Michel Wuyts: ‘Ik heb zeker nog een paar jaar in mij, maar de VRT voert een achterhaalde pensioneringspolitiek’

De laatste week van een grote ronde is altijd de zwaarste. Die wielerwijsheid gaat niet alleen op voor de renners die deze week in de Giro de Dolomieten bedwingen, maar ook voor de commentatoren die hun exploten bezingen. En dezer dagen zelfs voor sommige landgenoten die de avonturen van Remco Evenepoel in Italië willen volgen. Die kunnen daarvoor immers niet rekenen op de VRT en de vertrouwde Michel Wuyts of José De Cauwer, maar moeten zich wenden tot Eurosport en oud-wielrenner Karsten Kroon en Jeroen Vanbelleghem. En dat zorgt voor onwennige onvrede.

HUMO Op sociale media krijgen jullie weleens kritiek.

JEROEN VANBELLEGHEM «Ik zit op Twitter om met de kijkers in contact te staan tijdens de uitzending. We krijgen veel leuke berichten en vragen, maar soms ook venijnige reacties.»

KARSTEN KROON «Ik heb geleerd dat me van me af te laten glijden. Het is simpel: je kunt nooit iedereen tevreden stellen.»

VANBELLEGHEM «Negeren is het beste wat je kunt doen, zo’n gevecht win je onmogelijk.»

HUMO De Vlaming is een gewoontedier. Als hij een keer niet Michel en José hoort, is hij van zijn melk.

VANBELLEGHEM «Ik begrijp dat: ik ben zelf opgegroeid met hun commentaar. Ik vind Karsten fantastisch, maar José is van een andere orde: ik denk niet dat hij ooit nog geëvenaard zal worden als co-commentator. Gelukkig is er ook veel appreciatie. En de kijkcijfers zijn ook goed.»

MICHEL WUYTS «Kritiek is er altijd. Als je alle commentaren gaat lezen, is de kans groot dat je halverwege een grote ronde zegt: ‘Ik ga naar huis.’ Hou je daar ver van weg, zeg ik altijd, maar die kritiek komt sowieso tot bij jou. Wees gerust. En er wordt serieus op de man gespeeld, ik kan ervan meespreken.

»Ik heb een goeie band met Jeroen. Hij vraagt me weleens om raad, en dan geef ik hem tips.»

HUMO Collegiaal van jullie.

VANBELLEGHEM «Ik ben 31 jaar, Michel heeft zoveel meer ervaring. Het zou dom zijn om geen tips te vragen. Ik ben altijd een fan geweest. Ik hou van zijn stijl, zijn rustige stem, zijn kennis over de regio’s waar de renners doorrijden. Ik vraag meestal raad over de techniek van het commentaar geven, over hoe je spanning opbouwt. ’s Avonds krijg ik dan een berichtje, met wat hij anders zou doen. Dan zegt hij me bijvoorbeeld dat ik geregeld een round-up moet geven, voor kijkers die later inpikken.»

HUMO Is het een nadeel dat jullie commentaar geven vanuit een studio in Hilversum?

VANBELLEGHEM «We hebben nu eenmaal minder middelen, en kunnen niet ter plaatse gaan. Ik verblijf een kilometer verderop op hotel.

»Tijdens deze Giro geven we zelfs voor het eerst commentaar van thuis uit. Karsten vanuit Vroenhoven, ik vanuit mijn bureau in Drongen. ’t Is uit pure noodzaak: mijn vrouw is hoogzwanger en kan elk moment bevallen. We hebben een beetje verkeerd getimed.»

HUMO Dus, als Remco Evenepoel aanvalt in één van de laatste ritten, bestaat de kans dat we je even niet meer horen.

VANBELLEGHEM «Ja, het kan goed zijn dat mijn zoon net dan wordt geboren (lacht). Geen zorgen, Eurosport heeft iemand op stand-by gezet.

»Enerzijds zou ik graag ter plaatse commentaar geven. Ik heb het nog nooit gedaan, maar ik kan me voorstellen dat het leuker is. Anderzijds: de VRT-journalisten brengen veel tijd in de auto door, en dat is ook niet ideaal. Ik zit op mijn gemak in Hilversum, en kan me in alle rust voorbereiden. Van heimwee heb ik ook geen last. De vorige jaren kwam mijn vrouw elk weekend op bezoek.»

HUMO Ook de VRT kiest er sinds kort voor om jullie vanuit Brussel commentaar te laten leveren. Is het een trend die niet te stoppen is?

RENAAT SCHOTTE (Sporza-journalist) «Ik weet dat ik tegen de bierkaai vecht, maar het is een jammerlijke zaak. Je kunt een parcours nooit 100 procent juist inschatten als je het niet zelf hebt verkend met de wagen of de fiets. Ik heb de Giro al vijftien keer vanuit Italië verslagen, maar die werkwijze staat nu onder druk, en dat is een triestige evolutie. Daarom ben ik kwaad op Eurosport: zij zijn ermee begonnen, en op den duur volgen andere zenders.»

KROON «Goh, ik ben blij dat ik van thuis uit commentaar kan leveren. Ik heb erg veel gereisd tijdens mijn carrière. Twintig jaar van mijn leven ben ik altijd onderweg geweest: voor mij hoeft het niet meer.»

SCHOTTE «Maar je kunt toch nooit beleving creëren als je niet naast elkaar zit? Als José en ik samenzitten, dan maken we elkaar toppezot met een halve blik. Soms zitten we zelfs wild naar elkaar te gebaren. Ik heb met Jeroen en Karsten te doen als ik dat hoor. En dan word ik weer een beetje boos op Eurosport. Hun Engelstalige commentatoren zijn wél aanwezig op de koers, de kleine taalgroepen zijn de pineut. Dat is niet correct, zij moeten ook die kans krijgen, anders bouw je geen ervaring op.»

HUMO Michel, jij hebt afgelopen zomer het traject Scherpenheuvel-Brussel afgelegd, in plaats van Frankrijk rond te hossen.

WUYTS «Tja, commentaar geven vanuit de Reyerslaan is ook niet mijn keuze, maar ik zie er de voordelen van in. En ik heb oor naar de financiële argumenten. Een voorbeeld: we besparen 150.000 euro als we de Vuelta vanuit Brussel becommentariëren. En de Tour is overigens nog veel duurder. Voor een omroep als de VRT, die aan haar 734ste besparingsronde bezig is, weegt dat door.

»Weet je, we kwamen ook al jaren niet meer aan de start, we zien niet één renner in levenden lijve tijdens die drie weken. Dat is het absurde van ons beroep, terwijl we verondersteld worden alles te weten. Als Gianni Moscon zijn kleine teen heeft gestoten, verwacht de kijker dat we hem dat vertellen.»

SCHOTTE «De grote kostprijs van een grote ronde zijn niet de overnachtingen, wel de huur van de commentaarcabines. Al verblijft Michel altijd in driesterrenhotels, terwijl ik slechts een bescheiden kamertje krijg (lacht). Nee, een goed bed en lekkere maaltijd ’s avonds maakt een wereld van verschil, die heb je echt nodig om het vol te houden.»

WUYTS «De menukaart is van levensbelang. Zeker in de laatste week, als je in de bergen zit en nog lang – dikwijls drie uur – moet rijden naar je hotel. Soms moet je dan onderweg iets zien te scoren – dikwijls iets dat van ver op een pizza lijkt. Als je nog net op tijd in het hotel arriveert en daar nog je voeten onder tafel kunt schuiven, is dat een echte zaligheid. Ik heb last van hoge cholesterol, en eet daarom tijdens zo’n ronde soms twintig keer gerookte zalm. Foie gras of escargots laat ik aan mij voorbijgaan. Ik krijg soms wel medelijden met de maag van José als ik hem een entrecote zie bestellen om half elf ’s avonds, dikwijls nog overgoten met roquefortsaus. ‘Moeder gods, pak dan toch iets lichter verteerbaars,’ zeg ik dan. Maar dat wuift hij weg.

»Ik heb ooit nog de Giro gevolgd met Eddy Merckx als co-commentator, dan deden ze de keuken speciaal open voor ons. De Italianen zijn devoot: als ze Eddy zagen, begonnen ze spontaan te knielen!»

KIBBELEND KOPPEL

HUMO Renaat, jij volgt deze Giro vanuit Italië als interviewer en reportagemaker. Zonder cameraploeg, je filmt met je iPhone.

SCHOTTE «We zijn met twee, mijn collega Marc Vyverman filmt met de telefoon, waardoor ik me kan concentreren op vragen stellen. Dat doen we al sinds 2017: budgettair is het zo nog haalbaar om een volledige grote ronde te volgen.»

HUMO Karsten en Jeroen, jullie hebben een eigen dynamiek ontwikkeld – Michel en José, maar dan anders.

VANBELLEGHEM «We zijn al eens ‘het kibbelende koppel’ genoemd (lacht). Mensen vroegen zelfs: ‘Komen jullie eigenlijk wel overeen?’ Ja, absoluut. Karsten was uitgenodigd op mijn trouwfeest, hij is een vriend. Het is belangrijk dat je goed met elkaar kunt opschieten, want je brengt heel wat uren door samen.»

KROON «Als commentaarduo lijk je soms net een getrouwd stel, en ben je het niet altijd met elkaar eens.»

WUYTS «Dat gevoel heb ik ook met José. Wij hebben een latrelatie, maar dan zonder seks.»

VANBELLEGHEM «We hebben geleerd elkaar aan te voelen, en zijn nu goed op elkaar ingespeeld.

»Karsten heeft een mooie carrière gehad – hij won een rit in de Tour – en kent nog altijd een pak renners. Hij weet enorm veel, al zijn er ook dingen die hij niet mag vertellen. Dat is niet makkelijk.»

KROON «Als co-commentaar ben ik vooral een ervaringsdeskundige. Ik heb nog veel contact met de jongens, en hoor veel verhalen. Maar ik trek een duidelijke lijn over wat ik kan vertellen en wat niet. Ik ben goed bevriend met Tom Dumoulin, en ik weet heel veel over hem, maar dat blijft uiteraard tussen ons.»

VANBELLEGHEM «Bij Eurosport geven we elke rit commentaar van start tot finish. Dat is best zwaar. Een tijdje geleden wilde ik na zo’n lange uitzending naar huis rijden om mijn vrouw te verrassen. Maar ik was zo moe dat ik dacht: ik rij mezelf de vernieling in, ik kan beter op mijn hotelkamer blijven. Het sloopt je, echt. Urenlang doorgaan vergt enorm veel concentratie. Je ogen zijn moe, je krijgt hoofdpijn en je moet moeite doen om nieuwe gespreksonderwerpen aan te brengen en toch je focus bij de koers te houden. De meeste mensen kijken pas het laatste uur, en net dan moet je op je scherpst zijn, terwijl we dan al een uur of vijf bezig zijn.»

KROON «Het is een onmogelijke opdracht, urenlang doorpraten terwijl er soms niks gebeurt. Tijdens een vlakke etappe van 200 kilometer, weet je na een tijdje niet goed meer wat zeggen. Dan heb ik de neiging om af te dwalen, en op een gegeven moment gaat het niet meer over wielrennen.»

HUMO Jouw observatievermogen is vermakelijk. Ik hoorde je onlangs uitroepen: ‘Wat een mooi landschap, die Apennijnen!’

KROON «Ja, ik kan verrukt zijn bij zo’n aanblik. Laatst zag ik een hele oude olijfboom die werd ondersteund door twee zware balken. Iemand had die daar gezet omdat de boom anders zou omvallen. Een geweldig gezicht. En daar begin ik dan over. Maar Jeroen, die ziet dat niet eens. Het interesseert hem niet, hij weet niet eens hoe een olijfboom eruitziet (lacht). Er zijn kijkers die zulke zijsprongetjes leuk vinden, maar er zijn er ook die het haten en niks liever willen dat je de hele dag over fietsen praat. Dat is onmogelijk, naar mijn bescheiden mening, dus gooi ik er af en toe iets grappigs tussen.»

HUMO Je lijkt een half oog voor de koers te hebben en een half oog voor de wereld daarbuiten. Had je dat ook als renner?

KROON «Eigenlijk wel. Ik heb mezelf altijd een soort toeschouwer gevoeld in de wielerwereld. Alsof ik er nooit echt bij hoorde, maar er met een helikopterblik naar keek en er de krankzinnigheid van inzag.»

HUMO Er is ook je fascinatie voor dieren. ‘Kijk, wat een mooi ezeltje,’ horen we je soms haast kinderlijk zeggen.

KROON «Ja, het kind in mij is nog niet dood (lacht). Maar dat is echt gemeend, ik kan ook ademloos naar een ekster zitten kijken of naar een mier – een prachtig dier.»

HUMO Staan renners altijd dicht bij de natuur?

KROON «Lang niet allemaal. Renners zitten veel buiten, maar kijken de hele tijd naar hun vermogensmeter als ze aan het trainen zijn. Hoeveel renners gaan in de Ardennen even in het zonnetje zitten om te kijken naar een buizerd die aan het rondcirkelen is? Weinig, denk ik. Ik deed dat wel, dan zette ik mijn fiets even aan de kant. Mijn ouders waren halve hippies, de liefde voor de natuur heb ik van hen meegekregen.»

HUMO Karsten, overvalt jou soms een gevoel van sleur in die laatste week van een grote ronde?

KROON «Nee, dat is beroepsmisvorming: ik kan heel goed dingen doen die ik niet leuk vind. Ik ben zestien jaar beroepswielrenner geweest, dan maak je vervelende periodes mee. Maar je gaat gewoon door. Omdat het moet. Als je een Giro moet verslaan, met die integrale uitzendingen, is dat best pittig, maar het is niks in vergelijking met wat de renners meemaken. Ik ben blij dat ik het niet meer hoef te doen.»

HUMO Hoe blijven jullie fit in die laatste week?

VANBELLEGHEM «Sporten. Na de uitzending zit mijn hoofd vol en dan heb ik nood aan frisse lucht. Meestal ga ik wat hardlopen. Ik ga vroeg slapen: om tien uur lig ik in mijn bed. Nog een podcast luisteren, en dan oogjes toe.»

HUMO Toch niet over wielrennen, mag ik hopen.

VANBELLEGHEM «Toch wel, het stopt nooit (lacht). Maar ik doe niks liever! Ik sta ook altijd om 8 uur op, om nog vier uur te kunnen voorbereiden. En ik kijk naar ‘Thuis’ – mijn enige guilty pleasure.»

HUMO Karsten, klopt het dat jij push-ups doet tijdens de reclameblokken?

KROON «Ja, soms dreig ik na 200 kilometer commentaar geven in te dommelen, en dan helpen dertig push-ups om me weer op scherp te zetten.»

WUYTS «Ik probeer ook dagelijks mijn loopje te doen. Héél belangrijk.»

SCHOTTE «Ik ben blij als ik ’s avonds kan neerploffen op mijn bed in de hotelkamer. Maar je blijft altijd 24/7 bezig met de koers, zeker als je on the road bent. Ik werk voor de radio, website en tv. Het is één van de drukste rondes ooit, met die kleine uit Schepdaal (lacht).»

WUYTS (knikt) «In de Tour zit ik anderhalf uur voor de uitzending begint al in mijn commentaarcabine, om nog wat tijd te hebben voor mezelf. Dan lees ik de krant en onderstreep ik met balpen wat ik belangrijk vind. Ik doe dat thuis ook en dat is niet plezant voor de mensen die de krant na mij lezen (lacht). Meestal werk ik mijn fichebak dan ook nog even bij.»

HUMO Aha, de fameuze fichebak! Nog ambachtelijk samengesteld, vermoed ik.

WUYTS «Leve het ambacht! Ik heb een jaar of zes geleden overwogen om mijn fichebak te digitaliseren, maar ik wil niet naar een computerscherm zitten staren. Eén seconde van het beeld wegkijken kan al genoeg zijn om iets belangrijks te missen. Met mijn fiches kan ik altijd nog één oog op de koers houden.

»José gebruikt vooral gespecialiseerde websites als ProCyclingStats.com. Wie hem bezig ziet, krijgt misschien verkeerde gedachten: hij legt zijn mobieltje tussen zijn benen, en scrolt van boven naar beneden (lacht).»

VANBELLEGHEM «Ik heb een digitale fichebak: een word-document per ploeg, met het palmares van de renners en interessante weetjes.»

KROON «Ik moet eerlijk zeggen: ik improviseer veel. Mijn voorbereiding is beknopt. Ik lees me in, kijk naar het parcours en de deelnemerslijst. Maar ik denk ook terug aan dingen die ik zelf heb meegemaakt.»

HUMO Die voorraad verhalen lijkt eindeloos.

KROON «Als renner maak je enorm veel mee, maar sommigen realiseren het zich niet, omdat ze met oogkleppen op leven. Nu, als ik zo’n verhaal vertel, stel ik het soms wel een beetje mooier voor dan het werkelijk was. Zo ben ik ook wel weer (lacht).»

HUMO Dat is de entertainer in jou.

KROON «Ja, soms vertel ik een verhaal op een verjaardagsfeest en zit iedereen te lachen, tot er plots iemand zegt: ‘Wacht even, Karsten, ik was daar ook bij, maar zo is het niet gebeurd’ (lacht).»

OVERDOSIS

HUMO Karsten, hoe kijk je als Nederlander naar de verafgoding van Remco Evenepoel in België?

KROON «België mag dromen dat hij de nieuwe Eddy Merckx wordt. Het is uitzonderlijk wat die jongen kan. En dat hij het liet afweten op de grindwegen naar Montalcino is nu ook niet het einde van de wereld. Het is een reality check: het is zijn eerste grote ronde, hij had nog nooit langer dan vijf dagen na elkaar gekoerst. Stel je voor dat hij meteen zou winnen: zou dat dan zo goed zijn voor zijn ontwikkeling? Dit is een leerproces. Het gaat niet elke dag zoals je zou willen, maar dan hoor je te vechten om boven water te blijven. In de gravelrit leek hij soms de handdoek te willen gooien: dat moet hij nog afleren.»

HUMO Zijn zelfvertrouwen is indrukwekkend, we zijn er haast bezorgd over. Hoe oordeel jij daarover: kan het ook een valkuil zijn?

KROON «De geschiedenis leert ons dat het vaak misgaat wie ‘te jong te goed’ is. Dan heb je sterke schouders nodig. Maar wat is volgens jou dan precies het gevaar? Dat hij er niet uithaalt wat erin zit? Of dat hij op zijn 34ste aan een overdosis cocaïne sterft?»

HUMO Euh… ik dacht eerder aan het eerste.

KROON «Ach, dat zelfvertrouwen, op het arrogante af, is eigen aan de jeugd. Ik heb een dochter van 15 jaar, en zij zal ook eerst eens tegen de muur moeten botsen om te beseffen dat zij niet het centrum van het universum is (lacht).

»Het is interessant. Ik denk dat we hier over vijftien jaar een goed gesprek over kunnen hebben. Misschien heeft hij dan zeventien grote rondes gewonnen. Of maar eentje, en dat is ook mooi.»

HUMO Michel, jij wordt op 22 december 65 jaar. Is dit je laatste seizoen als commentator?

WUYTS «Als je afgaat op hoe het gegaan is bij Martine Tanghe en Linda De Win, dan is één ding duidelijk: de VRT voert nog steeds een achterhaalde pensioneringspolitiek.»

HUMO Wat wil je zelf?

WUYTS «Ik heb zeker nog een paar jaar in mij. Of er iets kan worden geregeld? Ik weet het niet, het ligt niet in mijn handen. Ik kan alleen maar zeggen dat ik nog barst van verlangen. Ik heb de moeilijke periodes meegemaakt, toen het wielrennen één grote leugen was en je voor schut werd gezet. En nu komt er met Van Aert, Van der Poel en Evenepoel een periode aan die misschien de mooiste van de laatste dertig jaar zal blijken. Het is een vurige wens om die exploten te mogen becommentariëren. En erom te juichen. Want bij zo’n zege voel ik plaatsvervangende blijdschap.»

HUMO Waarbij je teksten van Bruce Springsteen begint te debiteren, zoals in de Amstel Gold Race, toen Van Aert won.

WUYTS «‘Baby, we were born to run’, ja, dat viel zomaar uit de lucht. Toen die plaat in 1975 uitkwam, besloot ik voor mezelf: dit is het, dit is thuiskomen. Ik voel me bij momenten nog even oud als toen: 19 jaar.»

HUMO En de fichebak, wat gebeurt daarmee? Schenk je hem weg aan een museum?

WUYTS «Doe een goed bod, en hij is van jou.»

De ronde van italië
Elke dag op Eurosport, nog tot zondag 30 mei.