Michel Daerden overleden

Ex-minister van Pensioenen Michel Daerden (PS) is gisteren overleden in een ziekenhuis in Zuid-Frankrijk. Hij lag sinds 25 juli in coma na een dubbele hartaanval. In februari 2007 spraken Humo-journalist Jan Lippens en Vincent Pfeiffer met hem.

(Verschenen in Humo 3466/6 op 6 februari 2007)

'Op mijn manier ben ik een groot redenaar'

Vorig weekend nog liet hij voor zijn nieuwjaarsfeest moeiteloos een zaal vollopen met tweeduizend laaiend enthousiaste fans. Weinig politici doen het hem na.

Michel Daerden (57, PS, Waals minister van Begroting) is voor onze landgenoten bezuiden de taalgrens dan ook de 'man van het jaar 2006'. Daarvoor volstond één kort tv-interviewtje van een zwaar aangeschoten Daerden, tevens burgemeester van Ans, op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen.

»Ruim een miljoen surfers bekeken op YouTube de beelden van het fameuze zattemansinterview (ter vergelijking: het ‘exclusieve’ filmpje van het Thaise huwelijk van Freya Van den Bossche lokte drieduizend nieuwsgierigen). Er werd een reggaemix uitgebracht met Daerdens uitspraken, en T-shirts met de kop van Michel D. vlogen de deur uit. Inmiddels is de website van de minister al tweeënhalf miljoen keer aangeklikt.

»De surfers vinden er ook een link naar daerdenmachine.be, een burleske site waarop alle grappen van en over de man verzameld staan. Als toetje verschijnt later deze maand nog een boek over zijn leven.

»Door al die vrolijke heisa komt Daerden in de politieke populariteitspolls gevaarlijk dicht in de buurt van Elio Di Rupo, de onaantastbaar gewaande nummer één. Zijn politieke tegenstrevers knarsetanden van jaloezie en geven off the record vernietigende commentaar op 'ce farfelu'.»

HUMO Federaal vicepremier Didier Reynders (MR) noemde uw gedrag 'catastrofaal', en vindt dat u maar eens moet kiezen tussen drinken en besturen. Wat is uw reactie?

Michel Daerden (kortaf) «De geschiedenis onthoudt nooit de slagen onder de gordel.»

HUMO Is uw reputatie van bon vivant geen handicap, bijvoorbeeld bij ernstige politieke onderhandelingen?

Daerden «Uiteraard niet. Mezelf neem ik niet al te serieus, maar mijn werk wél.»

HUMO Schuilt er een dubbele persoonlijkheid in u, meneer Daerden?

Daerden «Ja, natuurlijk. Ik ben een beetje de Gainsbourg/Gainsbarre van de politiek. Aan de ene kant de harde werker en denker, aan de andere kant de feestvierder. Het is niet anders.»

HUMO Toen men u op de man af vroeg of u aangeschoten was tijdens dat fameuze RTBf-interview, antwoordde u: 'Niet meer dan gewoonlijk.'

Daerden «Dat was toch een schitterend antwoord?

»In alle ernst: ik was op de verkiezingsavond héél moe. En als ik soms opvallend traag spreek, dan heeft dat met mijn dyslexie te maken. (Stilte) Maar goed…»

HUMO Was u graag een groot redenaar geweest?

Daerden «Uiteraard. Ik zeg soms al lachend dat ik graag artiest was geworden, maar tegelijk méén ik dat ook. Zo ben ik ook een redenaar, maar dan op mijn manier (lacht)»

HUMO Waar komt die hele 'Daerdenmania' volgens u zo plots vandaan?

Daerden «Eerlijk: het was géén opgezet spel. Ik vind het zelf onvoorstelbaar, die hele gekte. Waanzinnig!»

HUMO Uw tv-optreden op de verkiezingsavond circuleerde binnen een paar uur op het net. Kende u de impact en snelheid van het internet niet?

Daeden «Toch wel, en ik vind het fantastisch. We hebben nu al ruim twee miljoen bezoekers op mijn website. (Roept naar zijn woordvoerster) Dat klopt toch, hein, Laetitia? Het internet is een uiterst krachtig medium, zeker als het nog eens gecombineerd wordt met radio, televisie, kranten en tijdschriften. En ook op straat heb ik veel reacties gekregen, vooral van jongeren.»

HUMO Ook negatieve reacties?

Daerden « Ja, maar heel weinig. Die kwamen vooral van wat ik zou omschrijven als benepen intellectuelen en verzuurde mensen. En die vervelende reacties stonden totaal niet in verhouding tot alle positieve opmerkingen, hoor.»

HUMO Hoe waren de reacties uit Vlaanderen? Is uw populariteit ook daar gestegen, denkt u?

Daerden «Ik heb veel sympathiebetuigingen uit Vlaanderen gekregen, maar daar ben ik natuurlijk niet zo populair als in Wallonië.»

undefined

Michel Daerden: Aangeschoten wild

HUMO Eén van uw oneliners over uzelf is: ‘Iedereen houdt van papa.’ Waarom wordt u graag papa genoemd?

Daerden «Dat is een leuk verhaal. Ik heb een zoon, Fréderic, die niet alleen sterk op mij lijkt, maar ook een beetje spreekt zoals ik. Bovendien heeft hij dezelfde studie gevolgd én is hij professor aan het HEC (managementschool in Luik, red.) én werkt hij als bedrijfsrevisor: allemaal exact zoals ik.

»Op een dag zei hij tegen me: ‘Papa, ik zou in de politiek willen stappen.’ Wel, sindsdien verloopt ons leven bijna perfect parallel. Vandaar die oneliner over papa. Die hebben ze overigens bedacht op mijn kabinet, maar ik gebruik 'm zelf ook geregeld (lacht).»

HUMO Bent u ook als politicus een soort papa? Uw kabinet is bevolkt met jongelui die u 'mijn kinderen' noemt.

Daerden «Ja! Ik heb altijd zoveel mogelijk jonge mensen proberen aan te trekken. Ik laat ze opklimmen op de regeringsladder: dat is mijn pedagogische en vaderlijke kantje. Ik hou erg veel van die jongelui.»

HUMO U wordt de laatste maanden veel gevraagd in de media, voor van alles en nog wat, en u slaat weinig aanbiedingen af. Waar trekt u uw grens?

Daerden «Ik heb altijd bijzonder weinig losgelaten over mijn privéleven of dat van mijn naasten. Men heeft me bijvoorbeeld al dikwijls gevraagd naar mijn liefdesleven, maar daar antwoord ik niet op.»

HUMO Sandra, uw vriendin en moeder van uw jongste dochter Helena (15), is daar blijkbaar minder strikt in. Op RTL vertelde ze dat jullie een zeer ‘vrij’ paar zijn.

Daerden «Ze had het over 'fidélité du coeur’. Bijzonder mooi gezegd! Over ons privéleven heeft ze helemaal niets losgelaten. Zo intelligent is ze wel, hoor (lacht).»

HUMO Uw zelfspot lijkt eindeloos.

Daerden «Nee. Ik probeer vooral mezelf te blijven - en als het werk gedaan is, dan mag ik graag een feestje bouwen. Sommige mensen denken daarom dat ik alleen maar feest, maar als ik zoiets hoor denk ik: verdorie, dat is onrechtvaardig! En daar lach ik dus helemaal níét mee.»

HUMO De conclusie moet toch zijn dat u uw eigen imago niet onder controle hebt.

Daerden «Dat is ook onmogelijk. Pierre Kroll (bekend Waals cartoonist, red.) heeft me daar eens op gewezen, en sindsdien denk ik: Michel, wat je ook probeert, het is een verloren zaak. Ik moet leren leven met dat imago van me. Wist u dat er in een Luiks theater zelfs een wedstrijd voor Daerden-imitatoren is gehouden? Er waren 1.500 toeschouwers!»

undefined

Michel Daerden: Penetratiegraad

HUMO Waarom bent u eigenlijk in de politiek gestapt? U was de baas van één van de grootste revisorenkantoren van het land. U verdiende pakken meer als revisor dan als minister.

Daerden «Ik zal u de waarheid vertellen. Als revisor werkte ik voor allerlei publieke instellingen en openbare bedrijven. Ik kende al hun geheimen, en ik wist ook wie er de beslissingen nam.

»Toen ik een jaar of achtendertig was, vroeg ik me af: 'Michel, waarom word je zélf niet iemand die de beslissingen neemt?' Ik had toch al het gevoel dat ik voor de gemeenschap werkte, alleen deed ik dat vanuit de tweede lijn.

»Bon, ik heb dan diep nagedacht over de juistheid van mijn analyse. Wie heeft in een democratie de macht in handen? Want die macht is sterk verwaterd. Er zijn zoveel instellingen en drukkingsgroepen.»

HUMO U bent zelf ook een man met een uitgebreid netwerk. Er wordt u weleens cliëntelisme verweten.

Daerden «Ten onrechte, vind ik. Maar het klopt dat ik over een uitgebreid netwerk beschik. Ik vind dat logisch voor een politicus. Maar ik zeg er uitdrukkelijk bij dat het allemaal strikt binnen de grenzen van de wet moet blijven, hè. Daar mag niet het geringste misverstand over bestaan.»

HUMO Ziet u dat politieke netwerk als een tegengewicht voor andere, economische lobby's?

Daerden «Uiteraard! En soms is zelfs dát niet genoeg. Kijk maar wat er bij VW-Vorst gebeurt, of naar de manier waarop Arcelor beslist heeft om de Luikse staalindustrie op te doeken. Laten wij politici dus maar héél bescheiden blijven over onze macht. Zo is het toch?»

HUMO ‘Ik ben één van de sympathiekste politici van het land,’ hebt u ooit over zichzelf gezegd.

Daerden « Maar dat zegt iederéén over mij! En ze voegen eraan toe: 'Want hij is tenminste naturel gebleven.' Ik heb in mijn hele politieke carrière nooit imagospelletjes gespeeld. Ik ben wie ik ben.»

HUMO Wie u kent, zegt dat u ook een vurig man bent. Om het woord handtastelijk niet te gebruiken.

Daerden «Ik hou écht van mensen. Ik stap naar ze toe. Diep in mijn hart wil ik dat ze van me houden, ik voel die behoefte heel sterk. Ach, dat wil eigenlijk toch iedereen die aan verkiezingen deelneemt?»

HUMO Wilt u op die manier een soort wraak nemen op iets of iemand? Was u bijvoorbeeld graag een mooie man geweest?

Daerden «O ja! Misschien gaat alles terug op mijn adolescentie. (Lange stilte) Ik wil de zaak niet dramatiseren, maar thuis hadden we het niet breed. Vader was spoorwegarbeider, moeder huishoudster. We waren met twee kinderen. Als knaap van vijftien zat ik op een gemengde school.

»De meeste meisjes in m'n klas waren al één of meer keer blijven zitten, en waren dus al zestien of zeventien. Die jongedames dreven natuurlijk de spot met die snotaap van vijftien, die bovendien niet echt een beau was. Ik vond dat toen een ramp. Op fuifjes kwam geen enkel meisje me kussen als de bamba werd gespeeld. Toen heb ik voor mezelf gezworen: ooit neem ik revanche.»

HUMO U wordt graag omringd door vrouwelijk schoon. Dat komt daar dus vandaan?

Daerden «Ja. Ik moet mijn achterstand wegwerken, haha.»

HUMO Op RTL zei u nogal dubbelzinnig dat u één van de grootste 'penetratiegraden' van België hebt.

Daerden «Zeker weten! Die blonde, kom, hoe heet ze ook alweer, Sandrine Corman (ex-Miss België en nu presentatrice op RTL, red.) vroeg me of ik wist dat ik 'meneer 53%' werd genoemd. Ik merkte dat het studiopubliek er niets van snapte, dus legde ik uit dat dat percentage sloeg op mijn absolute meerderheid bij de gemeenteraadsverkiezingen in Ans.

»Bij wijze van grap voegde ik eraan toe dat de penetratiegraad voor een politicus nog veel belangrijker is dan dat stemmenpercentage. Waarop een andere studiogast zei: ‘U bent de Rocco Siffredi van de politiek.’ (Siffredi, bijnaam ‘The Italian stallion', is een bekend pornoacteur met naar verluidt een penis van 22 cm lang, red.). Geláchen.»

HUMO Uw partijgenote Marie Arena, minister-president van de Franse Gemeenschap, zegt dat u één heel groot gebrek hebt: u bent een supermacho. 'Een mooie vrouw is voor hem maar voor één ding gemaakt,' zegt ze. Mevrouw Arena kan het wellicht weten, want ze is in 1999 begonnen als adviseur op uw kabinet.

Daerden « Ik hou van vrouwen én ik respecteer vrouwen. Is dat een groot gebrek?»

HUMO Bent u een familieman?

Daerden (lange stilte) « In mijn hart hou ik van mijn familie. Dat is het probleem niet. Ik zie mijn broer en m’n vader - zelfs nu hij alleen is - heel zelden, maar er bestaat niet de minste spanning tussen ons. En de kinderen? Tja, ik ben een zeer afwezige papa geweest, hè.»

HUMO Uw dochter Aurore is een bekende dj in Parijs. Ze vertelde in een interview dat ze zich niet begrepen voelt door haar vader en haar broer: ‘Zij zien deejayen niet als een beroep maar als amusement,’ zei ze.

Daerden «Weet u, praten over Aurore… (Lange stilte) Ik heb op materieel vlak al het mogelijke voor haar gedaan, maar ik heb haar nooit kunnen meegeven wat ik mijn zoon meegaf. Dat heeft te maken met de keuzes die Fréderic heeft gemaakt.

»Wat weet ik tenslotte van zijn zus? Niets. Toen ik haar een keer ging opzoeken in Parijs, stelde ze me voor aan een jongeman die me volslagen onbekend was, ene Joey Starr (beruchte Franse rapper, red.), en aan allemaal mixers en wat nog allemaal. Ik ken daar helemaal niets van, hè.»

undefined

Michel Daerden: Vrooaaaaar ik zeg u

HUMO Zelfs uw politieke tegenstrevers erkennen uw budgettaire expertise en geven toe dat u goochelt met cijfers. Er zit bijna een autistisch kantje aan. Klopt dat?

Daerden « Het antwoord is ja.

»U bent de eerste die me die vraag durft te stellen. Daar ben ik blij om, want ik weet hoe delicaat het is om zoiets te vragen. Wie dat aspect van mijn persoon niet begrijpt, zal mij nooit helemaal vatten. (Stilte) Ook daarin zie je mijn dubbele persoonlijkheid.

»Als het over cijfers gaat, onderga ik een metamorfose. (Opnieuw stilte) Dat is mijn leven; pas als ik met cijfers bezig kan zijn, voel ik me gelukkig. Cijfers zijn… het is het enige waar ik goed mee overweg kan. Begrijpt u? (Zwijgt veelbetekenend)»

HUMO U krijgt er de tranen van in de ogen.

Daerden « Ja, ja… Zelfs mijn nauwste verwanten begrijp ik niet altijd zo goed als die getalletjes. Cijfers, financiën, economie: sinds mijn vijftiende is het mijn passie. Mijn leven! Dat hebt u heel goed gezien.»

HUMO U hebt de financiële constructie bedacht voor het Formule 1-circuit van Francorchamps. Hoe kunt u als socialist aanvaarden dat het Waals Gewest een massa geld pompt in een tijdverdrijf voor rijkeluiszoontjes, terwijl er nauwelijks voldoende sportinfrastructuur is in Wallonië?

Daerden «Net daarom probeer ik nu zoveel mogelijk geld bijeen te halen om te investeren in sport voor iedereen.

»Wie heeft er beslist om het voortbestaan van het circuit van Francorchamps te laten afhangen van de Formule 1? De vórige regering! Ik heb me aan die beslissing gehouden en ik heb dus een financieel plan opgesteld.

»Dankzij dat plan moeten we Bernie Ecclestone een pak minder betalen dan de andere circuits die zijn Formule 1-circus willen binnenhalen, maar 15 miljoen euro blijft natuurlijk een pak geld. Ik heb al tien keer gezegd dat Francorchamps ook rendabel kan zijn zónder Formule 1, net zoals het circuit van Zolder.»

HUMO Dus het kan u niet schelen als over drie jaar het Formule 1-circus uit Francorchamps vertrekt?

Daerden «Exact.»

HUMO U bent een echte Luikenaar. Uw fraaiste budgettaire verwezenlijkingen zijn vooral in die provincie te bewonderen: het TGV-station van Luik, het circuit van Francorchamps, de snelwegtunnel van Cointe. Toeval?

Daerden «Waarom pak ik uit met die realisaties? Omdat ik in Luik verkozen moet worden! In werkelijkheid heb ik in héél Wallonië geïnvesteerd. Daar zal niemand me ooit op kunnen pakken, hoor. Het zou toch een strategische blunder van formaat zijn om als Luiks politicus níét mijn Luikse projecten op de voorgrond te plaatsen? Komaan, zeg!»

undefined

Michel Daerden: Je ne regrette rien

HUMO Naar verluidt kunt u soms echt ongenietbaar zijn. Uw woedeuitbarstingen, waarbij u mensen tot op het bot vernedert, zijn legendarisch.

Daerden «Als iemand vindt dat ik hem of haar vernederd heb, bied ik bij dezen mijn oprechte excuses aan. Misschien heb ik het gedaan zonder het goed te beseffen. Ik heb zelf een hekel aan dat soort gedrag.

»Weet u, sommige dingen in het leven heb ik slecht aangepakt, daar ben ik absoluut zeker van. Maar doelbewust iemand diep kwetsen? Neen. En u weet toch dat een zogenaamde woedeaanval ook een deel van het politieke spel kan zijn. Het klopt dat ik bikkelharde conflicten heb uitgevochten, maar ik ben geen rancuneus man.

»Er zijn hooguit twee of drie mensen die ik niet vergeef. Wie? (Lacht) Als ze dit lezen, zullen ze wel weten wie ik bedoel.»

HUMO Andere kritiek: de belangenvermenging tussen uw revisorenkantoor en uw politieke functies. Het instituut van bedrijfsrevisoren heeft zelfs een onderzoek ingesteld.

Daerden «Ik ben sinds 1976 bedrijfsrevisor. Dertig jaar! Ik heb een uitzonderlijk mooi kantoor opgebouwd, waaruit ik me in 1994 heb teruggetrokken. Ik heb al mijn aandelen aan Fréderic verkocht.»

HUMO U bent dus een rijk man?

Daerden (lacht) «Ik kom niks tekort. Maar als revisor heb ik nooit één opmerking of blaam gekregen, terwijl het toch één van de meest gecontroleerde beroepen is. Sinds ik minister ben, heb ik er altijd scrupuleus over gewaakt dat mijn kantoor op geen enkele manier zou worden bevoordeeld.

»Mijn zoon is, behalve baas van dat grote kantoor, ook Waals parlementslid. Kan dat wettelijk? Ja! Maar hij heeft wél moeten meemaken wat nog geen enkele revisor in dit land heeft moeten meemaken: wekenlang hebben vier revisoren geprobeerd om hem belangenvermenging in de schoenen te schuiven. Wat hebben ze tot nu toe gevonden? Helemaal niets!»

HUMO Uw partij wordt geplaagd door corruptieschandalen. Dat is koren op de molen van die Vlaamse politici die België willen opdoeken. Speelt u met uw weinig serieuze imago de separatisten niet in de kaart?

Daerden «In de loop van 2006 zijn enkele PS’ers in schandalen betrokken geraakt, maar ik wil u er toch op wijzen dat nog niet één van die mensen veroordeeld is. En wat mijn eigen imago betreft: in mijn dertig jaar als revisor en twintig jaar als politicus, waarvan twaalf als minister, heb ik nog nooit problemen met het gerecht gehad.

»Weet u, misschien ben ik wel zo populair omdat ik voor de bevolking een beetje symbool sta voor het Wallonië met een menselijk gezicht. Dicht bij de mensen, zeg maar.»

HUMO Hebt u zelf, ook gezien uw populariteit, opnieuw federale ambities?

Daerden (plechtig) «Ik vraag niets en ik eis niets. Ik sta ter beschikking van mijn partij, van de Franstaligen en van alle Belgen.»

HUMO Wat vindt u ervan dat Elio Di Rupo laat doorschemeren dat hij Guy Verhofstadt wil opvolgen als premier? Is dat meer dan electorale tactiek?

Daerden «De kandidatuur van Elio is volkomen legitiem en geloofwaardig. Ik steun hem daar uiteraard volledig in.»

HUMO Charleroi is met al zijn schandalen nu zowat de tegenpool van Luik. Wat zou u Jean-Claude Van Cauwenberghe, dat andere PS-kopstuk, adviseren?

Daerden «Om te beginnen is Jean-Claude niet ondervraagd of in verdenking gesteld. Maar ik zal u een boodschap voor Van Cau meegeven. (Plechtig) Ik ben er diep van overtuigd dat hij heel snel op de proppen zal komen met een oplossing die goed is voor de hele PS. Hij heeft zijn werk gedaan en veel gerealiseerd voor Charleroi. Vandaag treedt zijn zoon stilaan op de voorgrond. Op een dag moeten we allemaal landen.»

HUMO Wanneer komt die dag voor u? Wanneer trekt u zich terug in uw villa in Saint-Raphaël aan de Côte-d'Azur?

Daerden «Ik kan me niet voorstellen dat ik helemaal niets meer zou doen. Ik weet perfect dat ik op een dag geen minister meer zal zijn, dat is normaal. Ik lééf ook met dat vooruitzicht; daar moet een mens af en toe aan denken, da's een goede voorbereiding op de toekomst.

»Maar er zijn nog andere dingen in het leven dan minister spelen, hein! Ik ben burgemeester van Ans, en dat is een mooi baantje. Ik ben ook nog steeds revisor, en ik kan weer gaan lesgeven aan het HEC. Ik hou van lesgeven!»

HUMO Hoe zou u herinnerd willen worden?

Daerden « Als een eerlijk man die een bescheiden bijdrage heeft geleverd om de inwoners van zijn land een beter leven te bezorgen. Al die jaren heb ik ten dienste gestaan van de mensen: ik hoop dat ze zich dat later zullen herinneren.»