Muziek kan wel degelijk uw sportprestaties verbeteren

Nu de sportscholen dicht zijn, valt op hoeveel hardlopers er zijn, en hoe vaak zij oortjes in hebben. Studies tonen aan dat muziek kan helpen sportprestaties te verbeteren.

Het is 1910 en de excentrieke, Amerikaanse statisticus Leonard P. Ayres volgt een zesdaagse wielerwedstrijd in Madison Square Garden, New York, stopwatch in de hand. Een blaaskapel speelt aan de zijlijn, met tussenpozen. En dan ziet Ayres iets vreemds: als de band speelt, rijden de wielrijders gemiddeld één mijl in 3.04 seconden. Als de band zwijgt, doen ze er gemiddeld 3.21 seconden over.

Een nieuw onderzoeksterrein zag het licht: het intrigerende effect van muziek op sportprestaties. Inmiddels is muziek niet meer weg te denken uit de sport. Of het nu om recreatieve sport gaat of topsport. ‘Ik ken geen topsporter die er niet op de een of andere manier gebruik van maakt’, zegt sportpsycholoog en neuropsycholoog Patrick van der Molen. Hij kent voetballers die naar ‘Eye of the Tiger’ luisteren om in de juiste, glorieuze stemming te komen voor een wedstrijd en zwemmers als Michael Phelps die zweren bij hun favoriete playlist om alles uit de training te halen. Van alle amateurhardlopers heeft 75 procent oortjes in tijdens het rennen, volgens de organisatie Runners World.

Een mooie song of lekkere beat in de oren leidt ons af van de inspanning die we al sportend moeten leveren. Tegelijk worden vervelende signalen van het lichaam onderdrukt. Vermoeidheid, ongemak, pijn, de hoge hartslag en het gehijg verdwijnen naar de achtergrond. Dat psychologische effect van muziek is meetbaar. Proefpersonen in sportpsychologische studies voelen zich na afloop van een training met muziek prettiger. Een ander psychologisch effect is dat sporters een training met muziek als minder zwaar ervaren dan als ze diezelfde workout doen in stilte.

Muziek helpt sporters ook in een flow te komen. De muziek stimuleert de motorcortex in de hersenen met als gevolg dat er minder bewust denkwerk nodig om de spieren aan te sturen. Dat leiden onderzoekers af uit de hersengolfpatronen van proefpersonen op de hometrainer. Als die gingen fietsen zonder muziek of met een audioboek in de oren, kwam de flow niet. Hij kwam wel op de tonen van ‘Don’t Let Me Be Misunderstood’.

De Britse sportpsycholoog Costas Karageorghis, die van dit thema zijn levenswerk heeft gemaakt, noemt muziek ‘een vorm van legale doping’. Volgens hem kunnen de effecten van muziek op prestaties behoorlijk groot zijn. In één studie, waarbij hij in 2012 een stel goedgetrainde triatleten op de loopband zette, vond hij zelfs dat de renners mét muziek bijna 20 procent langer konden doorrennen dan in stilte.

De meeste sporters gebruiken muziek als achtergrondmuziek, voor een fijne sfeer of om gemotiveerd te raken. Maar volgens Karageorghis kunnen we nog effectiever sporten als we proberen ons loopritme of fietsritme te synchroniseren met de muziek. Effectiever in de zin dat sporters 6 à 7 procent minder zuurstof nodig hebben voor dezelfde inspanning als het ze lukt in het tempo van de muziek te bewegen. Dat geldt vooral voor sporten waarbij veel repeterende bewegingen worden gemaakt als hardlopen, fietsen en zwemmen en niet bij krachttraining. Sowieso is muziek vooral effectief bij submaximale inspanning.

Inmiddels zijn er hardloopapps op de markt die het tempo van de muziek afstemmen op het tempo van de loper, zodat je niet zelf hoeft te synchroniseren.

Als mensen harder gaan sporten, willen ze vaak snellere achtergrondmuziek. Maar er is discussie over de vraag of tempo’s boven de 140 beats per minute wel extra voordeel opleveren. In een studie van Karageorghis in 2011 mochten proefpersonen op de hometrainer zelf de muziek uitkiezen. Niemand koos heel snelle muziek, ook niet als ze een heel intensieve training kregen. Sindsdien geldt die 140 bpm als de sweet spot.

Desondanks besloten Italiaanse sportpsychologen om de proef op de som te nemen door negentien trouwe sportschoolbezoekers te laten trainen op popmuziek met verschillende tempo’s, variërend van 90 bpm tot 190 bpm. De deelnemers wandelden stevig door op een loopband en trainden op de beenpers. In februari stonden de resultaten in Frontiers of Psychology.

Naarmate de achtergrondmuziek sneller ging, werd de training als lichter ervaren. Bovendien: hoe sneller de muziek, des te sneller ook de hartslag van de deelnemers: een indicatie dat snellere muziek ook voordelen oplevert voor het verbeteren van de conditie.

Eén studie die een nieuwe kant op wijst, bewijst nog niets. Maar het is het proberen waard. Kies niet alleen muziek die je stemming verbetert en je energie geeft, maar ga voor een supersnelle achtergrondbeat om het effect van je work-out te vergroten – zonder dat je er harder voor hoeft te lopen.

(VK)