Monotone dagen en weinig om naar uit te kijken? Een bore-out ligt op de loer

Eentonige thuiswerkdagen kunnen leiden tot onderprikkeling, met serieuze problemen tot gevolg.

Thuiswerkers hebben geregeld last van stress, neerslachtige gevoelens en verminderde concentratie. Een burn-out? Nee, deze klachten passen eerder bij het tegenovergestelde: een ‘bore-out’. Dat is een niet-erkende ziekte die voortkomt uit extreme verveling of te weinig positieve prikkels. Eerder dit jaar bleek uit een onderzoek van Intermediair en Panel Inzicht dat het werkgeluk minder is tijdens de lockdown. Juist dat kan een oorzaak zijn van een bore-out, al gaf TNO-onderzoek ook aan dat er niet meer klachten zijn dan voor de lockdown.

Wanneer kun je spreken van een bore-out? De klachten ontstaan bij de thuis­werkers als hun dagen zich monotoon voortslepen. De dag begint met opstaan, snel ontbijten en meteen de eerste Zoom-meeting in voor een vergadering. Tijdens de lunch missen zij hun collega’s en merken ze het verschil met de voorheen gezellige werkdagen. Als hun werkdag rond 17.00 ten einde loopt is er ook niet veel te beleven.

Thuiswerkers met stress- en vermoeidheidsklachten zullen in eerste instantie aan een burn-out denken. Maar als zij na een middagje googelen de term ‘bore-out’ ­tegenkomen, zullen zij zij zich meer in de symptomen herkennen. Zij zijn niet te druk met werk, maar het levert vooral weinig voldoening op, waardoor ze in een neerwaartse spiraal zijn beland.

Symptomen burn-out en bore-out komen overeen

Klachten als een kortere spanningsboog en meer stress kunnen wijzen op een bore-out, zegt Rilana Maas. De ervaringsdeskundige en oprichter van Bore-out Nederland vertelt dat mensen met een bore-out vaak geen voldoening meer halen uit hun dagelijkse bezigheden. ‘Mensen die last hebben van een bore-out zijn eigenlijk onderprikkeld. Daardoor kunnen ze lichamelijke of mentale klachten ervaren.’

Dat beaamt Marlene van Lier, een psycholoog gespecialiseerd in burn-out. Waar de symptomen van een burn-out en een ­bore-out dezelfde zijn, is het onderliggende probleem totaal anders: overprikkeling versus onderprikkeling. ‘Een goede diagnostiek is daarom essentieel’, benadrukt zij. Want de oplossing is ook totaal anders: mensen met een bore-out hebben juist meer uitdagingen nodig.

Alleen maar ‘moetjes’

Het gaat volgens Maas om een onbevredigend gevoel bij mensen die geen voldoening (‘goede prikkels’) meer halen uit hun soms drukke, maar eentonige dagen.

MAAS «Als je alleen maar ‘moetjes’ hebt, krijg je geen positieve prikkels meer binnen. Vaak hebben mensen een bore-out zonder dat zij het zelf doorhebben. Ik spreek veel mensen die voor de coronatijd al niet helemaal op hun plek zaten op hun werk, maar dit konden ze goed opvangen door een leuk sociaal leven. Door alle beperkingen die de lockdown met zich meebrengt valt dat grotendeels weg. Dan is werk het enige wat overblijft.»

En als je werk (en dus je enige dagelijkse bezigheid) geen fijn gevoel meer oplevert, kun je klachten krijgen. Maas adviseert om niet lang met deze klachten te blijven rondlopen. Ze vertelt dat mentale klachten steeds erger kunnen worden en kunnen resulteren in een depressie, maar ook dat lichamelijke gevolgen zoals buikklachten, een hoge bloeddruk of migraine op de loer liggen.

MAAS «Je kunt er lichamelijk echt heel ziek van worden. Om dit te voorkomen is erover praten de eerste stap. In het geval dat mensen niet zeker weten of zij te maken hebben met een bore-out, raadt ik aan met een huisarts of deskundige over de klachten te praten. Op die manier kunnen zij meer duidelijkheid krijgen over hun klachten.»

Toch kunnen thuiswerkers ook alvast zelf aan de slag.

MAAS «Het begint allemaal met zelfonderzoek. Zet op een rij wat je doet op een dag en kijk daarbij naar wat je energie oplevert, maar ook waardoor je leegloopt. Dan kun je kijken wat je zou kunnen elimineren. En in dit geval misschien nog wel belangrijker: zijn er dingen waar je weer van ‘aan’ gaat staan? Ga op zoek naar een uitdaging. Iets waar je weer energie van krijgt. Want die positieve prikkels kunnen je klachten verminderen.»

(Trouw)