‘Moe moe moe en een olifant op mijn borst’: zó is het om ‘gewoon’ covid te hebben

Bij de meeste mensen openbaart covid-19 zich niet als levensbedreigende ziekte – maar als een bizarre ziekte, vol onverwachte wendingen. Nu het aantal besmettingen weer hoog oploopt, vroegen we rond: hoe is het eigenlijk om ‘gewoon’ covid te hebben?

Dit is niet de griep, dat besefte Maria Hoet al snel. ‘Bij griep denk je na een week: ik geloof dat ik het ergste heb gehad. Bij covid-19 niet. Je voelt je een paar uur iets beter, en dan begint het weer opnieuw, vaak bij een ander lichaamsdeel,’ verhaalt Hoet. ‘Het lijkt van crisis naar crisis te gaan. Je krijgt keelpijn. De volgende dag krijg je hoofdpijn, maar dat is niet goed uitgedrukt: steken in je kop is een betere formulering. Dan gaat het weer een paar uur, en dan ineens krijg je last van je longen, zoals mijn man, of van je hart, zoals ikzelf. Zo ging het drie weken door.’

Hoet kreeg één van de velen die de nieuwe ziekte die dit jaar overwaaide uit China kregen: coronavirus disease 2019, oftewel covid-19 in het kort. Maar hoewel de aandacht vaak uitgaat naar de ergst zieke patiënten in het ziekenhuis, óf juist de ‘asymptomatische’ patiënten die niets van hun besmetting merken, is er één groep die nogal onderbelicht blijft. Dat is de grootste groep – de pakweg 60 tot 70 procent die ‘gewoon’ ziek wordt en thuis geneest.

Maar hoe gewoon is gewoon? Want corona heeft nogal wat gezichten. ‘Ik lag drie dagen in bed met koorts. Het was een stuk minder erg dan de griep die ik begin 2018 had,’ zegt de één achteraf. ‘Ik was geheel weggeblazen, zowel fysiek als mentaal’, stelt de ander. Om er meer zicht op te krijgen, legden we lezers die de infectie meemaakten een simpele vraag voor: hoe wás het? Ook informatief voor de patiënten die het nog gaan krijgen, stelt Hoet. ‘Want het is nog nooit beschreven, en huisartsen weten er nog weinig van.’

Zware klachten: overleven, lusteloos en hondsberoerd

Beschrijf haar ook maar eens, deze merkwaardige ziekte, met zijn vele symptomen die ook nog eens enorm per persoon kunnen verschillen. ‘Ik kende mijn eigen lichaam niet. Veel ongemakken waren vreemd voor me, zoals opgezwollen nieren en vermoeide benen,’ meldt een 57-jarige ambtenaar. ‘Zijn er anderen die ook een ammoniakachtige geur hebben geroken?’ vraagt een andere herstelde patiënt zich af.

De Nederlandse columnist Ionica Smeets (41) had de ziekte onlangs een week en schrok van een ‘bizarre onverschilligheid’ die over haar kwam. ‘Alsof al je niet-kritieke systemen uitgeschakeld worden en je alleen nog bezig bent met overleven. Die heb ik ook van diverse anderen gehoord. Gek genoeg heb ik dat bij griep nooit.’

Het begint al meteen raar. ‘Met een bizarre vermoeidheid’, ondervond een man die daarnaast verhoging had en ‘verschrikkelijke keelpijn’. Bij weer anderen begint het met buikklachten, smaak- en reukverlies of – ook geregeld genoemd – stekende hoofdpijn. Maar eigenlijk kan het alle kanten op. ‘De eerste klacht was een hoestje,’ zegt de één. ‘Een lusteloosheid die ik nooit eerder had ervaren,’ ervoer een ander. ‘Eerst heftige spierpijn, het leek op groeipijn,’ een derde.

Of de ziekte is er opeens, als een struikrover uit de bosjes. ‘40 graden koorts uit het niets. Binnen een uur van niks aan de hand tot honds­beroerd. Ik kan me niet herinneren wanneer ik eerder zo ziek ben geweest,’ noteert Rindert Groeneveld, een 42-jarige beleidsmedewerker die in maart met zijn hele gezin ziek werd.

Milde klachten: loopneus, rillerig en spierpijn

Dat zijn de pechvogels, want bij veel mensen stelt de ziekte gelukkig weinig voor. ‘Ik dacht dat ik alleen maar verkouden was, maar omdat mijn ­vader en schoonouders op bezoek zouden komen heb ik me toch maar laten testen’, verhaalt een veertiger. ‘Tot mijn verbazing was de uitslag positief.’

Zulke mild geïnfecteerden krijgen een loopneus, zijn wat rillerig, of krijgen last van spierpijn of hangerigheid. ‘Als ik van tevoren had geweten dat ik er met milde klachten af zou komen, zou ik in maart een poging hebben gedaan om besmet te raken,’ schrijft een 78-jarige man die alleen wat hoestklachten kreeg.

Geur- en smaakverlies: schone handdoeken ruiken naar oude zolder

Maar als één symptoom eruit springt, is het wel het geur- en smaakverlies, inmiddels al haast een iconische covidklacht. ‘Dat niets ruiken is toch wel echt surrealistisch,’ vindt Ionica Smeets. ‘Ik had het me niet kunnen voorstellen.’ Lezer Marushka de Jongh (61) was zo onder de indruk van de verandering van haar reuk, dat ze haar ervaringen in vier kantjes opschreef: ‘Een rijpe banaan die naar ­seringen ruikt. Bruine boterham, naar hout. Vochtige handdoek, naar autobanden. Droge handdoek, net gewassen, ruikt naar een hele oude droge zolder.’

Vermoeidheid: hondsmoe, doodmoe, niks anders dan moe

Nog een veel gehoorde klacht: vermoeidheid. ‘Hondsmoe’, ‘doodmoe’, ‘niets dan vermoeidheid’, zeggen mensen die het aan den lijve ondervonden, ‘zelfs van de kleinste inspanningen’. ‘Moe, moe, moe en een olifant op mijn borst’, zo beschrijft een 58-jarige vrouw hoe ze zich voelde toen ze eind maart door het virus werd geveld.

Koorts: rond de 39 graden, soms wel wekenlang

En er is de koorts, volgens de offi­ciële statistieken bij ongeveer de helft van de thuispatiënten één van de symptomen. ‘Twaalf dagen lang had ik gemiddeld 39 graden koorts,’ schrijft een lezer die ziek terugkwam van een skireis. ‘Nog nooit zo lang gehad.’ Bij de meesten zakt de koorts na een ongeveer een week. Maar er zijn er ook bij wie de koorts daarna terugkomt, of een bocht neemt en een nieuwe fase ingaat. ‘Eerste dagen hoge koorts. Daarna drie weken lang 38,5,’ beschrijft een aardrijkskunde­leerkracht die het virus in september kreeg. ‘Twee dagen lichte koorts. Daarna tien dagen later hogere koorts’, is juist de ervaring van een freelancer die het virus naar eigen zeggen opliep in het Louvre.

Luchtwegklachten: zeehondengeblaf en kriebelhoest

En de luchtwegklachten, waarvan volgens de onderzoeken zo’n 60 tot 70 procent last krijgt? Die zijn inderdaad nooit ver weg. De een beschrijft een ‘zeehondenhoest’, de ander ‘kriebelhoest tijdens het praten’. Anderen worden kortademig, voelen ‘een zwaar drukkend gevoel’ in de keel, een druk op de borst of in de rug, of merken bij heel normale dagelijkse activiteiten opeens dat ze buiten adem zijn, vaak tot hun eigen verbazing. Griezelig, vinden velen de benauwdheidsklachten.

Duur: klachten houden weken en zelfs maanden aan

Een dag of elf, waarvan een aantal in bed en nog een paar in de zetel: zo lang duurt covid volgens de wetenschappelijke studies meestal. Maar dat is de modale, meest voorkomende ziekteduur. Er zijn er ook die weken of zelfs langer dan een maand ziek zijn, vaak met grillig veranderende symptomen, blijkt uit de reacties. En vaak valt het niet mee het moment te benoemen waarop het voorbij is. ‘Ik had weinig klachten, alleen erg moe en slaperig. Nu heb ik dat nog steeds,’ schrijft een 64-jarige lezer, ruim een maand nadat het virus bij haar werd vastgesteld. ‘En ik weet niet wanneer ik mezelf beter mag verklaren.’

Zeurende klachten die maar niet lijken te verdwijnen, veel mensen die ­covid kregen beginnen erover. ‘Ik was erg, heel erg moe, en dat ben ik eigenlijk nog steeds,’ vertolkt Marije, een 48-jarige medewerker in de zorg, een veel gehoorde klacht, meer dan een halfjaar nadat ze covid heeft gehad. ‘Nog steeds benauwd, kortademig, stem kwijt bij inspanning, moe,’ constateert een vrouw, anderhalve maand na infectie.

Hoe vaak dat voorkomt, is lastig te beoordelen. Bij een buitenlands onderzoek waarbij de dokter 270 mild zieke coronapatiënten na twee tot drie weken weer opbelde, bleek één op de drie nog steeds klachten te hebben. Bij een ander, soortgelijk onderzoek bleek een kwart na drie weken nog zeurende klachten te houden: vooral het drietal vermoeidheid, hoest en benauwdheid komen veelvuldig voor.

Misschien hoort het erbij, zeggen experts die het virus bestuderen: ook een stevige griep of een andere virale ontsteking kan soms nog wel een halfjaar nadreunen in het lichaam. Maar er zijn ook experts die het anders zien. ‘Mijn longarts ziet veel thuisuitziekers die er slechter aan toe zijn dan patiënten met een ziekenhuisopname,’ hoorde een 47-jarige vrouw die zelf na dik een halfjaar nog steeds vermoeidheids- en benauwdheidsklachten heeft.

Slotsom: grillig karakter dat voor velen oneerlijk aanvoelt

Want zo veelzijdig als de ziekte zelf is, zo grillig is ook de periode erna. Aan het ene uiterste zijn er de patiënten die na een paar dagen klachten weer volledig opkikkeren en opgelucht zijn dat ze het hebben gehad. En aan het andere uiterste zijn er mensen zoals lezer Diederik Tichler, 29 nog maar, die de ziekte eind maart kreeg, vier weken op bed lag, en nog altijd niet kan werken. ‘Tot op de dag van vandaag heb ik serieuze klachten. Spierpijn, hoofdpijn, warrig in mijn hoofd, extreme vermoeidheid. Ik ben net gestart met covidrevalidatie,’ doet hij zijn verhaal.

Tichlers geval is extreem, maar zeker niet uniek. ‘Bij mij kwamen af en toe alle symptomen weer even kort langs,’ verwoordt een ex-patiënt die al vroeg in de epidemie ziek werd een ervaring die meer mensen hebben. ‘Je krijgt dan weer even verhoging, keelpijn, hoofdpijn, spierpijn, benauwdheid en algehele malaise. En na een paar uur is het weer weg.’ Een ander beschrijft het geval van zijn vrouw: ‘In 25 jaar heeft ze zich hooguit drie keer een paar dagen ziek moeten melden, maar nu is ze half jaar later nog steeds een wrak. Bij de geringste inspanning kapot.’

De één veert probleemloos overeind, de ander tobt nog maanden of moet revalideren: oneerlijk is de hand speelkaarten die het corona­virus mensen toebedeelt. ‘Blijf geduldig wachten tot je weer de oude bent,’ raadt een 74-jarige lezer aan. ‘Maak je niet druk als het langer duurt dan twee weken of ernstiger is dan milde klachten,’ drukt een andere lotgenoot op het hart. ‘Je bent de enige niet en van stress word je niet beter.’

Voor de meerderheid die goed van de ziekte herstelt, wacht er nog een verrassing: de reacties van de buitenwereld. ‘Na bijna drie weken op vrije voeten, ­duiken sommige mensen nog steeds de bosjes in als ze mij tegen­komen,’ mailt de 59-jarige Marian van der Donk. ‘Heel bijzonder.’

(VK)

Hebt u zelf al covid gehad? Hoe ziek bent u geweest, en hoe hebt u uw ziekteverloop ervaren? Herkent u zich misschien in de bovenstaande getuigenissen? Laat het ons weten en verschijn in Open Venster.