Met Wouter Van Besien naar Freiburg, ecohoofdstad van Europa

We trokken op campagne met Groen-voorzitter Wouter Van Besien door de straten van... Freiburg. Op kruistocht door de meest ecologische stad van Europa – Plopsaland voor de groenen.

'In Vlaanderen is groen voor veel mensen nog altijd de kleur van gal die je overgeeft.'

Freiburg op het middaguur. Ik sta met Wouter Van Besien boven op de brug die het centraal station met het stadscentrum verbindt. ‘Links en rechts denderen auto’s en trams voorbij,’ is dan doorgaans de logische volgende zin, maar hier dendert er helemaal niks: auto’s zijn al veertig jaar uit het stadscentrum verbannen, trams rijden zo goed als geruisloos. Ja, het ruikt en ziet er een stuk beter uit dan de gemiddelde stationsbuurt bei uns. 'Zeshonderdvijftig kilometer bus-, tram- en spoorlijnen,' zegt Andrea, onze Duits-Italiaanse ecogids in zijn charmante broken English.

Hij wijst het pas gebouwde fietsstation aan dat links boven de wandelbrug uitsteekt, een paar meter verderop is een carsharing-station in aanbouw. De goede man bezingt de verwezenlijkingen van de groene burgemeester. 'Herr Dieter Salomon is in 2010 herverkozen met 50 procent van de stemmen,' klinkt het. Als toemaatje werd Freiburg in datzelfde jaar door de Britten (!) verkozen tot European City of the Year. Ik opper bij Van Besien dat een Duitse green card voor een verdwaalde Antwerpse migrant wellicht bespreekbaar moet zijn. 'Ik ben hier graag,' klinkt het ontroerend gelukkig.

We wandelen verder naar de Bermuda-Dreieck - zelfs progressieve Duitsers getuigen soms van weinig subtiliteit. Dit is een wirwar aan verkeersvrije winkel- en wandelstraten in de buurt van de kathedraal, doorkruist door een open kanaaltje met bergwater uit het naburige Zwarte Woud. Hier geen Carrefour, geen Delhaize of andere grand marché: sinds 2000 geldt in en buiten Freiburg een verbod op de bouw van nieuwe supermarkten. De straten rond de kathedraal geuren des te meer naar dagverse producten die de marktkramers aanbieden. 'Up yours, Uplace,' hoor ik iemand op de achtergrond sissen. Ik zou bijna durven te zweren dat het Wouter Van Besien was.

Het groene laboratorium van Europa heeft nog veel meer in petto, want de Bermuda-Dreieck is zó verkeersvrij dat zelfs fietsers hier niet welkom zijn. Wie zich toch op de fiets door de driehoek waagt, stapt 30 euro lichter buiten. De groene versie van de GAS-boete, nergens ter wereld is de voetganger méér koning dan hier. Nog een ideetje voor Van Besien misschien? 'Oei, oei, dat gaan wij niet doen.'

Ze doen nog veel meer in Freiburg. In de stadswijk Vauban, een kwartier buiten het centrum, is ecologie geen ideologische, maar een bijna religieuze overtuiging. Hier wonen de fundi’s, in huizen die er uitzien als blokkendozen, zonder enige franjes maar zó goed geïsoleerd dat ze nauwelijks 15 kWh per vierkante meter verbruiken. Terzijde, het Europese gemiddelde schommelt rond de 220 kWh.

Alleen, het ziet er echt niet uit, een eindeloze reeks kouwelijke blokkendozen, waar de enige extravaganza een lik oranje of groene verf is. Een journalist van de Britse krant The Guardian omschreef de wijk ooit als ‘het nieuwe Oostblok’. Toch troepen hier 55.000 mensen samen in een peperdure wijk die nauwelijks veertig hectare groot is. 'Nergens in Duitsland zijn er meer rechtszaken over burenruzies dan in Vauban,' bekent Andrea ootmoedig.

Hier mag je met de auto maximaal 20 kilometer per uur rijden, en enkel in een zeer beperkt aantal straten. Eigenlijk hoort het niet om hier een auto te bezitten: wie dat wil, kan bij het stadsbestuur een soort kuisheidsgelofte ondertekenen, waarin je belooft om levenslang autoloos door het leven te gaan.

Wie tóch een auto wil, wordt verplicht om er meteen een peperdure garagebox bij te kopen voor 18.000 euro. Als u nog enigszins twijfelt over uw nakende verhuizing naar Vauban: in de plaatselijke crèche spelen kinderen minstens drie uur per dag buiten, zelfs bij vriestemperaturen. Speelgoed is uit den boze, kinderen spelen met takken en twijgjes die ze in het naburige bos vinden.

Maar het doet Freiburg oneer aan om de stad te vereenzelvigen met het ideologische heiligdom in Vauban. Want het is en blijft een modelstad als het gaat over mobiliteit, energie en wonen. Dé modelstad, volgens Van Besien.

Wouter Van Besien «Het is een stad die inspiratie en moed geeft, omdat je beseft dat wat wij zeggen wel degelijk mogelijk is. Onze idealen zijn geen schrikbeeld: Freiburg ondersteunt me erg in die gedachte. We hebben dat voorbeeld hard nodig.

»Er zijn de voorbije jaren weliswaar veel groene projecten gerealiseerd, maar ik vraag me af of we ooit in staat zullen zijn om de échte oorzaken aan te pakken. Je wordt in Vlaanderen te vaak weggezet als groene apparatsjik als je de echte problemen wil aanpakken. Als ik hier een dag rondloop, denk ik: ‘Ja, het kan wél.’»

HUMO Bent u nu niet een tikkeltje té euforisch?

Van Besien «In een ideale wereld vraag ik subsidies aan om élke Vlaming een dag naar Freiburg te sturen (lacht). Of toch op zijn minst een paar collega’s. Om een treffend voorbeeld te geven: Onlangs is er in opdracht van minister Philippe Muyters een enquête uitgevoerd over de leefbaarheid van de Vlaamse steden en gemeenten. Het was een soort representatieve stemtest waarin werd gepeild hoe en waar mensen wilden wonen. Op basis van je antwoorden kwam je bij een welbepaalde stad uit.

»Wel, geloof het of geloof het niet, maar de toplocatie was Freiburg. Meer dan een derde van de Vlamingen zei dat ze te vinden waren voor de regels die hier bestaan, vooral als het gaat over mobiliteit en het gebruik van energie. Weet je wat Muyters zijn eerste reactie was? ‘De mensen moeten gene schrik hebben, we gaan dat niet doen.’ Daar zakt mijn broek dus van af. De mensen zijn daar verdorie niet bang voor, ze willen het.»

HUMO Dus u gaat straks tegen de Antwerpenaar zeggen dat u de auto volledig uit het stadscentrum wil bannen?

Van Besien «Ja, want dat is een maatregel waardoor de leefbaarheid van de stad erop vooruitgaat. Dat zie je hier toch op alle pleinen en straten. Dankzij een beter openbaar vervoer gaan we het centrum bereikbaar houden – veel bereikbaarder dan het vandaag is. Mensen willen zo leven, daar ben ik echt van overtuigd.»

undefined