish «Dat beeld vertelt álles over mijn liefde voor die koers: ik win met 10 centimeter verschil, na een wedstrijd van 300 kilometer! Als het zo nipt is, wil dat zeggen dat werkelijk alles goed moet gaan. Te laat drinken, je armwarmers te lang aanhouden zodat je het te warm krijgt en te veel energie verbruikt: zulke dingen zorgen ervoor dat je met 10 centimeter verliest. Toen was het echt alles of niks: Haussler was al iets te ver. Maakte ik de sprong niet, dan reed ik voor de tweede plaats. En dat heb ik nog nooit gedaan.

»Vorig jaar heb ik het zelf verknoeid: toen het begon te regenen, reed ik verder zonder een jasje aan te trekken – niet de moeite en energieverlies, dacht ik. Maar op het einde had ik het zo koud dat mijn sprint eronder leed.»

HUMO De avond van die overwinning in 2009 zat je alleen op een hotelkamer op de luchthaven van Londen Gatwick. Hoe groot was het contrast?

Cavendish «Ik moest het Wereldkampioenschap Ploegkoers rijden, en mijn ploegmaat zou het niet geapprecieerd hebben als ik zwaar gevierd zou hebben.»

HUMO Ben je blij dat de aankomst weer op de Via Roma ligt?

Cavendish «Ja, ik ben opgegroeid met de Via Roma: als kind keek ik hoe Erik Zabel en Oscar Freire er wonnen. Ik droomde ervan hetzelfde te doen, het is die geschiedenis die voor mij het verschil maakt. Al ben ik ook blij dat ze die extra helling uit hun parcours geschrapt hebben: door die extra schifting dreigde Milaan-Sanremo zijn ziel te verliezen.»

HUMO Moeten we de geschiedenis van een koers respecteren?

Cavendish «Ik vind van wel, al ben ik er nog niet helemáál uit. Langs de ene kant ben ik een traditionalist en wil ik de dingen zien waarmee ik ben opgegroeid; langs de andere zegt de realist in mij dat viptenten en paddocks zoals in de Ronde van Vlaanderen het economische bestel rond het wielrennen veiligstellen. Laten we het erop houden dat het parcours gewijzigd mag worden, op voorwaarde dat de dynamiek van de koers bewaard blijft.»

HUMO Toen Zabel in 1997 voor het eerst Milaan-Sanremo won, waren de toenmalige VRT-commentatoren zo verrast dat ze moesten opzoeken wie die Telekom-renner was. Werden sprinters lange tijd onderschat?

Cavendish «Nee, zo zie ik het niet. Telekom was de eerste ploeg die met een duidelijke tactiek – alles samenhouden voor een sprint – vertrok. En als zo’n sterke ploeg dat wil, lukt dat. Het klopt niet dat wij voordien niet mee konden op de Poggio, ook sprinters kunnen klimmen, hoor. Dat de finish nu dichter bij de Poggio ligt, is ook niet in mijn nadeel. Vluchters zouden zogezegd meer kans hebben om voorop te blijven. Maar op de Via Roma heb ik al altijd vooraan gezeten.»

undefined

HUMO Hoe komt het dat het nu zo goed met je gaat?

Cavendish «Als je nieuw bent in een ploeg, duurt het altijd een paar jaar om je volledig aan te passen. Dit is mijn derde seizoen, en ik heb het gevoel dat de mortel tussen de bakstenen nu volledig gehard is. Alles zit op zijn plaats, en als de ploeg 100 procent voor mij rijdt, kán ik eigenlijk niet verliezen. Ik laat mijn gezin niet graag achter, maar hier hou ik ervan om met de jongens op te trekken. Het voelt aan als familie.»

HUMO Moet een ploeg op een familie lijken?

Cavendish «Het moet er vooral niet op líjken, dat zou erg zijn. Het mag er langs de buitenkant als een puinhoop uitzien – I don’t fucking care – zolang het maar goed draait. Waarmee ik niet gezegd wil hebben dat het er bij ons niet goed uitziet.»?

HUMO Patrick Lefevere beschermt zijn renners, maar deelt af en toe ook een steek uit.

Cavendish «Hij is eerlijk, en daar hou ik van. Hij zegt altijd wat hij denkt, je zult het nooit van iemand anders horen. Ik ben liever van streek omdat iemand zich in mijn gezicht kwaad maakt, dan dat ze me achter mijn rug naaien. Patrick is kritisch, maar hij feliciteert me ook als ik win – dat doet niet elke teammanager.»

HUMO Jouw wereld is gebaseerd op orde: thuis moet alles tot op de centimeter op de juiste plaats liggen. Kun je je al verzoenen met rommelige kamergenoten?

Cavendish «Ik ben al te lang prof om me daar nog druk over te maken. En sinds ik kinderen heb, ben ik er ook een pak milder in geworden. Ik had gewoon geen keuze.»