Mexico legaliseert wiet, maar zelfs de gebruikers zijn daar niet echt blij om

Na ruim tien jaar gedoogbeleid legaliseert Mexico cannabis. Maar niet iedereen is even enthousiast over het wetsvoorstel.

Op de vraag waarom ze in het kleine Plaza Louis Pasteur zitten, moeten Israel Jiménez en Luis González even lachen. ‘Om te roken, natuurlijk!’ zeggen de twee studenten in koor. Ze zitten aan de rand van een vijvertje en steken een jointje op. Enkele meters verderop staan enkele wietplanten naast de bomen in het plantsoen.

De planten zijn flink gegroeid, sinds ze er februari dit jaar zijn geplant door actievoerende cannabisliefhebbers. Ze staan in de schaduw van het kolossale, witte gebouw van de Mexicaanse Senaat, vlak bij de chique boulevard Paseo de la Reforma. Er staan enkele tenten in het parkje, en aan een hek hebben de activisten borden volgekrijt met tekeningen en leuzen over wiet.

De sfeer in het kleine kampement is gemoedelijk; er wordt volop gerookt, er wordt gitaar gespeeld en gebruikers proberen wietgerelateerde parafernalia aan elkaar te slijten. Elke dinsdag worden de planten door de activisten verzorgd; een klein deel wordt geteeld voor eigen consumptie.

‘Het is fijn dat we hier rustig kunnen roken,’ zegt Israel Jiménez met een brede glimlach. ‘Voor mij is wiet belangrijk. Het brengt me tot rust en ik kan me er beter door concentreren.’

Grootste legale wietmarkt

Enkele jaren geleden zou een dergelijke openbare liefdesverklaring aan cannabis in Mexico ondenkbaar zijn geweest, maar het land staat op het punt de verstandhouding met de softdrug radicaal te veranderen. Half november stemde de Senaat voor een wetsvoorstel dat wiet in Mexico moet legaliseren. Het Huis van Afgevaardigden zal dat, naar verwachting, begin volgend jaar doen, waarna Mexico de grootste legale wietmarkt ter wereld zal zijn.

De parlementsleden hebben geen keuze. Nadat Mexico in 2009 al het bezit van kleine hoeveelheden van het verdovende middel besloot te gedogen, bepaalde het Hooggerechtshof twee jaar geleden dat de volksvertegenwoordigers uiterlijk 15 december dit jaar cannabis moeten legaliseren. Ondanks die deadline stelde het Huis van Afgevaardigden het debat deze week uit tot februari volgend jaar. Dát cannabis legaal wordt in Mexico, is na de uitspraak van het Hooggerechtshof evenwel een feit. De uitspraak is het resultaat van jarenlang slim en geduldig procederen door een klein groepje activisten.

Onder de nieuwe wet mogen Mexicanen straks tot 28 gram wiet op zak en vier planten thuis hebben. Productie op grote schaal moet in handen komen van commerciële bedrijven, en een nieuw overheidsinstituut moet markt en gebruik gaan controleren.

Niet blij met beperkingen

Hoewel het langverwachte moment van legalisatie nu eindelijk dichtbij is, zijn lang niet alle activisten en gebruikers blij met het wetsvoorstel. Ze wijzen op beperkingen als het niet buiten en op terrassen mogen roken. Bovendien blijft bezit van meer dan 28 gram illegaal, op straffe van enkele honderden euro’s boete.

Dat laatste is volgens Zara Snapp, mede-oprichter van het RIA Instituut dat onderzoek naar drugs en wetgeving doet, het belangrijkste bezwaar tegen het huidige wetsvoorstel. Ze wijst op de als corrupt bekendstaande Mexicaanse politie, in wie ze weinig vertrouwen heeft.

‘Het feit dat bezit van meer dan 28 gram nog steeds illegaal is, kan ervoor zorgen dat de politie gebruikers straks zal proberen af te persen, iets wat nu al op grote schaal gebeurt,’ waarschuwt ze.

Ook is het de vraag of legalisatie een positief effect zal hebben op het al jaren woedende drugsgeweld in Mexico, dat sinds 2006 aan meer dan tweehonderdduizend mensen het leven heeft gekost. President López Obrador trad in 2018 aan met de belofte een einde te maken aan de drugsoorlog en op het eerste gezicht lijkt hij de legalisatie te kunnen presenteren als een stap in de goede richting. Critici kijken daar echter anders naar.

Geen relevante rol

Zo ook de partijloze senator Emilio Álvarez Icaza. Hij stemde zelf tegen het wetsvoorstel, dat volgens hem veel te wensen overlaat. ‘Marihuana speelt al lang geen relevante rol meer in het drugsgeweld, sinds er in Canada en de Verenigde Staten een legale cannabismarkt is,’ zegt hij. ‘Het geweld in Mexico heeft veel meer te maken met synthetische drugs.’

Ook Snapp denkt niet dat een legale wietmarkt in Mexico veel gevolgen zal hebben voor het geweld in het land. ‘De georganiseerde criminaliteit heeft zich inmiddels dermate gediversifieerd dat dit weinig effect zal hebben,’ zegt ze. ‘Als de regering het geweld middels legalisatie had willen aanpakken, dan hadden ze dat veel eerder en met andere strategieën moeten doen dan deze.’

Hoeveel tegenstand de wet ook oproept, voor veel activisten in het kleine kampement bij de Senaat is het toch een stap in de goede richting. ‘We moeten er nu voor gaan zorgen dat mensen meer begrip hebben voor wietgebruik,’ zegt Luis González, terwijl hij zijn tweede jointje opsteekt. ‘In Mexico roept het vooral onder ouderen nog veel weerstand op. We moeten ervoor zorgen dat men wiet niet meer als iets slechts ziet.’

(Trouw)