'Minister Schauvliege begint stilaan komischer te worden dan wij' Wouter Deprez & Michael Van Peel, comedians met een missie
Raar is dat. Of misschien net niet. Maar zowat de strafste oppositie dezer dagen tegen het meerderheidsdenken en tegen velerlei regeringen wordt niet langer gevoerd door de oppositie, of door een kritische pers, maar door comedians. Michael Van Peel fileert genadeloos alle populaire, maar daarom niet juiste clichés, Wouter Deprez drijft op zijn ééntje minister Joke Schauvliege meer in de hoek dan de voltallige Wetstraatpers. Zijn de nieuwe activisten opgestaan?
'Met een grap over De Wever ben je de helft van je zaal kwijt, en op het platteland nog iets meer'
Van Peel heeft er net zijn dernière op zitten. Tientallen eindejaarsconferences, die bijna wekelijks aangepast moesten worden, zo snel ging de actualiteit van Parijs tot Calais.
Michael Van Peel «De laatste voorstelling was in de Roma in Borgerhout, fantastische plek, met al die vrijwilligers uit alle mogelijke windstreken, waarvan minstens de helft je niet kent. Van Pél, zegt u? U doet wat juist? Comedy of zoiets? (lacht)»
Wouter Deprez «Het werd tijd dat je een lesje in bescheidenheid kreeg (lacht). Het is daar altijd een behoorlijk kritische zaal.»
Van Peel «Ik had een redelijk links nest verwacht, maar totaal niet. Alles dooreen, alle nationaliteiten, alle politieke overtuigingen. Dan moogt ge er al eens een koek op geven.»
HUMO Het wordt moelijker en moeilijker om trouw te blijven aan je materiaal: je moest het om de week aanpassen.
Van Peel «Het was meer dan bijsturen. Ik heb de afgelopen maanden het sentiment in de zaal voelen omslaan, van de verdronken kleuter Aylan naar de gebeurtenissen in Keulen, wat daar ook precies gebeurd moge zijn. De sfeer keerde volledig om, de slinger ging de andere kant uit, en de empathie lijkt nu behoorlijk weg te zijn. Dat is onrustwekkend, want als die verdwijnt, zei ik in de show, dan is de volgende vraag hoelang we mensen die ongezond leven nog gaan behandelen voor de kanker die ze daardoor waarschijnlijk hebben gekregen. Nog geen twee maanden later barst die discussie toch wel echt los, zeker? Het is niet leuk om op die manier profetisch te zijn: ik heb twee jaar terug grappen gemaakt over negatieve spaarrente, de fiscus die rechtstreeks de boete van je rekening kwam innen, dat er na ‘Komen eten’ ooit wel iemand op het idee zou komen een programma over ‘Thuisblijven voor den televies’ te maken... Toen een goede grap, maar ondertussen is het allemaal wel gebeurd. Vandaag absurd, morgen normaal, zo snel kan het gaan.»
Deprez «Misschien moet je volgende keer een grap maken over de nakende wereldvrede, wie weet helpt het.»
Van Peel «Ach, de slinger gaat ooit de andere kant wel weer op. Ik ben zo naïef te geloven in die flikkerende tl-lamp aan het einde van de tunnel, anders blijft alleen cynisme over. Maar het is voorlopig wel even griezelig. Als katholieke gouverneurs nu al vinden dat je de hongerigen geen voedsel meer mag geven? En dan niet begrijpt dat mensen zeggen: ‘Gaat het nog een beetje, ja?’ Voedsel verdorie, dat geef je toch aan beesten, niet aan mensen? Die afbotting van de taal als voorbode van de afbotting van de moraliteit.»
undefined
Deprez «Het is een onderscheid tussen zogezegd realistisch beleid en menselijkheid. Het ergste wat je een mens kunt vragen is toch zijn menselijkheid opzij te zetten, die diep aanwezige reflex van elementaire moraliteit op te geven. Ik kan daar niet bij. Hoezo, we mogen niet emotioneel naar het vluchtelingendebat kijken? Hoe anders dan?»
Van Peel «Bart De Wever zei dat Aylan zijn en onze schuld niet was. So what? Ontslaat dat je dan van je elementaire plicht om er iets aan te doen? Als iemand omver wordt gereden en de chauffeur pleegt vluchtmisdrijf, is dat óók niet je schuld, maar je belt toch een ambulance, nee?»
undefined
'Gek eigenlijk, dat alles wat solidair is, naïef heet te zijn'
HUMO De Aylan-zaal tegen de Keulen-zaal, de ‘Gutmenschen’ tegen de realisten die het gevaar wél zien. De polarisering neemt alleen maar toe.
Van Peel «Ja, we mogen de angst van de mensen niet langer onderschatten, we moeten voortaan rekening houden met de ‘grondstroom’, wat dat ook moge zijn. Er werd direct een rem op de goodwill gezet. De angst moet niet langer geduid worden en gerelativeerd, maar uitvergroot en gekoesterd.»
Deprez «Het rustige realisme en pragmatisme zit in de verdrukking: vluchtelingen zijn opeens óf engeltjes óf duivels geworden. Terwijl er, net als bij ons, waarschijnlijk proportioneel evenveel goede, minder goede en ronduit slechte mensen tussen zitten. Ze zijn meer dan waarschijnlijk even doorsnee als wij. Een paar jaar geleden is dat begrip ‘grondstroom’ plots in de discussie gesmeten, waarvan blijkbaar voornamelijk de N-VA de vertolker is. Goede marketing was dat: wij gaan zeggen wat de grondstroom denkt, in de hoop dat het ooit de grondstroom zal worden.»
HUMO Dat lijkt behoorlijk gelukt, nee?
Deprez «Ik weet het niet. De grondstroom zei toen toch ook dat mensen wilden dat Vlaanderen onafhankelijk werd? Daar hebben we sindsdien nog maar weinig van gehoord.»
Van Peel «Waarom kan dat soort selffulfilling prophecy-techniek trouwens alleen in nationalistische, harde en rechtse richting gaan?»
Deprez «Allee, er is toch ook een andere grondstroom die net verdraagzaamheid en solidariteit wil, die wel nog mededogen als waarde durft te omhelzen? Die naïevelingen bestaan toch ook nog, en ze zijn toch ook met velen?»
undefined
'De VRT een links bastion? Alle VRT-journalisten die ooit de politiek zijn ingegaan, zitten vandaag bij N-VA, CD&V en Open VLD.'
Van Peel «Gek eigenlijk, dat alles wat solidair is, naïef heet te zijn, en alles wat hard is, realistisch. Onzin toch? Denken dat het vluchtelingenprobleem wel uit zichzelf zal weggaan als je het maar hard genoeg blijft negeren, als je maar zo weinig mogelijk mensen opvangt en je hekken maar hoog genoeg bouwt, dat is pas naïef.»
Last van nuance
HUMO Jan Terlouw, de ondertussen 84-jarige Nederlandse jeugdboekenschrijver en oud-politicus voor D66, kreeg onlangs de vraag waarom hij zo links was geworden. ‘Ik ben in niets veranderd,’ zei hij, ‘het is gewoon de maatschappij die in sneltreinvaart is verrechtst.’
Deprez «De vraag naar solidariteit is ook flink uitgebreid. Vroeger was diversiteit een probleem voor de arme wijken in de grote steden, nu zien mensen in kleine dorpen opeens ook asielzoekers in het voormalige vakantiecentrum opduiken. En terwijl de stadswijken het stilaan gewoon beginnen te worden, schiet nu landelijk Vlaanderen in een kramp.»
Van Peel «Ik hoor continu angstberichten over vluchtelingen, maar relatief weinig over échte incidenten met vluchtelingen. In ieder geval niet meer dan berichten over vluchtelingencentra die in brand worden gestoken, of over vluchtelingen die in elkaar worden geslagen. Soms denk ik dat zij meer redenen hebben om bang te zijn van ons dan omgekeerd. En onderwijl gooien caféredeneringen van ‘notabele’ politici olie op het vuur, zoals de van de pot gerukte uitspraak vab burgemeester Lippens in ‘Terzake’: ‘Stel u voor dat er 25 miljoen Afrikanen naar Europa komen: na twintig jaar zijn dat 400 miljoen mensen.’ Euh, what the fuck? Het Gelijkekansencentrum, nu Unia, meldt intussen een zorgwekkende stijging van racisme en haatmisdrijven. Geloof me, die dingen gaan zich nog wreken in de toekomst. Onderschat nooit de kracht van vernedering. Ik vrees dat de komende generatie nog met schaamte gaat terugkijken op de huidige periode.»
HUMO Het helpt ook niet dat de media, uit angst om als volksvreemd of elitair te worden weggezet, alles direct willen kunnen ‘benoemen’.
Van Peel «Ik las dat nu ook ‘De Standaard’ al een links bastion wordt genoemd. Net als men dat al jaren toetert over de VRT, hoewel alle VRT-journalisten die ooit de politiek zijn ingegaan, vandaag bij N-VA, CD&V en Open VLD zitten.»
Deprez «Voilà, dan moeten diegenen die er nog zitten toch wel links zijn (lacht).»
undefined
'De politieke machthebber en zijn populistische uitdager: ze verdienen allebei een even kritische aanpak.'
HUMO Het NOS-journaal interviewde net Geert Wilders en slaagde erin daarbij niet één kritische vraag te stellen, want je zou maar eens tegen de grondstroom in durven te gaan, het scheldwoord ‘politiek correct’ riskeren.
Deprez «Vroeger durfde men geen kritische vragen te stellen aan een politieke machthebber. Nu niet langer aan de populistische uitdager van die autoriteit. Terwijl ze toch allebei een even kritische aanpak verdienen.»
Van Peel «Rechts heeft ook minder last van twijfel en zelfkastijding. Terwijl links zich permanent afvraagt of ze misschien niet te links zijn geweest. En zelfzekerheid wint debatten.Ik heb mezelf vroeger nooit als links beschouwd, ik was eerder kritisch tegenover het linkse meerderheidsdenken van toen. Maar als de maatschappij 180 graden draait, en je blijft even kritisch ten opzichte van het meerderheidsstandpunt, dan vind je jezelf plots eerder aan de linkerkant terug. Hoe dan ook, die opdeling links-rechts is onpraktisch en achterhaald. Veel interessanter vind ik het minderheidsdenken, steeds de gevestigde orde in vraag stellen, of die nu links of rechts is. Terwijl ieder meerderheidsdenken vertrekt van de premisse dat er een norm bestaat waaraan iedereen zich dan maar moet aanpassen.»
undefined
Deprez «Het rare, en tegelijk geniale, is dat die nieuwe meerderheid toch blijft roepen dat ze een onderdrukte minderheid is.»
Van Peel «Terwijl ondertussen toch wel bewezen is dat de staat de N-VA meer heeft hervormd dan omgekeerd?»
Deprez «Dat zich tekort gedaan voelen, is dat niet iets heel modern? Calimero als nieuw rolmodel: ‘Er moet een instantie zijn die ons kloot, waar we samen oprecht kwaad op kunnen zijn.’ En dan die oprechtheid in de emotie zoeken, in plaats van in het compromis.»
Van Peel «Ik vrees dat daar ook nog steeds een oud gevoel van Vlaamse vernedering speelt. Maar hoelang kun je blijven zeggen dat het de schuld van de anderen of de vorigen was, als je zelf alle posities bekleedt om er iets aan te veranderen?»
HUMO Los van de links-rechtstweedeling, zie je overal een revolte tegen de elites en het klassieke politieke systeem. Van Donald Trump en Geert Wilders langs rechts, van Jeremy Corbyn en Bernie Sanders langs links.
Deprez «Trump is inderdaad anti-establishment, terwijl je toch niet méér establishment kunt zijn dan hij. Je moet je woede gewoon oprecht kunnen laten lijken, beweren dat je verwoordt wat iedereen zogezegd zou denken.»
Van Peel «En altijd vooral verongelijkt blijven. De universiteit van Leuven is ondertussen al veertig jaar Vlaams, we hebben ons eigen parlement, meer middelen dan ooit tevoren. Belgen – die luie Walen inbegrepen – zijn de vierde rijkste burgers van de planeet, de mensen met het meeste spaargeld in de Europese Unie. Nummer één, dat zijn wij, dus als er nu iemand niet zou moeten zagen, zijn wij het! Vergeet het, ons wordt onrecht aangedaan, wij worden vernederd. Vlamingen, besef nu toch eens: we hebben gewonnen! (lacht)»
Deprez «Ik denk dat het iets modern is, dat het ook samengaat met welvaart. Mijn moeder was een dienstmeisje, leefde volgens het besef dat je niet alles kon krijgen wat je wou. Wist dat in groep werken beter marcheerde dan te proberen alles alleen op te lossen, en dat je dus moest zien met die andere mensen overeen te komen. Individualisme – ik kan het allemaal wel zelf – zorgt ook voor meer frustraties en verongelijktheid, voor het zoeken naar zondebokken.»
Van Peel «Waar ik ook altijd nijg om moet lachen is als ze afkomen met ‘onze normen en waarden’. Kun je die dan even definiëren? Want de hongerigen spijzen, is er blijkbaar al niet meer bij. ‘Iedereen gelijk voor de wet’ geldt alleen voor wie aan deze kant van de grens geboren is. ‘De aboslute gelijkheid van man en vrouw.’ Is de loonkloof dan weggewerkt terwijl ik even niet oplette? Zouden we niet beter ietsje minder hoog van de toren blazen? ‘Wij zijn gastvrij maar niet onnozel’ – dat soort spreuken. Als jouw definitie van gastvrij is dat je vier dagen in de regen voor de Dienst Vreemdelingenzaken moet gaan aanschuiven om een papier te krijgen dat je toelaat over vijf weken nog eens te komen aanschuiven, dan wil ik toch niet bij jou komen eten op een vrijdagavond. Gastvrij? Komaan.»
Briljante relschoppers
HUMO Je hebt een jaar in Zuid-Afrika gewoond, Wouter. Is de politieke cultuurshock dan ook groot?
Deprez «Er loopt daar ook zo’n kerel rond, Julius Malema. Eerst leider van de jeugdbeweging van het ANC, die vaak tekeerging tegen de oude garde. Hij promootte zichzelf als vrijheidsstrijder, maar was er niet vies van ondertussen met zijn bedrijfje deals af te sluiten en zo een succesvol zakenman te worden en fortuin te maken. Uiteindelijk hebben ze hem uit de partij gezet, is hij bij zijn chique merkkledij een rode Che Guevara-muts gaan dragen en heeft-ie zijn eigen partij opgericht: The Economic Freedom Fighters. En, zegt hij ook: hij is de enige stem van het gewone volk. Ook al is hij corrupt en wansmakelijk rijk, hij komt ermee weg. Sterker, iedereen die daar een opmerking over maakt, is een racist die niet liever wil dan dat zwarten altijd achter een grasmaaier zullen blijven lopen, en zich blijven kleden als een boy.»
HUMO Een beetje Pim Fortuyn.
Deprez «De dandy die het volk zegt te vertegenwoordigen, ja. En net als Fortuyn kan hij ook heel mooi en goed rel schoppen. Fortuyn deed dat briljant met PvdA-leider Ad Melkert. Hij gebruikte een retoriek en een debattechniek die zo haaks stonden op alles wat Melkert ooit had meegemaakt, dat die totaal perplex was, er geen verweer tegen had en roemloos ten onder ging. Het deed me denken aan de Guldensporenslag. Tot dan hadden ridders elkaar van hun paard gestoten, elkaar weer rechtop geholpen, dan gefeliciteerd met hun gevecht en rendez-vous gegeven voor de volgende veldslag. En opeens waren daar kleine Vlaamse boeren die ridders écht de hersens insloegen met hun goedendag (lacht).»
Van Peel «West-Vlamingen, vertel mij wat (lacht).»
Deprez «Ik was wel gechoqueerd door het grote wantrouwen hier in de politiek. In Zuid-Afrika was er veel kwaadheid, maar ook veel hoop en geloof in politiek als middel om een samenleving te verbeteren. Hier is er alleen nog maar wantrouwen. Wanneer is politiek hier nog eens met een groot project bezig geweest, dat mensen begeesterde? De opbouw van de sociale zekerheid is ondertussen al een halve eeuw geleden.»
HUMO Maar hoe doe je dat nog? Politiek is vandaag niet meer dan de kunst het onvermijdelijke mogelijk te maken. We worden allemaal ouder, dus moeten we wat langer werken, en daar vervolgens vijf jaar over palaveren.
Deprez «Managen, regelen, passen en meten. Zeer saai. Niet sexy.»
undefined
''1984' van George Orwell was bedoeld als een griezelige waarschuwing, niet als een praktische handleiding'
Van Peel «Maar wel omdat zowat alles bereikt is: we zijn rijker, veiliger en gezonder dan ooit voorheen in de geschiedenis.»
Deprez «Je herondekt ook vanzelfsprekendheden: hoe gewoon wij het vinden dat je niet altijd even achterom hoeft te kijken om te zien of je niet gevolgd wordt. De vrijheid om te kunnen zeggen wat je denkt. Vrijheid, een inkomensongelijkheid die niet de spuigaten uitloopt, een gezondheidszorg die voor iedereen toegankelijk is. Je leert dat allemaal weer appreciëren en niet doodnormaal te vinden.»
Van Peel «Dan is het net zo onrustwekkend hoe snel je die dingen kunt zien kantelen. Hoe zonder probleem een hoofdstad drie dagen wordt lamgelegd. Hoe volstrekt ongrondwettelijke ideetjes plots bon ton worden, uit de monden van mensen die ons leiden en beter zouden moeten weten. En vooral: het griezelige gebrek aan verzet daartegen. Het woord terrorisme valt en iedereen zwijgt over privacy. Een liberale burgemeester als Bart Somers hangt zijn stad vol met camera’s en komt apetrots vertellen dat ‘het de bedoeling is dat iedereen het gevoel heeft dat hij de klok rond wordt gecontroleerd’. Sorry, maar ‘1984’ van George Orwell was bedoeld als een griezelige waarschuwing, weet je, niet als een praktische handleiding (lacht). Het passeert zonder verzet. Enfin, de Belgen de dappersten aller Galliërs? Maar wel allemaal braaf met een pothelm en een fluohesje op de fiets, zonder morren. Ja mijnheer, zeker, mijnheer.»
Mohammed De Wever
HUMO De meest geloofwaardige en succesvolle oppositie in dit land komt niet meer van de politieke oppositie of van de pers, maar van comedians.
Deprez «Als de wereld volledig slecht is, en jij verongelijkt, dan kan alleen een witte ridder helpen. Zijn wij dat? Bijlange niet. Denken sommigen dat? Waarschijnlijk. Zolang we het maar niet zelf beginnen te denken.»
'Michael Van Peel: 'Wouter verdient geen boterham meer door de transportfirma Essers en Joke Schauvliege aan te pakken.'
Van Peel «Ik word niet graag in die rol gedwongen. Het brengt ook weinig op, want met een grap over De Wever ben je de helft van je zaal kwijt, op het platteland nog wat meer, daar heeft hij ongeveer de status bereikt die Mohammed in de islam heeft: daar kan niet meer mee gelachen worden. Noem zijn naam, en je kunt inpakken (lacht).»
Deprez «Nog altijd?»
Van Peel «In de kleinere dorpen? Je wilt het niet weten. Het is bijna een religieuze verering. Dus om te crowdpleasen hoeven we het niet te doen, net zomin als Wouter er een boterham meer mee verdient door de transportfirma Essers en Joke Schauvliege aan te pakken.»
Deprez «Ik heb daar gelukkig meer supporters dan vijanden mee gemaakt, maar ook wel vijanden, ja. Je staat ook alleen. Je belt wel rond en informeert je wel, maar je vangt alleen de stront op, je zit niet in een club waar je je even veilig kunt gaan verbergen.»
HUMO Waarom doen jullie het dan?
Deprez «Ik heb in het verleden heel weinig over politiek gezegd, ook al omdat ik denk daar niet veel boeiende ideeën over te hebben. Maar ik heb altijd iets gehad met bossen, daar documentatie over bijgehouden. Zodat ik nu pertinent zeker wist dat het flagrant onjuist was wat daar gebeurde. En dat ik het juist voorhad.»
Van Peel «Gewone burgerzin, eigenlijk.»
Deprez «Ik heb geen enkele politieke ambitie, maar iets rechttrekken dat scheef is gegroeid, daar is toch niets mis mee?»
HUMO Weinig mensen doen dat nog, zelfs niet in de journalistiek. Alleen het gevecht en de boksmatch is nog de moeite van een bericht waard, niet langer het dossier waar je eigenlijk mee bezig bent.
Deprez «Ja, het bos is haast secundair geworden, het verhaal is nu: ‘Comedian valt minister aan. Wie wint, wie verliest?’ Terwijl ik persoonlijk niet eens iets tegen Schauvliege heb, maar alleen tegen het feit dat ze haar eigen structuurplannen negeert.
»Ik denk dat het te maken heeft met de internetredacties, die te snel te veel kopij moeten leveren. Die hebben niet langer de tijd om het dossier ook uit te vloeien, en te zien wie gelijk heeft, maar alleen nog om het vermeende gevecht te beschrijven. En geef ze eens ongelijk, als dat meer kliks, shares en likes oplevert dan een longread over het boscompensatiefonds. Dus dan krijg je permanent ‘zegt zij, zegt hij’-verhalen.»
Van Peel «Waarbij de minister wel stilaan komischer begint te worden dan wij, nee? (lacht)»
Deprez «Ondertussen is het toch een wat bredere maatschappelijke discussie geworden, er zijn al degelijke opiniestukken over ruimtelijke ordening en bosbeleid gepasseerd. En ook de discussies in de parlementaire commissie leefmilieu worden steviger en inhoudelijker.»
Van Peel «Ik heb het in mijn shows bijna nooit over de mensen – hooguit citeer ik hun uitspraken – maar bijna altijd over hun ideeën. Alleen leven we in zo’n gepersonaliseerde wereld dat ik altijd weer vragen krijg over wat ik van politici persoonlijk vind. Jammer is dat, dat er veel meer aandacht gaat naar politici dan naar politiek.»
Deprez «Aan de andere kant, dertig jaar terug hielden politici nog vaak de pen of de microfoon van de journalisten vast, dat willen we ook niet meer meemaken.»
HUMO Ben je kwaad, nu de kapvergunning er toch is? Een grotere ‘Fuck you, Deprez’, kon ze niet geven.
Deprez «Het was duidelijk van in het begin dat die beslissing al vaststond. Nu, een paar natuurverenigingen lijken alvast van plan te zijn naar de Raad van State te stappen, het bos ligt nog niet plat.»
Van Peel «Wat mij verbaast, is dat ze ook zo probleemloos ‘fuck you’ zeggen. Hoe raken ze ermee weg? Omdat er twee weken later alweer een volgende rel of een nieuw schandaaltje is, en niemand het ritme nog kan volgen?»
Deprez «Dat springen van vlammetje naar vlammetje is erg vermoeiend, ja, en als je dan ook nog eens met een smartphonecultuur zit waarin mensen de attention span van een goudvis hebben… (lacht). Terwijl het natuurlijk om veel meer dan dat ene bos gaat. Je ruimtelijke ordening is versplinterd over 308 Vlaamse gemeenten, met elk een burgemeester die in zijn gemeente jobs belangrijker vindt dan bomen, beloftes doet aan een lokaal bedrijf, en denkt dat andere gemeenten dan maar voor het groen moeten zorgen. Met een regelgeving die ervoor zorgt dat er veel meer geld verdiend kan worden door van landbouwgrond industriegrond te maken, dan door er natuurgebied van te maken. Mocht je alleen al dat mechanisme omdraaien, er zou veel meer vooruitgang geboekt worden. Maar net het omgekeerde gebeurt. Met een bovenlokale overheid die zich eerst en vooral van de steun van al die burgemeesters wil verzekeren tegen de volgende verkiezingen. Dus kwispelt de staart met de hond. Er zit geen groot sinister complot achter, alleen werken alle mechanismen tegen natuur- en bosbehoud, en is er voorlopig niet voldoende tegenwicht om dat te veranderen.»
Van Peel «Waar men ook niet meer op wordt afgerekend: op politieke verantwoordelijkheid. Allee, minister Geens wil de beroepsmogelijkheden beperken omdat, zegt hij, in eerste aanleg meestal correct wordt gevonnist. Maar tegelijk ging hij met de Arco-zaak in beroep bij de Europese instanties, alleen maar om de boel eindeloos te vertragen. Tot de vergetelheid intreedt.»
undefined
'Waarom staan er militairen in onze straten? Omdat die goedkoper zijn dan agenten. Het is gewoon een banale besparingsoefening'
Deprez «Veel te technisch ook, dat Arco-dossier.»
Van Peel «Oké, andere poging. Waarom staan die militairen daar nu al een jaar in Antwerpen, vanaf dreigingsniveau 3? Omdat zoiets veiliger is dan politie? Omdat het überhaupt veiliger is? Nee, omdat militairen voor Antwerpen goedkoper zijn dan agenten. Want de militairen worden door het vermaledijde België betaald, de agenten door de stad Antwerpen. Follow the money, en je hebt de enige verklaring: het is gewoon een banale besparingsoefening. Maar dat heb ik in geen enkele gazet gelezen. Met bottines in de straten en de jaren 30 heeft dat dus weinig te maken.»
Anonieme nitwits
HUMO Jullie zijn eigenlijk vrij laat met politiek engagement begonnen. De generatie die eerst met zichzelf, en pas daarna met de wereld bezig was?
Deprez «Ik in ieder geval, ja. Ik heb verdorie twee jaar pol en soc gestudeerd zonder interesse voor politiek (lacht).»
Van Peel «Er is jarenlang gevochten en actie gevoerd om studentenvertegenwoordigers in de raden van bestuur van de universiteiten te krijgen, en toen dat eindelijk werd toegestaan, bleek bij de volgende generatie studenten niemand kandidaat te willen zijn. Wat verworven is, is vanzelfsprekend, wat al bevochten is, begeestert niet langer. Kijk naar Brussel-Halle-Vilvoorde.
»Waarom doe ik het? Omdat iemand het moet doen. Niet omdat ik per se zo graag tegen schenen schop, maar omdat het weer nodig begint te worden. Niet dat het veel uithaalt, als ik mijn conference van twee jaar terug herlees (lacht). Er verandert ook niet zo veel als we denken of hopen. Twee jaar geleden had ik het over de orwelliaanse ‘perpetual war’ in de Gazastrook, en nadien liet een vriend me een foto zien van een oude kamer in zijn huis waar ze het behang hadden weggeschraapt. Op een muur volgeplakt met oude kranten van een halve eeuw geleden stond te lezen: ‘Laatste kans voor vredesonderhandelingen Israël-Palestina.’ Tja. Terwijl wat Wouter uithaalde met Essers en Schauvliege dan weer net mijn jeugdherinneringen bovenhaalde, het leek wel een aflevering van ‘De Kat’, met een stout bedrijf tegen een sympathieke held. (‘De Kat’ was in de jaren 70 een populaire jeugdserie over milieuproblemen, red.)
Deprez «Ik begin tot het punt te komen dat ik echt geloof dat ik iets kan veranderen. Is het niet dit stukje bos redden, dan toch de bewustwording vergroten. Vroeger had ik dat nooit geloofd, dat je impact kunt hebben.»
undefined
Van Peel «Maar jammer genoeg gaat het ook omgekeerd: Frankrijk – uitgerekend Frankrijk – dat zijn grondwet opzijzet omdat het woord terreur is gevallen, en daar een kamerbrede meerderheid voor krijgt? Het is lang niet meer zo nodig geweest om verontwaardigd te zijn. Ik las onlangs dat de veiligheidsuitgaven inzake terrorisme in de Verenigde Staten, als je ze afzet tegen iedere dode veroorzaakt door terrorisme, veertigduizend keer hoger liggen dan de uitgaven per dode door kanker. Waar zit dan de irrationaliteit, waar zit dan de blinde emotie? Toch bij de angst, de machtigste emotie, die nu zo graag en vaak gebruikt wordt? Net hier hebben we de rechtse retoriek van het vluchtelingendebat nodig: ‘We mogen niet naïef zijn. We mogen ons in het terrorismedebat niet laten leiden door emoties.’»
HUMO De ons pas ontvallen Umberto Eco schreef ooit: ‘De sociale netwerken hebben recht van spreken gegeven aan legioenen imbecielen, die vroeger alleen hun zegje deden in het café, geen echt kwaad deden en vriendelijk werden buitengeleid. Terwijl ze vandaag evenveel recht van spreken krijgen als een Nobelprijswinnaar. We worden onder de voet gelopen door imbecielen.’
Van Peel «Je ziet vandaag al redelijk veel opiniemakers haast niet meer op Twitter verschijnen, omdat ze het beu zijn afgemaakt te worden door anonieme nitwits met 20.000 tweets en 20 volgers. Want ook al stellen ze niets voor, ze kruipen toch onder je vel. Het moet nog eens gezegd worden, echt waar: niet alle meningen zijn evenveel waard.»
Deprez «Het zijn ook niet eens altijd meningen. Bij mij begint het als een gevoel, iets wat je nadien probeert te verklanken. Meestal blijf ik rustig tot het echt uitkristalliseert, tot ik ook voldoende argumenten en feiten heb om me wat zeker te voelen, kortom: na weken of maanden durf ik mijn gedacht al eens te zeggen en in debat te gaan. Ik heb niet de indruk dat Twitter je die tijdspanne gunt (lacht). Nu, ik kan het me niet aantrekken.»
Van Peel «Echt? Als je op een podium gaat staan, is dat toch altijd voor een stukje omdat je graag gezien wilt worden?»
Deprez «Op een podium wel, daar zou ik het me aantrekken. Maar op sociale media? Als iemand daar zonder argumenten reageert en begint te schelden? Dat laat me echt siberisch. Ik heb ooit een fijnbesnaarde opmerking gekregen van een collega van Essers, een andere Limburgse ondernemer, die vond dat mijn lippen met onmiddellijke ingang dichtgenaaid dienden te worden. Dus ik stuur een berichtje terug: dat zoiets mij toch wel erg veel pijn lijkt te doen, of dat met of zonder verdoving moest, hoeveel steken hij juist had gewild, en of hij nu zelf niet inzag dat dit niet meteen een beleefde manier van debat was. En of hij dat nu echt wel meende? Onmiddellijk antwoord terug: hij meende ieder woord van dat dichtnaaien, en hij wou het ook dadelijk en ter plekke komen uitvoeren, op eenvoudige aanvraag (lacht). Het maatschappelijk debat in Vlaanderen, niet altijd even fijn, nee.»
