Miniserie: Burning Bush

Wie dacht dat Canvas ons vanavond zou trakteren op seventiesporno, slaat de bal wel degelijk mis. ‘Burning Bush’ is een driedelig HBO-drama over Jan Palach, de wereldberoemde Tsjechische student die zich in 1969 in brand stak als protest tegen de bezetting van zijn land – óók interessant. De gevierde Poolse regisseuse Agnieszka Holland – haar recentste worp ‘In Darkness’ leverde haar een Oscarnominatie op – maakte deze kundige biopic in drie bedrijven; ze was zelf ooggetuige van de Praagse Lente en de nasleep ervan.

Agnieszka Holland «Ik liep in die bewogen periode les aan de filmschool in Praag. Het was een belangrijke, wat zeg ik, fundamentéle tijd voor mij, waarin ik enkele van mijn belangrijkste levenservaringen opdeed. Het heeft mij gevormd tot wie ik ben en wat ik doe. »Op 16 januari, de dag dat Jan Palach zichzelf in brand stak, was ik net even in Polen – destijds een antisemitisch land waar je als Jood maar moeilijk kon studeren. Toen ik twee weken later weer in Praag was, stonden de mensen nóg rond zijn graf: dat heeft me diep geraakt.

»Tezelfdertijd was het pijnlijk om te zien hoe het aanvankelijke enthousiasmerende solidariteitsgevoel dat Palachs dood had teweeggebracht, al snel afkalfde. We moesten nog twee decennia wachten – tot januari 1989, toen Jan al twintig jaar dood was – tot de geest van de revolutie weer opflakkerde, als voorbode van de politieke omwenteling die eraan zat te komen en met de val van de Muur afgerond werd. De Tsjechische burgers zijn véél te lang in de apathie blijven hangen.»

– Hoe is de film onthaald in Tsjechië?

Holland «Na de eerste screenings ginder besefte ik dat we iets belangrijks hadden gemaakt. Het is de eerste grote filmproductie gewijd aan Jan Palach, dus de reacties van de toeschouwers waren zeer intens: sommigen barstten in tranen uit en vertelden me achteraf dat ze twintig jaar gewacht hadden op deze film. Veel mensen houden natuurlijk sowieso van mijn cinema, zeker mijn Pools werk uit de jaren 70: ze vertrouwen mij omdat ik alles heb méégemaakt en ze weten dat mijn toewijding aan de anticommunistische oppositie onwrikbaar is. En ik denk dat ik met deze film nóg meer mensen heb bereikt.»

– Naar het schijnt is de huidige Tsjechische jeugd amper geïnteresseerd in politiek.

Holland «Ach, het gaat de goeie kant op: meer en meer beginnen jonge mensen een rol te spelen in de politiek. Studenten voelen de gevaren van het conformisme – de val waarin mijn generatie gelopen is – goed aan, en ze weten dat ze een verantwoordelijkheid dragen. Mijn generatie is voor altijd besmet door de politiek, nu is het tijd voor het jonge volkje – de lui die geboren zijn na de Fluwelen Revolutie in 1989 – om de fakkel over te nemen.»