Miranda July - De eerste foute man
De aanmodderende mens en zijn klungelige seksleven: daar gaat het altijd over bij de Amerikaanse filmmaker, kunstenares, schrijfster en performer Miranda July.
En dus ook in ‘De eerste foute man’ (De Bezige Bij), haar eerste roman, waarrond zich in haar thuisland een knoeperd van een hype heeft gevormd. Lena Dunham is al langer fan, heur 2 miljoen Twitter-volgers zijn dat nu ook.
Cheryl, de protagoniste van ‘De eerste foute man’, is een vrouw die haar creativiteit en haar sprankel exclusief aan de binnenkant bewaart – voor wie daar nooit komt, is ze zo vinnig als een gehaktbal. Ter wille van haar geestelijke gezondheid heeft ze haar leven ingedeeld volgens een rigoureus systeem, dat evenwel al compleet instort als iemand de afwas vergeet te doen. Ze heeft een onbeantwoorde crush op een twintig jaar oudere man, maar die sms’t haar alleen over zijn semiplatonische relatie met een minderjarige: ‘Ze heeft net een paar minuten mijn stijve lid vastgehouden. Maar: zonder te bewegen!’ En met haar huisgenote heeft Cheryl een ‘Fight Club’-verstandhouding: als er al gesproken móét worden, dan met knokkels en dubbele nelsons. Die ‘Fight Club’-vermelding staat daar niet zomaar. ‘De eerste foute man’ staat van kop tot kont onder de invloed van schrijver Chuck Palahniuk. Vreemde obsessies en aandoeningen, zelfhulpgroepen en een buitenwereld die voornamelijk uit tegenstanders bestaat: ‘De eerste foute man’ is een kruidenierszaak die grossiert in het bizarre. Op zich geen probleem, maar na de zoveelste psychosomatische zaadlozing van Cheryl (!) krijgt het iets gekunstelds. Wat aanvankelijk fris en spannend was, verliest dan aan slagkracht – omdat rariteiten banaal worden als er té veel op elkaar gestapeld worden.
Maar dan gebeurt er iets vreemds: in die jungle van weirdo’s onthult zich iets over de helft ineens een glasheldere kern van de allerpuurste menselijkheid. Ongeveer rond het moment dat Rick, de pro-Deotuinman, de veters uit zijn tennisschoenen haalt. Het toont July op haar best – als de lezer genoeg op het verkeerde been is gezet, en er openlijk op herkenbaarheid gemikt mag worden – en bezorgt ‘De eerste foute man’ zijn tweede adem. En wat voor één!
Collega Spike Jonze stelde Miranda July ooit de vraag: ‘Waarom bestaat de mens, volgens jou?’ Haar antwoord: ‘Omdat niets perfect is. Er zijn altijd levende organismen geweest die ontevreden waren, chronische jeuk in de hersenen hadden en net iets te hard probeerden. Bestonden er alleen dieren, stenen en kropsla, dan zouden de goden het gevoel krijgen niks om handen te hebben.’
De XL-versie van dat inzicht leest u in ‘De eerste foute man’, een debuut dat aanmoddert, klungelt en voortdurend over seks lult – en dus behoorlijk menselijk is.
