Naar een wereld zonder kanker: 'Over 10 jaar is 80% van alle kankers te genezen'

In zijn nieuwe boek voorspelt kankerspecialist Filip Lardon dat de geneeskunde over tien jaar 80 procent van alle kankerpatiënten zal kunnen genezen.

'Het is nu aan kanker om bang te zijn voor óns'

Filip Lardon is hoogleraar en vicerector aan de Universiteit Antwerpen en staat al bijna twintig jaar aan het hoofd van het Centrum voor Oncologisch Onderzoek. Zijn voorspelling is niet uit de lucht gegrepen, al duidt het vraagteken in de titel van zijn boek – ‘Naar een wereld zonder kanker?’ – toch op enig voorbehoud.

Filip Lardon «Omdat het altijd gevaarlijk is om voorspellingen te doen (lachje). Zeker over de toekomst van de kankergeneeskunde. Ook al maken wij er elke dag mee in het laboratorium: ik ben zuinig met het woordje ‘doorbraak’. Omdat de patiënten er niet altijd meteen baat bij hebben. Maar we kunnen er niet omheen dat het onderzoek de voorbije tien jaar een ongelofelijke stroomversnelling heeft gekend, met fascinerende nieuwe inzichten tot gevolg. De resultaten daarvan vinden nú hun weg naar de ziekenhuizen. Daarom zeg ik dat de toekomst vandaag begint, daarom durf ik te zeggen dat een genezingsgraad van 80 procent erin zit.»

HUMO Dat kanker een dodelijke ziekte is, weten we al sinds de klassieke oudheid. De Egyptische geneesheer Imhotep schreef in de 26ste eeuw voor Christus al over snel groeiende gezwellen in de borst, ‘hard en koel als een onrijpe vrucht’.

Lardon «We hebben fossiele skeletten gevonden van holenberen uit de ijstijd, met restanten van bottumoren. Kanker is waarschijnlijk even oud als het meercellige leven.»

HUMO Imhotep beschreef die tumoren op een nuchtere, haast wetenschappelijke manier. Opvallend, want in zijn tijd tierde het magische denken welig.

Lardon «Kanker werd gezien als een straf van de goden. In klassieke teksten werd er zelden expliciet naar verwezen, want met de goden moesten wij ons niet bemoeien. Het heeft tot Hippocrates geduurd eer iemand durfde te schrijven dat kanker een lichamelijke oorzaak had. Pas in de 19de eeuw, toen we onder de microscoop konden zien dat kankercellen zich veel sneller delen dan gezonde cellen, begrepen we dat de ziekte veroorzaakt werd door ontspoorde lichaamscellen.»

HUMO De Griekse historicus Herodotus schreef over een Perzische koningin, die een borsttumor liet wegsnijden door een slaaf. Eeuwenlang was chirurgie het enige wapen tegen kanker. Het ging er vaak brutaal aan toe. Men gebruikte niet alleen messen, maar ook zuren, vuur en leren riemen.

Lardon «En schedelboringen. Vaak op goed geluk, want men kon niet zien waar de tumoren zaten. Intussen is de chirurgie en de beeldvorming veel geavanceerder. We kunnen nu een cel onder een microscoop leggen en een miljoen keer vergroten. Chirurgische robots snijden tot op de millimeter nauwkeurig: ik zie niet in hoe we nog beter kunnen. Sommige artsen noemen een operatie nog altijd de belangrijkste behandeling. Logisch: je verwijdert de tumor fysiek. Dat werkt goed zolang de tumor een mooi geheel is, netjes afgescheiden van het gezonde weefsel. Maar meestal dringt een tumor door in de omliggende weefsels en zaait hij uit. Een chirurg staat machteloos tegen tumorcellen in de bloedbaan. Toen we dat ontdekten, wisten we: ‘Hola, met chirurgie alleen raken we er niet.’»

HUMO Daarom ontwikkelden onderzoekers een behandeling met medicijnen: chemotherapie.

Lardon «Die is ontstaan uit wetenschappelijke vaststellingen na een aanval met stikstofmosterdgas in 1942, in Bali. Soldaten kwamen met allerlei ziekteverschijnselen binnen in de infirmeries. Na onderzoek bleek dat het aantal witte bloedcellen in hun bloed veel te laag was: men kwam tot de conclusie dat chemische verbindingen de celdeling kunnen afremmen. De eerste chemotherapieën waren dus gewoon gebaseerd op stikstofmosterdgas.

»Onderzoekers merkten toen al dat die toxische stoffen veel nevenwerkingen hadden. Chemo treft niet alleen kankercellen, maar ook alle gezonde snel delende cellen in het lichaam, zoals het spijsverteringsstelsel. Daarom worden patiënten tijdens een behandeling misselijk, hebben ze diarree en aften in de mond. Haarzakjes zijn ook kwetsbaar: vandaar dat patiënten vaak hun haar verliezen. Gelukkig hebben we tegenwoordig doeltreffende begeleidende medicatie en kunnen we veel fijner doseren, waardoor chemotherapie minder nevenwerkingen heeft dan vroeger. Het is natuurlijk niet leuk, maar we zeggen altijd tegen onze patiënten: ‘Uw tumor is er nog veel zieker van.’ »

undefined

'Je kunt 40 procent van alle kankers vermijden door je levensgewoonten aan te passen. Lees: door vooral niet te roken'

Baby in de zon

HUMO Een menselijk lichaam bevat 40.000 miljard cellen die voortdurend delen: niet moeilijk dat er af en toe iets misloopt.

Lardon «Wiskundigen en biologen hebben die berekening nog maar recent gemaakt. Het is enorm: op sommige plekken in het lichaam vernieuwen cellen miljoenen keren per seconde. In ons bloed, bijvoorbeeld: 2,5 miljoen cellen per seconde. De weke weefsels van ons spijsverteringsstelsel vernieuwen ook heel snel, omdat ze veel in aanraking komen met mogelijk schadelijke stoffen. Als ik jou over drie maanden nog ’ns zie, heb je volledig andere darmen dan vandaag.

»Celdeling is een ongelofelijk ingewikkeld proces met miljoenen tussenstapjes, maar meestal verloopt dat probleemloos. Als er externe factoren op de cel inwerken, krijgen we een ander verhaal. Longcellen delen miljoenen keren foutloos, maar als je ze langdurig blootstelt aan tabaksrook, gaat het mis en kunnen er foutjes ontstaan. Gelukkig volstaat één foutje in het DNA niet om kanker te krijgen: er zijn er zéker twee, en waarschijnlijk zelfs tien nodig. Daarom krijgen sommige mensen pas na dertig jaar roken kanker. Het is wel zo dat die fouten zich opstapelen: om die reden is kanker een ouderdomsziekte en raden we mensen aan gezond te leven. Als je een baby na de geboorte meteen in de blakende zon legt, zal die niet meteen huidkanker krijgen, maar hij zal wel een achterstand oplopen. Er sluipen foutjes in het cel-DNA die hij levenslang zal meeslepen.»

HUMO U schrijft dat erfelijkheid bijna geen rol speelt bij kanker. Nochtans hoor je vaak dat deze of gene kanker ‘bij ons in de familie zit’. Angelina Jolie liet haar borsten preventief amputeren omdat ze het borstkankergen BRCA1 van haar moeder had geërfd.

Lardon «Dat is één van de weinige uitzonderingen. Bij bepaalde zeldzame vormen van netvlieskanker speelt erfelijkheid ook een rol. Maar de meeste kankers erf je niet van je ouders: de beschadiging van het erfelijke materiaal vindt plaats tijdens je eigen leven – spontaan of – in 80 tot 90 procent van alle kankergevallen – door externe factoren. In een labo kun je gewoon zien dat de celdeling goed verloopt tot je bepaalde stoffen toevoegt. Pech speelt ook een rol, maar je kunt 40 procent van alle kankers vermijden door je levensgewoonten aan te passen. Lees: door vooral niet te roken. Tabak is goed voor 30 procent van alle kankers en 90 procent van alle longkankers.»

HUMO Een andere bekende kankertherapie is bestraling.

Lardon «Ja, lage dosissen radioactieve straling leggen cellen stil, hoge dosissen doden ze. Dat is een geweldige tool: je kunt tumoren vernietigen zonder dat je moet snijden. In het begin wist men niet dat straling ook gezond weefsel aantast en zo kanker veróórzaakt, maar die neveneffecten hebben we nu onder controle: de huidige apparaten stralen op de millimeter nauwkeurig. En we kunnen zelfs van binnenuit bestralen, door radioactief jodium toe te dienen dat vanzelf naar de schildklier gaat. We gebruiken trouwens geen radioactieve bronnen meer voor bestralingstoestellen, we kunnen nu hoogenergetische straling opwekken met deeltjesversnellers. Het effect is hetzelfde, zelfs beter, en de risico’s veel kleiner.»

undefined

undefined

'Sport verlaagt je risico op kanker, doordat je stofwisseling verbetert en je minder vetstoffen ophoopt in je lichaam'

Sluipschutters

HUMO Met chirurgie, chemo en bestraling kunnen artsen vandaag 60 procent van alle kankerpatiënten genezen, maar de behandeling heeft nog altijd iets van een tapijtbombardement.

Lardon «Of van kanonnenvuur: je raakt de kankercel, maar je richt ook veel colatteral damage aan.»

HUMO De toekomst van de kankerbehandeling ligt in de handen van sluipschutters.

Lardon (knikt) «De vraag is dan: waar moet de sluipschutter op schieten? Wat onderscheidt een kankercel van een gewone cel? Want uiterlijk is er eigenlijk geen verschil. Zoals ik al zei: sommige gezonde cellen delen ook snel. Het heeft ons tien jaar bloed, zweet en tranen gekost, maar we weten stilaan héél veel over kankercellen. Over hun DNA, over de proteïnen die ze gebruiken, over hoe ze voedingsstoffen binnenhalen en over hoe ze communiceren.

»Cellen zijn kleine fabriekjes, en zo hebben we er 40.000 miljard in ons lichaam: ze hebben mini-orgaantjes die energie leveren, voedingsstoffen aantrekken en afbreken. Doordat we dat steeds beter begrijpen, weten we ook hoe we kunnen ingrijpen. Op de wand van een cel zitten bijvoorbeeld receptoren waarmee een cel bepaalde stoffen ‘vangt’. Groeifactoren, bijvoorbeeld, die cellen stimuleren om te beginnen delen. Bepaalde borstkankercellen hebben te veel van die ontvangertjes, waardoor ze – slim gezien van de kankercel – veel meer groeifactoren vangen en heel snel delen.

»Wetenschappers zijn erin geslaagd om geneesmiddelen te ontwikkelen die op groeifactoren lijken. Als we die inspuiten, gaan ze op zo’n ontvangertje zitten en blokkeren ze de toegang voor échte groeifactoren, waardoor de celdeling stilvalt en de kankercel sterft. Eigenlijk foppen we de kankercel.

»Nog fascinerender is dat we ook kunnen ingrijpen in de binnenkant van de cel. We verstoren de interne communicatie waardoor de celkern niet meer de opdracht krijgt om te delen. Zulke medicijnen worden nu al gebruikt.»

HUMO Zijn de nevenwerkingen minder?

Lardon «We hebben lang gehoopt dat ze géén nevenwerkingen zouden hebben, maar dat blijkt niet helemaal juist. Er zijn er in elk geval minder, en op het vlak van efficiëntie zijn die middelen een stap vooruit.»

HUMO Een ander spoor binnen het kankeronderzoek is de immuuntherapie. Via allerlei methoden proberen wetenschappers ons afweersysteem een duw in de rug te geven, zodat ons eigen lichaam de strijd met de kankercellen kan aangaan.

Lardon «Ons afweersysteem probéért dat, dat weten we, maar het is niet efficiënt genoeg en kankercellen slagen erin het te misleiden. Afweercellen hebben een soort handrem, om te voorkomen dat ze de hele tijd het eigen lichaam aanvallen. Als een kankercel wordt aangevallen door een afweercel, kan ze – het bewijst nog maar ’ns haar vernuft – die handrem aantrekken, waardoor de afweercel rechtsomkeert maakt. Met nieuwe medicijnen proberen we dat vermogen van de kankercel uit te schakelen.

»Tegelijk proberen we ons afweersysteem te boosten. Door afweercellen bloot te stellen aan onschadelijk gemaakte kankercellen, trainen we ze. We maken ze agressiever, zodat ze kanker efficiënter bestrijden. Dat gebeurt nú al zeer succesvol bij bepaalde vormen van leukemie en huidkanker, en stilaan ook bij sommige hersenkankers.»

HUMO Men spreekt dan van kankervaccins: we leren – zoals bij een griepvaccin – ons lichaam om ziekmakers te bestrijden door het bloot te stellen aan een verzwakte vorm ervan.

Lardon «Met dat verschil dat een griepvaccin preventief werkt en dat een kankervaccin wordt ingezet als de ziekte al uitgebroken is. De kans dat er ooit een preventief vaccin voor alle kankers komt, lijkt me klein, omdat een vaccin ingrijpt op de oorzaak. Bij kanker zijn de oorzaken heel uiteenlopend: van een virus over uv-straling tot – zoals gezegd – brute pech. Er bestaat wel een zogeheten baarmoederhalskankervaccin, maar eigenlijk is dat een foute naam: dat vaccin beschermt tegen het virus dat eventueel op termijn de kanker veroorzaakt. Ik zie niet in hoe een geneesmiddel elke kanker preventief kan bevechten.»

HUMO Het onderzoek naar kankervaccins kwam de voorbije weken in het nieuws nadat kinderoncoloog Stefaan Van Gool in opspraak was gekomen: hij zou patiënten met experimentele vaccins behandeld hebben zonder hen volledig in te lichten.

Lardon «Ik ken het dossier onvoldoende, maar ik ben er zeker van dat hij heel erg in die nieuwe therapieën – die mogelijk kindertumoren doen verdwijnen – gelooft en daardoor misschien de ethische regels niet heeft gevolgd. Die zijn heel strikt. Ik kan me alleen maar voorstellen dat hij in het belang van de patiënt gehandeld heeft, maar in België mag je niet experimenteren als de effecten van het medicijn niet voldoende berekend zijn. Zelfs niet bij uitbehandelde patiënten die daar expliciet hun toestemming voor zouden geven. Dat is een moeilijke discussie, want in andere landen is die wetgeving soms anders. Van Gool heeft al heel veel levens gered, maar hij is sneller willen gaan dan we nu al gaan. Ik heb daar begrip voor. Men spreekt zelfs over wetenschappelijke fraude: daar kan ik me niet over uitspreken, maar ik kan wel zeggen dat het Belgische financieringssysteem – gebaseerd op output en publicaties – voor heel wat druk zorgt bij wetenschappers.»

HUMO Een laatste brokje sciencefiction is de genetische therapie.

Lardon «Het is een fantastisch idee dat je rechtstreeks zou kunnen ingrijpen in het DNA van een kankercel. Dat je de fout uit de genetische code haalt en vervangt door een verbeterde versie. Maar voorlopig is het moeilijk. Je moet om te beginnen het genetische defect kénnen. In veel gevallen is dat zo. Vervolgens moet je het correcte DNA kunnen maken. Ook dat is doenbaar. Drie: je moet het gezonde genetische materiaal in de kankercel krijgen. Zelfs dát is niet ondenkbaar: virussen doen dat namelijk al. We zouden gecorrigeerd genetisch materiaal in een virus kunnen inbrengen, en dat virus gebruiken om het juiste DNA in de kankercellen te brengen. In het laboratorium kan dat al, maar bij patiënten nog niet. Je moet het ook binnen de cel nog op de juiste plaats krijgen.»

undefined

undefined

'De meeste kankers erf je niet van je ouders: de beschadiging van het erfelijke materiaal vindt plaats tijdens je eigen leven'

Bij zoekt kanker

HUMO Niet alleen op het vlak van behandelingen is er de laatste jaren vooruitgang geboekt. We kunnen kanker ook steeds beter opsporen. Dat heeft onder andere met screening te maken.

Lardon «Een jaarlijkse mammografie voor vrouwen van 50; uitstrijkjes waarmee baarmoederhalskanker opgespoord kan worden: dat is allemaal enorm belangrijk, want hoe vroeger een tumor ontdekt wordt, hoe gemakkelijker hij behandeld kan worden. Stel dat er twee weken geleden een tumor in mijn slokdarm is ontstaan: ik heb daar nu geen last van. Ik zal pas iets voelen wanneer het gezwel een centimeter groot is: ik zal slikproblemen krijgen, pijn of bloedingen. Als ik dan naar de arts ga, is het misschien te laat: de tumor is dan al uitgezaaid of doorgedrongen in omliggend weefsel. Dáárom is screening belangrijk. De iFOB-test bij darmkanker is nog zo’n voorbeeld: we weten dat oudere mensen een groter risico lopen op darmkanker. Tot nu toe was de colonoscopie de enige detectietool die we hadden, maar dat is een dure en ingrijpende ingreep die je onmogelijk kunt inzetten voor een bevolkingsonderzoek. Nu kunnen we in ontlasting op zoek gaan naar microscopische bloedsporen: dat is een enorme stap vooruit die de mortaliteit weer flink zal doen zakken.»

HUMO Binnenkort zal het nóg eenvoudiger kunnen, door bloed-, urine- of speekselstalen te nemen.

Lardon «We kunnen nu al in het bloed op zoek gaan naar zogenaamde biomarkers: bijproducten die in het lichaam circuleren omdat er ergens een tumor zit. Maar die biomarkers zijn niet specifiek genoeg, ze geven vaak foute uitslagen. Nu hebben we een ander idee: we willen tumorcellen in het bloed opsporen. Vroeger dachten we dat tumoren pas heel laat beginnen uit te zaaien, maar we weten nu dat ze zelfs al in een vóórstadium cellen loslaten in de bloedsomloop, nog vóór patiënten symptomen vertonen. Vroeger hadden we geen technieken om die cellen op te sporen: er moesten al veel kankercellen in een centiliter bloed zitten voor we ze vonden. Maar de mazen van het net zijn veel fijner geworden. Nog niet fijn genoeg, maar we komen in de buurt. De volgende stap is dat we urine en speeksel gaan testen: dat is nog veel minder ingrijpend dan een bloedonderzoek.»

HUMO Een biotechnoloog vertelde me twee jaar geleden al over blaastests waarmee longtumoren ontdekt kunnen worden.

Lardon «Dat komt eraan, ja. Bijen kunnen kanker opsporen in de uitgeademde lucht van long- en zelfs borstkankerpatiënten: ze gaan anders bewegen, draaien cirkeltjes. Honden herkennen kanker in het zweet of het speeksel van patiënten.»

HUMO Momenteel zijn prostaat-, darm- en longkanker de meest voorkomende kankers bij mannen. Bij vrouwen zijn dat borst-, long- en darmkanker. Zal dat zo blijven?

Lardon «Dat denk ik wel, ja. De nieuwe behandelingsmethoden zullen de mortaliteit van de meeste kankers doen dalen, maar het aantal gevallen zal even hoog blijven. In eerste instantie stond er een punt achter de titel van mijn boek: ‘Naar een wereld zonder kanker.’ Maar ik heb die laten vervangen door een vraagteken: mensen zullen altijd kanker krijgen. Meer dan nu zelfs. Maar het zal hopelijk wel een geneesbare ziekte worden, of in het slechtste geval een chronisch behandelbare ziekte.»

HUMO Als we het aantal kankergevallen willen laten dalen, zullen we ons leven moeten beteren.

Lardon «Qua roken en kanker wil ik duidelijk zijn: er bestaat geen middenweg. Zelfs één sigaret per week heeft een enorme impact. Bij voeding en alcohol ligt dat anders. Als we alle studies naast mekaar leggen, is er geen hoger risico op kanker bij bescheiden consumptie – twee à drie glazen wijn of bier per dag. Als je méér gebruikt, en dan vooral sterkedrank, wél. Denk aan whisky, cognac en jenever: alles wat branderig aanvoelt, beschadigt het dekweefsel van de tong, slokdarm en maag. Met alle gevolgen van dien. En ik geef nog een niet-kankergerelateerde aanbeveling mee: blijf minstens twee dagen per week alcoholvrij, om afhankelijkheid te vermijden.»

HUMO Een andere gekende boosdoener is de zon.

Lardon «We hebben de zon nodig. Ze geeft energie, en ze zorgt ook voor de aanmaak van vitamine D. Wij zeggen alleen dat je moet oppassen met hevige zonnestraling met veel ultraviolet licht, want dat beschadigt rechtstreeks het erfelijk materiaal. Blijf tijdens de zomermaanden dus weg uit de zon tijdens de middaguren. Als dat niet kan: bescherm je met zonnecrème. De zonnebank raad ik ook af.

»Zwaarlijvigheid is een andere risicofactor: daarom is lichaamsbeweging zo belangrijk. Sport verlaagt je risico op kanker, doordat je stofwisseling verbetert en je minder vetstoffen ophoopt in je lichaam.»

HUMO Ook aan te raden: groenten en vers fruit.

Lardon «Ja. We weten dat het helpt, maar we weten nog altijd niet waarom. Het zou aan de antioxidanten kunnen liggen, maar ook aan de vitamines. Groenten zorgen ook voor een betere darmtransit: de afvalstoffen die er terechtkomen, worden dan beter afgevoerd en komen minder lang in contact met de darmwand.»

HUMO Een eeuwig twijfelgeval: zoetstoffen.

Lardon «Ik heb alle studies uitgeplozen: als je de gereglementeerde hoeveelheden niet overschrijdt, is er geen enkele studie die aantoont dat bijvoorbeeld aspartaam kanker veroorzaakt. Volgens sommige studies is er misschien een klein risico als je er enorm veel van consumeert. Maar dan spreken we over 5 liter cola light per dag. Ik zou er dus niet te veel angst voor hebben. Vooral omdat zoetstoffen helpen om je gewicht onder controle te houden.»

HUMO En hoe zit het met gsm- en wifistraling?

Lardon «Laat me eerst en vooral zeggen: gsm’s veroorzaken géén kanker. Dat durf ik hier zo op tafel te leggen. Geen enkele studie toont een verband aan. Bovendien zal elke fysicus zeggen dat de gsm-straling door haar korte golflengte niet kán ingrijpen op het DNA van de cel. Hetzelfde geldt voor wifinetwerken, al zijn die natuurlijk pas recenter opgedoken en zou je meer onderzoek kunnen afwachten. Nu, we worden al decennia blootgesteld aan radio- en televisiegolven: daar heeft zich nooit een probleem gesteld.»

'Mensen zullen altijd kanker krijgen. Meer dan nu zelfs. Maar het zal een geneesbare ziekte worden, of in het slechtste geval een chronisch behandelbare'

undefined

Beste kankercel ooit

HUMO De Indisch-Amerikaanse oncoloog Siddhartha Mukherjee steekt zijn bewondering voor de kankercel niet onder stoelen of banken. In ‘De keizer aller ziektes’ noemt hij ze zelfs volmaakt.

Lardon «Volmaakt zou ik niet zeggen, want kanker doodt zijn gastheer. En ook een kankercel heeft gebreken: het is daarop dat we ons vizier moeten richten.»

HUMO Maar u hebt het in uw inleiding ook over een ingenieuze cel.

Lardon (knikt) «Een kankercel kan ons afweersysteem verdoven als het haar aanvalt. Als ze zonder zuurstof dreigt te vallen, kan ze haar metabolisme aanpassen en zonder zuurstof overleven. Tumoren kunnen het beenmerg bevelen om stamcellen vrij te maken en die op weg sturen naar afgelegen plekken in het lichaam, waar ze een nest maken voor losgekomen tumorcellen. Daar kunnen vervolgens makkelijk uitzaaiingen ontstaan. Dat is ongelofelijk fenomenaal.

»Evolutionair-biologisch bekeken lijkt het soms een superieure cel, met betere overlevingskansen. Maar wij zijn ook ongelofelijk ingenieus, als je ons vergelijkt met de eencelligen waar we van afstammen. Vergelijk het met de zebra die sneller gaat lopen om te kunnen ontsnappen aan een leeuw: daardoor gaat uiteindelijk ook de leeuw sneller lopen. Dat is co-evolutie. Kanker evolueert om te ontsnappen aan ons afweersysteem, maar ons afweersysteem evolueert daardoor ook.»

HUMO Er bestaan zelfs kankercellen met faam: de HeLa-cellen stammen af van kankercellen die werden weggenomen bij de Amerikaanse Henrietta Lacks, die in 1951 stierf aan baarmoederhalskanker. Die cellen bleken enorm veerkrachtig en worden sindsdien massaal gekweekt en gebruikt voor onderzoek.

Lardon «Wij hebben ze ook in onze verzameling: intussen zouden er wereldwijd meer dan 20 ton HeLa-cellen in omloop zijn. Het is de meest verspreide kankercel ooit. Puur toeval: toen ze in 1951 afgezonderd werd – overigens buiten het medeweten van Henrietta Lacks en haar familie – bleek dat ze goed kweekbaar was in het laboratorium.»

HUMO We zouden het haast vergeten te vermelden: kankercellen zijn onsterfelijk.

Lardon «Terwijl normale cellen sterfelijk zijn. Daarom nemen onderzoekers op het vlak van levensverlenging kankercellen onder de loep.»

HUMO Mukherjee schrijft: ‘Kanker is een angstaanjagende ziekte om te krijgen, maar ook om te behandelen.’ U onderzoekt al tientallen jaren kanker: bent u banger geworden?

Lardon «Nee. Ik ben realistisch genoeg om te beseffen dat ik niet immuun ben voor de factor ‘brute pech’, maar door mijn ervaring weet ik welke richting het kan uitgaan als het zich ooit voordoet bij mij of mijn familie.»

HUMO De Amerikaanse essayiste Susan Sontag omschreef kanker in ‘Illness as a metaphor’ als obsceen, in de oorspronkelijke zin van het woord: noodlottig, afzichtelijk, weerzinwekkend.

Lardon «Dat zijn harde woorden, die gelukkig minder en minder van toepassing zijn. De oncologische kliniek van vandaag is anders dan die van tien jaar geleden: we werken efficiënter en menselijker, de neveneffecten zijn minder erg.

»Kanker blijft een ingrijpende ziekte, maar we werken heel hard om nieuwe manieren te vinden om de ziekte op te sporen en te behandelen. Daarom heb ik dit boek geschreven: mensen mogen weleens weten wat we allemaal ontdekt hebben. Ik wil geen valse hoop geven, want niet alle therapieën zijn voor morgen, maar veel behandelingen zijn zó veelbelovend dat men de tests wil versnellen, om ze zo snel mogelijk in de ziekenhuizen binnen te brengen. Aan het congres van de American Association for Cancer Research nemen jaarlijks 15.000 tot 20.000 onderzoekers deel, en die mensen hebben vaak nog een lab dat twintig andere mensen tewerkstelt. Honderdduizenden mensen zijn dus dag in, dag uit bezig met de strijd tegen de kanker. De kankercel is gewiekst, ze zal af en toe weer wat afstand nemen, maar we zitten haar op de hielen. Het is nu aan kanker om bang te zijn voor ons.»