Massive Attack (Paleis 12)

2016. De kans dat de oorlog 'just a shot away' is, zoals de Stones in 1969 in 'Gimme Shelter' zongen, is al lang niet meer louter denkbeeldig. Massive Attack probeerde ons in Brussel twee uur lang een shelter te bieden. Ze deden dat met muziek, maar ook met een gigantische lichtkrant vol feiten, cijfers, krantenkoppen en gossip.

De lichtkrant van het driestemmige voorprogramma Young Fathers beperkt zich tot een Toeareg-tulband. Het begint met 'Liberated' ('Liberated / is that how I feel?') De samenzang is zeer asymmetrisch. De percussie doet ook raar. Er zijn kkkkgggg's bij die uit de jaren 80-doos komen. Als 'Get Up' en 'Rain or Shine' mekaar opvolgen, is het alsof onverbrand gas wordt aangestoken in het Young Fathers-oventje: Woesj gaat het plots. Wij hebben aan Prince moeten denken. Maar ook aan 'Rock Around the Clock' van Bill Haley. De 'Way-Away-Away's in 'Old Rock n Roll' zijn de aanstekelijkste Way-Away-Away's sinds Liquid Liquid 'Scraper' maakte. De percussie is een ode aan álle dierenhuiden die ooit over boomstronken zijn gespannen. De slogans vliegen ons ook om de oren: mogen we in dat verband 'Some White Men Are Black Men Too' en 'We Are All Fuckin' Migrants' eh, nog eens opzoeken?

Massive Attack begint met 'Battle Box', een dansstomp van een solosingle van Robert Del Naja (3D), hier met een bas en twee drums erboven. Voor Martina Topley-Bird is het een stemopwarmer. Op de lichtkrant worden ondertussen medicijnen opgelijst, er is ook een machine die er de prijs per gewicht van berekent. Boodschappen in het Nederlands zijn er ook: 'Voor het leven'. 'Leef langer'. 'Doe meer'. De groep doet in (con)federatietjes als Zwitserland en België moeite om zo meertalig mogelijk te zijn. 'United Snakes' is een b-kant van dit decennium. In beeld: een hoop vlaggen in zwart-rood-wit, daartussen floepen namen van multinationals aan. In klank: meer het hardste van Primal Scream en het meest snerpend-psychedelische van The Chemical Brothers dan triphop zoals we die kennen. We zijn blij dat de lichtkrant dooft in de eerste greatest hit 'Risingson': de blanke 3D - een goeie rapper - in duet met de boomlange zwarte Grant Marshall (Daddy G), die mistiger velden in duikt. We onthouden uit de eerste helft ook een prachtig 'Ritual Spirit', nagelnieuw en ook live een zeer aangename kennismaking met de falsetto van Azekel. Als in 'Girl I Love You' de machtige Horace Andy voor het eerst aantreedt, worden we bestookt met informatie over de 'grootste vluchtelingencrisis sinds wereldoorlog I'. Het is kennelijk de bedoeling om met cijfers aan te tonen dat Groot-Brittannië in verhouding zeer weinig vluchtelingen binnenlaat, maar 1: de live-versie met mooie extra-oosterse klanken ware ons liever geweest zonder dat infobombardement, en 2. het cijfer van door Saoedi-Arabië opgevangen vluchtelingen ontbrak. 'Future Proof' is stevig vergitaard. Dat is - voor zover we Massive Attack een beetje kennen - het werk van 3D. Wat opvalt: er wordt vanavond omzeggens even lang gitaar gespeeld - één keer wordt er zelfs gesoleerd - als Daddy G voor de ganse duur van het optreden op het podium staat. We hebben Daddy G even horen scratchen in 'Unfinished Sympathy', hij heeft de Tricky-stem sierlijk vervangen in het nieuwe 'Take It There', in afsluiter 'Splitting the Atom' is hij de slome hoofdstem, maar het merendeel van de tijd bracht hij in de coulissen door. Verder weinig klachten. Martina Topley-Bird moet van ver komen om Liz Fraser in de plaatversie van 'Teardrop' te doen vergeten, maar het lukt haar niet onaardig. De gitaar die na Horace Andy invalt in 'Angel' is fantastisch. De diva Deborah Miller zet in 'Safe From Harm' en 'Unfinished Sympathy' nog steeds een goeie Shara Nelson neer.

Young Fathers doen in de bissen niet alleen 'Voodoo in My Blood', maar hebben blijkbaar nog een goeie, tweede song met Massive Attack geschreven. Ondertussen zijn wij nergens wild van de lichtkrant. We begrijpen er de tegengiffunctie van. Mediaboodschappen mogen ook gerust opnieuw uitgebraakt worden. De verwoestingen van cultuurschatten van de Islamitische Staat mogen worden opgelijst naast andere barbarij. Maar een gesprek tussen twee vechtpiloten dat leidt tot 'Die rechthoek daar rechts, dat is de moskee', tja. En wat moeten we met krantenkoppen in het Nederlands als 'Gelieve de vluchtelingen niet te voederen', 'Eddy Wally aan de beterhand' en iets met een mogelijk kind van Tom Coninx?

En toch komt het hoogtepunt van de avond vanop de ledschermen, als we de bissen worden ingestuurd met op het eiland Lesbos gemaakte zwart-witfoto's van Giles Duley, een oorlogsfotograaf die in 2001 in Afghanistan één arm en twee benen kwijtraakte. Een man ook die na een lange periode buiten strijd heeft gedacht: 'Mijn rechterhand en mijn ogen doen het nog, let's get on with it.' Kan doen nadenken over de plek waar een kunstenaar een gebrek, een gemis of een halve ramp tot een voordeel en een copernicaanse kans kan draaien, wellicht omdat hij al meer weerstand en focus heeft opgebouwd dan de meesten van ons. In Giles Duley's geval leidt dat alvast tot de 'mooiste' vluchtelingenfoto's die we al hebben gezien.

Eindconclusie: Massive Attack zong al bij al een goeie 'Gimme Shelter' voor deze tijd. Waarvoor dank.