Met de loep op de toeristenplaag in de docu 'Tourist Go Home'

‘Tourist go home’: in steden waar het mensenvee dag in, dag uit in monsterlijke kuddes door de straten draaft, staat die slogan steeds vaker op muren of tegels gekalkt.

't Is tevens de titel van een documentaire waarvoor de Duitse Antje Christ naar Venetië, Barcelona en Dubrovnik trok, alwaar burgemeesters, activisten en locals uitleggen hoe zij omgaan met het toerisme, dat via de weg, de lucht en de zee massaal toeneemt.

Antje Christ «Barcelona is mijn favoriete stad in de wereld sinds ik er dertig jaar geleden voor het eerst kwam, maar toen ik ze vorig jaar uitgebreid wilde tonen aan mijn 15-jarige zoon, schrok ik van de drukte. We moesten overal urenlang aanschuiven, en op de Ramblas kon je op elk moment van de dag over de koppen lopen. Resultaat: mijn zoon ergerde zich dood, en snapte totaal niet wat zijn moeder in godsnaam met dat ellendige Barcelona had (lacht).

»In Venetië is het nog erger: cruiseschepen meren er af en aan, er wonen nauwelijks nog locals, en het is eigenlijk één groot themapark. Idem in Dubrovnik: daar braken de schepen ’s ochtends een enorme lading toeristen uit, en vier uur later moeten die allemaal terug aan boord zijn – ze eten niet meer in de lokale restaurants, ze kopen hoogstens een ijsje.»

HUMO De Britse onderzoeker Jim Butcher maakt in ‘The Moralisation of Tourism’ anders gehakt van de stelling dat massatoerisme per definitie laakbaar is.

Christ «Terecht: sommige locaties of steden zijn zo prachtig dat je je perfect kunt voorstellen dat iedereen ze eens wil bewonderen. Alleen stroomt het geld dat via de toeristen binnenkomt vaak naar grote hotelketens, cruiserederijen of sites als booking.com. De steden hebben alleen maar de lasten van het toerisme, en te weinig lusten. Wie geen duurzaam plan heeft, ziet z’n inwoners massaal vertrekken of in opstand komen. Het kan ook ronduit gevaarlijk zijn, zoals in Dubrovnik: een professor heeft berekend dat in de oude middeleeuwse binnenstad maar plaats is voor 7.000 mensen, maar door die cruises lopen er vaak veel meer rond. Als er ooit paniek uitbreekt, kan dat een ramp betekenen. Kortom: er moeten regels komen, en duidelijke afspraken met de lokale bevolking.

»In Barcelona heeft burgemeester Ada Colau stappen in de goeie richting gezet: ze heeft de inwoners gevraagd hoe zij de stad zien, en de wildgroei van Airbnb-appartementen aan banden gelegd. Het probleem is dat havens waar cruiseschepen aanmeren, niet alleen de stad toebehoren: ze zijn eigendom van het havenbedrijf en van privépartners, en Colau kan ze dus ook niet zomaar verbannen.

»De burgemeester van Venetië ziet het dan weer helemaal anders: hij vindt het toerisme het allerbelangrijkst. Geen wonder dus dat er sinds een tijdje activisten kamperen in de wereldberoemde baai: ze roepen met megafoons naar de binnenvarende cruiseschepen dat ze niet welkom zijn.»

HUMO Waar trekt u deze zomer naartoe?

Christ «Naar een onooglijk dorp in Zwitserland dat ’s zomers compleet uitgestorven is (lacht). Nu ja: ik reis graag, ook naar steden waar veel toeristen komen. Ik zou dolgraag nog eens naar Venetië gaan, maar ik denk dat ik ga wachten tot februari – of nee: januari, want in februari is het veel te druk met dat carnaval.»