N-VA-kamerlid Zuhal Demir: jong, mooi en asociaal

Werklozen, syndicalisten en steuntrekkers, laat uw rolluiken neer! Zuhal Demir, advocate arbeidsrecht en experte arbeid en sociale zaken bij de N-VA is piep, pienter, en bikkelhard.

Dringend bericht aan de lezer: dit interview werd eind vorige week afgenomen. Tot onze spijt moeten we u dus melden dat de vier/vijf/zes (schrappen wat niet past) meest recente ruzies in onze federale kibbelregering – die van het voorbije weekend dus – om louter praktische redenen niet aan bod konden komen tijdens het gesprek. De dader van de belangrijkste uitschuiver van de voorbije weken verschijnt lichtelijk opgenaaid op de afspraak. Strubbelingen met het journaille, een cover met iets te P-ikant uitgevallen foto’s.

De uitschuiver dan maar: à la Michel Verschueren gaf ze de langdurig werklozen een stevige veeg uit de pan. Dat die voortaan wel wat harder hun best zouden doen om een job te vinden als de regering op hun uitkering zou beknibbelen. Punt. Een maatregel die weliswaar niet in het regeerakkoord staat, maar peu importe. Aan dat soort administratieve futiliteiten hechten ze bij CD&V en N-VA al enige tijd relatief weinig belang.

Om meteen de toon te zetten, stelt Zuhal Demir zelf de openingsvraag.

Zuhal Demir «Ik vraag mij altijd af hoe je zo’n interview begint. Wat vraag je dan? Hoe is ’t met jou, zoiets?»

HUMO Dat durf ik niet te vragen aan een parlementslid van deze regering. Het is altijd iets met jullie.

Demir «Bwa... Het is altijd iets, maar uiteindelijk komt er altijd wel een oplossing. De techniek kan beter, maar het resultaat is er. Ik denk dat de mensen vooral geïnteresseerd zijn in dat laatste: ze willen dat de beloftes en de hervormingen worden uitgevoerd. De rest is bijzaak.»

HUMO Is het zoveel gevraagd om wat minder ruzie te maken?

Demir «De politiek is het forum bij uitstek om van mening te verschillen. Ideeën moeten botsen, dat is één van de essentiële kenmerken van een democratie. Zolang we het regeerakkoord maar uitvoeren – daar mag niet van afgeweken worden.»

undefined

'Voor ministers is het regeerakkoord hun bijbel. Ik mag van Kris Peeters toch verwachten dat hij weet wat een bijbel is?'

HUMO Dat is een bizarre uitspraak voor iemand die onlangs een vlammend betoog hield om de uitkeringen in de tijd te beperken.

Demir «Ik heb er toen heel duidelijk bij gezegd: ‘Ik wéét dat dat niet in het regeerakkoord staat, maar op termijn zullen we dat hoe dan ook moeten bekijken.’ Er is overigens nog een belangrijk verschil tussen een minister en een parlementslid. Als minister moet je je scrupuleus aan het regeerakkoord houden. Dat is een compromis tussen vier partijen: van iedereen iets, maar van niemand alles. Dat regeerakkoord maakt geen fusie van de vier partijprogramma’s, hè. Ik ben volksvertegenwoordiger van mijn partij, geen lid van deze regering.»

HUMO Ik ga ervan uit dat ook volksvertegenwoordigers zich inpassen in de logica van hun regering.

Demir «Ik zal het regeerakkoord altijd blijven verdedigen, maar ik kom in de eerste plaats op voor óns programma, voor ónze leden.»

HUMO Kortom, Kris Peeters moet zwijgen?

Demir «Kris Peeters moet zich aan het regeerakkoord houden. Voor ministers is het regeerakkoord hun bijbel. Ik mag van Kris Peeters toch verwachten dat hij weet wat een bijbel is?»

HUMO En intussen mag het parlementslid sans gêne de dissident uithangen?

Demir «Ik heb één keer ongezouten mijn mening gegeven en ik kreeg meteen de hele wereld over mij heen. Dan denk ik: ‘Hallo, ik ben wel parlementslid.’ Het is mijn job om standpunten in te nemen. Af en toe heb ik goesting om eens stevig mijn gedacht te zeggen, maar dat doe ik dan niet omdat ik niet nóg meer olie op het vuur wil gooien. Ik zou nog veel verder willen gaan in een aantal zaken, ook als die niet in het regeerakkoord staan. Allee, we zijn het enige land in heel Europa, misschien wel in de hele wereld, waar de uitkeringen niet in de tijd worden beperkt. Ofwel is de hele wereld dom, ofwel weten wij het allemaal veel beter. Wat denk jij?»

HUMO Ik vraag mij vooral af of je letterlijk durft te herhalen wat je een paar weken geleden hebt gezegd over de langdurig werklozen.

Demir «Ja, hoor.»

HUMO Open de aanhalingstekens.

Demir (tegen ober) «Mag ik nog een cola, asjeblieft?»

HUMO Dus?

Demir «Ja, zeg eens.»

HUMO De vraag was of jij die uitspraak letterlijk durft te herhalen.

Demir «Ik heb gezegd dat het zoekgedrag van werklozen toeneemt als ze merken dat het einde van hun vergoedingsperiode nadert.»

HUMO ‘Werklozen zullen harder hun best doen als ze hun rekeningen niet meer kunnen betalen,’ was je letterlijke uitspraak.

Demir «Ja, dat was misschien iets te fors geformuleerd. Maar ik heb die uitspraak gedaan naar aanleiding van een Deens onderzoek. Daaruit blijkt dat werklozen harder naar een job gaan zoeken zodra het einde van hun vergoedingsperiode in zicht komt. Ik heb dat in mensentaal vertaald.»

HUMO Ik ga ervan uit dat een alleenstaande met een uitkering van 593 euro per maand sowieso problemen heeft om de rekeningen te betalen. Maar volgens jou moet er nog wat meer aan die uitkering worden gemorreld.

Demir «Die alleenstaande zou veel meer aan koopkracht winnen als we hem of haar naar werk zouden begeleiden. Dát is mijn punt. Als je moet kiezen tussen een uitkering of een loon, kies dan asjeblieft voor een loon.»

HUMO Wat jouw redenering asociaal maakt, is dat je ervan uitgaat dat die werkloze per definitie voor een uitkering kiest. Alsof elke werkloze een schop onder zijn kont nodig heeft om te willen werken.

Demir «Nogmaals, ik verzin dit niet: in alle andere landen wordt de duurtijd van de uitkeringen beperkt en stelt men vast dat werklozen daardoor wél harder op zoek gaan naar een job. Wat is er verkeerd aan om dat te zeggen?»

HUMO De expliciete boodschap is dat een werkloze door zijn uitkering te lui wordt om nog een job te zoeken.

Demir «Kijk, iedereen kan pech hebben en met een ontslag geconfronteerd worden. Voor die mensen vind ik dat we een goede verzekering nodig hebben. Maar die verzekering is een vangnet, geen hangmat. Dat is het verschil tussen mij en de PS. Voor de PS mag iedereen in zijn hangmat blijven liggen en zich in zijn uitkering nestelen. Alleen leidt die hangmat onvermijdelijk naar sociaal isolement. Werken gaat niet alleen over loon, maar ook over geluk. De socialisten hebben de neiging om dat te vergeten.»

HUMO Ik blijf het frappant vinden dat je de schuld voor de werkloosheid volledig bij de werkloze legt. Creëer meer jobs, dan lost het probleem zich vanzelf op.

Demir «Ik leg de schuld niet bij de werklozen, maar bij het systeem. Ons systeem deugt niet. Ga maar eens op zoek naar een baan als je drie of vier jaar thuis hebt gezeten. Zodra je daar iets aan wil veranderen, staat de linkse kerk op haar achterste poten.»

HUMO In vijf jaar tijd is het aantal Belgen dat langer dan één jaar werkloos is, met 27 procent gestegen. Geloof je nu echt dat dat allemaal mensen zijn die zich in hun hangmat hebben genesteld?

Demir «Dan is het hoog tijd om het anders aan te pakken. Er zijn vandaag 50.000 vacatures op onze arbeidsmarkt. Intussen worden gigantisch veel jobs ingevuld door Portugezen, Spanjaarden en Oost-Europeanen. Dat is een complete paradox. Ik begrijp niet dat je daar geen vragen mag over stellen.»

HUMO Tot voor kort noemde alleen je partijgenoot Siegfried Bracke je ‘de nieuwe Iron Lady’.

Demir «Dat heeft met mijn naam te maken. Demir betekent ‘ijzer’.»

HUMO Voortaan ben je ook voor de buitenwereld de Belgische versie van Margaret Thatcher.

Demir «Ik heb grenzeloos veel respect voor vrouwen als Margaret Thatcher en Angela Merkel. Zij zijn erin geslaagd om overeind te blijven in een wereld die nog altijd wordt gedomineerd door mannen in grijze maatpakken. Je moet het maar doen.»

HUMO Nergens in Europa is de kloof tussen arm en rijk zo groot als in Groot-Brittannië. De erfenis van Margaret Thatcher is een sociaal bloedbad.

Demir «Ik ben af en toe hard, dat besef ik maar al te goed, maar ik ben geen iron lady. Al mijn hele leven moet ik vechten, voor alles wat ik heb bereikt. Ik mocht geen Latijn volgen, ik mocht geen rechten studeren: ik heb heel vaak de deur tegen mijn gezicht gekregen. Misschien heeft dat mij verhard.»

HUMO Het bizarre gevolg is dat je vandaag zelf met deuren aan het gooien bent.

Demir «Ik gooi niet met deuren. Ik wil alleen tegen de werklozen zeggen: ‘Je kunt het. Yes, you can, maar je moet het willen.’ En vooral, wij gaan jullie helpen door jullie naar een job te begeleiden.»

HUMO Dus als een werkloze het maar hard genoeg wil, dan vindt hij morgen werk?

Demir «‘Yes, you can’ gaat niet alleen over werk, maar ook over onderwijs. Ik kom zelf uit een arbeidersgezin. Als je het hard genoeg wil, dan kun je perfect naar de universiteit. Als individu heb je een verantwoordelijkheid in deze samenleving. Maar het is een en-enverhaal: de overheid moet ook banen creëren.»

[FOTOSPECIAL_31505]

Opjagen en uithongeren

HUMO Bij het begin van je loopbaan stond je te boek als een vertegenwoordiger van de zogenaamde noordflank bij de N-VA, de meer gematigde en progressieve vleugel. Waar en wanneer is het fout gelopen?

Demir «Ik verdedig vaak standpunten die niet mainstream zijn, die voor sommige mensen zelfs een taboe zijn. Zodra je dat doet, krijg je in dit land de linkse kerk over je heen.»

HUMO Stop nu toch eens met zeuren over de linkse kerk. Ik mag als rationeel mens toch vinden dat het onbeschoft is om te zeggen dat mensen op zoek zullen gaan naar een baan zodra ze hun rekeningen niet meer kunnen betalen?

Demir (zucht) «Op den duur zijn er zoveel taboes dat ik mij afvraag: mag ik nog standpunten innemen? Kan ik nog wel volksvertegenwoordiger zijn?»

HUMO Heb je je dat dan al afgevraagd?

Demir «Absoluut. De laatste tijd zelfs vrij vaak. Als advocaat ben ik gewend om mijn zaak zo duidelijk mogelijk te bepleiten. In de politiek moet alles vooral wollig zijn: ‘Ja, maar, tenzij...’ Als ik een politicus bezig hoor, denk ik vaak: wat wil hij nu eigenlijk zeggen?»

HUMO Na de regeringsonderhandelingen zei je: ‘Ik ben tot de vaststelling gekomen dat in de politiek een rechttoe-rechtaanstrategie niet werkt.’ En je voegde eraan toe: ‘Je kunt niet aan de regeringstafel komen zitten met de mededeling: ik wil de werkloosheid in de tijd beperken. Die aanpak werkt gewoon niet.’ Blijkbaar ben je zeer hardleers.

Demir «Oei… Pas op. Toen, euh, allee…»

HUMO Je bent van slag.

undefined

'Noem me hard, noem me asociaal, noem me zoals je wil. Ik weet toch dat het niet klopt'

Demir (lacht) «Ja… Ik weet intussen wel dat ik voortdurend mijn woorden moet wikken en wegen. En ik geef toe dat dat niet mijn sterkste kant is.

»Ik vind dat je als politicus vooral een mening moet hebben. We worden betaald om standpunten in te nemen en te verdedigen. Ik heb daarvoor de wind van voren gekregen, maar het zij zo. Ik ben het op dat punt volledig eens met Gaston Eyskens, die ooit zei: ‘Politiek is niets voor blozende keukenmeiden.’

»Maar ik blijf het oprecht spijtig vinden dat het debat niet ten gronde kan worden gevoerd. Ik zou graag met alle partijen, inclusief de vakbonden, rond de tafel kunnen zitten om het systeem ter discussie te stellen. Zodra je dat doet, gaan er meteen twee of drie lopen. Kijk naar de discussie over het sociaal akkoord. Toen ik zei dat een sociaal akkoord voor twee jaar impliceert dat er twee jaar sociale vrede is, stond iedereen op zijn achterste poten. Hallo? Waarom sluit je een akkoord als je twee minuten later met acties gaat dreigen? Ga verdorie rond de tafel zitten en durf de discussie aan te gaan. Je bent niet asociaal omdat je die discussie voert, je bent asociaal als je die discussie uit de weg blijft gaan.»

HUMO ‘Jaag ze op, honger ze uit en ze zullen om het even welke job aanvaarden, dat is het beleid van Zuhal Demir,’ zei Yasmine Kherbache. Is Kherbache asociaal?

Demir «Eerlijk, ik ben ongelofelijk geschrokken van haar reactie. Zulke uitspraken kwetsen mij hard, dan ben ik allesbehalve een iron lady. Mensen opjagen? Mensen uithongeren? Waar haalt ze het? Een politicus die mensen twintig jaar een uitkering geeft, díé hongert de werklozen uit. Dat is nu eens het échte verschil tussen de N-VA en de socialisten. Wij willen mensen activeren en aan een job helpen, zij doen liever helemaal niks. Weinig landen geven zoveel geld uit aan de werkloosheidsuitkeringen als België: 2 procent van ons bbp. Dat is gruwelijk veel, en geen enkel land heeft zoveel langdurig werklozen als België. Hoe durf je dan vol te houden dat er niets verkeerd is aan ons systeem? Je hebt die stok achter de deur gewoon nodig. Uit een ander onderzoek blijkt dat er sowieso één derde van de uitkeringen wegvalt, zodra je die in de tijd gaat beperken. Dat gaat dan over mensen die eigenlijk geen recht hebben op een uitkering. Nog een derde vindt werk en het laatste derde gaat naar het OCMW.»

HUMO Drie keer een derde is 100 procent. Conclusie: de langdurige werkloosheid is met één vingerknip op te lossen.

Demir «Sommige oplossingen zijn veel simpeler dan je zou vermoeden.»

HUMO Dat is zelfs niet simpel, maar simplistisch.

Demir «Ik doe niet aan hocus pocus. Vind jij het huidige systeem zo sociaal?»

HUMO In het regeerakkoord staat dat de werkzaamheidsgraad tegen het einde van deze legislatuur moet stijgen naar 73,2 procent. Dat zou betekenen dat deze regering 440.000 nieuwe jobs moet creëren. Dat is volstrekt onmogelijk.

Demir «Ik weet het… (zucht) Dat is ook in de commissie aan bod gekomen en ik heb toen duidelijk tegen Kris Peeters gezegd: ‘Sorry, 73,2 procent, dat is héél veel.’ Maar het is niet slecht om ambitieus te zijn.»

HUMO Tegelijk engageert de regering zich ertoe om ‘maar’ 220.000 nieuwe jobs te creëren. Waarom schrijven jullie dan een werkzaamheidsgraad van 73,2 procent in het regeerakkoord?

Demir «Omdat dat moet van Europa.»

HUMO En dan mag ik niet zeggen dat deze regering aan hocuspocuspolitiek doet?

Demir «Ik zou dat zelf nooit zo in het akkoord geschreven hebben. Ik vind het zelfs dom om je aan een bepaald cijfer te verbinden. Maar ik vind het wel belangrijk dat we vooruitgaan. Er zullen 220.000 nieuwe jobs bij komen, terwijl we al jaren stilstaan. De voorbije jaren zijn er in dit land alleen maar jobs vernietigd. Daar is het deze regering om te doen: jobs, jobs en jobs. Daarom irriteert het mij mateloos dat er van onze partij voortdurend een beeld wordt opgehangen alsof wij een bende asociale sadisten zijn, die er plezier in zouden scheppen om de mensen te koeioneren. Dat ben ik kotsbeu. Denk je dat het plezant is om tegen de mensen te moeten zeggen dat een indexsprong noodzakelijk is? We moeten 11 miljard saneren. 11 miljard! Daar is moed voor nodig.»

HUMO ‘Wij zullen niet terugkrabbelen, dit is voor mij de regering van de moed,’ zei je vlak na het regeerakkoord.

Demir «Ja, absoluut.»

HUMO Wacht even, ik was nog niet klaar.

Demir «Oeioei, daar gaan we weer (lacht).»

HUMO Je voegde er namelijk aan toe: ‘Het is te makkelijk om nu te zeggen: we gaan de uitkeringen wél verhogen.’ Intussen zijn de uitkeringen wel degelijk verhoogd. Is deze regering dan toch niet zo moedig?

Demir «De sociale partners hebben dat beslist, wij hebben alleen het licht op groen gezet. En om de werkloosheidsval te vermijden, heeft de regering 127 miljoen euro voor de laagste lonen vrijgemaakt.»

Bang van Zuhal

HUMO Vind je het niet frappant hoe makkelijk het is om jou keer op keer met één van je eigen uitspraken te confronteren, die haaks blijken te staan op het beleid dat vandaag wordt gevoerd?

Demir (haalt schouders op) «Ik probeer vooral een richting aan te geven, dat sluit niet uit dat sommige zaken worden bijgestuurd.»

HUMO Ben je niet te onstuimig in je communicatie?

Demir «Ik probeer dingen te forceren. Ik ben nog een jong parlementslid. Soms krijg je dan het deksel op de neus, maar het zal mij niet beletten om door te gaan. Ik probeer al jaren om de vakbonden wakker te schudden, in de hoop dat ze op een dag beseffen dat we in de 21ste eeuw leven. Maar ik heb in al die tijd nog nooit een voorstel van hen gekregen waarin zij uitleggen hoe er langer gewerkt kan worden. Ik zou heel graag mijn wetsvoorstellen op voorhand bij de vakbonden aftoetsen. Zij kennen het sociale middenveld, maar blijkbaar willen ze die kennis met niemand delen.»

HUMO Op je website omschrijf je de bonden als bolwerken van behoudsgezindheid. Dan moet je niet verwonderd zijn dat ze niets met jou willen delen.

Demir «Vóór die uitspraak wilden ze ook al niet met mij praten, hoor. In 2010, toen ik net parlementslid was, heb ik de drie vakbonden uitgenodigd om van gedachten te wisselen. Ik wou hun standpunten horen en hen leren kennen. Bon, iedereen is op die uitnodiging ingegaan, behalve het ABVV. Ik heb zelf een persoonlijke mail naar Caroline Copers gestuurd, maar nooit een antwoord gekregen. Onbekend is onbemind, dacht ik. Intussen kennen ze mij, maar ik ben nog altijd even onbemind.

»Ik heb een fundamenteel probleem met de werking van de drie grote vakbonden. Ik vind de vrijheid van vereniging een ontzettend belangrijk principe in de rechtsstaat, maar zij schermen hun speelterrein hermetisch af. Elke nieuwkomer die een vakvereniging wil oprichten, moet daar de kans toe krijgen, maar de traditionele vakbonden verhinderen dat. Ik heb mij daar als advocaat arbeidsrecht in verdiept: er bestaat een wet die een aantal criteria heeft vastgelegd om een vakbond op te richten. Die criteria zijn zó opgesteld dat ze vooral de bestaande vakbonden beschermen: je moet bijvoorbeeld vertegenwoordigd zijn in de nationale arbeidsraad, je moet zoveel leden hebben, je moet in beide landsdelen actief zijn. Dat druist regelrecht in tegen de vrijheid van vereniging. Ik vind dat niet oké. Meer nog, ik betwist hun monopolie, dat druist in tegen de principes van de rechtsstaat.»

undefined

'Ik betwist het monopolie van de vakbonden: dat druist in tegen de principes van de rechtsstaat'

HUMO Zou jij in je ergste nachtmerrie kunnen leven met een Vlaams-nationalistische vakbond?

Demir «Niemand gelooft dat, maar ik heb na mijn studie lang getwijfeld of ik als jurist voor de vakbond of als advocaat aan de balie zou gaan werken. Ik heb als advocaat veel werknemers verdedigd, ik zag mij perfect in zo’n rol bij pakweg het ACV.»

HUMO Komt die Vlaams-nationalistische vakbond er?

Demir «Ik zeg niet neen, maar ik zal niet zelf het initiatief nemen. Maar het is toch erg dat uitgerekend de vakbonden de vrijheid van vereniging beknotten? Dat ze daar eens over nadenken.»

HUMO Je zei ooit in Humo dat je als kind bang was van de folders van het Vlaams Blok. Misschien zijn de syndicalisten en de werklozen vandaag bang van Zuhal Demir.

Demir «Ze hoeven niet bang te zijn van mij, integendeel. Mijn oudste zus werkt al tien jaar bij de VDAB in Genk, waar ze langdurig werklozen begeleidt. Ik spreek geregeld met die mensen. Denk je dat zij gelukkig zijn met hun huidige situatie?»

HUMO Kan je zus zich vinden in jouw gespierde discours?

Demir «Niet altijd, maar dat hoeft ook niet. Zij is maatschappelijk werker, ik ben jurist. Bij mij is alles tsjak, tsjak, tsjak! Zij is een stuk minder direct, maar ze snapt mijn bezorgdheid. Ik heb zelfs met haar afgesproken om binnenkort stage te lopen bij de VDAB in Genk.»

HUMO Pardon?

Demir «Als volksvertegenwoordiger krijg je de kans om stages te volgen. Ik heb dat al vaker gedaan. Tijdens de krokusvakantie heb ik een hele week stage gelopen bij de inburgerings- en integratiesector in Antwerpen. Cursussen maatschappelijke oriëntatie, Nederlandse les, dat soort dingen. Mét de nieuwe Belgen. Ik ben in Antwerpen voorzitter van het agentschap Integratie en Inburgering, ik vind het belangrijk om de werkvloer te leren kennen.»

HUMO Je schijnt als districtsburgemeester bikkelhard te zijn voor de nieuwe Belgen.

Demir «Ik spreek hen geregeld toe, ja. Ik geef hen advies, ik wijs hen, zelfs letterlijk, de weg naar de VDAB, ik zeg welke documenten ze nodig hebben. Dat zijn sessies met twee- of driehonderd man, allemaal met hun das aan, en fier als een gieter omdat ze Belg zijn geworden.»

HUMO En dan worden ze de les gespeld door een Belgische Koerd.

Demir «Correctie: een Vláámse Koerd.»

HUMO Mijn excuses.

Demir (lacht) «Ik denk niet dat zij mij ervaren als iemand die hen de les komt spellen. Ik doe dat vanuit een sociale bezorgdheid: ik wil dat ze de juiste opleiding volgen, dat ze werk vinden. Ik wijs hen vooral op hun verantwoordelijkheid. Het is niet omdat ze Belg zijn geworden dat het stopt. Integendeel, dan begint het pas. Ik zeg dat ook letterlijk: ‘Nu is het aan jullie. Iedereen kan zijn dromen waarmaken, als je maar hard genoeg je best doet.’ Ik doe dat een beetje in de stijl van Ahmed Aboutaleb, de burgemeester van Rotterdam.»

HUMO Wat is eigenlijk het verschil tussen de ‘Rot op’-uitspraak van Aboutaleb of de ‘Pas u aan of verhuis’-slogan destijds van het Vlaams Blok? Ik vind die ‘Rot op’ eigenlijk nóg brutaler.

Demir «Hij had het vooral over de Syriëstrijders. Ik vind dat hij overschot van gelijk heeft.»

HUMO Kun je je ook vinden in: ‘Pas u aan of verhuis’?

Demir «Onlangs zat ik in een inburgeringscursus en één van die inburgeraars zei tegen mij: ‘Ik vind het de normaalste zaak van de wereld dat je je aanpast. Wat kom je hier anders zoeken?’ Dan is het voor mij bijzaak of dat een slogan van het Vlaams Blok is. Ik doe niet aan politiek voor de slogans. Het is toch de evidentie zelve dat je je aanpast? Ik zeg niet dat je je eigen cultuur volledig moet opgeven. Ik spreek nog altijd Turks en Koerdisch met mijn moeder. Binnenkort vieren we Nieuwjaar, voor de Koerden valt dat pas op 21 maart. Ik verplicht niemand om zijn cultuur achter te laten zodra hij de Belgische grens oversteekt. Dat is het verschil met het Vlaams Belang. Ik wil niet apart leven, ik wil samenleven. Dezelfde taal spreken is dan bijvoorbeeld essentieel.»

HUMO Je eigen moeder heeft pas op haar 40ste Nederlands geleerd. Dan is ze al die tijd een slechte Vlaming geweest.

Demir «Er is een verschil tussen de eerste generatie en die daarna. De eerste generatie is naar hier gekomen om te werken. Er was geen inburgering, laat staan dat er verplichte taallessen waren. Mijn moeder spreekt vandaag Nederlands, voldoende om zich verstaanbaar te maken. Mijn vader zegt nog altijd dat hij het spijtig vindt dat er toen geen verplichte inburgeringscursus bestond. ‘Als die er was geweest, had ik vandaag verder gestaan als mens,’ zei hij onlangs. Vandaag zijn die kansen er wel, dan is het je verdomde plicht om er gebruik van te maken.»

HUMO Het gaat niet alleen over kansen, maar ook over talent, vaak zelfs domweg over geluk.

Demir «Ja, dat is waar. Ik denk dat ik een paar keer echt geluk heb gehad. Bijvoorbeeld omdat mijn ouders er altijd op gehamerd hebben dat ik ging studeren, dat ik een bijdrage aan de samenleving zou leveren. Maar er bestaat ook zoiets als je individuele verantwoordelijkheid. We hebben de mensen te lang gepamperd, daar moeten we mee ophouden.»

Mama in coma

HUMO Je blaakt van ambitie. Ben je nog altijd ontgoocheld dat je geen minister bent geworden?

Demir «Ik vond dat toen erg. Het zou belachelijk zijn om dat te ontkennen. Maar na een paar dagen was dat voorbij. Misschien ben ik vandaag wel blij dat ik niet in de regering zit (lacht). Ik voel mij goed in wat ik nu doe. Ik ben nog veel te jong om in het keurslijf van een regering te zitten. Ik ben ook niet iemand die zijn hele leven in de politiek zal zitten. Echt niet.»

HUMO Dat is wellicht het meest misbruikte cliché in de Wetstraat.

Demir «Ik durf er veel op te verwedden dat ik daar niet tot mijn pensioen blijf zitten. Als ik merk dat ik niet meer de drive heb die ik vandaag heb, hou ik ermee op. Ik kan niet tegen stilstand. Mijn drie beste vriendinnen zitten niet in de politiek. Tegen hen heb ik ook al vaak gezegd dat ze het mij moeten zeggen als ik mijn scherpte verlies.

»Ik vind dat ik eigenlijk veel opoffer voor de politiek. Mijn moeder is al jaren erg ziek. Zes jaar geleden heeft ze een hersenstaminfarct gekregen. Ik was toen op reis in Brazilië. Mijn vader belde om te zeggen dat ze in coma lag. Nog een paar uur later belde hij met de vraag om heel dringend naar België terug te vliegen. De dokters hadden gezegd dat ze het niet zou overleven. Ik ben meteen naar huis gevlogen, alleen. Dat was de pijnlijkste periode van mijn hele leven. Elke minuut, elke seconde zit je je af te vragen of je op tijd zult zijn om je moeder nog te zien. Op de luchthaven in Brazilië ben ik nog een paar uur op de rooster gelegd door de douane: ‘Wat ben je hier komen doen? Waarom keer je na drie dagen al terug? Je moeder ziek? Jaja, dat zal wel.’ Ik land in Brussel: wéér van dat. Ik stond op ontploffen, want ik wilde alleen maar zo snel mogelijk bij mijn moeder zijn.

»Ik ben acht dagen bij haar gebleven, ik ben daar blijven slapen, ik heb voor haar gezorgd. Na acht dagen is ze wakker geworden, en de dokters zeiden dat ze in het beste geval zou voortleven als een plant. Daarna heeft ze twee jaar in een revalidatiecentrum in Lanaken gezeten. Ze heeft daar opnieuw leren praten, haar Nederlands is er zelfs op vooruitgegaan (glimlacht). Maar ze zal nooit meer zelfstandig kunnen leven. Dat weegt op mij. Ik voel mij schuldig dat ik niet voor haar kan zorgen, zoals mijn broers en zussen dat doen. Ik woon in Antwerpen, ik probeer om de twee weken naar Limburg te gaan, maar als politicus ben je ook tijdens de weekends vaak heel druk bezet. Dat wringt. Zij heeft alles opgegeven om voor haar vijf kinderen te zorgen. Vandaag is het omgekeerd en heeft ze ons nodig, maar ik ben er veel te weinig.»

HUMO Maakt zo’n drama je niet milder?

Demir «Jij gaat er nog altijd van uit dat ik niet mild kan zijn. Echt waar, alles wat ik doe, doe ik vanuit een sociale bekommernis. Noem me hard, noem me asociaal, noem me zoals je wil. Ik weet toch dat het niet klopt.»